در بسیاری از تحقیقات صورت گرفته مرتبط با ارزیابی‌های ژنومی در حیوانات اهلی، صفات پیوسته مطالعه شده است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی صحت برآورد ارزش‌های اصلاحی ژنومی صفات آستانه‌ای در معماری‌های مختلف آللی (توزیع‌های آماری مختلف اثرات ژنی و تعداد متفاوت QTL)، وراثت‌پذیری‌های مختلف و اندازه‌های متفاوت جمعیت مرجع با بهره گرفتن از روش‌های بیزی انجام گرفت. همچنین مقایسه صحت ارزش‌های اصلاحی ژنومی برآورد شده در حالت ژنوتیپ واقعی و استنباط شده با بهره گرفتن از دو روش جنگل تصادفی و روش انتساب تصادفی نیز از اهداف مطالعه حاضر بوده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
فصل دوم
بررسی منابع
۲-۱- اهداف اصلاح نژاد
مهم‌ترین هدف در اصلاح دام، شناسایی افرادی است که دارای بالاترین ارزش اصلاحی برای صفات موردنظر اصلاحگر بوده و شرکت دادن این افراد در چرخه تولید مثلی به‌عنوان والدین نسل بعد می‌باشد. عملکرد فرد، معمولاً شامل ترکیبی از چندین مشخصه یا صفت می‌باشد که عمده آن‌ها طبیعت و ماهیت کمّی دارند. صفات کمّی معمولاً به وسیله چند و یا حتی تعداد زیادی ژن (شاید بیشتر از هزار) همراه با اثرات محیطی کنترل می‌شوند (فالکونر و مَک‌کی، ۱۹۹۶). صفاتی مانند نرخ رشد، تولید شیر، تولید چربی و پروتئین از این قبیل‌اند. مهم‌ترین معیار که برای تعیین شایستگی افراد کاندیدا به‌کار می‌رود برآوردهای ارزش اصلاحی افراد برای صفات مورد علاقه (موردنظر) می‌باشد. ارزش اصلاحی یک فرد به‌صورت مجموع ارزش‌های ژنتیکی افزایشی برای تمام جایگاه‌هایی که در کنترل صفت سهیم‌اند (جایگاه‌های کنترل کننده صفات کمی، Quantitative Trait Loci) تعریف می‌شود.
تا کنون، اطلاعات فنوتیپی زیادی برای صفات اقتصادی در دامپروری، جمع‌ آوری شده و به‌عنوان منبع اصلی اطلاعات جهت برآورد ارزش اصلاحی کاندیداهای انتخاب مورد استفاده قرار گرفته است. برای رسیدن به این هدف، روش‌های آماری پیچیده‌ای بر اساس متدولوژی مدل‌های خطی مختلط با خاصیت بهترین پیش‌بینی نااریب خطی (BLUP) به‌کارگرفته شده است (هندرسون، ۱۹۸۷؛ لینچ و والش، ۱۹۹۸). این روش‌ها بر استفاده از اطلاعات فنوتیپی خود فرد و خویشاوندانش به‌منظور بیشینه کردن صحت برآورد ارزش‌های اصلاحی تاکید داشته‌اند. اگر صحت را به‌عنوان همبستگی بین ارزش اصلاحی واقعی و برآورد شده تعریف کنیم می‌توان آن را به‌عنوان مهم‌ترین شاخصه نرخ پیشرفت ژنتیکی که می‌تواند در یک برنامه اصلاحی در واحد زمان حاصل شود پذیرفت. عواملی چون شدت انتخاب، صحت انتخاب و فاصله نسل در پیشرفت ژنتیکی موثرند. نرخ پیشرفت ژنتیکی مورد انتظار در واحد زمان، با شدت و صحت انتخاب ارتباط مستقیم دارد اما با فاصله نسل نسبتی معکوس دارد (فالکونر و مَک‌کی، ۱۹۹۶).
۲-۲- روش‌های ارزیابی کلاسیک
در اواخر نیمه اول قرن بیستم، روش شاخص انتخاب توسط هیزل و لاش (۱۹۴۳) معرفی شد. این روش همبستگی بین مقادیر فنوتیپی، رابطه ژنتیکی بین افراد دارای رکورد و حیوانات مورد ارزیابی را در نظر می‌گرفت. با بهره گرفتن از این روش امکان ترکیب اطلاعات زیادی در یک هدف اصلاحی فراهم گردید. در شاخص‌ها، مهم‌ترین خصوصیت و ویژگی کاهش خطای پیش‌بینی، حداکثر کردن همبستگی بین ارزش ژنتیکی برآورد شده و حقیقی بود. بنابراین، استفاده از اطلاعات دیگر حیوانات منجر به افزایش درصحت ارزیابی‌ها شد (سیلوا و همکاران، ۲۰۱۴).
با توسعه روش‌های مدل مختلط توسط هندرسون (۱۹۴۹) ارزیابی ژنتیکی با بهره گرفتن از برآوردهای دقیق‌تر ارزش‌های اصلاحی شروع شد. ابتدا، از طریق مدل پدری که ارتباطات والد-فرزندی را در نظر می‌گیرد و سپس از طریق مدل حیوان که تمام روابط شناخته شده در بین حیوانات در شجره را در نظر می‌گرفت ارزیابی‌ها انجام شد. با بهره گرفتن از این روش، برآورد همزمان اثرات ثابت (BLUE) و اثرات تصادفی (BLUP) ممکن شد. درنتیجه، ارزش‌های اصلاحی با خاصیت BLUP برای تمام حیوانات موجود در شجره به‌دست آمد. این روش اگر چه، خصوصیات آماری مشابهی با روش شاخص انتخاب دارد اما به‌طور مستقیم برآوردهای ارزش‌های اصلاحی را ارائه می‌دهد. اما در روش شاخص انتخاب ضرایب شاخص و ارزش‌های اصلاحی در مراحل جداگانه‌ای حاصل می‌شوند. ارزش‌های اصلاحی برآورد شده با بهره گرفتن از معادلات مدل‌های مختلط به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان ابزار انتخاب مورد استفاده قرار گرفتند (سیلوا و همکاران، ۲۰۱۴).
اگرچه برنامه‌های انتخاب بر اساس ارزش‌های اصلاحی برآورد شده از فنوتیپ تاکنون خیلی موفقیت آمیز بوده‌اند اما این روش نیز دارای محدو دیت‌هایی است (دِکرز، ۲۰۱۲):
۱) به‌منظور برآورد ارزش‌های اصلاحی قابل اعتماد برای کاندیداهای انتخاب، داشتن اطلاعات فنوتیپی از حیوان و یا از خویشاوندان نزدیک ضروری است. درنتیجه، علاوه بر هزینه‌های رکوردگیری، برخی صفات مورد علاقه اصلاحگران فقط در اواخر دوره زندگی (مانند ماندگاری) و یا فقط در یک جنس (مانند تولید شیر در گاو شیری) بروز می‌یابند، و نیز صفاتی که نیاز به کشتار حیوان دارند (صفات کیفیت گوشت) ارزیابی را با محدودیت مواجه می‌کند.
۲) تئوری این مدل بر اساس مدل ژنتیکی بی‌نهایت ژن موثر بر صفات کمی ارائه شده است (فالکونر و مَک‌کی، ۱۹۹۶). در این مدل فرض شده است که صفت به وسیله تعداد بی‌نهایت ژن غیر همبسته با اثرات افزایشی و خیلی کوچک کنترل می‌شوند. در حالیکه تعداد ژن‌ها نمی‌تواند بی‌نهایت باشد. همچنین نوترکیبی حاصل از لینکاژ نیز که خود عامل مهمی در تنوع است را در نظر نمی‌‌گیرد. هرچند ممکن است تعداد زیادی ژن با اثر کوچک بر صفت موثر باشند اما در بسیاری از صفات قسمت عمده‌ای از تنوع توسط تعداد محدودی ژن بزرگ اثر کنترل می‌شود (عبدالهی و همکاران، ۱۳۹۱؛ کالوس، ۲۰۱۰؛ دِکرز، ۲۰۱۲).
۳- با توجه به اینکه در BLUP از ماتریس روابط خویشاوندی استفاده می‌شود و در تشکیل این ماتریس، واریانس برآوردها در نظر گرفته نشده و از میانگین رابطه خویشاوندی استفاده می‌شود، عملاً ضرایب بین افراد حاصل از یک تلاقی یکسان برآورد می‌شود. درنتیجه به دلیل در نظر نگرفتن اثر نمونه‌گیری مندلی (ترکیب تصادفی کروموزوم‌ها در مرحله گامتوژنز) احتمال انتخاب حیوانات خویشاوند و افزایش هم‌خونی بالا می‌رود. همچنین صحت این برآوردها تا حدود زیادی تابع صحت و کیفیت شجره می­باشند (کالوس، ۲۰۱۰).
۲-۳- استفاده از منابع اطلاعاتی نشانگری
استفاده از منابع اطلاعاتی دیگر به‌منظور رفع محدودیت‌های ارزیابی کلاسیک و به‌دست آوردن ارزش‌های ژنتیکی زود هنگام از کاندیداهای انتخاب دارای تاریخی کهن است. نخستین تلاش‌ها، روی صفات اندیکاتور (شاخص)، مقادیر فیزیولوژیکی و مارکرهای خونی صورت گرفت. یکی از موارد موفقیت آمیز اولیه، استفاده از گروه‌های خونی به‌عنوان نشانگرهای مولکولی برای افزایش مقاومت ژنتیکی در طیور بوده است (هانسِن و همکاران، ۱۹۶۷). مقدار سرم IGF-1 اندازه‌گیری شده در سنین اولیه در گاو و خوک به‌عنوان شاخص کارایی رشد نیز مثالی از مقادیر فیزیولوژیک می‌باشد (بانتِر و همکاران، ۲۰۰۵). به‌طور کلی، استفاده از صفات شاخص به‌وی‍ژه صفات شاخص فیزیولوژیک قابل اندازه‌گیری در خون محدود بود.
در دهه ۹۰ میلادی استفاده از ماتریس روابط آللی (به‌جای ماتریس روابط خویشاوندی) در معادلات مدل‌های مختلط توسط نجاتی-جوارمی و همکاران (۱۹۹۷) مطرح شد. نتایج مطالعه آن‌ها که برای اولین بار اطلاعات ژنومی را در ارزیابی‌های حیوانات اهلی دخیل می‌داد نشان داد که ارزش‌های اصلاحی برآورد شده به مقدار حقیقی خود نزدیک‌تر شده و پاسخ به انتخاب بیشتر خواهد شد. همچنین نرخ پیشرفت ژنتیکی برای صفاتی که دارای وراثت­پذیری پایین بودند، یا اینکه تحت تاثیر تعداد اندکی QTL و یا تعداد کمتر آلل در هر جایگاه بودند بیشتر بود. پر واضح است دلیل بهبود نرخ پیشرفت ژنتیکی در این روش ارزیابی، نسبت به روش استفاده از اطلاعات شجره، نشان دادن دقیق‌تر رابطه بین افراد جمعیت بود. زیرا به‌جای استفاده از متوسط رابطه خویشاوندی، حالت همسانی در موقعیت (Identical By State) و تنوع ژنی موجود را نیز در نظر داشت. هرچند که در این مطالعه اثرات QTL به‌طور مستقیم و همزمان با اثرات پلی‌ژنیک در مدل وارد نشده بود؛ اما این محققین بیان کردند درصورتی‌که بتوان اثرات QTL را در مدل وارد نمود، پیشرفت ژنتیکی تسریع خواهد شد.
در تایید سودمندی استفاده از اطلاعات ژنومی ویلانِوا و همکاران (۲۰۰۵) گزارش کردند حتی درصورتی‌که مدل ژنتیکی صفت موردنظر مدل بی‌نهایت ژن باشد و هیچ ژنی دارای اثر بزرگ نباشد، استفاده از ماتریس روابط خویشاوندی آللی و یا استفاده از اطلاعات نشانگری در برنامه‌های انتخاب مفید و منجر به پاسخ به انتخاب مطلوب‌تر خواهد بود.
۲-۴- انتخاب به کمک نشانگر
برخی خصوصیات یا صفات که تفرق همزمان با صفت داشته باشند را می‌توان به‌عنوان نشانه‌ای برای ژنوتیپ خاصی از صفت دانست. انتخاب غیرمستقیم برای صفت بر اساس آن نشانه را انتخاب به کمک نشانگر می‌گویند. نشانگرها می‌توانند مبتنی بر خواص ظاهری، پروتئین و یا DNA باشند. نشانگرهای DNA به بخشی از ژنوم اطلاق می‌گردد که با تنوع صفت خاصی مرتبط باشد (مونتالدو و مِزا-هِرِرا، ۱۹۹۸).
انتخاب بر اساس نشانگرها در خصوص صفاتی که از ارزیابی‌های کلاسیک چندان بهره نمی‌برند مفید خواهد بود. به‌طوری‌که، همزمان از اطلاعات فنوتیپی و نشانگرهای مولکولی در سطح ژنوم (در حالت عدم تعادل لینکاژی با QTL) استفاده می‌کند (دِکرز، ۲۰۰۴). از این روش در انتخاب گاوهای نر جوان برای ورود به مرحله آزمون نتاج در صنعت گاوشیری استفاده شده است (گئورجِس و همکاران، ۱۹۹۵؛ ماکینون و گئورجِس، ۱۹۹۸).
استفاده از اطلاعات مولکولی به‌منظور بهبود ژنتیکی در گاوهای شیری برای اولین بار در اواخر دهه ۱۹۶۰ توسط (اسمیت، ۱۹۶۷) به‌ خصوص برای صفاتی که بهبودشان با بهره گرفتن از برنامه‌های اصلاح نژاد سنتی مشکل بود پیشنهاد شد. اما در عمل، ظهور دوران استفاده از ژنتیک مولکولی به اوایل دهه ۷۰ برمی‌‌گردد که فرصت جدیدی را در برنامه‌های اصلاح نژادی ایجاد کرد که بتوان از نشانگرهای DNA برای شناسایی ژن یا مناطق ژنومی کنترل کننده صفات موردنظر استفاده کرد. اولین کاربرد مشهور این روش، کشف اساس ژنتیکی و توسعه آزمون‌های نقایص ژنتیکی (تک جایگاهی) بود. در خصوص صفات کمّی نیز، این پیشرفت‌ها منجر به شناسایی QTL و توسعه تست‌های DNA شد. این تست‌ها به‌منظور کمک به تصمیم انتخاب یا حذف افراد کاندیدا در مراحل اولیه زندگی، در تکنیک انتخاب به کمک نشانگر به‌کار گرفته شدند. به‌طوری که با ترکیب اطلاعات حاصل از نشانگرهای ژنتیکی مرتبط با QTL و اطلاعات فنوتیپی، انتخاب انجام می‌شد (لَند و تامپسون، ۱۹۹۰؛ اسمیت و سیمپسون، ۱۹۸۶). با بهره گرفتن از این روش، نتایج بسیار مفیدی در خصوص شناسایی تعداد قابل توجهی QTL، ارتباطات نشانگر- فنوتیپ و برخی جهش‌های علّی حاصل شد (دِکرز، ۲۰۰۴). اما کاربرد این روش نیز در برنامه‌های اصلاح نژاد، به دلایلی با محدودیت همراه بود (دِکرز، ۲۰۰۴): ۱) بیشتر مطالعات QTL در آمیخته‌های تجاری انجام شده است در صورتی که می‌بایست در جمعیت‌هایی از حیوانات اهلی انجام می‌شد که برای بهبود و پیشرفت ژنتیکی استفاده می‌شدند. ۲) فقط بخش محدودی از تنوع ژنتیکی صفت به‌وسیله جایگاه‌ها و اثرات شناسایی شده توجیه می‌شد، درحالی‌که بیشتر صفات اقتصادی به وسیله تعداد زیادی ژن کنترل می‌شوند. ۳) هزینه تعیین ژنوتیپ به روش معمولی (سنتی) برای کاندیداهای انتخاب حتی برای تعداد کمی نشانگر ژنتیکی نیز بسیار بالا بود.
۲-۵- چند شکلی‌های تک نوکلئوتیدی
تنوع و تفاوت‌هایی که به واسطه اختلاف در یک جایگاه تک نوکلئوتیدی (Single Nucleotide Polymorphisms) (به علت جایگزینی، حذف یا اضافه) در بین افراد همان گونه رخ می‌دهند، به‌عنوان چندشکلی تک نوکلئوتیدی (SNP) شناخته می‌شوند. جایگزینی نوکلئوتیدها عامل مهمی در ایجاد SNP در ژنوم محسوب می‌شوند. ازلحاظ نوع جایگزینی بازها، جهش‌ها می‌توانند ترانزیشن (Transition) یا ترانزورژن (Transversion) باشند. در جهش ترانزیشن جایگزینی بازهای پورین یا پیریمیدین پیریمیدین با یکدیگر صورت می‌گیرد. از این رو در این نوع جهش‌ها فقط دو شکل آللی در جایگاه مربوطه قابل مشاهده می‌باشد. ولی در جهش‌های ترانزورژن جایگزینی کلیه بازهای پورین و پیریمیدین با یکدیگر صورت می‌گیرد. از اینرو در این نوع از جهش‌ها هر چهار شکل آللی در جایگاه مربوطه می‌تواند مشاهده گردد (A↔C، A↔T، G↔C و G↔T). ازلحاظ تئوری، تبدیل یک باز نوکلئوتیدی به هرکدام از بازهای ۴ گانه امکان‌پذیر است. اما به علت شکل هندسی بازها، SNP های سه و به‌ویژه چهار آللی بسیار نادر بوده و بیشتر SNP ها دو آللی‌اند (سوبِدی، ۲۰۱۲). این نشانگرها نسبت به نشانگرهای ریزماهواره، دارای تنوع آللی کمتری هستند اما به دلیل اینکه در کل ژنوم به میزان بالا یافت می‌شوند نشانگرهای بسیار مناسبی برای ردیابی QTL و مطالعات ارتباطی کل ژنوم می‌باشند. همین علت هم منجر به توسعه روش‌ها و تکنیک‌های شناسایی و کاربرد این نشانگرها در سال‌های اخیر شده است.
۲-۶- میکرو تراشه‌های DNA
چندشکلی‌های تک نوکلئوتیدی را می‌توان با بهره گرفتن از روش‌های متعددی تشخیص داد. اما یک فن‌آوری نسبتاً جدید در این رابطه، استفاده از تراشه‌های DNA (DNA Chips) می‌باشد. در این فن آوری همزمان چند شکلی چندین هزار مارکر مورد بررسی قرار می‌گیرد (ویگنال و همکاران، ۲۰۱۲). در حال حاضر برای بیشتر گونه‌های حیوانات اهلی، تراشه‌های تجاری وجود دارد که با بهره گرفتن از آن‌ها می‌توان ده‌ها هزار SNP را در طول ژنوم یک حیوان با هزینه منطقی و قابل قبول (کمتر از ۱۵۰ دلار به ازای هر نمونه) در زمان بسیار اندک تعیین ژنوتیپ کرد. اولین مورد از این تراشه‌ها در حیوانات اهلی، پانل ۵۰ هزار جفت نوکلئوتیدی (که به اختصار گفته می‌شود SNP 50K) گاوی بود که توسط شرکت ایلومینا طراحی شد (ماتوکومالی و همکاران، ۲۰۰۹). تا به امروز ده‌ها هزار گاو گوشتی و شیری، با بهره گرفتن از این تکنولوژی تعیین ژنوتیپ شده‌‌اند. تراشه‌های ۴۰ تا ۶۰ هزار SNP مشابهی نیز برای دیگر گونه‌های حیوانات اهلی شامل طیور، گوسفند، خوک و اسب در دسترس است. SNP chip یا DNA chip مخصوص گوسفند در سال ۲۰۰۹ با عنوان Illumina Ovine SNP50 BeadChip طراحی شد که ۵۴۲۴۱ جهش تک نوکلئوتیدی با فاصله یکسان در سطح ژنوم گوسفند را پوشش می‌دهد. این طراحی با همکاری تعداد زیادی محقق در سراسر جهان و صرف هزینه بسیار بالا در قالب پروژه Sheep HapMap صورت گرفت (کیجاس و همکاران، ۲۰۰۹). مهم‌ترین استفاده از این تراشه‌های DNA با تراکم بالای SNP، در انتخاب ژنومی یا انتخاب بر مبنای کل ژنوم بوده است (مِوویسِن و همکاران، ۲۰۰۱؛ وَن‌رادِن و همکاران، ۲۰۰۹). استفاده از این تراشه‌ها، منجر به تولید تعداد بسیار زیادی داده SNP با تراکم بالا می‌شود که می‌توانند در مطالعات ارتباطی کل ژنوم به‌منظور شناسایی نشانگرهای ژنومی یا مناطق ژنومی مرتبط با صفت بر اساس عدم تعادل لینکاژی (LD) و انتخاب ژنومی استفاده شوند (هِیز و همکاران، ۲۰۰۹).
۲-۷- انتخاب ژنومی
انتخاب ژنومی به‌معنی استفاده از اطلاعات ژنومی به‌منظور ارزیابی و انتخاب افراد کاندیدا می‌باشد. ویژگی کلیدی این روش این است که کل ژنوم به‌وسیله نشانگرهای متراکم پوشش داده می‌شود. به‌طوری که تمام واریانس ژنتیکی به‌وسیله این نشانگرها توجیه شود و فرض می‌شود که نشانگر با QTL در حالت LD باشند (گُدارد و هِیز، ۲۰۰۷).
اولین بار معرفی و ارائه انتخاب ژنومی به وسیله نجاتی-جوارمی و همکاران (۱۹۹۷) صورت گرفت و سپس به وسیله مِوویسِن و همکاران (۲۰۰۱) توسعه داده شد. اما کاربردی شدن آن از زمان توصیف مفاهیم و ارائه مدل‌های انتخاب ژنومی تا در دسترس قرار گرفتن پانل‌های چندهزار نشانگری گاو به تاخیر افتاد (وَن‌تِسِل و همکاران، ۲۰۰۸). به‌طور کلی، SNP ها فراوان‌ترین نوع چند شکلی‌های DNA در ژنوم هستند و هم‌اکنون این نشانگرها بر سایر انواع نشانگرهای مولکولی در تحقیقات ژنومی اولویت دارند. زیرا این نشانگرها دارای نرخ جهش پایین‌تری هستند و به آسانی تعیین ژنوتیپ می‌شوند (رُموالدی و همکاران، ۲۰۱۲). ایده اصلی در انتخاب ژنومی، استفاده از مارکرهای خاصی برای ردیابی QTL نیست بلکه از تعداد بسیار زیادی نشانگر که در کل ژنوم پراکنده‌اند استفاده می‌شود. زمانی که چندین هزار نشانگر در طول ژنوم تعیین ژنوتیپ می‌شوند فرض می‌شود که نشانگرها در کنار جهش‌های علّی قرار گرفته‌اند. به‌عبارتی دیگر SNP ها با QTL در حالت عدم تعادل لینکاژی هستند (دِروس و همکاران، ۲۰۰۸). سهم هر نشانگر در شایستگی ژنتیکی افزایشی یک حیوان نمایان می‌شود و برخلاف فرضیات در مدل بی‌نهایت، در اینجا تفاوت بین اثرات مارکر نیز به دست می‌آید. هرچند در این خصوص کل و همکاران (۲۰۰۹) گزارش کردند که در گاو شیری برای بیشتر صفات تولیدی، مدل بی‌نهایت می‌تواند مدل مناسبی باشد و تنها تعداد اندکی QTL در ژنوم گاو وجود دارد.
دو پیشرفت تکنولوژیکی اصلی که در محبوبیت، کاربرد و موفقیت انتخاب ژنومی دخیل بودند عبارت‌اند از: ۱) کامل شدن پروژه تعیین توالی ژنوم گاو و انتشار آن، منجر به شناسایی چندین هزار نشانگر SNP و درنتیجه تسریع پیشرفت‌های تحقیقاتی مرتبط شد (ِالسیک و همکاران، ۲۰۰۹). ۲) در دسترس قرار گرفتن تراشه‌های DNA به‌صورت تجاری و با هزینه مناسب. این تراشه‌ها مشتمل بر هزاران نشانگر در طول ژنوم بوده و مجال برآورد ارزش‌های اصلاحی با صحت بالا را فراهم کرد (مِوویسِن و همکاران، ۲۰۰۱).
انتخاب ژنومی شامل ۳ مرحله است:
۱- استفاده از تراشه‌های DNA به‌منظور تعیین ژنوتیپ هر حیوان در هر نشانگر.
۲- برآورد اثر هر جایگاه نشانگری بر روی صفت.
۳- برآورد ارزش‌های اصلاحی ژنومی افراد کاندیدا و تصمیم انتخاب.
مرحله کلیدی در پیش‌بینی‌های ژنومی، برآورد اثر آلل‌های SNP بر صفات مورد مطالعه می‌باشد. برآورد اثرات در تعدادی از حیوانات که جمعیت مرجع (یا داده‌های آموزشی) نامیده می‌شود انجام می‌گیرد (مِوویسِن و همکاران، ۲۰۰۱). این جمعیت به‌طورمعمول از ۱۰۰۰ حیوان تشکیل شده است و دارای اطلاعات ژنوتیپی فنوتیپ هستند. از طریق مطالعات ارتباطی نشانگر-فنوتیپ، اثر هر SNP برآورد خواهد شد. مرحله آخر در انتخاب ژنومی، برآورد ارزش‌های اصلاحی حیوانات جوان (کاندیداهای انتخاب) می‌باشد که این حیوانات ارزش‌های اصلاحی ژنومی‌شان با بهره گرفتن از مجموع اثرات SNP حاصل می‌شود. فرایند انتخاب ژنومی به‌صورت شماتیک در شکل ۲-۱ نشان داده شده است.
سوال مهم این است چه حیواناتی باید در جمعیت مرجع باشند؟ برای مثال، در گاو شیری ساده‌ترین و سر راست‌ترین روش استفاده از گاوهای نر دارای ارزش اصلاحی می‌باشد (وَن‌رادِن و همکاران، ۲۰۰۹). زیرا این حیوانات دارای ارزش‌های اصلاحی قابل اعتمادی هستند. زمانی که به‌دست آوردن فنوتیپ‌های واقعی وقت‌گیر و پرهزینه باشد، استفاده از ارزش‌های اصلاحی قابل اعتماد می‌تواند جایگزین مناسبی باشد. از آنجایی که حیوانات جمعیت مرجع هم باید دارای فنوتیپ و هم ژنوتیپ باشند، تعداد افراد جمعیت مرجع باید ازلحاظ هزینه‌های تعیین ژنوتیپ و رکوردگیری بهینه شود. اگر چه تحقیقات زیادی در خصوص بهینه‌سازی جمعیت مرجع صورت نگرفته است اما از نظر تئوری، جمعیت مرجع باید متشکل از کل دامنه ژنوتیپی و فنوتیپی نژاد یا توده باشد که منجر به برآورد دقیق و قابل اعتمادی شود. بنابراین جمعیت مرجع باید تا حد امکان معرف مناسبی از کل جمعیت باشد.
استراتژی دیگر استفاده از حیواناتی در جمعیت مرجع است که خویشاوندی نزدیکی با افراد کاندیدا داشته باشند که این امر منجر به افزایش صحت ارزش‌های اصلاحی خواهد شد (هابیَر و همکاران، ۲۰۰۷). این حالت نشان می‌دهد که در خصوص جمعیت مرجع ویژه لاین، برای دستیابی به برآورد دقیق ارزش‌های اصلاحی برای هر لاین، جمعیت مرجع باید دارای تعدادی فرد از هر لاین باشد. به‌عبارتی‌دیگر، جمعیت مرجع باید از همه لاین‌ها تشکیل شده باشد. دلیل احتمالی آن این است که ترکیب افراد از خانواده‌ها و لاین‌های مختلف باعث می‌شود که تمام LD هایی که در این خانواده‌ها یا لاین‌ها پایدار هستند در معادلات پیش‌بینی استفاده شوند. البته تنها درصورتی این امکان وجود دارد که تراکم نشانگری به‌اندازه کافی بالا باشد به‌طوری که هر QTL حداقل با یکی از نشانگرها در سطح بالایی از عدم تعادل لینکاژی در خانواده‌ها و نژادها باشد. دِروس و همکاران (۲۰۰۸b) نشان داد که به‌منظور پیش‌بینی دقیق ارزش‌های اصلاحی ژنومی برای نژاد جرسی با بهره گرفتن از معادلات پیش‌بینی بر اساس یک جمعیت مرجع گاوهای هلشتاین، حداقل ۳۰۰۰۰۰ SNP مورد نیاز است در حالی که تراشه‌های موجود (۵۰K) برای ارزیابی‌های داخل نژادی (یا به عبارتی برای همان نژاد) کارآمد هستند.
همچنین می‌توان از حیوانات تجاری برای تشکیل جمعیت مرجع استفاده کرد. مزیت این حالت این است که می‌توان اطلاعات فنوتیپی صفاتی را که معمولاً در حیوانات اصلاحی رکورد برداری نمی‌شوند، به‌راحتی جمع‌ آوری کرد. از این قبیل صفات می‌توان به صفات کیفیت لاشه، مصرف خوراک، پاسخ به چالش‌های بیماری و عملکرد تحت شرایط مدیریت و پرورش تجاری اشاره کرد. برای مثال در کشورهای در حال توسعه، جمعیت مرجع می‌تواند بیشتر تحت شرایط روستایی (نسبت به شرایط غیر معمول و غیر متعارف گله‌های اصلاحی) مدیریت شوند (گُدارد و هِیز، ۲۰۰۷).
جمعیت مرجع
افراد دارای ژنوتیپ و فنوتیپ
برآورد اثرات آللی
برآورد ارزش‌های اصلاحی ژنومی در حیوانات کاندیدا
افراد دارای ژنوتیپ
شکل ۲-۱- فرایند انتخاب ژنومی
۲-۸- مزایای انتخاب ژنومی
انتخاب ژنومی فاقد محدودیت‌هایی است که در کاربرد روش‌های BLUP و انتخاب به کمک نشانگر وجود داشت. در همین زمان اندک (از زمان ارائه تراشه‌های DNA تاکنون) انتخاب ژنومی توانسته است نرخ پیشرفت ژنتیکی در حیوانات اهلی را افزایش دهد (وِیگِل و همکاران، ۲۰۱۰). افزایش در صحت پیش‌بینی‌های ژنومی، به‌ویژه در رابطه با گاوهای نر جوان در مرحله قبل از ورود به آزمون نتاج به خوبی مشاهده شده است (شِفِر، ۲۰۰۶). به علاوه، می‌تواند اطلاعات قابل اعتمادتری نیز از حیوانات ماده به‌دست آورد که می‌تواند منجر به پیشرفت ژنتیکی بیشتری از طریق مسیر انتخاب گاوهای ماده شود. مطالعات مختلفی استفاده از تراشه‌های DNA در جلوگیری از کاهش پیشرفت ژنتیکی و افزایش پنهانی همخونی ناشی از اشتباه در شجره را، سودمند ارزیابی کردند. نتایج اولیه انتخاب ژنومی در گاوهای شیری در استرالیا نشان داد که ارزش‌های اصلاحی ژنومی برآورد شده به‌طور قابل توجهی بیشتر از ارزش‌های اصلاحی برآورد شده به روش سنتی می‌باشند حتی اگر تعداد افراد در جمعیت مرجع کم (در حدود ۶۰۰ راس) باشد (هِیز و همکاران، ۲۰۰۹).
یکی دیگر از مزیت‌های انتخاب ژنومی نسبت به مدل‌های تک SNP این است که تمام SNP ها به‌طور همزمان برازش می‌شوند. این ویژگی اجازه می‌دهد که اگر زمانی که چندین SNP با یک QTL در حالت عدم تعادل لینکاژی باشند از تمام اطلاعات استفاده شود. همچنین برای هر نوع ساختار جمعیتی قابل استفاده بوده و از طرف دیگر منجر به کاهش نتایج مثبت دروغین خواهد شد (دِکرز، ۲۰۱۲).
۲-۹- روش‌های آماری پیش‌بینی ژنومی
به‌منظور استفاده از اطلاعات ژنومی در اصلاح دام، لازم است که اثر هر جایگاه برآورد، و در نهایت جایگاه‌های دارای جهش علّی (و یا مرتبط با جهش علّی) تشخیص داده شود. با بهره گرفتن از پانل‌های خیلی متراکم SNP تعداد نشانگرها از تعداد رکوردها خیلی بیشتر خواهند بود. برازش مدل‌های رگرسیونی p زیاد (تعداد مجهولات: اثرات نشانگری) و n کم (تعداد معلومات: مشاهدات فنوتیپی) به روش‌های انتخاب متغیر و یا افت برآوردها نیاز دارد. رگرسیون ارزش‌های ژنوتیپی از مشاهدات فنوتیپی به‌صورت تقریبی از ارزش‌های ژنتیکی حقیقی است که می‌تواند تابع پیچیده‌ای از ژنوتیپ حیوان در تعداد بسیار زیادی ژن و نیز اثر متقابل پنهانی ژن‌ها با هم و نیز ژن‌ها با محیط باشد. بنابراین، مقادیر باقیمانده مدل‌های رگرسیونی کل ژنوم، یک متغیر تصادفی است که اثرات غیر ژنتیکی، به اضافه خطاهای تقریبی است که می‌تواند ناشی از LD ناقص بین نشانگرها و QTL و یا به علت نقص مدل (در نظر نگرفتن اثرات متقابل) باشد.
با در نظر گرفتن ژنوتیپ در جایگاه‌های مورد مطالعه به‌عنوان اثر مستقل در یک مدل رگرسیون خطی می‌توان نوشت:

که در این مدل، y متغیر وابسته یا فنوتیپ i اُمین فرد، µ عرض از مبداء مدل یا اثر مشترک تمام افراد، x_ij متغیرهای مستقل (ژنوتیپ نشانگرها) بوده، β_j نیز اثر jاُمین کوواریت و e_i اثرات تصادفی باقیمانده می‌باشد. فرم ماتریسی مدل فوق بدین‌صورت می‌باشد:

۰۰/۰

مارکیز

۲۴۷/۰

۱۹

۸۱/۲

۹۶/۹۷۰

۰۰/۰

مارکیز

۲۴۲/۰

۲۰

۰۰/۰

۹۹/۹۹۹

۶۸/۰

مارکیز

۲۴۰/۰

فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱- آزمایش ۱: تعیین بهترین پروتکل ضدعفونی سطحی مواد گیاهی:
با توجه به نتایج بدست آمده از آزمایش، تیمار زمانی ۱۰ و ۳۰/۱۲ دقیقه از لحاظ کاهش میزان آلودگی سطحی دارای تفاوت معنی­داری نبوده و نظر به اینکه ریزنمونه­ها در تیمار ضدعفونی به مدت ۱۰ دقیقه از قدرت زنده­مانی بیشتری برخوردار بودند، از میان چهار تیمار اعمال شده، تیمار آبشویی + الکل ۷۰% + توین ۸۰ + هیپوکلریت سدیم ۵/۲% به مدت ۱۰ دقیقه به لحاظ افزایش قدرت زنده­مانی و کاهش میزان آلودگی به عنوان پروتکل مطلوب برای ضدعفونی ریزنمونه­های گره­ای پیشنهاد می­گردد (شکل ۵-۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ۵-۱) شمایی از جوانه­زنی ریزنمونه­های گره­ای پس از ضدعفونی
هنگامی که مدت زمان تیمار با هیپوکلریت سدیم ۵/۲% به مدت ۱۵ دقیقه افزایش یافت، اگر چه میزان آلودگی به شدت کاهش یافت ولی بیش از ۷۶% ریزنمونه­ها از بین رفتند. در مورد تیمار ۵/۷ دقیقه هیپوکلریت سدیم، بیش از ۷۵% ریز نمونه­ها زنده ماندند و در ضمن بیشترین آلودگی نیز در همین تیمار مشاهده گردید.
در تحقیق شاه­پیری و همکاران (۱۳۸۳) هیپوکلریت سدیم ۲/۴% به مدت ۱۰ دقیقه پیشنهاد شده بود در حالیکه با بهره گرفتن از این تیمار در پژوهش حاضر بیش از ۹۰% نمونه­ها از بین رفتند. بنابراین برای داشتن ریزنمونه­های با حداقل آلودگی و حداکثر زنده­مانی بهتر است از ضدعفونی با هیپوکلریت سدیم ۵/۲% استفاده شود و نوع رقم تاثیری در این زمان ندارد. نکته قابل توجه این است که حد بهینه ضدعفونی بسته به بافت نمونه، سن فیزیولوژیکی، میزان آلودگی و شرایط سلامت گیاه و محیطی که در آن قرار دارد فرق می­ کند.
۵-۲- آزمایش ۲: بررسی اثر ۲iP بر روی رشد و نمو گیاهچه­:
نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر هورمون ۲iP بر روی رشد و نمو گیاهچه نشان داد که، تیمار یک یا محیط کشت فاقد هورمون ۲iP از لحاظ تمامی صفات اندازه گیری شده در این آزمایش بطور نسبی نسبت به سایر تیمارها (محیط کشت حاوی هورمون ۲iP) دارای برتری می­باشد و نوع رقم تاثیری بر نتایج حاصل نداشت. حصول برتری نسبی محیط کشت فاقد هورمون ۲iP دلیلی برای عدم استفاده­ی این هورمون در مرحله بعد (مرحله بررسی اثر متقابل هورمون­های برتر بر روی رشد و نمو گیاهچه­های حاصل از ریزنمونه­های گره­ای) گردید.
با توجه به این­که هورمون ۲iP تاثیر مثبتی بر روی پرآوری ارقام مختلف گیاه سیب­زمینی نداشت، هم­چنین با توجه به هزینه بالای تهیه این هورمون نسبت به دیگر هورمون­ هم خانواده خود (BAP)، که بر طبق آزمایش­های انجام شده تاثیرهای مثبتی بر روی پرآوری ارقام سیب­زمینی داشت، استفاده از این هورمون برای افزایش ریزازدیادی در گیاه سیب­زمینی پیشنهاد نمی­گردد.
۵-۳- آزمایش ۳: بررسی اثر BAP بر روی رشد و نمو گیاهچه:
نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر هورمون BAP بر روی رشد و نمو ریزنمونه­های گره­ای نشان داد که، تیمار دوم (محیط کشت حاوی ۵/۰ میلی­گرم در لیتر BAP) در مجموع از لحاظ تمامی صفات اندازه ­گیری شده نسبت به سایر محیط­ها حاوی غلظت­های متفاوت این هورمون و هم­چنین محیط کشت بدون هورمون دارای برتری می­باشد و نوع رقم تاثیری بر آن نداشت که با نتایج حاصل از تحقیقات تاور و همکارانش (۱۹۸۵) تطابق داشت. در تحقیقی یوسف و همکارانش نیز محیط کشت مناسب برای رشد گیاهچه سیب­زمینی رقم اسپونتا^[۱۴۸] را محیط کشت حاوی ۵/۰ میلی­گرم BAP بیان داشتند (یوسف^[۱۴۹] و همکارانش، ۱۹۹۷).
برتری محیط کشت حاوی غلظت ۵/۰ میلی­گرم در لیتر BAP دلیلی برای استفاده­ی این هورمون در مرحله بعد (مرحله بررسی اثر متقابل هورمون­های برتر بر روی رشد و نمو گیاهچه­های حاصل از ریزنمونه­های گره­ای) گردید (شکل ۵-۲). علاوه بر محیط کشت حاوی غلظت ۵/۰ میلی­گرم در لیتر BAP محیط کشت­های تیمار اول فاقد هورمون و محیط کشت تیمار سوم حاوی غلظت ۱ میلی­گرم در لیتر BAP که در رتبه پایین­تر قرار داشتند برای بررسی بیشتر و دقیق­تر برای انجام آزمایش­های اثر متقابل بر روی گیاهچه انتخاب گردیدند. رقم ساوالان در غلظت ۵/۰ میلی گرم در لیتر BAP بهترین عملکرد ریزازیادی را در بین ارقام و غلظت­های مختلف دارا بود.
شکل ۵-۲) مقایسه رشد و نمو گیاهچه حاصل از ریزنمونه­های گره­ای رقم آگریا تحت تاثیر هورمون BAP. (A) فاقد هورمون. (B) غلظت mg.l^-1 ۵/۰٫ © غلظت mg.l^-1 ۱٫
۵-۴- آزمایش ۴: بررسی اثر CCC بر روی رشد و نمو گیاهچه­:
نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر هورمون CCC بر روی رشد و نمو ریزنمونه­های گره­ای نشان داد که، تیمارهای حاوی هورمون CCC از نظر تمامی صفات اندازه ­گیری شده در این آزمایش نسبت به محیط­ کشت فاقد هورمون برتری نداشته و این امر سبب حذف هورمون CCC از ورود به آزمایش­های مرحله اثرمتقابل گشت. نتایج حاصل با نتایج اطرشی و همکارانش (۱۳۸۹) تطابق داشت.
۵-۵- آزمایش ۵: بررسی اثر GA3 بر روی رشد و نمو گیاهچه­:
نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر هورمون GA3 بر روی رشد و نمو ریزنمونه­های گره­ای نشان داد که، تیمار سوم (محیط کشت حاوی ۶/۰ میلی­گرم در لیتر GA3) نسبت به سایر تیمارها عملکرد بهتر در رشد و نمو گیاهچه­های حاصل از ریزنمونه­های گره­ای دارد (شکل ۵-۳).
برتری محیط کشت حاوی غلظت ۶/۰ میلی­گرم در لیتر GA3 دلیلی برای استفاده­ی این هورمون در مرحله بعد (مرحله بررسی اثر متقابل هورمون­های برتر بر روی رشد و نمو گیاهچه­های حاصل از ریزنمونه­های گره­ای) گردید. علاوه بر محیط کشت حاوی غلظت ۶/۰ میلی­گرم در لیتر GA3 محیط کشت­ تیمار اول (فاقد هورمون) که در رتبه دوم برتری عملکرد قرار داشت برای بررسی بیشتر و دقیق­تر برای انجام آزمایش­های اثر متقابل بر روی گیاهچه انتخاب گردید. تیمار پنجم غلظت سوم انتخابی برای آزمایش­های تاثیر متقابل هورمون­ها بر روی رشد گیاهچه بود. این انتخاب اگر چه تیمار چهارم عملکرد بهتری داشت به این دلیل انجام شد:

• هنگام ورود غلظت­ها به نرم افزار Design Expert برای طرح رویه پاسخ می­بایست دو کران بالا و پایین نسبت به غلظت برتر را وارد نماییم بطوری که غلظت برتر درست در میانه قرار گیرد.

• الگوریتم این نرم­افزار طوری طراحی شده که سایر غلظت­های موجود در رنج کران بالا و پایین را نیز در نظر می­گیرد.

• با توجه به این که تیمار یک یا محیط کشت فاقد هورمون نسبت به تیمار چهار برتر می­باشد این محیط انتخاب و متناسب با آن تیمار پنجم انتخاب گردید. حضور محیط کشت بدون هورمون سبب بررسی اثرهای متقابل بین دو هورمون نیز می­شد.

شکل ۵-۳) مقایسه رشد و نمو گیاهچه حاصل از ریزنمونه­های گره­ای رقم ساوالان تحت تاثیر هورمون GA3. (A) فاقد هورمون. (B) غلظت mg.l^-1 ۶/۰٫ © غلظت mg.l^-1 ۲/۱٫
۵-۶- آزمایش ۶: بررسی اثر Picoloram بر روی رشد و نمو گیاهچه­:
تولید کالوس در همه غلظت­های هورمون Picoloram نشان می­دهد که استفاده از این هورمون جهت کالوس­زایی در گیاه سیب­زمینی مطلوب می­باشد اما هنگام استفاده از هورمون Picoloram باید توجه داشت که افزایش استفاده از این هورمون در محیط کشت جهت کالوس­زایی بیشتر احتمال ایجاد تنوع سوماکلونال در بافت کالوس ایجادی را افزایش می­دهد (شکل ۵-۱).
با توجه به نتایج سایر محققین شاه­پیری و همکاران (۱۳۸۳) و رستمی و همکاران (۱۳۸۷) که به بررسی اثر غلظت­های مختلف ۲,۴-D بر روی کالوس­زایی گیاه سیب­زمینی پرداختند پیشنهاد می­گردد که سایر محققین با طراحی آزمایشی به بررسی مقایسه­ ای اثر این دو هورمون بر روی کالوس­زایی گیاه سیب­زمینی پرداخته و مشخص نمایند که کدام یک از این دو هورمون به لحاظ کالوس­زایی در گیاه سیب­زمینی مطلوب­تر می­باشند. فاکتورهایی که می­توانند در این آزمایش مورد مورد بررسی قرار گیرند وزن تر و خشک کالوس­ها و سلامت آن­ها می­باشند.

که با فرخی بود و با برز و کام
(۹، شاهنامه‌ی شوروی، ج ۲)
(همان: ۲۲۶).

پس از کیخسرو، کی‌لهراسب صد و بیست سال پادشاهی کرد (۸۵، التنبیه). لهراسب نیز از طبقه‌ی کیانیان است که جبابره بودند و چهارمین پادشاه این طبقه بنا به روایت اوستا، کی‌لهراسب، ۱۲۰ سال سلطنت کرد (۱۴۹، ۱۵۱، آثارالباقیه). و ملک لهراسب از پس آنکه صد و بیست سال به ملک اندر بوده بود، بمرد و پسرش گشتاسب بنشست (۶۴۷، بلعمی (۲)).
خاندان کیانی به دو دسته تقسیم می‏شود: از کیقباد تا کیخسرو و از لهراسب تا پایان کارکیانیان؛ که دسته دوم نیز خود از لهراسب تا بهمن مربوط به خاندان کیانی آسیای میانهاز اردشیر، یا همین بهمن، تا دارای دارایان مربوط به خاندان هخامنشی است. [زریر] پسر لهراسب، و بردار گشاسپ شاه کیانی است.
لهراسب شخصیتی است که نام او به معنی «کسی که دارای اسب تیزرو» است فقط یک بار در اوستا آمده است و درگاهان نشانی از او نیست. برخی را عقیده بر این است که این شخصیت برای پر کردن شکاف زمانی میان کیخسرو و گشتاسب ساخته شده است (دوستخواه، ۱۳۸۳: ۱۷۳، ۳۷۰؛ اوشیدری، ۱۳۷۱: ۴۱۸؛ تفضلی، ۱۳۵۴: ۴۶؛ فردوسی و شاهنامه سرایی، ۶۱۹:۱۳۹۰، ۶۲۲-۶۲۴، ۶۲۶) (صدیقیان، ۱۳۸۶: ۲۲۳؛ ۲۲۶، ۲۲۸، ۲۳۰، بهار، ۱۳۷۵: ۱۹۵، ۲۷۳ و ۱۳۷۸: ۱۴۰، ۱۵۱؛ آموزگار، ۱۳۸۶: ۷۳).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲۴-۱ w§niøn [دیدار]: (بهار، ۱۳۱۲: ۹۳) این واژه را “بینش” ترجمه کرده است. (کیا، ۱۳۳۱: ۹) او نیز “بینش” ترجمه کرده است. (عریان، ۱۳۷۱: ۱۴۲) نیز به همین ترتیب این لغت را “بینش” ترجمه کرده است. نگارنده واژه‏ی “دیدار” را برای این مناسب‏تر دانسته است.
۲۶-۱ kay-wiøt¦sp-ø¦ [کی‌ویشتاسپ شاه]: کی‌گشتاسپ با نیروی اشه و سرودهایِ منش نیک به دانشی دست یافت که مزدااهوره پاک در پرتو اَشه بر نهاده است و [با آن] ما را به بهروزی رهنمون خواهد شد. دیری نپایید که هْوُوَه‌ها به داراییِ فراوان، توانگر شدند. دیری نپایید که نوذَریان کامرَوا شدند و گُشتاسپ در این سرزمین‌ها بر اسبانِ تیزْتَک دست یافت.
زردشت از وی خواستار شد:
ای اَرِدْوی سورَ اناهیتا! ای نیک! ای تواناترین!
مرا این کامیابی ارزانی دار که من کی گشتاسپ دلیر پسرِ لُهراسپ را بر آن دارم که دینی بیندیشد، دینی سخن بگوید و دینی رفتار کند.
۸۳- فرّ کیانیِ نیرومندِ مزدا آفریده را می‌ستاییم؛ [آن فرِّ بسیار ستوده، زَبَردست، پرهیزگار، کارآمد و چالاک را که برتر از دیگرْ آفریدگان است…
۸۴- … فرّی که از آن گشتاسپ بود که دینی اندیشید، دینی سخن گفت؛ دینی رفتار کرد. بدان سان که او این دین را بستود، دیوانِ دشمن را از اَشَوَنان براند.
۸۷- کی‌گشتاسپ دلیر بر تَثْریَه وَنْتِ دُژدین و پِشَنَه‌ی دیوپرست و اَرْجاسپِ دُرُوند و دیگر خَیون‌هایِ تباهکار چیره شد.
واپسین کسانی از مردمان میرا که فرّ بدان‌ها می‌پیوندد، گشتاسپِ شهریار و زرتشتِ پیامبرند.
در فروردین‌یشت آمده: که گشتاسب دین زردشتی را که در بند بود، از بند رهانید، پایدار ساخت. در زامیادیشت، کی‌گشتاسب بازو و پناه دین اهورایی زردشت خوانده شده است.
در کتاب یادگار زریران چنین آمده: کی‌گشتاسب گفت اگر تمام دلیران و برادران و بزرگان من، و نیز زن من هوتوس- از کسی که برای من سی پسر و دختر متولد شدند- کشته شوند، باز من پیرو این دین پاک خواهم ماند، و آنچه از اهورامزدا یافتم از دست نخواهم داد.
در مینوی خرد آمده: “کی‌گشتاسب پس از پذیرفتن دین نیک مزدیسنا با یک اهونورکه گفتار دادار هرمزد است دیوها و شیاطین و دروغ را در هم شکست. دقیقی در شاهنامه در گرویدن کی‌گشتاسب به زردشت گفته:

سرِ نامداران ایران سپاه

گرانمایه فرزند لهراسب شاه

که گشتاسب خوانند ایرانیان

ببستش یکی کشتی او برمیان

در بندهش درباره‌ی فرنبغ آمده: “جمشید فرنبغ را در دادگاهی [پرستشگاه] در کوه خوارزم فرو نهاد فرجمشید این آتش را از دست ضحاک برهانید. در زمان پادشاهی کی‌گشتاسب این آتش را از خوارزم برگرفته در کابلستان فرو نهادند". در آفرین دهمان از کی‌گشتاسب یاد شده و فروشی او ستوده شده است. در آخرین پیغمبر زردشت به کی‌گشتاسب که در راه دین کوشا بود دعا شده است. آخرین پیغمبر زردشت را فصلی از گشتاسب‌یشت و بقایایی از دهمین نسک مفقود شده دانند.
کی‌گشتاسپ تا آمدن دین سی سال (شاهی کرد). زردشت اسپتمان به پیامبری از دادار هرمزد به گشتاسپ شاه آمد. گشتاسپ‌شاه، پس (از) پذیرفتن دین، نود سال (شاهی کرد).
آن که زرین است پادشاهی گشتاسپ شاه است، هنگامی استکه من تو را «برای» دین دیدار کنم و گشتاسپ شاه دین بپذیرد. اورمزد به زردشت سپیتمان گفت که: “در آن زمان شگفت، برترین مردان آن باشد که کستی بر میان دارد و دین را با برسم بستاید «گرچه» نه چنان «باشد» که در پادشاهی گشتاسپ شاه بود. کسی که در آن زمان شگفت “ایثاآت یزمئیده” و “اشم وهو” بگوید یا از بر کرده باشد، چنان است که در پادشاهی گشتاسپ شاه دوازده هماستی بازو هریشت کرده باشد و کسی که یشت کرده باشد و گاهان سروده باشد، چنان است که در پادشاهیِ گشتاسپ شاه آب را یشته و گاهان را سروده باشد. و دوم هنگامی که توای زردشت سپیتمان دین پذیرفتی و تو همپرسی (=دیدار) «کردی و» گشتاسپ شاه وارجاسپِ خشم زاده در کارزارِ دین، در سپید بیشه با هم جنگیدند. “فرگرد هفتم تاوِرَت درباره‏ی نشان دادن چگونگی چهار زمان به زردشت در هزاره‏ی زردشتان، سیمین آن «زمان» که در آن گشتاسپ دین را از زردشت پذیرفت. ارجاسپ بر مبنای آنچه در یادگار زریران آمده است “پادشاه هیونان” بوده و با گشتاسپ در نبردی سخت بر سر پذیرفتن دین زردشتی درگیر می‏شود و شکست می‏خورد. پادشاهی گشتاسپ دوران طلایی دین زردشتی است. زمانی است که پیامبر دین، همه دستورها را چنان که اورمزد مقرر داشته است به اجرا در می‏آورد. زردشت دین بهی را می‏گستراند و در این راه گشتاسپ شاه او را صمیمانه پشتیبانی می‏کند. در شهرستان‏های ایران (متن‏های پهلوی ص ۲۲) آمده است: “شهرستان بُست بَستور فرزند زریرساخت. بدان گاه که گشتاسپ شاه برای ستایش دین در فرزدان بود و بنه گشتاسپ و دیگر شاهزادگان را «آن جا» نشانید (=مستقر کرد).
به جز (در) یکتا حکومت و پادشاهی گشتاسپ شاهنشاه که برای این که دین درست و راست مطابق گفتار آفریدگار اورمزد را با بیگمانی و اطمینان بداند، آن را از زردشت سپیتمان یکتا پذیرفت. پرسید دانا از مینوی خرد که چرا مردمی که در زمان گیومرث و هوشنگ پیشداد فرمانروایان و حکمرانان بودند تا زمان گشتاسپ شاهنشاه چنین کامکار بودند. کی‏گشتاسپ دین پذیرنده از تن لهراسب آفریده شد. و از گشتاسپ این سودها بود مانند پذیرفتن و پرستش بهدین مزدیسنان، بنا به گفتار بغان، اهونور، سخت آفریدگار اورمزد. و هر انسانی که از خرد بهره‏وری بیشتری دارد، بهره‏اش از بهشت بیشتر است. و نیز گشتاسب و زردشت و گیومرث و دیگر کسانی که بهره‏شان از بهشت بیشتر است به سبب آن است که خرد به آنان بیشتر رسیده است.
و آورد همان بار به فرمان دادار دین مزدیسنان را به سوی کی‏گشتاسپ شاه و به وسیله‏ی آن روشنی مه (=دین مزدیسنان) روشن گردانید فرزانگان را «که» اندر آن کشور برترین دهبد یزدان (کی گشتاسپ) «بودند».
۸۳- یکی «دیگر اینکه اگرچه» باور داشتن گشتاسپ به دین با رسیدن گفتار امشاسپندان «روی داد» با این همه‏ی، اندیشیدن (=بیم) از سر خدایان (=فرمانروایان بزرگ) و خونریزی ارجاسپ هیون، بدین سبب از پذیرفتن دین سرد «شد» آشکار برای نمودنِ آگاهی و پیروزی گشتاسپ بر ارجاسپ هیون.
۸۴- و نیز جایگاه برین و خدایی جاودان ورای و فرّه «او را»، اندر همان زمان دادار اورمزد ایزد نریوسنگ را به پیام‏آوری به خانه‏ی گشتاسپ نزد اردیبهشت امشاسپند فرستاد «برای» خورانیدن آن خورشِ روشنگرِ چشمِ جان گشتاسپ برای دیدار جهان مینویان، بدین گونه گشتاسپ آن فرّه وراز بزرگ را بدید.
۸۵- چنانکه در این باره در دین گوید که: آن دادار اورمزد به ایزد نریوسنگ گفت که: “برو! حرکت کن این نریوسنگ انجمنی (=سخنگو) به سوی خانه‏ی گشتاسپ نیرومند گوسپندِ دور فرازنامی، بگوی به اردیبهشت که: این اردیبهشتِ پادشاه (=مسلط، فرمانروا) بگیر تشتی نیک، نیک‏تر از دیگر تشت‏های ساخته شده جامی ایدون نیک که در خدایی (=فرمانروایی) توان ساختن و از سوی ما به سوی گشتاسپ هوم و منگ ببر، و از آن به گشتاسپ دهبد بخوران، چون اردیبهشت فرمانده، آن گفتار پذیرفت.
۸۶- تشت نیک برگرفت و از آن گشتاسپ دهبدِ برز آوند را فراز خورانید.
۸۷- و فرود آرمید (=بخوابید) گشتاسپ دهبد برز آوند هنگامی که از بستر برخاست.
کهن‌ترین اشاره را به گُشتاسپ در گاهان اوستا می‌توان یافت. در آنجا او “کَوی” و “هم پیمان راستین” زردشت خوانده شده است (یسن ۴۶، بند ۱۴؛ هومباخ، ج I، ص ۱۷۲). به نظر می‌رسد که سلسله‌ی کَوی‌ها یا کیانیان با کی‌گُشتاسپ به پایان رسیده است (بویس، تاریخ دین زردشتی، ج ۱، ص ۲۴۹) (فردوسی و شاهنامه سرایی،۶۴۰:۱۳۹۰). در آبان‌یَشت، گُشتاسپ (بند ۹۸) از خاندان “نَوتَره"/ نوذر و پسر “اَوروَت اَسپه"/ لُهراسپ (بند ۱۰۵) معرفی شده است (همچنین نک. بندهش، فصل ۳۵، بند ۲۶، ۳۵؛ پاکزاد، ص ۳۹۷-۳۹۸). در فروردین‌یشت (بند ۹۹-۱۰۰)، ضمن ستایش فرَوَشی/ فرَوَهرکی‌گُشتاسپ، از او با عناوینی چون “پارسا"، “تهم"، “متحد با کلام مقدس” و دارنده‌ی گرز نیرومند اَهورایی” یاد شده که به سان “بازو و یاور” دینِ زردشتی، دین را از بندها رهایی بخشید و آن را استوار کرد (نک. مولایی: ص ۱۰۵)، در زامیاد یشت (بند ۸۴)، کی‌گُشتاسپ از جمله کسانی دانسته شده است که فرّ کیانی آنان را همراهی می‌کند و از آن رو مطابق دین می‌اندیشد و سخن می‌گوید و رفتار می‌کند. همچنین می‌پذیرد که بازو و یاور دین زردشتی باشد (همان، بند ۸۵) و دین را از زنجیرها می‌رهاند (همان، ص ۵۶، بند ۸۶). به علاوه، در زامیادیشت (ص ۵۷، بند ۸۷) “تانثر یاونت"، “پِشَنه” و “اَرِجَت اَسپه"/ اَرجاسپ از جمله نابکارانی معرفی شده‌اند که گُشتاسپ بر آنان پیروز شده است (نک. هومباخ وایجاپُریا، ص ۵۷). موضوع یکی از ۲۱ نَسک (=کتاب) اوستای دوره‌ی ساسانی چگونگی گرویدن گشتاسپ به زردشت و حوادث پس از آن بوده است. این نَسک اکنون از میان رفته است، اما خلاصه‌ی آن را که در فارسی میانه “ویشتاسپ ساسْت": “تعلیم گشتاسپ” نامیده می‌شده، در فصل یازدهم کتاب هشتم دینکرد می‌توان یافت (ص ۶). بعلاوه دو قطعه‌ی کوچک و بسیار متأخر اوستایی به نام‌های “آخرین پیغامبر زردشت” و “وِشتاسپ‌یَشت” وجود دارد که اولی شامل دعای زردشت برای گشتاسپ و دومی، علاوه بر دعای زردشت برای گشتاسپ، شامل برخی از پندها و اندرزهای زردشت به گشتاسپ است (تفضلی، ص ۶۴؛ پورداوود، ج ۲، ص ۲۷۱). درباره‌ی زمان فرمانروایی گُشتاسپ اختلاف نظر وجود دارد، چرا که به زمان زندگی زردشت وابسته است. برخی به پیروی از تاریخ سنتی، که زمان زندگی زرتشت را ۲۵۸ سال پیش از حمله‏ی اسکندر مقدونی می‏داند، این زمان را اواخر سده‏ی هفتم یا اوایل سده‏ی ششم ق‏م می‏دانند. آمّیانوس مارکِلّینوس، مورخ رومی، نخستین کسی است که کی‏گشتاسپ را همان گشتاسپ، پدر داریوش اول هخامنشی، دانسته است (شاپور شهبازی، ص ۱۷۲). شایان ذکر است که طبری (ج ۲، ص ۶۴۷-۶۴۸) آزادی اسیران بنی اسرائیل را از بابل و برگرداندشان را به فلسطین برای بازسازی بیت‏المقدس، که در واقع از کارهای کوروش بزرگ بوده به گشتاسپ نسبت داده است. با وجود این، بسیاری از دانشمندان با دلایل متعدد نشان داده ‏اند که زمان زندگی زردشت و دوران فرمانروایی کی‏گشتاسپ اواخر هزاره‏ی دوم یا اوایل هزاره نخست قبل ازم بوده است. بویس (زردشتیان: باورها و اعمال دینی آنها، ص ۱۸) تاریخ حدود ۱۷۰۰ یا ۱۵۰۰ق‏م را پیشنهاد کرده است (در این باره نک. رضایی باغ‏بیدی، تاریخ زبان‏های ایرانی، ص ۲۶-۲۷). بر پایه‏ی افسانه‏ای کهن که به پیش از روزگار ساسانیان می‏رسد، مرکز فرمانروایی گُشتاسپ شهر بلخ بود (نک. بویس، تاریخ دین زردتشی، ج ۱، ص ۲۷۵-۲۷۶). به روایت بندهش، زردشت در سی‏امین سال پادشاهی گشتاسپ ظهور کرد (فصل ۳۳، بند ۱۵-۱۷؛ فصل ۳۶، بند ۷) و پس از آن گشتاسپ نود سال (فصل ۳۶، بند ۹)، یعنی جمعاً صد و بیست سال، پادشاهی کرد (نک. فردوسی، ج ۵، ص ۴۶۶، بیت ۳۳۵: “نشستم به شاهی صد و بیست سال ندیدم به گیتی کسی را همال"؛ همچنین نک. پاکزاد، ص ۳۶۵-۳۶۶، ۴۱۳). طبری (ج ۲، ص ۶۸۳) نیز ظهور زردشت را در سی‏امین سال پادشاهی گشتاسپ دانسته، اما دوران پادشاهی او را به روایتی صد و بیست و به روایتی دیگر صد و پنجاه سال ذکر کرده است. گردیزی (ص ۵۱) ظهور زردشت را در دومین روز پادشاهی گشتاسپ دانسته است. برخی از مورخان نوشته‏اند که گُشتاسپ پیش از گرویدن به زردشت، بر دین صائبین بود (مثلاً ابن بلخی، ص ۴۹؛ طبری، همان جا؛ گردیزی، همان جا). به گزارش روایت پهلوی (فصل ۴۷، بند ۷)، دو سال طول کشید تا زردشت بتواند گشتاسپ را به دین خود درآورد (نک. ویلیامز، ص ۱۶۹). گشتاسپ در گزارش‏های دینی زردشتی جایگاهی بس والا دارد. کتاب پنجم دینکرد (فصل ۲، بند ۸) او را “رام‏شاه""شاهی که رامش می‏آورد” (کتاب پنجم دینکرد، ص ۳۲) و کتاب نهم دینکرد (فصل ۲۴، بند ۵) او را “دلیر آزاده‏ی جنگجو” نامیده است (همچنین نک. آموزگار و تفضلی، اسطوره‏ی زندگی زردشت، ص ۱۲۰). به روایت کتاب هفتم دینکرد، فَرَوَشی/ فَرَوَهر جنگجویی به نام سریت (اوستایی: “ثریته") از بهشت به سوی گشتاسپ آمد و گردونه‏ای به او بخشید که نیازی به گردونه‏ران نداشت (نک. بویس، تاریخ دین زردشتی، ج ۱، ص ۹۸، حاشیه‏ی ۸۹). جایگاه برجسته‏ی گُشتاسپ را به خصوص در یادگار زریران می‏توان دید. بسیاری از متون دوره‏ی اسلامی نیز تحت تأثیر روایت‏های زردشتی از گشتاسپ به نیکی یاد کرده‏اند. ابن بلخی (ص ۴۸-۴۹) به عدل و نیک رفتاری گشتاسپ با مردم اشاره کرده و نهادن “ترتیب و قاعده‏ی دیوان‏ها” را، شامل وزارت، دیوان انشا، دیوان خراج و دیوان نفقات، به او نسبت داده است. طبری (ج۲، ص ۶۸۳) نیز بنای هفت خاندان بزرگ ایرانی را، همچون خاندان‏های قارَن و سورِن، به او نسبت داده است. نسب اردشیر بابکان، بنیان‏گذار شاهنشاهی ساسانی (حک: ۲۲۴-۲۴۰م) هم، به روایتی، با هشت واسطه به گشتاسپ می‏رسد (طبری، ج ۲، ص ۸۱۳؛ قس: بندهش، فصل ۳۵، بند ۳۶؛ پاکزاد، ص ۳۹۸؛ درباره‏ی شخصیت گشتاسپ در دیگر متون دوره‏ی اسلامی، نک. کریستنسن، ص ۱۷۵-۱۸۱؛ میرعابدینی، ج ۲، ص ۲۴۸-۲۷۷). دقیقی نیز که شاعری زردشتی بوده، در گشتاسپ‏نامه‏ی خویش که اندکی بیش از هزار بیت است و فردوسی آن را عیناً نقل کرده (نک. فردوسی، ج ۵، ص ۷۶-۱۷۴، بیت ۱۴-۱۰۲۸)، “داد” گشتاسپ را ستوده (همان، ج ۵، ص ۷۸، بیت ۲۹) و او را “آزاده” (همان، ج ۵، ص ۸۱، بیت ۵۸: “پس آزاده گشتاسپ بر شد به گاه فرستاد هر سو به کشور سپاه") خوانده است. بر خلاف روایات زردشتی، گشتاسپ در روایت‏های سیستانی شخصیتی منفی است، زیرا، برخلاف رستم و خاندانش، از دین نیاکان دست کشیده و به دین زردشت گرویده است. به همین دلیل است که رستم سر به فرمان او نمی‏سپارد (تاریخ سیستان، ص ۳۳-۳۴). در شاهنامه‏ی فردوسی نیز، که بازتاب روایت‏های سیستانی است، برخلاف گشتاسپ نامه‏ی دقیقی، گشتاسپ شخصیتی بسیار نکوهیده، متکبر و غیر قابل اعتماد است. به روایت شاهنامه “گشتاسپ را سَر پُر از باد بود” (فردوسی، ج ۵، ص ۶، بیت ۳۹). او نخست از پدرش لهراسب، تاج و تخت را طلبید و چون پاسخ منفی شنید، یک بار به هند و بار دیگر به روم گریخت و با دختر قیصر روم، کتایون، ازدواج کرد. شایان ذکر است که نام همسر گشتاسپ در اوستا “هوتئوسا” (بارتولومه، ستون ۱۸۲۲) و در متون فارسی میانه “هوتوس” است (مثلاً در: گزیده‏های زاداسپرم، فصل ۳۵، بند ۱۱؛ ژینیو و تفضلی، ص ۱۲۸). فردوسی همچنین روایت می‏کند که گشتاسپ، پس از کناره‏گیری پدرش، لهراسپ، بر تخت نشست. پس از مدتی، در جنگ با تورانیان به پسرش، اسفندیار، وعده داد که اگر بر اَرجاسپ تورانی پیروز شود تاج و تخت را بدو می‏سپارد، اما، پس از پیروزی افتخارآمیز اسفندیار، به وعده‏ی خویش عمل نکرد و چون او را تهدیدی برای تاج و تخت می‏دانست، او را به سیستان به جنگ با رستم فرستاد که می‏دانست بازگشتی ندارد، زیرا از وزیر دانایش، جاماسپ شنیده بود که “وُراهوش [=مرگ] در زاولستان بود” (فردوسی، ج ۵، ص ۲۹۷، بیت ۶۶). گشتاسپ در نتیجه‏ی بدکاری‏هایش، “نکوهش” گیتی و “پژوهش” (=بازخواست) روزِ شمار را از آن خویش کرد (همان، ج ۵، ص ۴۲۹، بیت ۱۵۶۹: “بدین گیتیت در نکوهش بُوَد به روز شمارت پژوهش بُوَد) به روایت بلخی (ص ۱۷)، گشتاسپ در بلخ مدفون است.

پس از آن، با آمدن هر نمونه‌ی آزمایشی، شباهت آن با مشاهدات موجود در گروه ­های داده ­های آموزشی سنجیده شده و به هرکدام که نزدیکتر بود، با مدل ساخته شده روی آن گروه، پیش ­بینی می­ شود. بدین ترتیب پیش ­بینی در دو سطح صورت می­گیرد: (۱) در سطح اول مشخص می­ شود که جریان ترافیکی متعلق به کدام context است و در سطح بعد (۲) نرخ ترافیک مربوط به دقایق آینده پیش ­بینی می­ شود. بطور واضح­تر، اگر قرار باشد نرخ ترافیکی مربوط به نمونه ­ای که زمان رخداد آن در پریودهای پیک بود، پیش ­بینی شود، بهتر است از مدلی استفاده شود که روی نمونه­هایی که در همان پریود زمانی در دیگر روزها ثبت شده، آموزش داده شده‌اند. همچنین اگر زمان رخداد نمونه‌ی آزمایشی مربوط به پریودهای غیرپیک باشد، بهتر است مدل آموزشی مورد استفاده، مشاهدات ترافیکی که متعلق به پریودهای اوج پیک هستند را شامل نشود. با اعمال این مراحل می­توان رفتار و روند جریان­های ترافیکی را در ساخت مدل آموزشی، تأثیر داد.
همان طور که در فصل ۲ توضیح داده شد، رندوم فارست از جمله الگوریتم­های داده کاری محسوب می­ شود که امروزه گرایش زیادی به سمت آن دیده می­ شود. کاربرد این متد اغلب در خصوص داده ­های با سایز بزرگ، ماننده داده‌های مربوط به بازار سهام، بازار بورس و به خصوص داده های حجیم ترافیکی است. این الگوریتم که نوعی بگینگ به حساب می ­آید، از درخت­های تصمیم ­گیری CART بعنوان کلاسیفایرهای پایه استفاده می­ کند و پیش ­بینی نهایی را بر مبنای میانگین­گیری ( برای رگرسیون) و نظرسنجی (برای کلاسه بندی) انجام می­دهد. با توجه به تحقیقات انجام شده، این الگوریتم قدرت بالایی در خصوص رگرسیون و کلاسه بندی دارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در این پایان نامه نیز این الگوریتم با هدف انجام رگرسیون روی داده ­های ترافیکی، به کار گرفته شده است. همان طور که می­دانیم این الگوریتم با دریافت بردار ویژگی بعنوان ورودی، یک مقدار را بعنوان خروجی تولید می­ کند. از آنجا که در این داده قرار است با دریافت نرخ ترافیکی مربوط به نیم ساعت اول، جمع تعداد ماشین های عبوری در بازه زمانی ۵۰-۴۱ از نیم ساعت بعدی، مربوط به ۲۰ مسیر پیش ­بینی شود. بنابراین باید ۲۰ مدل مجزا (رندوم فارست) متناظر با ۲۰ مسیر آموزش داده شوند. علاوه بر این، چون آموزش در دو Context جداگانه صورت می­گیرد، پس برای هر Context ، ۲۰ مدل RF و در مجموع ۴۰ مدل RF آموزش داده خواهند شد. نتایج بدست آمده که در فصل بعد آورده شده، گویای کارآیی و موثر بودن این روش می­باشد.
فصل پنجم

نتایج تجربی

مقدمه

در این فصل به بررسی کارآیی تکنیک پیشنهادی و مقایسه آن با روش­های قوی ارائه شده درحوزه‌ی پیش ­بینی کوتاه مدت ترافیک می­پردازیم. از آنجا که پایگاه داده‌ی مورد آنالیز، برگرفته از داده‌ی مسابقه پیش ­بینی ترافیک ICDM (2010) می­باشد، نتایج بدست آمده از اعمال این روش با نتایج دیگر شرکت کنندگان مسابقه مورد مقایسه قرار گرفته است.
در ابتدا مروری کوتاه بر پایگاه داده و چگونگی تقسیم بندی آن به قسمت­ های آموزشی، آزمایشی و اعتبارسنجی می­پردازیم. سپس معیار ارزیابی نتایج و همچنین مقایسه‌ی معیارهای مورد استفاده در زمینه سنجش فاصله‌ی مشاهدات را مطرح می‌کنیم. در ادامه به بررسی آنالیزهای انجام شده، که دلیل استفاده از الگوریتم RF را توجیه می­ کند، پرداخته و تنظیمات و پارامترهای به کار رفته در پیاده سازی الگوریتم پیشنهادی را توضیح می­دهیم. در انتها تأثیر سایز گردآمدگی و همچنین انواع نمونه برداری از پایگاه داده‌ی اولیه، بر روی میزان خطا بررسی شده و کارآیی الگوریتم نهایی با توجه به بهترین تنظیمات ارزیابی خواهد شد.

پایگاه داده

همانطور که در فصل پیش توضیح داده شد، پایگاه داده‌ی مورد استفاده در این پایان نامه برگرفته از داده‌ی ارائه شده در قسمت اول مسابقه پیش ­بینی ترافیک ICDM (2010) می­باشد. به همین جهت، داده‌ی مورد بررسی در دو بخش مجزا -داده‌ی آموزشی و داده‌ی آزمایشی- در اختیار قرار داده شده اند. از آنجا که روش پیشنهادی نهایتاً با نتایج دیگر شرکت کنندگان، مورد مقایسه قرار گرفته است. بنابراین، همین منوال در طی انجام آزمایشات، دنبال شده است.
همچنین در راستای افزایش سرعت بررسی برخی از پارامترها و تنظیم آن­ها به بهترین مقادیر، بعضی از آزمایشات بر روی داده‌ی اعتبارسنجی صورت گرفت. بدین ترتیب که ۵۰% اولیه‌ی داده‌ها به عنوان داده‌ی آموزشی و ۵۰% دوم بعنوان داده‌ی تست (اعتبارسنجی) مورد استفاده قرار گرفت.
داده‌ی آموزشی متشکل از ۶۰۰۰۰ رکورد (دقیقه) است، که هر رکورد آن شامل ۲۰ مقدارِ متناظر با تعداد وسایل نقلیه‌ی عبوری از ۲۰ مسیر در یک دقیقه است. این داده، حاصل اجرای ۱۰۰ سایکل ۱۰ ساعته با بهره گرفتن از شبیه ساز قدرتمند ترافیک TSF می­باشد. بدین ترتیب، در نهایت یک ماتریس ۶۰۰۰۰ در ۲۰ خواهیم داشت که هر ۶۰۰ ردیف آن حاصل اجرای یک سایکل است.
داده‌ی آزمایشی نیز، در قالب پنجره­های ۶۰-دقیقه­ای ارائه شده‌اند که از هر پنجره، ۳۰ دقیقه اول آن در اختیار قرار داده شده و ۳۰ دقیقه دوم هر پنجره، بعنوان هدف و معیار ارزیابی در نظر گرفته شده است. بنابراین قرار است با ورود هرکدام از پنجره­های آزمایشی (بعنوان یک نمونه‌ی آزمایشی)، نرخ ترافیکی در نیم ساعت بعدی، پیش ­بینی شود. به بیانی دقیق تر، مجموع تعداد ماشین­های عبوری از ۲۰ مسیر در بازه‌ی زمانی دقیقه‌ی۵۰-۴۱، باید تخمین زده شود و بعنوان یک بردار هدف ۲۰ مقداری تولید شود. از آنجا که در قسمت داده‌ی آزمایشی، ۱۰۰۰ پنجره‌ی آزمایشی آورده شده­است و هر پنجره، ۳۰ رکورد در بر دارد، نهایتاً یک ماتریس ۳۰۰۰۰ در ۲۰ بعنوان ماتریس استخراجی از داده‌ی آزمایشی خواهیم داشت.

معیارهای ارزیابی

در این زیر فصل، علاوه بر ارائه معیارهای ارزیابی مورد استفاده برای سنجش میزان خطا در آزمایشات انجام شده، معیارهای تعیین میزان شباهت مشاهدات ترافیکی نیز آورده شده‌اند. این معیارها در راستای اعمال سطح اول پیش‌بینی بکار گرفته شدند تا بتوانند زمان را بطور ضمنی در پیش ­بینی ‌ها دخیل کنند.

معیار ارزیابی خطای پیش ­بینی

با توجه به اینکه قرار است برای هر پنجره، یک بردار ۲۰ مقداری پیش ­بینی شود، سایز مقادیری که باید تخمین زده شوند، یک ماترس ۲۰ در ۱۰۰۰ است که نهایتاً یک بردار ۲۰ × ۱۰۰۰ = ۲۰۰۰۰ مقداری را تشکیل می­دهد. به منظور ارزیابی دقت پیش ­بینی ، معیار خطای مجذور میانگین مربعات^[۱۷۳](RMSE) بکار گرفته شده که بصورت فرمول (۵-۱) قابل محاسبه است.

که در آن نرخ واقعی ترافیک مربوط به iاَمین خیابان ، نرخ تخمینی ترافیک در خیابان iاَم و N سایز بردارها می­باشد. همانطور که در بالا توضیح داده شد، بردار تخمینی ۲۰۰۰۰ مقداریست، یعنی N=20000 است.
علاوه بر این در دیگر آزمایشات، معیار RMSE Mean نیز استفاده شده است که در واقع میانگین خطای RMSE را با میانگین‌گیری از خطای ۲۰ مسیر، بدست می ­آورد و طبق فرمول (۵-۲) محاسبه می­ شود:

که در این فرمول نیز N₁=1000 و N₂=20 و نرخ واقعی ترافیک مربوط به iاَمین خیابان ، نرخ تخمینی ترافیک در خیابان iاَم می­باشد و به بیانی دیگر، در ابتدا RMSE مربوط به ۱۰۰۰ مقدار تخمینی هر خیابان، محاسبه و سپس از این مقدار خطا، بین ۲۰ مسیر، میانگین گیری می­ شود.

معیارهای سنجش فاصله بر روی مشاهدات ترافیکی

همانطور که در فصل معرفی تکنیک پیشنهادی توضیح داده شد، پیش ­بینی ترافیک، در دو سطح انجام می­ شود. در سطح اول مشخص می­ شود که جریان ترافیکی، مربوط به چه بازه‌ی ترافیکی است( اوج یا غیر اوج) و سپس پس از جداسازی این مشاهدات و گروه بندی آن‌ها، مدل­سازی جداگانه‌ای بر روی context های مجزا انجام شده و مقادیر نهایی با بهره گرفتن از این مدل­ها پیش ­بینی می­شوند. در این راستا، در مورد داده‌ی آموزشی، context ها را از طریق بررسی زمان رخداد آنها درسایکل ۱۰-ساعته­، مشخص کردیم. اما از آنجا که داده ­های آزمایشی بصورت پنجره­های یک ساعته و مستقل در اختیار قرار داده شده اند، زمان رخداد آن­ها در طی سایکل‌ها مشخص نیست که برای تعیین آن، لازم است تا با ورود یک جریان ترافیکی، فاصله آن با نمونه­های موجود در دو context محاسبه شده و با توجه به نزدیکترین نمونه، context آن مشخص شود. برای مقایسه‌ی این معیارها، باید تعداد دفعاتی که معیار مورد نظر، context مربوطه را درست پیش ­بینی کرده، محاسبه می‌کردیم. از آنجا که زمان‌های مربوط به داده‌های آزمایشی مشخص نبود، به سراغ داده‌ی آموزشی-که زمان رخداداشان در طول سایکل مشخص بود- رفتیم. در این راستا، ابتدا مشاهدات مربوط به ۵۰% اولیه داده‌ی آموزشی گروه بندی کردیم. سپس مشاهدات ۵۰% دوم (در نظر گرفته شده بعنوان داده‌ی اعتبارسنجی) را با مقایسه با گروه‌های قسمت آموزشی و اعمال معیارهای سنجش فاصله گروه­بندی کردیم.
نتایج حاصل حاکی از آن بود که معیار اقلیدسی و kullback leibler divergence، مناسبترین معیارها در این خصوصند چراکه بالاترین تعداد تشخیص درست در رابطه با ساعات رخداد در طی سایکل‌ها متعلق به این دو معیار بود. بر همین مبنا، در مورد متمایز کردن context های داده‌ی آزمایشی نیز همین معیار(اقلیدسی) استفاده شده است. شکل ۴-۷ توجیهی در خصوص مناسب بودن این معیار آورده شده بود.

بررسی مناسب بودن الگوریتم اعمالی RF در مقایسه با دیگر متدها

در راستای کسب اطمینان از مناسب بودن بکارگیری الگوریتم رگرسیون رندوم فارست در مورد پایگاه داده‌ی ترافیکی مورد ارزیابی، آزمایشاتی انجام شد که در جدول (۵-۲) نتایج حاصل از آن و مقایسه با دیگر الگوریتم­ها آمده است. در ادامه به توضیحات آن‌ها می‌پردازیم.
همان طور که می­دانیم در اعمال الگوریتم­های متفاوت، پارامترهای مختلف نقش موثری در نتایج دارند. بنابراین، با هدف مقایسه‌ی عادلانه‌تر، الگوریتم­های اعمالی، الگوریتم­های موجود در weka در نظر گرفته شدند که پارامترهای آن‌ها بر حسب مقادیر استانداردتعیین شده ­اند. همان طور که پیش تر بیان شد، با توجه به داده‌ی مورد استفاده، هدف الگوریتم، انجام رگرسیون است چرا که مقادیر پیش‌بینی، باید مقادیر عددی( نرخ ترافیک) باشند.
جدول ۵-۱٫ مقایسه­ میانگین خطای الکوریتم­های مختلف بر روی ۲۰ مسیر. این روشها،الگوریتم­ها موجود درWeka هستند که قابل اعمال به مسئله­ رگرسیون بوده ­اند.

کاویانی، حسین و حق شناس، حسن (۱۳۷۹). مطالعه مقدماتی برای انطباق و هنجاریابی پرسشنامه سرشت و منش کلونینجر. فصلنامه تازه های علوم شناختی، سال دوم، شماره ۳ و ۴٫

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

کاویانی، حسین و پور ناصح، مهرانگیز (۱۳۸۴). اعتباریابی و هنجارسنجی پرسشنامه سرشت و منش کلونینجر در جمعیت ایرانی. مجله دانشکده پزشکی، ۲، ۹۸- ۸۹٫
کلدی، علیرضا و مهدوی، رمضان (۱۳۸۲). بررسی منابع کنترل درونی و بیرونی در بازگشت مجدد به اعتیاد در اردوگاه کاردرمانی زنجان. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال سوم، شماره ۹، ۳۳۱-۳۰۷٫
کورتیس، آنتونی، جی. (تاریخ چاپ نامشخص). روان شناسی سلامت. ترجمه شهناز محمدی (۱۳۸۵). تهران: نشر ویرایش.
گروسی فرشی، میر تقی (۱۳۸۰). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت (کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت). تبریز: نشر دانیال و جامعه پژوه.
گودرزی، محمد علی، زرنقاش، مریم و زرنقاش، مینا (۱۳۸۳). برداشت افراد سوء مصرف کننده مواد از الگوهای انضباطی والدین. مجله اندیشه و رفتار، ۱۰، ۲۴۹-۲۴۱٫
لطف آبادی، حسین (۱۳۸۰). روان شناسی رشد (۲): نوجوانی، بزرگسالی. تهران: سازمان مطالعات تدوین کتب علوم اساسی دانشگاه ها (سمت).
ماسن، پاول همندی، گلیگان، جروم، هوستون، آستا کارول و کانچر، جان (۱۹۹۵). رشد شخصیت کودک. ترجمه مهشید یاسایی (۱۳۸۱). تهران: انتشارات رشد.
محمدخانی، شهرام و اسکندری، حسین (۱۳۸۴). بررسی همه گیرشناسی مشکلات رفتاری دانش آموزان ۱۵-۷ ساله شهر تهران. فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه، شماره ۲، ۹۲-۷۱٫
مددی، عباس علی و نوغانی، فاطمه ( ۱۳۸۴ ). درسنامه اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر مطابق با سرفصل ستاد انقلاب فرهنگی. کرمانشاه: نشر جامعه نگر.
مسکنی، کاظم و جعفر زاده فخار، مهدی (۱۳۸۷). بررسی شیوع عوامل خطر در اعتیاد و ترک اعتیاد معتادان خود معرف. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار، دوره ۱۵، شماره ۳، ۱۸۱-۱۷۶٫
مهریار، امیرهوشنگ و جزایری، مجتبی (۱۳۷۷). اعتیاد، پیشگیری و درمان. تهران: نشر روان پویا.
مینایی، اصغر (۱۳۸۵). انطباق و هنجاریابی سیاهه رفتاری کودک آخنباخ، پرسشنامه خودسنجی و فرم گزارش معلم. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، ۱۹، سال ششم، شماره۱، ۵۵۸-۵۲۹٫
مینویی، محمود و صالحی، مهدیه (۱۳۸۳). بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی و هنجاریابی آزمون های APS، AAS، MAC-R به منظور شناسایی افراد در معرض و مستعد سوء مصرف مواد در بین دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر تهران. اعتیادپژوهی، فصلنامه علمی- پژوهشی سوء مصرف مواد، سال اول، شماره سوم.
هواسی، ناهید (۱۳۸۰). بررسی و مقایسه شیوه های فرزندپروری خانواده های دارای نوجوانان معتاد و غیر معتاد. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهراء تهران.
هومن، حیدر علی (۱۳۸۵). تحلیل داده های چند متغیری در پژوهش رفتاری. چاپ دوم، تهران: موسسه چاپ و انتشارات پیک فرهنگ.
هومن، حیدرعلی (۱۳۸۷). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. چاپ دوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
منابع انگلیسی
Abar, B., Carter, K. L., & Winsler, A. (2009). The effects of maternal parenting style and religious commitment on self-regulation, academic achievement, and risk behavior among African-American Parochial college students. Journal of Adolescence, 32, 259-273.
Adams, P. E. (2010). Understanding the different realities, experience, and use of self-esteem between black and white adolescent girls. Journal of Black Psychology, 36, 255-276.
Alizade, H. & Andries, C. (2002). Interaction of parenting styles and attention deficit hyperactivity disorder in Iranian parents. Journal of Child and Family Behavior Therapy, 24 (3), 37-52.
Ames, S. L., Zogg, J. B., & Stacy, A. W. (2002). Implicit cognition, sensation seeking, marijuana use, and driving behavior among drug offenders. Journal of Personality and Individual Differences, 33, 1055-1072.
Andersson, P. & Eisemann, M. (2003). Parental rearing and individual vulnerability to drug addiction: A controlled study in a Swedish sample. Nordic Journal of Psychiatry, 57, 147-156.
Armeli, S., Carney, A. M., Tennen, H., Affleck, G., & Oneil, P. T. (2000). Stress and alcohol use: A daily process examination of personality and social psychology. Journal of Addiction, 78, 979 – ۹۹۴٫
Asher, J. A. (2006).Exploring the relationship between parenting styles and juvenile delinquency. Dissertation for the degree of master of science.
Aunola, K. & Nurmi, J. E. (2005). The role of parenting styles in children’s problem behavior. Journal of child development, 76, 1144-1159.
Bailey, J. A., Hill, K. L., Oestele, S., & Hawkins, J. D. (2009). Parenting practices and problem behavior across three generation: Monitoring, harsh discipline, and drug use in the generational transmission of externalizing behavior. Journal of Development Psychology, 45, 1214-1226.
Bal, S., Crombez, G., Vanoost, P., & Debourdeaudhuij, I. (2003). The role of social support in well-being and coping with self-report stressful events in adolescents. Journal of Child Abuse and Neglect. 27, 1377-1395.
Ball, S. A. (2005). Personality traits, problems, and disorders: Clinical applications to substance use disorders. Journal of Research in Personality, 39, 84-102.
Beasley, M., Thompson, T., & Davidson, J. (2003). Resilience in response tolife stress: The effect of coping style and cognitive hardiness. Journal of Personality and Individual Differences, 34, 77-95.
Ben-Zur, H. (2009). Coping style and affect. International Journal of Stress Management, 16, 87-101.
Beyesr, w. & Goossens, L. (2003). Emotional autonomy, psychological adjustment and pranting: Interactions, moderating and mediating effects. Journal of Adolescence, 22, 753-769.
Bosworth, H. B., Bastian, A., Rimer, B. K., & Siegler, C. (2003). Coping styles and personality domains related to menopausal stress. Journal of Women’s Health Issues, 13, 32-38.
Botvin, G. & Botvin, M. (1992). Adolescent tobacco, alcohol and drug abuse: Prevention strategies, empirical findings, and assessment issues. Journal of Developmental and Behavioral Pediatrics, 13,
Bradly, R. H. & Corwyn, R. F. (2008). In
fant temperament, parenting, and externalizing behavior in first grade: A test of the differential susceptibility hypothesis. Journal of Psychology and Psychiatry, 49, 124-131.
Brand, S., Hatzinger, M., Beck, J., & Holsboer-Trachsler, E. (2009). Perceived parenting styles, personality traits and sleep patterns in adolescents. Journal of Adolescence, 32, 1189-1207.
Brodzinsky, D. M., Elias, M. J., Steiger, C., Simon, J., Gill, M., & Hitt, J. C. (1992). Coping scale for children and youth: Scale development and validation. Journal of Applied Developmental Psychology, 13, 195–۲۱۴٫
Bronte-Tinkew, J., Moore, K. A., & Carrano, J. (2006). The father-child relationship, parenting styles, and adolescent risk behaviors in intact families. Journal of Family Issues, 27, 850-881.
Brook, J. S., Whiteman, M., & zheng, L. (2002). Intergenerational transmission of risks for problem behavior. Journal of Abnormal Child Psychology, 30, 65-76.
Brown, C. H., Guo, J., Singer, L. T., Downes, K., & Brinales, J. M. (2009). Examination the effect of school-based drug prevention programs on drug use in rural setting: Methodology and initial findings. Journal of Rural Health, 23, 29-36.
Campbell, S. B., Shaw, D.S., & Gilliom, M. (2000). Early externalizing behavior problems: Toddlers and preschoolers at risk later maladjustment. Journal of Development and Psychology, 12, 467-488.
Campbell, S. B., woods, A. B., Chouaf, K. L., & Parker, B. (2000). Reproductive health concequences of intimate partner violence: A nursing research review. Journal of Clinical Nursing Research, 9, 217-237.
Caspi, A. (2000). The child is father of the man: Personality continuities from childhood to adulthood. Journal of Personality Social Psychology, 34, 159-163.
Catharine, M., Fisk, J. E., & Craig, L. (2008). The effects of perceived parenting style on the propensity for illicit drug use: The importance of parental warmth and control. Journal of Drug and Alcohol Review, 27, 640-649.
Chen, X., Rubin, K. H., Liu, M., Chen, H., Wang, L., & Li, D. (2003). Compliance in Chinese and Canadian toddlers: A cross-cultural study. International Journal of Behavioral Development, 27, 428-436.
Clark, L. A. & Watson, D. (1995). Constructing validity: Basic issues in objective scale development. Journal of Psychological Assessment, 7, 309–۳۱۹٫