اما در نوشتار آقای عراقی درباره«شرف النّبی»، ۵ نسخه­ دیگر معرفی می­ شود:

    1. نسخه­ برلین (شماره ۹۵۷۱)
    1. نسخه­ بریتانیا (نسخه­ کتابخانه­ی موزه بریتانیا به شماره ۳۰۱۴،or)
    1. نسخه­ دارالکتب الظاهریه (به نشانه­ی سیره :۳۵)
    1. نسخه­ نوشته­ی یوسف العش در فهرس مخطوطات دار الکتب الظاهریه (التاریخ و ملحقاته، دمشق۱۹۴۷، ص ۵۲)
    1. نسخه­ ترجمه فارسی از روی نسخه­ پاریس(کتابخانه ملی Ancien Fonds (person 82[70]که بر پایه تحقیقات ایشان قدیمی­­ترین آن، نسخه برلین است زیرا در(جمادی الاولی ۴۴۷ق/ ۱۰۵۵م)[۷۱]نوشته شده است.[۷۲]

۲-۳ ابواب کتاب شرف النّبی در نسخه­های مختلف
چنان­که پیشتر ذکر شد در شماره­ باب­های کتاب شرف النّبی کم و بیشی­هایی در نسخه­های مختلف دیده می­ شود. در­ جدولی که در ضمیمه­ی این نوشتار خواهد آمد ابواب سه نسخه از متن عربی و یک نسخه از ترجمه­ی فارسی و ترجمه­ی راوندی مقایسه شده است.
ثبت عناوین باب­ها برپایه فهرست ابتدای نسخه­ برلین است. هرچند این نسخه شماری از باب­ها را ندارد. در آغاز نسخه­ بریتانیا فهرستی از باب­ها را داراست که قسمتی از آن­ها در متن آن نسخه یافت نمی­ شود. نسخه­ دارالکتب الظاهریه در دسترس آقای عراقی نبوده و ایشان آن را بر پایه نوشته­ی یوسف العش در فهرس مخطوطات دارالکتب الظاهریه نوشته­اند و برای نسخه­ ترجمه­ی فارسی به نسخه­ پاریس مراجعه کرده­ است. در این نوشتار از ترجمه­ی فارسی راوندی عناوین باب­هاو تفاوت آن با نسخه­های دیگر استخراج شده­است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نشانه(×) وجود و نشانه (ـــ) نبود باب­ها را در نسخه های یاد شده نشان می­دهد. لازم به ذکراست که شماره­ ردیف فقط به عنوان­هایی اختصاص یافته که در نسخه­ برلین با کلمه­ی «باب» مشخص شده ­اند.[۷۳]
۲-۴ گزارش کلی از شرف النّبی(ص)
در این کتاب دو فهرست آورده شده که یک فهرست در جدول مقایسه و تطبیق دیگر نسخه­ها ذکر شد و فهرست بعدی در این بخش خواهد آمد.
روال این کتاب بر پایه بیان داستان­ها و روایات است که از ظاهر شدن نور و خلقت و آفرینش حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله آغاز می­ شود و سپس آداب و اخلاق ایشان تا آن­چه پیامبر اکرم با آن مزاح کرده است و نام­های ایشان در قرآن و احادیث وآن­چه خداوند سوگند خورده از رسول و وصف اعضای رسول اکرم صلی الله علیه و آله و فضیلت و برتری ایشان در میان پیامبران و برابری نمودن حضرت با همه پیامبران و شرفهای رسول اکرم صلی الله علیه و آله در قرآن و وصف معجزات و آن­چه رسول بدان مخصوص بود از شریعت و نام و نسب و اجداد وخویشاوندان و فرزندان و زنان و بندگان و کنیزکان و کسی که به او ایمان آورد پیش از هزار سال و ظاهر شدن نشانه­ های نبوت رسول اکرم صلی الله علیه و آله پیش از بعثت وی در بنی اسرائیل و احادیث چند تن از اعراب در حق رسول اکرم صلی الله علیه و آله و ذکر فضیلت اهل بیت علیهم السلام و داستان رفتن ایشان به غار و فضیلت صحابه و معراج­ها و غزوه­های ایشان و صفات اسبان و اشتران و مرکب­های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و شمشیرها و سلاح­ها و قماشات و حج و عمره و فضیلت مکه و صفات مقتل عبدالله بن زبیر و کعبه و سوگند مطیبین و وصف کلید خانه­ی کعبه و پیمودن کعبه از بیرون و درون و پیمودن مسجدالحرام و بیرون آمدن چاه زمزم و فضیلت مدینه و تربت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و آن­چه در مسجد رسول در اخبار آمده و داستان گردانیدن قبله از بیت المقدس و وصف ستون حنانه و آن­چه در حجره­های رسول اکرم صلی الله علیه و آله و خانه فاطمه زهرا سلام­الله علیها آمده و آن­چه در گرفتن راه­های خیابان­ها آمده و چه کسی اول کعبه را خوش بوی کرد و فضیلت نماز در مسجد رسول اکرم صلی الله علیه و آله و آمدن ایشان به مسجد قبا و فضیلت آن و وفات ایشان و فضیلت زیارت تربت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و فضایل شهیدان و زیارت تربت آنان و فضیلت صلوات بر رسول اکرم صلی الله علیه و آله و دیدن ایشان در خواب و ذکر لواهای رسول اکرم صلی الله علیه و آله در قیامت تا ذکر شفاعت رسول اکرم صلی الله علیه و آله.
از جمله محاسن این کتاب معتبر بودن آن است که بسیار مورد استفاده­ی علمای شیعه هم­چون امین الاسلام طبرسی، فرزندش رضی­الدین ابونصر، ابن شهر آشوب، علّامه مجلسی، میر حامد حسین صاحب عبقات و علّامه امینی بوده است.
ابن شهر آشوب و علّامه مجلسی در دو کتاب مناقب آل ابیطالب و بحار الانوار هر یک بیش از ۴۰ بار به شرف النّبی استناد نموده ­اند. که از جمله­ آن­ها حدیث رسول اکرم صلی الله علیه و آله که می­فرمایند: فرزند گل خوشبوی است و حسن وحسین گل خوشبوی من از جهانند.
میر حامد حسین صاحب عبقات نیز احادیثی از شرف النّبی نقل کرده که از جمله­ آن­ها حدیث تشبیه اهل بیت رسول اکرم(ص) به کشتی نوح، حدیث غدیر، حدیث مرغ بریان و حدیث ثقلین است. و در بخش مربوط به حدیث ثقلین از شرف النّبی از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده است: من در میان شما دو چیز گران سنگ بر جای می­گذارم کتاب خدا و عترتم که اگر به آن دو توسّل جویید پس از من گمراه نشوید.
علّامه امینی نیز در اثبات مبادی تشیع و معتقدات شیعه بارها از روایات شرف النّبی استفاده کرده است. در یکی از آن­ها در اثبات امامت امام علی علیه السلام این گونه آورده است: پیامبر (ص) گفت: مرا تهنیت بگویید؛ مرا تهنیت بگویید؛ خداوند نبوّت را به من و امامت را به اهل بیت من اختصاص داد. پس عمر بن خطاب با امیر مؤمنان دیدار کرد و گفت: ای ابوالحسن(کنیه امام علی علیه السلام) خوشا تو را که مولای من و مولای هر مرد و زن مؤمن شدی.
همگی این علما برای دفاع از تشیّع و نشر مناقب پیشوایان دین به این کتاب استناد کرده ­اند، هرچند گاه مطالب مخدوش شده و مغایری با دیدگاه مذهبی ما در آن دیده می شود که از این موارد در کتب بسیاری همچون شفای ابن سینا، کشف المحجوب هجویری و… موجود است که وجود این موارد باعث عدم نشر این کتاب­ها نشده است. افزون بر این بسیاری از معتبرترین آثار علمای شیعه به دلیل معصوم نبودن نویسنده احیاناً مطالب نادرستی در آن­ها به چشم می­خورد مانند بحارالانوار، کافی و… بنابراین کتاب را نباید به خاطر داشتن چند روایت بی پایه ممنوع النشر کرد.[۷۴]
از جمله محاسن دیگر این کتاب آن است که آغاز هر باب سلسله اسنادی که ابوسعد از آن­ها روایت کرده، آورده شده است. دیگر این­که اگر تفاوتی در نسخه­ها وجود دارد در حین متن به آن اشاره شده و در پایان کتاب تفاوت­ها ذکر شده است. هم­چنین فهرست آیات قرآن و احادیث و نام­های اشخاص و مکان­ها و کتاب­ها و فهرست مآخذ نیز در پایان کتاب آمده است.
اما وجود برخی کلمات نامأنوس فارسی در ترجمه و روان نبودن ترجمه از اشکالات آن است.
۳-۱ تهذیب الاسرار
این کتاب درباره تصوف و دارای ۷۰ باب است و ۳ نسخه از آن در کتابخانه­ های مختلف موجود است:

    1. کتابخانه­ی برلین: آلوارت۲۸۱۹ ۲٫ شهید علی۱۱۵۷ ۳٫ فیض الله۲۸۰

تاریخ نگارش دو نسخه­ آخر۸۶۳ق است، بنابراین نسخه­ برلین قدیمی­تر است.[۷۵] البته در زمانی که آقای پورجوادی این مقاله را می­نوشتند این کتاب هنوز چاپ نشده بود که خوشبختانه هم اکنون چاپ شده است.
این کتاب از آثار مهم و نخستین کتاب جامع در تصوف کلاسیک است که دارای اهمیت اللمع فی التصوف، ابونصر سراج طوسی(م۳۸۷ق)؛ التعرف، ابوبکر کلابادی(م۳۸۵ق)؛ رساله قشیریه، عبدالکریم بن هوازن قشیری(م۴۶۵ق) است.
تنها اثری که به بررسی این کتاب پرداخته مقاله ای.جی. آربری است که در سال ۱۹۸۳م در «مجله­ی مدرسه­ی مطالعات شرقی» منتشر شده است. در این نوشتار سعی شده که به محاسن و معایب کتاب پرداخته شود. از جمله معایبی که ایشان برای آن بر می­شمارد:

    1. این کتاب مستقیما به قلم خرگوشی نیست بلکه به روایت شخصی است که خود آن را از ابوعبدالله محمّد بن احمد بن موسی شیرازی(م۴۳۹ق) در مکّه شنیده است که فردی ریاکار بوده و به گفته­ی خطیب بغدادی از نظر برخی، در روایت حدیث ضعیف به شمار می ­آید.
    1. نسخه­ برلین ضعف­هایی را داراست.
    1. این کتاب بر اساس اللمعابونصرسراج تدوین شده و حتی مطالب اللمعدر تهذیب الاسرار آمده است.[۷۶]

آقای پور جوادی در باب این معایب، که به نظر ایشان غیر منصفانه است می­نویسد:

    1. نسخه­ برلین ضعف داشته نه خود کتاب
    1. شباهت داشتن مطالب اللمعبا کتاب تهذیب الاسرارمهم نیست زیرا در گذشته شباهت داشتن مطالب عادی بوده و افزون بر شباهت داشتن مطالب، اختلافاتی نیز موجود است اما می­توان اینگونه احتمال داد که شاید ابوسعد، اللمع را ندیده باشد.

شاید آربری گمان می­کرده که کتاب اللمع اثری اصیل است در حالی که خواجه عبدالله انصاری، اصالت این کتاب را زیر سؤال می­برد زیرا آن را برگرفته از کتابی با همین نام از ابوبکر مفید(م۳۶۴ق)می­داند.[۷۷]بنابراین می­توان احتمال داد که هم سراج و هم خرگوشی هر دو از کتاب اللمع، ابوبکر مفید بهره گرفته­اند.
محاسنی که آربری به آن اشاره می­ کند:

    1. برخی باب­ها کامل­تر ازاللمعاست.
    1. مطالبی در تهذیب الاسرارهست که در اللمعنیست.
    1. برخی از ابواب مثل ملامتیه، کرامات اولیا و معجزات انیبا و فرق آن­ها، بسیار ناب و بکر است.
    1. تجربه­ هایی از خود نویسنده در کتاب آمده و مطالعه­ تصوف بدون مطالعه­ این کتاب کامل نخواهد بود.
موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...