۷۲

جدول ضمیمه ۷- جدول باروری شته­ی سبز گندم روی رقم سای سونز در پیش آلودگی ۲ روز……………………………………………………………..

۷۳

جدول ضمیمه ۸- جدول باروری شته­ی سبز گندم روی رقم سای سونز در پیش آلودگی ۴ روز…………………………………………………………….

۷۴

جدول ضمیمه ۹- جدول باروری شته­ی سبز گندم روی رقم سای سونز در پیش آلودگی ۶ روز…………………………………………………………….

۷۵

جدول ضمیمه ۱۰- جدول باروری شته­ی سبز گندم روی رقم سای سونز در پیش آلودگی ۸ روز………………………………………………………….

۷۶

فصل اول
مقدمه و مروری بر منابع
مقدمه:
گیاهان تیره­ی غلات (Graminae) بطور مستقیم و غیر مستقیم بیشترین اهمیت را در تغذیه انسان داشته و در بین غلات، گندم، Triticum aestivum L.، مهمترین نقش را در دنیا دارد. گندم گیاهی است تک لپه­ای، علفی و یکساله که دارای گونه­ های بسیار زیادی می­باشد (خدابنده، ۱۳۸۷). گندم احتمالاً یکی از اولین گیاهانی است که توسط انسان کاشته شده و به همین دلیل مهمترین گیاه زراعی به شمار می ­آید، زیرا کاشت آن از گیاهان دیگر ساده­تر بوده و تطابق آن در مناطق مختلف که دارای شرایط آب و هوایی متفاوتی است، بیشتر می­باشد. حدود ۶۰ درصد مزارع دنیا زیر کشت غلات می­باشد که بیشترین مقدار آن زیر کشت گندم است. براساس گزارش اداره کل آمار و اطلاعات وزارت کشاورزی در سال ۹۲-۱۳۹۱ سطح زیرکشت گندم در کشور ۲۲/۳ میلیون هکتار آبی و ۸۸/۱۳ میلیون هکتار دیم می­باشد و سالیانه در حدود ۱۲ تا ۱۳ میلیون تن گندم در کشور تولید می­ شود. گندم در بیشتر کشورهای جهان به ویژه خاورمیانه، آسیا، روسیه، اروپا، آمریکا، کانادا و ایران مهمترین محصول زراعی است و در طی دوران­ مختلف، کمبود آن مشکلات زیادی را در جامعه به ­وجود آورده است (سرافرازی، ۱۳۷۱؛ راشد محصل، ۱۳۷۶). در میان کشورهای جهان، چین، آمریکا و هندوستان از نظر سطح زیر کشت گندم جایگاه­های اول تا سوم را دارند (پورصالح، ۱۳۷۴). کشور ایران با دارا بودن مناطق مستعد کاشت گندم تقریبا در بیشتر استان­ها توان تولیدی زیادی دارد. گندم نیز مانند سایر گیاهان زراعی در دوره­ رشد خود مورد حمله­ی آفات مختلفی قرار می­گیرد که در این میان شته­ها علاوه بر تغذیه مستقیم با انتقال عوامل بیماریزای گیاهی (ویروس­ها) خسارت مضاعفی را به گیاهان مورد تغذیه تحمیل می­ کنند. شته­ها خرطوم خود را به آوندهای گیاه میزبان وارد نموده و از شیره­ی پرورده­ی آن تغذیه می­ کنند (نوری و رضوانی، ۱۳۷۳؛ اختر و همکاران^[۱]، ۲۰۰۴). در ایران ۱۰ گونه­ شته به­ عنوان آفات اصلی و خسارت­زای غلات شناسایی شده ­اند، که شته­ی سبز گندم یکی از این شته­ها است. شته­ی سبز گندم با نام علمی (Fabricius) Sitobion avenae از راسته Hemiptera و خانواده­ی Aphididaeعامل انتقال بیماری ویروسی کوتولگی زرد جو^[۲] بوده و یکی از آفات مهم غلات در نقاط مختلف جهان محسوب می­ شود. این شته بیشترین تراکم را در استان­های تهران و گلستان طی سال­های ۷۳-۱۳۷۲ داشته است، به طوری­که در استان تهران حدود ۷/۳۱- ۵/۹۴ درصد (نوری و رضوانی، ۱۳۷۳) و در استان گلستان ۹۷ درصد فراونی جمعیت شته­ها، مربوط به این شته بوده است (درویش مجنی و رضوانی، ۱۳۷۴). شته­ی سبز گندم علاوه بر برگ و ساقه به خوشه­های سبز غلات نیز حمله می­ کند (فرحبخش، ۱۳۴۰). گیاهان میزبان شته­ها (از جمله گندم) از نظر تناسب میزبانی از جمله ارزش غذایی، مواد شیمیایی ثانویه و مورفولوژی می­توانند روی باروری، رشد و بقای شته­ها تاثیر گذاشته و باعث تغییر در نرخ مرگ و میر و تولید مثل آنها شوند (اسکوتزکو و بوسک پرز^[۳]، ۲۰۰۰). جمعیت شته­ها در گیاهان میزبان مناسب افزایش پیدا کرده و رشد و ترجیح تولید مثلی آنها در پاسخ به تغییرات کیفیت میزبان تغییر می­ کند (هونک، ۱۹۸۷؛ هونک و مارتین کوا^[۴]، ۱۹۹۹؛ سکورا و دیکسون^[۵]، ۱۹۹۶). ترکیبات شیمیایی دفاعی گیاهان در مقابل گیاهخواران باعث کاهش زادآوری شته­ها و یا افزایش طول دوره­ نشو و نمای قبل از بلوغ آنها می­شوند (میچائود^[۶]، ۱۹۹۹؛ لگراند و باربوسا^[۷]، ۲۰۰۰). مطالعات اخیر نشان داده­اند که آلودگی­های قبلی گیاهان به حشرات باعث القای مقاومت شیمیایی در گیاهان نسبت به حشرات می­ شود. یعنی هنگامی که گیاه مورد حمله­ و تغذیه یک حشره­ی آفت قرار می­گیرد، در واکنش به خسارت حشره در گیاه ترکیبات دفاع شیمیایی تولید شده و یا بر غلظت آنها افزوده می­ شود و بدین ترتیب نوعی مقاومت القایی در گیاه ایجاد می­ شود. لذا هدف از اجرای این تحقیق بررسی امکان استفاده از مقاومت القایی در گندم نسبت به شته­ی سبز گندم برای استفاده در مدیریت تلفیقی این آفت بوده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• شته­ی سبز گندم^[۸]

• جایگاه شته­ی Sitobion avenae در رده بندی حشرات به شرح زیر می­باشد (بلک­من و استوپ^[۹]، ۲۰۰۶)

Kingdom: Animalia
Phylum: Arthropoda
Class: Insecta
Order: Hemiptera
Suborder: Sternorrhyncha
Superfamily: Aphidoidea
Family: Aphididae
Subfamily: Aphidinae
Genus: Sitobion
Scientific name: S. avenae F.