• اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادها که در ماده ۱۰ ق.م آمده است و نیز اصل صحت مذکور در ماده ۲۲۳ ق.م مؤید صحت این نوع قرارداد است;

• اصل در معاملات آن است که قبض تاثیری در صحت ندارد، مگر در مواردی که به لزوم آن تصریح شده باشد درحالی که دربیع سلف، بر ضرورت قبض ثمن تصریح قانونی وجود ندارد;

• برفرض اینکه قبض ثمن در بیع سلف ضرورت داشته باشد دلیل بر بی اعتباری بیع کالی بکالی نیست;
  ۶. مطالعه کتب فقهی نشان می دهد که شرط لزوم قبض ثمن در مجلس عقد و بطلان بیع مال کلی به نسیه بیشتر به اجتهاد و احتمالا به مصلحت اندیشی فقیهان اتکا دارد تا به منع اخبار وارده; زیرا پاره ای چون صاحب جواهر دلیل عمده این امر را اجماع دانسته اند; در حالی که مخالفانی نیز دراین زمینه وجود دارند;

• • • روایتی که مستند بطلان بیع کالی بکالی است در مفهوم آن اختلاف نظر وجود دارد و برای اثبات ادعا کافی نیست;

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• بیع کالی به کالی نه تنها با نظم عمومی و اخلاق حسنه تعارض ندارد بلکه در روابط بازرگانی مورد نیاز است و بی اعتبار دانستن آن ما را در روابط تجاری بین المللی با مشکل مواجه می سازد.^[۷۵]
  بنابراین در مورد اعتبار بیع کالی به کالی در میان حقوقدانان کشورمان امروزه دو نظریه وجود دارد که هر یک ادله ای بر تایید نظر خود دارند. در نظریه اخیر صحت این نوع معامله با استناد به اصول کلی حقوقی و برخی مواد قانون مدنی ادعا شده و تاکید شده است که در این خصوص ضرورتی برای مراجعه به فقه نیست; زیرا حکم آن از مواد قانونی قابل استنباط است. ولی به نظر می رسد بهترین راه حل همان است که این مساله در منابع معتبر فقهی بررسی شود که اگر بیع کالی به کالی به لحاظ فقهی به طور مسلم ممنوع و بی اثر باشد نمی توان با این توجیهات اعتبار آن را به رسمیت شناخت; زیرا در هرحال طبق اصول یادشده از قانون اساسی باید قوانین و مقررات بر وفق موازین شرعی باشد و در غیر اینصورت ارزش قانونی ندارد. و چنانچه در منابع معتبر فقهی بطلان این نوع معامله محرز نباشد دراین صورت می توان سکوت قانونگذار را بمعنی پذیرش صحت و قبول این نوع معامله دانست.
  پس مساله را در مقررات شرعی و احکام فقهی مورد بررسی قرار می دهیم.

بیع کالی به کالی در منابع فقهی و آرای فقها
همانگونه که گفته شد قانون مدنی بر بطلان بیع سلف، که ثمن قبض نشده، و بیع کالی به کالی صراحت ندارد; لذا گروهی بر این باورند که چون در فقه این نوع معامله باطل شمرده شده، از لحاظ قانونی نیز باید آن را باطل دانست. ناگزیر باید این منابع را بررسی کرد تا معلوم شود آیا بطلان چنین معامله ای به دلیل نامشروع بودن آن بوده و از منابع معتبر شرعی و قانونی گرفته شده است یا اینکه این استنباط مبنای محکم شرعی ندارد.
از مراجعه به کتب فقهی درمی یابیم که این موضوع در دو مقام مورد گفتگو قرار گرفته است:

• در شرایط و احکام بیع سلف;

• در بیع دین به دین.

و به همین دلیل مطالب را در دو مبحث بررسی کرده و به استنتاج می پردازیم.
دوم - بررسی مساله در بیع دین به دین
علاوه بر مبحث شرایط بیع سلف، غالب فقها در کتاب دین بحثی را تحت عنوان ممنوعیت بیع دین به دین نیز مطرح کرده اند. در این بخش از نوشتار ابتدا به مفهوم بیع دین به دین و سپس به نقل اقوال و آرای فقها و دلایل ایشان بر منع بیع دین به دین پرداخته و سرانجام با نقد و بررسی ادله آنها، به ارزیابی مساله و نتیجه گیری نهایی آن مبادرت می ورزیم.
گفتار اول - مفوم بیع دین به دین
دین از لحاظ لغوی به معنای چیزی است که دارای مدت باشد ^[۷۶] و یا در اختیار گذاردن مالی نزد دیگری است برای مدتی و یا تعهدی است که برعهده شخصی برای انجام دادن کار یا خودداری از آن و یا پرداخت مالی وجود دارد. و برخی دیگر آن را به معنای قرض دادن مال دانسته اند. ^[۷۷] البته قرض یکی از اسباب و مصادیق دین است; یعنی اخص از دین است ولو اینکه گاهی مترادفا به کار برده می شوند.
در اصطلاح حقوقی به تعهدی که برعهده شخصی به نفع دیگری وجود دارد، از حیث انتساب به بستانکار، طلب و از جهت نسبتی که به بدهکار دارد، دین (بدهی) می گویند. ^[۷۸]
بنابراین مفهوم دین آشکار است و بر هرمورد که عرف تعهدی را از مصادیق دین بداند قابل تطبیق است; اگرچه در مصادیق آن اختلاف نظر وجود دارد. (دراین باره بعدا با تفصیل بیشتری سخن می گوییم) گفتار دوم - آرای فقیهان در مود بیع دین به دین

• در آثار شیخ صدوق ^[۷۹](متوفی ۳۸۱ ه. ق) از بیع دین به دین سخنی به میان نیامده است و شیخ مفید (۳۳۸-۴۱۳ ه. ق) نیز در کتاب ^[۸۰]«مقنعه » تنها متعرض «جواز فروش دین قبل از قبض آن به غیر مدیون » شده و مطلبی درباره بیع دین به دین نگفته است;

• شیخ طوسی (۳۸۵-۴۶۰ ه. ق) در دو مقام از کتاب «النهایه » متعرض بیع دین شده است: یکی در احکام بیع سلف و دیگری در بیع دیون; در هر دو، عبارت ایشان دال بر جواز بیع دین به دین است اگر چه آن را مکروه دانسته است، مگر در صورتی که ثمن و مثمن هر دو قبل از عقد بصورت دین باشند که در این صورت جایز نمی داند. ^[۸۱]و در کتاب «الخلاف » و «المبسوط » تنها به ذکر لزوم قبض ثمن در بیع سلف اشاره کرده و در بیع دین مساله ای را مطرح ساخته است که طبق آن تبادل دو دین (ولو ناشی از قبل از عقد) جایز است; او در این مثال می گوید:

«اگر شخصی طعامی را بواسطه بیع سلف از دیگری طلبکار باشد و در مقابل، بدهکار نیز طعامی را از بابت قرض، طلبکار شخص ثالثی باشد مبادله این دو دین جایز است; زیرا اصل جواز است و منع احتیاج به دلیل دارد.» ^[۸۲]

• ابن ادریس (متوفی ۵۹۸ ه. ق) در کتاب «السرائر» ^[۸۳]پس از تقسیم دین به حال و مؤجل می گوید:
  «…اگر دین مؤجل باشد فروش آن به اجماع جایزنیست ولی اگر حال باشد فروش آن در مقابل دین دیگری جایز نیست.» و علاوه بر ادعای اجماعی بودن مساله به خبری از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم استناد می کند که ایشان از بیع کالی به کالی نهی فرموده اند و سخن پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم را به معنای منع بیع دین به دین تلقی می کند. آنگاه برای بیع دین به دین به ذکر مثال می پردازد که در خور دقت و توجه است; «مانند اینکه مواد غذایی یا چیز دیگری تا وقت معینی بصورت سلف فروخته شود و پس از رسیدن موعد فروشنده برای انجام تعهد خود چیزی نداشته باشد درنتیجه آن را مجددا از خریدار درمقابل دین مؤجل دیگری خریداری نماید. و یا آنکه مواد غذایی در بیع سلف خریداری شده و ثمن پرداخته نشود و بصورت دین به عهده خریدار باقی بماند.»
  در ادامه به سخن شیخ طوسی در «النهایه » متعرض شده که «فروش دین را در مقابل نسیه مکروه دانسته است ». وی در رد این سخن می گوید: چنین بیعی صحیح نیست و حرام و ممنوع است; زیرابیع دین به دین است که در اخبار واحد به همین الفاظ منع شده است اگر چه که شیخ طوسی به این گونه اخبار عمل نمی کند.

بنابراین می توان گفت ابن ادریس از اولین کسانی است که بیع دین به دین را به طور مطلق ممنوع دانست و در مقام توجیه، آن را مورد اتفاق امامیه قلمداد نمود و به روایت مزبور نیز به عنوان مؤید استناد^[۸۴] جست. ولی ادعای ایشان خالی از اشکال نبوده به دلایل ذیل نمی تواند مورد استناد قرار گیرد:
اولا، وی اولین کسی است که مساله بیع دین به دین را مطلقا ممنوع اعلام کرد و قبل از وی دیگران به این اطلاق مطرح نکرده بودند; بنابراین ادعای عدم خلاف نوعی سخن گزاف است; چون قبل از شیخ کسی متعرض نشده و شیخ هم به طور ضمنی صحت آن را مورد تایید قرارداد، مگر درموردی که دین مربوط به قبل ازعقد باشد که اینجا هم ایشان مبادله را جایز می داند.
ثانیا، اگر مستند ایشان در ادعای اجماع، لزوم قبض ثمن در بیع سلف باشد و با قیاس به آن مساله در اینجا نتیجه گرفته باشد که اختلافی در مساله نیست، باید گفت این برداشت نیز درست نیست; زیرا به فرض که قبض ثمن را از شرایط صحت بیع سلف بدانیم به مساله بیع دین به دین ربطی نداشته و قابل قیاس نیست.
ثالثا، روایت مستند از حیث سند و دلالت مخدوش است. (بعدا بحث بیشتری در این رابطه خواهیم داشت)
رابعا، از ذکر مثالهایی که ایشان آورده است می توان دریافت که این برداشت شخصی ایشان بوده و دلیلی بر صدق ادعای ایشان نیست.
خامسا، همانطور که خواهد آمد بسیاری فروش دین حال را خواه در مقابل دین حال دیگر یا نقد و… جایز می دانند درحالی که وی به طور مطلق ممنوع می داند و ادعای اجماع نیز می کند.
نکته جالب توجه اینکه برخی محققان ^[۸۵] پس از وی نیز بیع دین مؤجل را به طور مطلق مردود دانسته و مستند کلام خود را سخن ابن ادریس می دانند که ادعا نموده «لا خلاف فی تحریم بیع الدین »;
۴. محقق حلی (متوفی ۶۷۶ ه. ق)، بیع دین را در مساله دهم از احکام بیع سلف مطرح کرده و می گوید: ^[۸۶]«بیع دین حال خواه بر مدیون و یا غیر آن جائز است و فرق نمی کند که ثمن آن نقد باشد یا دین دیگری که حال است ولی اگر ثمن مؤجل و مدت دار باشد برخی گفته اند باطل است به دلیل اینکه بیع دین به دین است و درمقابل گفته شده است که مکروه است و همین قول اخیر با اصول و قواعد کلی هماهنگ و سازگارتر است.»
همچنین در بخش دیگری می گوید:^[۸۷]
«در بیع سلف اگر طرفین شرط کنند که ثمن از همان دینی باشد که مشتری از بایع طلبکار بوده است، گروهی گفته اند: باطل است; زیرا بیع دین به دین است ولی گروه دیگری گفته اند: مکروه است و این قول اخیر با قواعد سازگارتر است…»
بنابراین محقق حلی بیع دین به دین را در صورتی که حال باشد جایز و حتی در موردی هم که ثمن دین مؤجل باشد جایز ولی مکروه می داند، و در بیع دین به دین که هر دو مؤجل باشند نظیر بیع سلف که ثمن آن دین مؤجل برعهده بایع باشد نیز قائل به جواز توام با کراهت است. و تفاوتی بین فروشنده و غیر آن در صورتی که ثمن دین مؤجل باشد وجود ندارد پس تنها موردی که آن را صحیح نمی داند در جایی است که دو دین مؤجل قبل از عقد بوسیله بیع مورد مبادله واقع شود; یعنی همان عقیده ای که شیخ طوسی نیز داشت. در حالی که ابن ادریس به طور کلی فروش دین را خواه حال یا مؤجل خواه مربوط به قبل از عقد یا بعد از آن جایز نمی دانست و ادعای اجماع نیز می نمود;
۵. علامه حلی (۷۲۶-۶۴۸ ه. ق) در «تذکره » می گوید:^[۸۸]
بیع دین به دین جایز نیست به دلیل روایتی که امام صادق علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل کرده است که «لا یباع الدین بالدین ». لکن فروش آن به غیر دین خواه بر مدیون و یا غیر آن جایز است وبه صورت نقدی نیز جایز است. اما فروش دین در مقابل ثمن نسیه مکروه است و شیخ طوسی نیز همین را گفته است.
در نتیجه ایشان نیز مانند شیخ طوسی و محقق حلی، بر این باور است که تنها در صورتی می توان بیع را از مصادیق دین به دین ممنوع دانست که عوضین قبل از عقد هر دو به صورت دین باشند ولی اگر به واسطه عقد بیع ثمن و مثمن دین شوند ممنوع نیست; زیرا بیع دین به دین بر آن صدق نمی کند. ولی سخن وی در این باب با آنچه که در لزوم قبض ثمن مطرح کرده است سازگار نیست; زیرا در احکام سلف همین موردی را که در اینجا معتبر می داند از مصادیق بیع دین به دین به حساب آورده است، مگر اینکه نوعی تغییر عقیده و رای باشد;

• شهید اول (۷۸۶-۷۳۴ ه. ق) شاگرد فخرالمحققین فرزند علامه حلی، در کتاب «الدروس »^[۸۹]در دو مقام متعرض مساله شده است:

اول، در احکام سلف که شرط پنجم از شرایط صحت آن را قبض ثمن شمرده و می گوید: اگر در بیع سلف شرط تاجیل ثمن شود باطل است چون بیع کالی به کالی است.
دوم، در احکام دین می گوید:^[۹۰]
«اگر دین مؤجل باشد بیع آن به طور کلی جایز نیست و به سخن ابن ادریس استناد می کند که تحریم بیع مؤجل را اجماعی دانسته است.»
و نیز در کتاب «لمعه دمشقیه » در احکام دین می گوید:^[۹۱]
«بیع دین خواه حال باشد یا مؤجل در مقابل دین دیگری که حال باشد جایز است ولی در برابر دینی که مؤجل و مدت دار باشد جایز نیست.»
پس ایشان نیز مانند ابن ادریس، در کتاب «دروس » بیع دین مؤجل را به طور کلی ممنوع اعلام می کند در حالی که در کتاب «لمعه » فروش آن را جایز می داند مگر در موردی که در مقابل آن دینی دیگری مؤجل باشد;

دانشگاه آزا
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد مرودشت
دانشکده تحصیلات تکمیلی _ گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه ی کارشناسی ارشدM.A.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
گرایش : حسابداری مالی
عنوان:
بررسی تاثیرتکانه های جریان وجوه نقد بر ساختار دارایی وسرمایه شرکت های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران
استاد راهنما:
دکتر محمد علی آقایی
استاد مشاور:
دکتر غلامرضا جمالی
نگارش:
حسن احمدی
تابستان ۱۳۸۸
تقدیم به:
روح بلند پـدرم
به پــاس ســــال هـــا تـــلاش
تا بیاموزم.
مــــــــادرم
به پاس گذشت ها و دلسوزی ها
تا بیاسایم.
همسر و فرزندم
بــه پــــاس مهـــربــانـــی هـــا
تا بنگارم.
ز بوسیدنی های این روزگار یکی هم بود دست آموزگار
شکر و سپاس شایسته ی خداوند یکتاست که اول آموزگار بشر است؛ آموزگاری که عشق به آموختن را در وجود انسان به ودیعت گذاشت و آدمی را تشنه ی آموختن ساخت.
شکرگزار او هستم که اول آموزگار بشر است و شاکر همه ی آموزگارانی که مرا واژه واژه آموختند؛ چرا که « شاکرترین مردم نسبت به خدا، حق شناس ترین آن ها نسبت به مردم است».
پیامبر اکرم (ص)
لذا از استاد فرهیخته و ارجمند جناب آقای دکتر محمد علی آقایی که با بذل بی دریغ ره توشه ی علم و دانش خویش، راهنمایی و هدایت این پژوهش را برعهده گرفتند؛ هم چنین از استاد فرزانه جناب آقای دکتر غلامرضا جمالی که با ارائه ی نظرات و پیشنهادهای سازنده و مفید خود، مرا در پیش برد این مهم، مشاوره و یاری نمودند و از استادان فاضل و بزرگوار جناب آقای دکترقدرت الله طالب نیا، جناب آقای دکتر جواد مرادی، جناب آقای دکتر بهروز خدارحمی و سر کار خانم دکتر رضوان حجازی که در طول مدّت تحصیل از محضرشان کسب فیض نموده ام صمیمانه تقدیر و تشکر می نمایم.
از استاد گرانقدر و والا مقام، دکتر هاشم ولی پور مدیر گروه محترم حسابداری و استاد خردمند و دوست گرامی جناب آقای دکتر شکرالله خواجوی، که همواره با علاقه و تلاش، موجب اعتلا و پیشرفت این پژوهش بوده و در اجرای آن نهایت همکاری را داشته اند؛ کمال تشکر و قدردانی را دارم.
برخود لازم می دانم از زحمت ها و مرارت های زنده یاد مرحوم برادرم آن یار دبستانی ام و مرحوم پدرم و مادر عزیز و دلسوزم که با مهر و لطف و صبوری تکیه گاهی امن برای لحظه های تنهایی است تا آرامشی سبز برایم به ارمغان آورد بی نهایت قدردانی نمایم.
هم چنین از همسر بزرگوارم،‌ سر کار خانم دکتر کلانی و دختر مهربانم «پردیس» که اوقات متعلق به آنان را در این راه نهاده و با صبر و متانت، مرا در به بار نشستن این پژوهش یاری کردند، قدردانی نموده، سعادتمندی و کامیابی ایشان را از یزدان پاک خواستارم.
در خاتمه برای همه ی این بزرگواران و عزیزان از خداوند منّان توفیق روزافزون را خواستارم واگر توانسته باشم در این پژوهش به ذرّه ای از آن چه مقصود بوده است، دست یابم؛ خود را رهین راهنمایی های این بزرگواران می دانم.
با خاکساری و احترام نسبت به تمامی استادانی که آموختن از محضرشان خاطره ای است که همواره با من است … .
با احترام
حسن احمدی
تابستان ۸۸
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۱
فصل اول: کلیات تحقیق
۱ـ۱ـ مقدمه ۳
۱ـ۲ـ بیان مساله ۴
۱ـ۳ـ هدف و دلایل انتخاب موضوع ۵
۱ـ۴ـ اهمیت موضوع ۶
۱ـ۵ـ فرضیه تحقیق ۷
۱ـ ۶ـ مبانی نظری فرضیه های تحقیق ۷
۱ـ۷ـ قلمرو تحقیق ۱۵
۱ـ ۸ ـ تعریف واژه ها و اصطلاحات ۲۷
فصل دوم: ادبیات تحقیق
۲ـ۱ـ مقدمه ۱۳
۲ـ۲ـ اهداف گزارشگری مالی ۱۴

ه: تولید کننده کارگزار عمده فروش خرده فروش مصرف کننده
۲-۹-۲ توزیع محصولات صنعتی
مهم ترین کانالهای توزیع محصولات صنعتی عبارت اند از:
الف: تولید کننده استفاده کننده
بیشترین معاملات محصولات صنعتی از طریق این کانال مستقیم صورت می گیرد. تولید کنندگان تجهیزات و تاسیسات مهم و بزرگ، مانند هواپیما و ژنراتور و نیز کارخانه های صنعتی معمولا محصولات خود را به طور مستقیم به خریداران می فروشند.
ب: تولید کننده توزیع کننده استفاده کننده
تولید کننده تجهیزات کوچک و اقلام عملیاتی برای دسترسی به بازارها اغلب از توزیع کننده های صنعتی استفاده می کنند. توزیع کننده صنعتی مترادف با عمده فروش محصولات مصرفی است. تولید کنندگان اقلام ساختمانی و دستگاه های تهویه مطبوع معمولا از توزیع کنندگان صنعتی استفاده می کنند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ج: تولید کننده کارگزار استفاده کننده
شرکتهایی که فاقد بخش فروش هستند از این کانال استفاده می کنند. شرکتی که می خواهد محصولی جدید معرفی کند، یا به بازاری جدید وارد شود، ترجیح می دهد به جای استفاده از نیروی فروش خود از کارگزاران استفاده کند.
د: تولید کننده کارگزار توزیع کننده صنعتی استفاده کننده
چنانچه به دلایلی فروش مستقیم به استفاده کنندگان صنعتی از طریق کارگزاران ممکن نباشد از این کانال استفاده می شود( همان، ص ۳۳۶).
۲-۹-۳ توزیع خدمات^[۳۴]
بدلیل ناملموس بودن خدمات، فقط ۲ نوع کانال توزیع برای خدمات وجود داردکه عبارت اند از:
الف: تولید کننده مصرف کننده
به دلیل ناملموس بودن خدمات، برای فعالیت فروش باید بین تولید کننده و مصرف کننده ارتباط شخصی و حضوری برقرار گردد؛ به همین دلیل از کانال مستقین استفاده می شود. توزیع مستقیم برای خدمات حرفه ای بسیار متداول است؛ مانند خدمات بهداشتی، مشاور حقوقی و خدمات فردی ( آرایشگاهها، خیاط ها و تعمیرکاران اتومبیل). در خدمات مسافرتی ،بیمه و نمایش و سرگرمی نیز ممکن اس از این کانال استفاده شود.
ب: تولید کننده کارگزار مصرف کننده
در بعضی از خدمات مانند خدمات توریستی، امور تبلیغاتی، تحقیقاتی و بیمه گاهی به جای کانال مستقیم از کارگزاران استفاده می شود که نوعی انتقال مالکیت یا وظایف فروش را به عهده دارند (همان،ص ۳۳۷).
۲-۱۰ فروش
شناسایی روش های متعدد فروش، آگاهی از میزان اثربخشی آنها و در نهایت اتخاذ مناسب ترین سبک با توجه به شرایط بازار و ماهیت خدمات عرضه شده، موفقیت عملیات فروش را در پی خواهد داشت .(Chonko, Enis and Tanner, 1992)
چست فروش در مقایسه با دیگر نقش های سازمان، از جنبه های بیشتری برخوردار است، که این امر نشان از نیاز فروشندگان به کسب مهرت های متعدد است. آشنایی باروش های گوناگون فروش و توانایی به کارگیری و شناسایی روش و سبک مناسب با توجه به شرایط و مشتری، از مهارت های حیاتی فروشندگان بوده که موفقیت در فروش را به همراه خواهد داشت .(Futrell, 2000)
از آنجا که مفهوم فروش و بازاریابی اغلب باعث اشتباه و گمراهی می شود، تفاوت میان آن دو به بررسی بیشتری نیاز دارد. مقایسه میان مفهوم قدیمی بازاریابی یعنی فروش و مفهوم جدید آن، در شکل زیر نشان داده شده است (روستا، ۱۳۸۱، ص۲۴) .
جدول ۲-۸ تفاوت فروش و بازاریابی (منبع: روستا، ۱۳۸۱، ص۲۴)

تفاوت های اساسی بین کسب و کارهای متکی بر دو گرایش فروش و بازاریابی وجود دارد که در جدول زیر مشخص است (افلاکی، ۱۳۸۴، ص۱۴).
جدول ۲-۹ گرایش فروش و بازاریابی (منبع: افلاکی، ۱۳۸۴، ص۱۴)

نظارت و ارزیابی
پس از توسعه سیستم سنجش و اندازه گیری ضروری است که مدیران ارزش شرکتها نتایج را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.
۲-۴-۱-۱۳- کیوی توبین^[۸۸]
روش کیوی توبین، توسط جیمز توبین برنده نوبل اقتصاد توسعه داده شد. این نسبت، ارتباط بین ارزش بازار یک شرکت و ارزش جایگزینی آن شرکت (هزینه جایگزینی دارائیهای آن شرکت) را اندازه گیری میکند. بصورت تئوری در بلند مدت این نسبت به سمت واحد میل میکند، اما شواهد تجربی نشان میدهد که در همین زمان این نسبت میتواند بطور معناداری با عدد یک متفاوت باشد. برای مثال شرکتهای نرمافزاری که به میزان زیادی از سرمایه فکری بهره می­جویند، نسبتی در حدود هفت یا بالاتر دارند در حالیکه شرکتهای با سرمایه فیزیکی زیاد نسبتی در حدود یک دارند. نسبت کیوی توبین در اصل بسیار شبیه به نسبت بازاربه دفتر میباشد با این تفاوت که توبین در هنگام محاسبه، هزینه جایگزینی دارائیهای فیزیکی را به جای ارزش دفتری دارائیهای فیزیکی بکار میگیرد. نسبت حاصله به این نمودار بکار میرود که چنانچه نسبت کیوی یک شرکت، بزرگتر از مقدار واحد و نیز بزرگتر از مقدار کیوی رقابتی باشد، شرکت مزبور توانائی کسب سود بیشتر از شرکتهای مشابه را داراست (همان منبع، ص۶۷).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۲-۴-۱-۱۴- هوش سرمایه انسانی
فیتز-انز ^[۸۹] روش هوش سرمایه انسانی را بدین نحو توسعه داد که مجموعه‌ای از شاخصهای سرمایه انسانی جمع آوری شده را ازطریق یک پایگاه داده، الگو برداری نمود. بنا به عقیده فیتز-انز، در زمانی که هزینه نیروی انسانی بالغ بر ۴۰ درصد از هزینه سازمانها را شامل میشود، اندازه گیری سرمایه انسانی امری ضروری است. فیتز-انز مدعی است که وظائف بخش منابع انسانی در یک سازمان میباید فراتر از مواردی نظیر جذب، آموزش و جبران خدمات باشد. منبع انسانی میباید بعنوان یک شریک استراتژیک در موضوعات اساسی و زیربنائی مشارکت نماید. در زمانی که دانش به یک عنصر جدی در موفقیت اقتصادی تبدیل شده است، اندازه گیری و مدیریت دارائیهای فکری، یک وظیفه بحرانی کسب و کار میباشد (آپوهامی،۲۰۰۷،ص۲۹).
۲-۴-۱-۱۵- مدل کارگزار فناوری
مدل کارگزار فناوری که توسط بروکینگ توسعه داده شده است، دانش سازمانی را به چهار طبقه: دارائیهای انسان-محور، دارائیهای زیرساختی، دارائیهای فکری و دارائیهای بازار تقسیم بندی میکند و ارزش سرمایه فکری سازمان را طی یک فرایند ارزیابی مشخص میکند. هر بخش از مدل بوسیله پرسشنامه های ممیزی مخصوص درباره متغیرهای مرتبط با طبقه دارائی بررسی میشود. بخش اول پرسشنامه مشتمل بر ۲۰ سئوال است که بر نیاز به تقویت سرمایه فکری تاکید دارد و در ادامه پرسشنامه شامل ۱۷۸ سئوال است که مرتبط با چهار طبقه نامبرده از سرمایه فکری میباشد. در مقایسه با سایر چهارچوب ها، این مدل بخش دوم (سرمایه ساختاری یا ساختار داخلی) را به سرمایه زیرساختی (فرآیندها، روشها و فناوریها) و دارائیهای فکری (مالکیت معنوی، ابداعات ثبت شده، علامات تجاری و رموز تجاری) تفکیک میکند. قابل توجه است که شباهتهای زیادی بین سئوالات ممیزی سرمایه فکری کارگزار فناوری و اندازه های سرمایه فکری هدایت کننده اسکاندیا وجود دارد (همان منبع،ص۹۲).
۲-۴-۱-۱۶- روش ارزشگذاری جامع
روش ارزشگذاری جامع که توسط مکفرسون^[۹۰] توسعه یافت، ارتباط مابین اندازه گیری ارزش شرکت، سرمایه فکری و مقادیر پولی را به منظور ارزشگذاری جامع کسب و کار مورد استفاده قرار میدهد. این روش سه دسته ارزش زیر را مورد استفاده قرا میدهد:

• • ارزش اصلی: که نمایش دهنده اثربخشی داخلی شرکت است؛

• • ارزش فرعی: که توسط اثربخشی توزیع شرکت اندازه گیری میشود؛ و

• • ارزش ابزاری: که نشان دهنده فشارها در محیط رقابتی میباشد.

روش ارزش‌گذاری جامع، سعی در تهیه کردن ارزش جامع کسب و کار میکند که ماحصل مجموع سرمایه فکری و جریانهای نقدی شرکت میباشد به عبارتی در این روش ارزش افزوده مرکب، حاصل ترکیب ارزش افزوده پولی با ارزش افزوده ناملموس است.
۲-۴-۲- ارزیابی تحلیلی – تطبیقی و مدل های سنجش سرمایه فکری
جدول (۲-۳) نتایج تحلیلی – تطبیقی روش های مختلف سنجش و اندازه گیری سرمایه فکری ارائه
می کند. هر یک از این روش ها بر حسب کمی یا کیفی بودن، مبتنی بر عملکرد گذشته و یا آینده بودن و قابل الگوبرداری بودن یا نبودن مورد مقایسه قرار می گرفته اند.
جدول ۲-۳- مقایسه ارزش گذاری سرمایه های فکری(رودو و لیلرت)^[۹۱] منبع: (چن گوه،۲۰۰۵ ،ص۳۹۲)

مهندسینی که به فعالیت در زمنینه مدیریت مصرف انرژی مشغول بودند شروع به سرمایه گزاری در این زمینه کردند و نرخ بازگشت سرمایه ROI ^[۹] را در این موارد در نظر نمی گرفتند این باعث اختلاف نظر بین کارشناسان فنی و کارشناسان بازرگانی در سازمان می شد و به علت در نظر نگرفتن این متعیر بسیاری از تلاش ها به نتیجه دلخواه از لحاظ اقتصادی نمی انجامید.تامین انرژی در آن زمان توسط منابع دولتی انجام می شد و انرژی مازاد تولید شده توسط بخش خصوصی مورد توجه قرار نمی گرفت .تمامی تلاش ها در این جهت بود که با خاموش کردن هرچه بیشتر دستگا ه ها و لوازم غیر حیاتی مصرف انرژی کاهش یابد .
۲-۲-۲-دوره دوم :مدیریت انرژی ۱۹۹۳-۱۹۸۱
این مرحله مرحله توسعه علم مدیریت مصرف انرژی است در این دوره بود که مدیر انرژی به عنوان یک شغل مطرح گردید و دولت ها از تربیت کارشناسان متخصص در مدیریت انرژی حمایت کردند.به به تدریج اصطلاح مدیریت انرژی به جای صرفه جویی در مصرف انرژی مطرح گردید و چندین مدل موثر برای مدیریت مصرف انرژی توسعه یافت ودر محدوده وسیع اجرا گردید و به تدریج که یک توافق برای چگونگی مدیریت مصرف انرژی پدید آمد . عرضه کامپیوتر های شخصی در اوایل دهه به توسعه مدیریت مصرف انرژی کمک شایانی نمود و برای اولین بار روش های نرم افزاری برای مونیتورینگ و هدف گذاری مصرف انرژی پدید آمد.از روش های دیگر در این دوران توجه به شاخص های بهره وری^[۱۰]NPI بود .سیستم های مدیریت ساختمان ^[۱۱]BMS در این دوره توسعه پیدا کردند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۲-۳- دوره سوم :خرید انرژی به بهای کمتر ۲۰۰۰-۱۹۹۳
در این دوره شاهد افول در توسعه روش های مدیریت مصرف انرژی هستیم که ناشی از کاهش بهای مصرف انرژی در جهان بود بنابراین در این زمان سازمان ها به جای توجه به روش های مدیریت و صرفه جویی در مصرف انرژی به دنبال خرید انرژی به بهای ارزانتر بودند.در این دوره خرید انرژی به بهای کمتر می توانست ریسک کمتری نسبت به اعمال روش های مدیریت مصرف انرژی به همراه داشته باشد.
۲-۲-۴- دوره چهارم :توجه به مسائل زیست محیطی ۲۰۱۰-۲۰۰۰
در این دوره دوعامل در توسعه مدیریت مصرف انرژی موثر بود. افزایش بهای انرژی در جهان و لزوم کاهش آلایند ه های زیست محیطی عواملی بودند که باعث شد توجه سازمان ها به روش های مدیریت مصرف انرژی معطوف گردد.بسیاری از کشورهای پیشرفته قوانین جدیدی برای کاهش مصرف انرژی و کاهش آلاینده های زیست محیطی وضع نمودند که از این قوانین می توان به افزایش مالیات جهت مصرف انرژی های تجدید ناپذیر اشاره نمود .در این دوران با توجه به نیاز به تهیه انرژی با بهای کمتر برون سپاری ^[۱۲] در تامین انرژی مصرفی رواج یافت.در این مرحله فناوریهایی که در آن از اطلاعات برخط برای تصمیمگیری های مهندسی استفاده می شد توسعه یافت و این اصل مورد قبول واقع شد که استفاده از این فناوریها می تواند باهش کاهش هزینه ها و افزایش بازدهی گردد.
فناوری اطلاعات با تکیه بر اندازه گیری و کنترل برخط که در توسعه سیستم های SCADA متجلی شد و همچنین امکان کنترل از طریق اینترنت فاصله بین ظرفیت اسمی و بازدهی واقعی صنایع را به نحو محسوسی کاهش داد. همچنین در این دوره تلاشهای بسیاری برای تولید انرژی های نو و برگشت پذیر انجام گردید.
۲-۲-۵- دوره پنجم : فناوری پاک ۲۰۲۰-۲۰۱۰
در این دوره توجه به فناوری پاک جهت تولید انرژی معطوف شده است که از آن ها می توان به تلاشهایی که برای ساخت پیل های سوختی ^[۱۳] و تولید انرژی پاک انجام شده است اشاره نمود.همچنین در این دوره تلاشهایی برای استفاده از ابر رساناها^[۱۴] در انتقال انرژی الکتریکی انجام می شود.در این دوره طراحی سیستم های هوشمند ^[۱۵] بر مبنای فناوری اطلاعات که بتواند به طور خودکار کنترل یک بخش را بر عهده بگیرد و یا در مواقع ضروری به صورت برخط تصمیم لازم را اتخاذ نماید بسیار مورد توجه قرار گرفته است . در این دوره سعی براین است که بسیاری از فناوری های جدید تولید انرژی که به علت هزینه بالامقرون به صرفه نبودند به صورت تجاری در بیاید [۶].
۲-۳- مراحل مدیریت مصرف انرژی
مدیریت مصرف انرژی به طور کلی دارای چهار مرحله زیر است
مرحله اول :شناسایی فرصت ها
مرحله دوم :اولویت گذاری برای انجام فعالیت ها
مرحله سوم :به انجام رسانیدن فرآیندها به صورت موفقیت آمیز
مرحله چهارم :بازبینی فعالیت ها ودر صورت نیاز اصلاح آنها .
حال در ادامه به تفضیل به هر یک از این موارد می پردازیم .
۲-۳-۱-مرحله اول :شناسایی فرصت ها
قبل از شروع هر فرایند در مدیریت انرژی باید تمامی فرصت ها شناسایی شوند .در مدیریت مصرف انرژی متغیرهای بیشماری در نظر گرفته می شوند ودر انتها آن متغیر هایی که دارای اهمیت بیشتری هستند انتخاب می گردد.بزرگترین خطری که یک مدیر انرژی موفق را تهدید می کند انجام هر فرایند قبل از دانستن کامل روش ها و راهکار ها می باشد.برای انتخاب بهترین برنامه مدیریت انرژی باید تمامی جوانب در نظر گرفته شود و قبل از آن از صرف هرگونه هزینه خودداری نمود .یک مدیر انرژی^[۱۶] موفق نباید منتظر پیشنهادات بماند باید به صورت فعالانه کلیه راهکارهایی که می تواند به کاهش مصرف انرژی بینجامد در نظر بگیرد که این فرایند ممیزی انرژی^[۱۷] نامیده می شود.ممیزی انرژی اولین قدم و زیر ساخت کلیه فعالیت های مرتبط با آن است .عدم انجام یک ممیزی انرژی دقیق درمرحله اول به شکست کل طرح مدیریت انرژی می انجامد بنابرین یک ممیز انرژی باید دارای تحصیلات علمی در زمینه مهندسی و دارای تجربه بسیار در این زمینه باشد.یک ممیز انرژی باید بتواند کلیه فرصت ها در مدیریت مصرف انرژی شناسایی نماید .
۲-۳-۲- مرحله دوم :اولویت بندی فعالیت ها
توالی انجام فرآیندها در مدیریت مصرف انرژی نقش بسیار مهمی در بازدهی اقتصادی برنامه مدیریت مصرف انرژی ایفا می نماید .برای اولویت بندی فعالیت ها باید تمامی جنبه ها در نظر گرفته شود ودر صورت لزوم درجه اهمیت هر یک از فعالیت ها به صورت مستند و به صورت عددی بیان گردد.در این مرحله توجه به این نکته ضروری است که گرایش فرآیندهای مرتبط با مدیریت مصرف انرژی باید به روش هایی باشد که قبلا موثر بودن آنها اثبات شده است و همچنین توان نیروی انسانی یک سازمان برای انجام یک فرایند مدیریت انرژی باید در نظر گرفته شود.در مرحله ارزیابی روش ها گاهی نیاز به صرف هزینه می باشد که این هزینه ها در برگشت سرمایه حاصل از فرایند مدیریت مصرف انرژی جبران می گردد.
۲-۳-۳ -مرحله سوم :به انجام رساندن فرآیندها به طور موفقیت آمیز
مرحله سوم انجام دادن هریک از فرآیندها به صورت موفقیت آمیز است هر فرایند در مدیریت مصرف انرژی به صورت یک پروژه است که مهارت و دانش و تجهیزات و نیروی انسانی مختص به خودش را نیاز دارد.بنابر این برای انجام هرگونه فعالیت در مدیریت مصرف انرژی موارد فوق برای جلوگیری از شکست پروژه بسیار مهم است .
۲-۳-۴- مرحله چهارم :مرحله بازبینی و اصلاح مستمر
بعد از پیاده سازی یک پروژه مدیریت انرژی قدم بعدی بازبینی و اصلاح مستمر فعالیت ها می باشد . ممکن است اتخاذ یک استراتژی برای مدیریت مصرف انرژی برای مدت کوتاهی موثر باشد و با بازبینی مجدد فرایند نقاط ضعف آن شناسایی شده و کل فرایند مورد اصلاح و بازبینی قرار می گیرد و این بازبینی و اصلاح مداوم از شکست پروژه مدیریت مصرف انرژی جلوگیری می نماید[۳] .
۲-۴ -کاربرد فناوری اطلاعات در مدیریت مصرف انرژی
امروزه در بسیاری از سیستم ها برای عملکرد قابل اعتماد و بازدهی بالا از فناوری اطلاعات بهره گرفته می شود راه حل های فناوری اطلاعات برای مدیریت مصرف انرژی در سالهای اخیر توسعه بسیاری یافته اند و با توجه به نیازها و میزان سرمایه گزاری مشتریان با امکانات مختلف عرضه می شوند .فناوری اطلاعات در برنامه ریزی –نظارت-پایش-کنترل کلیه فعالیت هایی که با مدیریت انرژی در ارتباط است نقش مهمی ایفا می نماید .بهره وری-بازدهی و قابل اتکا بودن و مسائل اقتصادی موضوعاتی هستند که در به کارگیری فناوری اطلاعات در مدیریت مصرف انرژی مورد توجه قرار می گیرد .به طور کلی کاربرد فناوری اطلاعات در مدیریت مصرف انرژی را می توان در شاخه های زیر دسته بندی نمود [۷] .
۲-۴-۱- نقش اینترنت و تجارت الکترونیک در مدیریت مصرف انرژی
اینترنت این فرصت را به مصرف کنندگان می دهد که بتواند به راحتی به اطلاعاتی در مورد چگونگی تدارک انرژی دسترسی پیدا کنند. در این رابطه می توان به پورتالهای انرژی^[۱۸] اشاره نمود که توسط شرکتهای فراهم کننده انرژی ایجاد می شود و مشتریان می توانند با مراجعه به این پورتال ها نیاز های خود را تامین نمایند. همچنین مشتریان با دسترسی به پورتا لهایی که فناوری های جدید را ارائه می نمایند به آخرین فناوریها در مورد تامین و مدیریت مصرف انرژی دسترسی داشته باشند . از کاربردهای تجارت الکترونیک توسعه برنامه های کاربردی در بستر وب برای تامین و تدارک انرژی است .مصرف کنندگان به واسطه آن می توانند انرژی مورد نیاز خود را با پایین ترین قیمت خریداری نمایند.با بهره گرفتن از امکانات تجارت الکترونیک می توان به صورت برخط به اطلاعات و نمودارهای مربوط به مصرف انرژی دسترسی داشت و و برای خرید انرژی به بهای کمتر می توان از امکان تدارک الکترونیکی انرژی^[۱۹] استفاده نمود. امروزه با توسعه خدمات بر مبنای وب دسترسی به نرم افزار های مدیریت انرژی با هزینه کمتر امکان پذیر شده است [۷] .
۲-۴-۲- مدیریت و برآورد نیاز به مصرف انرژی
مدیریت و برآورد نیاز به مصرف انرژی ^[۲۰] به معنای برنامه ریزی ، اجراء، کنترل وپایش میزان مصرف انرژی برای تایین میزان بازدهی انرژی و استفاده از این اطلاعات برای کاهش مصرف انرژی و بهبود کارکرد فرآیندها می باشد.با مدیریت و برآورد نیاز به مصرف انرژی امکان برنامه ریزی کوتاه مدت و بلند مدت برای تامین کنندگان انرژی و طبقه بندی مصرف کنندگان انرژی فراهم می گردد و با بهره گرفتن از این اطلاعات می توان برای مصرف کنندگان تعرفه مختلفی وضع نمود و بدین وسیله اوج بار مصرفی را در ساعات پیک مصرف کاهش داد.از دیگر موارد کاربرد فناوری اطلاعات در مدیریت نیاز به مصرف انرژی می توان به راه حل های اندازه گیری اشاره نمود.گردآوری اطلاعات مربوط به مصرف انرژی توسط مشتریان به تولید کنندگان انرژی کمک می کند ارزیابی و برنامه ریزی دقیقی از نیازها د اشته باشند و بتواند برنامه ریزی دقیقی را انجام دهند همچنین مشتریان می توانند به اطلاعات مصرف انرژی خودشان به صورت برخط دسترسی داشته باشند. اطلاعات مربوط به مصرف انرژی مشتریان به صورت ماهانه و یا در دوره های کوتاه مدت مانند روز و یا ساعت جمع آوری می گردد .انتقال اطلاعات به مرکز کنترل اصلی به روش های مختلفی صوت می گیرد که شامل شبکه تلفن عمومی PSTN^[21] –شبکه GSM ^[۲۲]با بهره گرفتن از سامانه پیام کوتاه سامانه GPRS ^[۲۳]و مودم های رادیویی^[۲۴] و همچنین ارتباطات ماهواره ای^[۲۵] می باشد [۸].
۲-۴-۳ -روش های کنترل شبکه ای
در بحث مدیریت مصرف انرژی راهبری سیستم ، برنامه ریزی منابع ، اتوماسیون صنعتی و ارتباط تجهیزات از اهمیت ویژه ای برخوردار است .کاهش اتلاف انرژی ، بهبود سیستم توزیع و خدمات مشتری ، افزایش بازدهی و ایمنی سیستم و بهبود فرایند کنترل از مزیت هایی است که راه حل های شبکه ای فراهم می نمایند راه حل های شبکه شامل موارد زیر هستند .
۲-۴-۳-۱ -سیستم های SCADA
سیستم های SCADA یک پایش موثر از سیستم های قدرت را فراهم می کند و با بهره گرفتن از آنها اطلاعات مورد نیاز از سیستم گرد آوری می شود.سیستم های SCADA امکان جمع آوری اطلاعات به صورت منظم و تناوبی را از ^[۲۶]RTU ها فراهم می نماید. سیستم های SCADA دارای ارتباط شبکه ای داخلی برای افزایش مقدار امنیت هستند و امکان نمایش اطلاعات به صورت نمودار یا به صورت گزارش های در فرمت EXCEL جهت استفاده از بانک های اطلاعاتی فراهم می نماید .با بهره گرفتن از اطلاعات بدست آمده از سیستم های SCADA می توان زمان های تعمیر و نگهداری را پیش بینی نمود با بهره گرفتن از این امکان میزان بازدهی سیستم افزایش پیدا کرده و از اتلاف انرژی در اثر خرابی و عدم کارکرد صحیح دستگاه ها تا حد بسیار زیادی جلوگیری می شود .با بهره گرفتن از سیستم های SCADA مزیت های زیر در مدیریت انرژی فراهم می گردد :
دسترسی سریع به اطلاعات مصرف انرژی
بررسی سریع امنیت سیستم قدرت
تشخیص سریع ناهنجاری ها و مشکلات در صورت بروز آن
گزارش تغییرات ناگهانی
گزارش تفضیلی با قابلیت انتقال به سایر نرم افزارها و بانک های اطلاعاتی
فراهم نمودن امکان کنترل فرآیندها و تصمیم گیری مناسب [۷] .
۲-۴-۳-۲- سیستم ذخیره ساز ی اطلاعات تجهیزات
سیستم ذخیره سازی اطلاعات تجهیزات امکانات لازم را برای ذخیره سازی اطلاعات برای تمامی نیازهای عملیاتی سیستم فراهم می نمایدکه شامل اطلاعات رویدادهای قبلی HIS ^[۲۷] می گردد.ذخیره سازی اطلاعات با برچسب گذاری زمانی ^[۲۸] صورت می گیرد .با بهره گرفتن از روش های داده کاوی^[۲۹] در رویدادهای گذشته ناهنجاری ها و مشکلات به وجود آمده در سیستم مشخص می گردد.واطلاعات حاصله می تواند دستیابی به یک بانک اطلاعاتی جهت راهبری سیستم را تسهیل نماید.
۲-۴-۳-۳ سیستم مدیریت انرژی EMS ^[۳۰]
سیستم مدیریت انرژی برای تولید انرژی الکتریکی و انتقال آن یکی از شاخه های سیستم های SCADA می باشد.این سیستم دارای ابزارهایی جهت آنالیز و شبیه سازی عملیات روزانه می باشد .علاوه بر EMS دارای توابعی هستند که می تواند در مکان هایی که مصرف انرژی نامنظم است تولید و انتقال آن را به بهترین صورت تنظیم نماید به طور کلی EMS ها امکانات زیر را فراهم می نمایند :
امکان مشاهده سریع وضعیت فعلی سیستم قدرت
کنترل اتوماتیک تولید انرژی
آنالیز برخط شبکه توزیع
تعیین شرایط کارکرد بهینه