تقسیم ­بندی می کنند.
این قابلیت‌ها را می توان در شکل زیر مشاهده نمود.

شکل ۲-۲: سطوح قابلیت ­های تکنولوژی در صنعت

برای بهره ­برداری ، به حداقل توان تکنولوژیکی و مهارت نیروی انسانی نیاز است. اداره فعالیتهای بهره ­برداری نیز به سطح کمتری از توان مدیریتی نیاز دارد. اما هر چه به سمت قابلیت‌های سطوح بالاتر حرکت شود ، برپیچیدگی فعالیتها افزوده شده و مستلزم توان تکنولوژیکی و مهارت انسانی بیشتری است . نکته مهم آن است که همزمان با حرکت به سمت بالای هرم­،‌ فعالیتها مستلزم مشارکت نهادهای بیشتری است و لذا مدیریت مناسب بر اینگونه فعالیتها، مستلزم دیدگاهی نظام­مند است که تمام اجزای درگیر و روابط آنها را ملاحظه کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
با توجه به رویکرد فوق می­توان تفاوت میان الگوی مبتنی بر ” دانایی و دانش­پایه” و الگوی مبتنی بر ” منابع­پایه ” را به نحوه بهتری به نمایش گذاشت. در هرم شکل ۲-۱، صنایعی که برآیند توان تکنولوژیکی آنها در زیر خط ترسیم شده باشد در زمره استفاده­کنندگان یا بهره­برداران از تکنولوژی دیگران تلقی شده و صنایعی که برآیند توان تکنولوژی آنها در بالای خط قرار گیرد، خالقان یا توسعه­دهندگان تکنولوژی به شمار می­روند.
سطوح قابلیت‌های تکنولوژی با سطح درآمد و تولید ارزش­افزوده از آن نسبت مستقیمی دارد. هر چه سطوح تکنولوژی در صنعتی ارتقاء پیدا می­ کند ارزش افزوده تولیدی هم بالاتر می­رود. از این رو فعالیت­های طراحی و امور تحقیقاتی نقش مهمی در ارزش­زائی تکنولوژی و خلق ثروت دارند.
کشورهای توسعه یافته غالبا سطوح عالی تکنولوژی را مورد توجه خاصی قرار می­ دهند. این کشورها از محل فعالیت­های سطوح عالی تکنولوژی درآمد زیادی کسب می­ کنند و در بسیاری از مواقع فعالیت­های سطوح پایین را با اخذ قیمت-های گزاف به کشورهای دیگری انتقال می‌دهند.
توسعه تکنولوژی هنگامی در یک صنعت شکل می­گیرد که ساخت هماهنگی از این سطوح در آن نهادینه شود. زیرا این سطوح با یکدیگر ارتباط ارگانیکی دارند و شکل­ گیری ناقص آنها ساخت صنعتی وابسته­ای را رقم می­زند که برای ادامه حیات خود محتاج بنگاه­های توسعه یافته است.
نگاهی به وضعیت تکنولوژی صنعت نفت ایران بخوبی نشان می­دهد که علیرغم پیشرفتهای بعد از انقلاب اسلامی و خصوصا سالهای اخیر و ورود به عرصه تعمیر و نگهداری ، ساخت و تولید و حتی در سطح محدود تری به عرصه طراحی و مهندسی ،‌ کماکان سهم عمده توانمندی تکنولوژیکی صنعت نفت ایران در حوزه بهره ­برداری است.
نمودار ۲-۱: مقایسه درآمدهای نفتی ایران، بی­پی^[۴] و شل^[۵]
مقایسه درآمد شرکت توسعه یافته­ای مانند بی­پی که عمدتا ناشی از مزیت تکنولوژیکی است با کل درآمدهای نفتی ایران اهمیت الگوی توسعه تکنولوژی و دانش پایه را می­رساند. (نمودار۲-۱) این نمودار دلالت بر نقش ارزش آفرینی و خلق ثروت توسط تکنولوژی دارد و تاکیدی بر تغییر رویکرد از الگوی منابع پایه در صنعت نفت به الگوی دانش­پایه و تکنولوژی است.
روند رشد فزاینده تکنولوژی و کوتاه شدن دوره خلق ایده و تولید تکنولوژی و تجاری­سازی آن موجب شده است کشورها و شرکت­هایی که شایستگی ابتکار، خلاقیت و تولید محصولات جدید یا نظام نوآوری مطلوبی دارند توانایی رقابتی روزافزونی پیدا کنند. این امر در آینده امکان رقابت و حضور در بازارهای جهانی را برای کشورهای مصرف ­کننده تکنولوژی و شرکتهای نفتی آنها محدود می­ کند. این شکاف تکنولوژی می ­تواند تهدیدی برای بقاء، توسعه، پیشرفت و کسب درآمد این کشورها و بنگاه­های آنها باشد.
حرکت به سمت تقویت قابلیت‌های تکنوژیک و دستیابی به توانمندی طراحی و مهندسی و تحقیقات ، مستلزم وجود و عملکرد مناسب یک نظام توسعه تکنولوژی و نوآوری در سطح صنعت است. عملکرد منسجم چنین نظامی ، باعث هم­افزایی بیشتر بنگاهها و سازمانها در عرصه صنعت نفت شده و دستیابی به اهداف توسعه تکنولوژی را امکان پذیر می­سازد. ناکارآمدی و عملکرد گسسته و غیر منسجم نظام توسعه فناوری صنعت نفت کشور، مهمترین دلیل سطح پایین قابلیت‌های تکنولوژی و در نتیجه عملکرد غیر نوآورانه آن و بعبارت دقیق­تر، علت باقی ماندن در سطح الگوی منابع پایه است.
۲-۴- چشم­انداز توسعه تکنولوژی در صنایع بالادستی نفت و گاز
صنعت نفت و گاز را در یک تقسیم ­بندی ساده می­توان به صنایع بالادستی و پایین­دستی تقسیم کرد. منظور از صنایع بالادستی مجموعه ای از فعالیت­های مرتبط با مخازن، حفاری، بهره ­برداری و علوم زمین است که به صادرات یا تحویل نفت و گاز به پالایشگاه ختم می­ شود. مجموعه دانش، صنعت و فناوری که این فرایند را شکل می­ دهند مهمترین قسمت صنعت نفت محسوب می­شوند.
مطابق یک سنت جاافتاده، توانمندی تکنولوژیک در حوزه بالادستی در انحصار شرکت­های بین ­المللی نفتی و کشورهای توسعه ­یافته دنیا قرار دارد. اکثر کشورهای نفت­خیز جهان هم تحت قراردادهای خاصی توان تکنولوژیک این کشورها را استخدام می­ کنند و با کمک بنگاههای چند ملیتی نفتی یا کشورهای توسعه ­یافته، ذخایر انرژی خود را استحصال می­نمایند.
کشور ما نیز تا حدود زیادی از این سنت پیروی می­ کند. همکاری ما با شرکتهای نفتی نخست شکل امتیازی داشت و پس از آن به قراردادهای مشارکتی و امروز به بیع متقابل تغییر شکل داده است. که در قسمت­ های بعدی به طور مفصل بدان پرداخته می­ شود. درست است که این تغییرات از اهمیت خاصی برخوردارند و قابلیت‌های فنی امروز صنعت نفت را نمی توان با گذشته مقایسه کرد، اما در طی این دوره­ها ماهیت وابستگی تکنولوژیک ما در این حوزه استراتژیک با تغییراتی تکرار شده است.
مسئله مهم چشم انداز بیست ساله صنعت نفت و برنامه ­های استراتژیک متعاقب آن جستجوی راهی برای تغییر این سنت یا پارادایمی است که ما در آن بهره­بردار تکنولوژی­ها و توانمندی های علمی و فنی وارداتی و تنها فروشنده انرژی هستیم. این الگوی توسعه و ارزش­آفرینی بر اساس ثروت­های طبیعی تنظیم شده و به خلق ثروت از طریق دانش و تکنولوژی در آن توجه نشده است.
عامل اصلی وابستگی ایران در این حوزه، تکنولوژی است. یعنی کشور ایران فاقد دانش و فن لازم برای مطالعه، اکتشاف، حفاری و توسعه میادین نفتی و گازی خود می­باشد. البته این توانمندی­ها به طور نسبی در کشور وجود دارد اما هنوز کامل نشده و در حد رقابت جهانی قرار نگرفته است. علاوه بر این محیط مناسب رشد و توسعه و بهره ­برداری از توانمندی­های فنی داخلی هم به درستی فراهم نیامده است.
۲-۵- بازیگران تکنولوژی در عرصه بالادستی
شرکتهای بین ­المللی نفتی بازیگران قدیمی بازار نفت و گاز هستند. این شرکتها در گذشته انحصار تجارت نفت جهانی را در اختیار داشتند و به وسیله قدرت انحصاری و درآمدهای سرشار اقتصادی خود بر جهان حکومت می­کردند. امروز با تغییر شرایط سیاسی، رشد شرکتهای نفتی رقیب و افزایش توان شرکتهای نفتی در کشورهای نفت­خیز جهان این انحصارات شکسته شده است اما هنوز بخش اصلی تجارت نفت و گاز جهان در اختیار این شرکتها است.
شرکتهای بین ­المللی نفتی بنگاههای تجاری معظمی هستند که از طریق فعالیتهای بهره ­برداری، خرید و فروش نفت، پالایش و پخش فرآورده ­های نفتی، تولید محصولات پتروشیمی و امور صنعتی مختلفی که غالبا به انرژی مربوط می­ شود کسب و کار می­ کنند. تجربه، تکنولوژی، توان مدیریت بالا و منابع مالی مزیت رقابتی این بنگاهها محسوب می شود.
روند کلی حرکت این شرکتها در سالهای اخیر افزایش قدرت در بازار و کاهش هزینه­ های عملیاتی به وسیله ادغام و یکپارچه­سازی ساختاری و تنوع­بخشی به سبد دارایی خود بوده است. در راستای این استراتژی شرکتهای بزرگ نفتی جهان در دهه اخیر ادغامهای بزرگی را تجربه کرده ­اند. بنگاههای بزرگی که از این ادغامها ساخته شده ­اند بزرگترین بنگاههای تجاری جهان را تشکیل می­ دهند. جدول ۲-۱ میزان ذخایر، معاملات نفتی و درآمد چند شرکت بزرگ را نشان می دهد.
جدول ۲-۱ : شا خص­های مالی شرکت­های برتر انرژی جهان

• بین مؤلفه‌های هوش استراتژیک مدیران و رفتار کارآفرینانه در سازمان رابطه معنی داری وجود دارد.

• بین رابطه هوش استراتژیک مدیران با توسعه سازمانی و رفتار کارآفرینانه در سازمان به تفکیک ویژگی‌های جمعیت شناختی( سن، جنسیت، سطح تحصیلات، سابقه خدمت و عنوان شغلی) تفاوت وجود دارد.

۱-۶. قلمرو مکانی و محدوده زمانی تحقیق
قلمرو مکانی این تحقیق اداره کل امور تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مازندران بوده است.
محدوده زمانی این تحقیق سه ماهه اول سال ۱۳۹۴ بوده است.
۱-۷. تعاریف واژه‌ها و اصطلاحات
۱-۷-۱. تعاریف نظری

• هوش استراتژیک^[۱۰]: هوش استراتژیک به عنوان جمع آوری، پردازش، تجزیه و تحلیل و انتشار اطلاعات که ارتباط زیادی با تصمیم‌های استراتژیک دارد بیان شده است( کواسا، ۲۰۱۱).

• هوش هیجانی^[۱۱]: توانایی بررسی احساسات و هیجانات فردی و تشخیص تمایز بین آن‌ها و استفاده ازنتایج اطلاعات حاصله در تفکر وعملکرد فردی است (خلعتبری وهمکاران،۲۰۱۱).

• • • هوش عملی^۳: هوش عملی به طور کلی به عنوان توانایی یک فرد برای مقابله با مشکلات و موقعیت‌های زندگی روزمره مورد بررسی قرار می‌گیرد و به عنوان بصیرت و درک مستقیم و تقابل بین هوش خیابانی و هوش کتابی بیان می‌شود، و عنصر مرکزی آن دانش ضمنی است( لییونز و چان^[۱۲]، ۲۰۰۹).

  ( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• خلاقیت: جرج سیدل^[۱۳] بیان می‌دارد که “خلاقیت توانایی ربط دادن و وصل کردن موضوع‌ها، صرف نظر از این که در چه حوزه یا زمینه ای انجام گیرد، از مبانی بهره گیری خلاق از ذهن است” (رضائیان، ۱۳۸۸).

• دانایی^[۱۴]: دانایی، توانایی درک کردن و فهمیدن ماهیت و خاصیت انسانی است که بتواند تناقض‌ها و موضوعاتی که به طور مدام درحال تغییر هستند را بفهمد( گوایچارد، ۲۰۱۱).

• توسعه سازمانی^[۱۵]: کامینگز و ورلی^[۱۶] (۲۰۰۵) اظهار داشتند که توسعه سازمانی یک استفاده سیستماتیک از دانش علوم رفتاری برای برنامه ریزی توسعه و تقویت استراتژی‌های سازمان، ساختارها و فرایندها برای بهبود اثربخشی سازمان است) گهیل و دشپاند^[۱۷]، ۲۰۱۴(.

• رفتارکارآفرینانه^[۱۸]: مایر^[۱۹] (۲۰۰۰) بیان می‌دارد که رفتارکارآفرینانه مجموعه ای از فعالیت‌ها و شیوه‌هایی است که توسط افراد در سطوح مختلف سازمان برای تولید مستقل و استفاده از ترکیبات منابع نوآورانه به منظور شناسایی و دنبال کردن فرصت ها است( لئونیداس^[۲۰]،۲۰۱۰).

۱-۷-۲. تعاریف عملیاتی:

• هوش استراتژیک: نمره ای که با بهره گرفتن از پرسشنامه هوش استراتژیک که بر اساس مؤلفه‌های هوش هیجانی، خلاقیت و نوآوری، هوش عملی و دانش و دانایی است، به دست آمده است.

• هوش هیجانی: نمره ای که با بهره گرفتن از پرسشنامه هوش استراتژیک که بر اساس شاخص های نیک خواهی و خود تقلیل یافتگی است، با بهره گرفتن از سؤالات یک تا شش پرسشنامه به دست آمده است.

• هوش عملی: نمره ای که با بهره گرفتن از پرسشنامه هوش استراتژیک که بر اساس شاخص های حل مسئله و دانش ضمنی است، با بهره گرفتن از سؤالات بیست تا بیست و یک پرسشنامه به دست آمده است.

• خلاقیت: نمره ای که با بهره گرفتن از پرسشنامه هوش استراتژیک که بر اساس شاخص های یکپارچه سازی و تامل و اندیشه است، با بهره گرفتن از سؤالات هفت تا سیزده پرسشنامه به دست آمده است.

• دانایی: نمره ای که با بهره گرفتن از پرسشنامه هوش استراتژیک که بر اساس شاخص های هوشمندی و فراست و دیدگاه باز نسبت به تجربه ها است، با بهره گرفتن از سؤالات چهارده تا نوزده پرسشنامه به دست آمده است.

• توسعه سازمانی: نمره ای است که با بهره گرفتن از سؤالات ۲،۴،۶و ۲۳مربوط به مؤلفه هدف، سؤالات ۸، ۲۵،۵،۱۲،۱۳ مربوط به مؤلفه رهبری، سؤالات ۱۵،۱۶،۱۷،۳۰و۱۸ مربوط به مؤلفه نگرش نسبت به تغییر، سؤالات ۲۴،۲۶،۲۷،۲۸و ۲۱ مربوط به مؤلفه پاداش، سؤالات ۹،۱۱،۳۳،۳۵ و ۱۹ مربوط به مؤلفه روابط، سؤالات ۱۴،۳،۳۲،۳۴ و ۷ مربوط به مؤلفه ساختار و سؤالات ۱۰،۳۱،۲۰،۲۹،۲۲ مربوط به مؤلفه مکانیزم های سودمند از پرسشنامه توسعه سازمانی به دست آمده است.

رفتارکارآفرینانه: نمره ای است که با بهره گرفتن از سؤالات ۲ تا ۶ مربوط به مؤلفه تغییر در رفتارکارکنان، سؤالات ۷و۸ مربوط به مؤلفه بینش استراتژیک، سؤالات ۹ و۱۰ مربوط به مؤلفه ایجاد یک محیط کار پرانرژی و سؤالات ۱۱ تا ۱۲ مربوط به مؤلفه محیط حمایتی از پرسشنامه رفتار کارآفرینانه به دست آمده است.
فصل دوم:
ادبیات تحقیق
مقدمه
در این فصل به مطالعه و بررسی منابع و ماخذ مربوط به موضوع تحقیق که یکی از جنبه‌های اساسی و ضروری هر پژوهشی است، پرداخته می‌شود. تا دانش و بینش بیشتری درباره موضوع مورد تحقیق حاصل شود. لذا مطلب این فصل در دو بخش ارائه شده است. بخش اول مربوط به مفاهیم نظری تحقیق است و بخش دوم به پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور اشاره می‌کند.
۲-۱. مبانی ومفاهیم نظری تحقیق
۲-۱-۱. مبانی و مفاهیم هوش استراتژیک
لییبوویتس^[۲۱] بیان می‌دارد، که تغییر همیشه و به طور مستمر وجود دارد، شاید تنها در مدت زمان بسیار کوتاهی همه چیز به ظاهر بدون تغییر و ثابت به نظر برسد اما اگر کاوش عمیق تر درباره موضوع به ظاهر ثابت انجام شود به نشانه‌هایی از تغییر پی می‌بریم. اگر هدف بقاء سازمان در طولانی مدت باشد باید رشد و دگرگونی فردی و سازمانی حاصل شود. بهبود تدریجی از طریق یادگیری فردی می‌تواند به تغییر و تحول سازمانی منجر شود. لیبوویتس اظهار می‌دارد که تداوم دگرگونی فردی یکی از اجزاء مهم برای دگرگونی و رشد سازمانی و افزایش هوش سازمان است( کروگر^[۲۲]، ۲۰۱۰).
مفهوم هوش برای اولین بار در سال ۱۹۶۷ توسط پروفسور آمریکایی به نام ویلنسکی^[۲۳] پیشنهاد شد. او اظهار داشت که هوش به جمع آوری داده و پردازش اطلاعات به منظور تعیین کردن یک سازمان صحیح و درست دلالت می‌کند و نتیجه گرفت که هوش تأثیر زیادی بر بهره وری و اثر بخشی سازمان دارد و پشتیبانی برای تسهیل استفاده از اطلاعات سازمانی و شرکت‌ها مانند تحلیل پردازش آنلاین، داده کاوی، تجزیه و تحلیل کسب و کار، پیاده سازی شبکه‌های سازمانی و شبکه مدیریت دانش و سایر فعالیت‌های سازمان است. ویلنسکی بیان می‌دارد که هوش سازمانی و اثرات متقابل آن به پنج بخش تقسیم می‌شوند: ۱. حافظه ۲. یادگیری سازمانی ۳. شرکت در ارتباطات ۴. استدلال ۵. محصول هوش(آزما و مصطفی پور، ۲۰۱۱).
هوش سازمانی اجتماع سودآوری‌های ارزش افزوده از محل اموال غیر منقول سازمانی است (دانش استخدام شدگان، مدیران، ذینفعان و مشتریان). برای افزایش هوش سازمان، در ابتدا باید یک سلسله مراتب از اجزایی که برای هوشمندی سازمان توزیع شده‌اند، بسازیم. این سلسله مراتب مرسوم به شکل زیر است( لیبوویتس، ۱۳۸۹).
داده، به عناصر تشخیص داده شده مربوط می‌شود. هرگاه داده به طریقی دارای شکل و الگو شود به اطلاعات تبدیل می‌شود. اطلاعات به همراه بینش و تجربه به دانش تبدیل می‌شود. دانش در حوزه‌های تخصصی به خبرگی می‌ انجامد. لغت خبرگی نیز پس از کسب سال‌ها تجربه و فراگیری نکات به خرد تبدیل می‌شود.
شکل ۲-۱. سلسله مراتب هوش
داده^[۲۴]:

• به مجموعه ای از رویدادها، مشاهدات، سنجش‌ها و اندازه گیری‌های مجزا و جدا از هم که می‌توانند در فرم اعداد، کلمات، تصاویر و صداها قرار گیرند( بالی و همکاران^[۲۵]،۲۰۰۹).

• جریانی از حوادث و حقایق خامی که در سازمان و یا محیط فیزیکی، قبل از آن که سازمان دهی و مرتب شوند به طوری که برای افراد قابل درک باشند را داده می گویند( لااودن^[۲۶]، ۲۰۰۳).

اطلاعات^[۲۷]:

• داده‌هایی که پردازش و سازمان دهی شده و به صورت یکپارچه درآمدند که باعث افزایش بینش می‌شوند )پاست و اندرسون^[۲۸]، ۲۰۰۳).

• داده‌هایی که در قالبی مشخص برای آن که برای انسان قابل استفاده و مفید باشند شکل گرفته‌اند )لااودن، ۲۰۰۳).

دانش^[۲۹]:

• نشان دهنده سطح بالاتری از درک و فهم است که شامل قوانین، الگوه ها و تصمیم‌ها است (پاست و اندرسون، ۲۰۰۳).

• اطلاعاتی مفهومی، مربوط و کاربردی هستند. انسان‌ها دارای خرد و فرزانگی هستند، جایی که دانش، تجربه و مهارت‌های تحلیلی خود را برای ایجاد دانش جدید و سازگاری با موقعیت‌های متغییر به کار می‌گیرند( سرلک و فراتی، ۱۳۸۷).

خرد^[۳۰]:

• خرد فرایندی است که ما را قادر به تشخیص و تمییز بین خوب و بد، درست و غلط می‌کند. در اصل بیشتر برای آشکار کردن و درک اصول اساسی موجود در دانش است( بالی و همکاران، ۲۰۰۹).

طبق این ماده مجازات حبس که به تسامح در قانون و از زندان استعمال شده است و مجازات شلاق برای مرتکب پیش‌بینی شده است مجازات مقرر در این ماده به واسطه وجود حرف (یا) انتخابی می‌باشد. به عبارت دیگر تنها یک مجازات نسبت به مرتکب قابل اعمال می‌باشد یا حبس یا شلاق. در واقع قاضی مخیر به انتخاب یکی از ۲ مجازات مذکور در ماده ۶۶۹ ق.م.ا. می‌باشد و مجاز به اعمال و انتخاب هر دو مجازات نیست.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نکته‌ای که در خصوص اعمال مجازات قابل توجه است این مطلب است که اگر تهدیدکننده تهدید خود را عملی سازد عنوان مجرمانه تغییر پیدا می‌کند. بنابراین اگر تهدیدکننده فردی را تهدید به قتل نماید و پس از آن فرد را به قتل رساند، عنوان مجرمانه از تهدید به قتل به جرم قتل عمد تغییر پیدا می‌کند و فقط به مجازات قتل عمد محکوم می‌شود. البته چنان‌چه اقدام مرتکب در خصوص تهدید ارتکابی به نتایج مجرمانه دیگری منتهی شود مجازات مرتکب حبس مورد تابع قواعد تعدد خواهد بود.
جرم تهدید ارتکابی در ماده ۶۶۹ ق.م.ا. با توجه به نص صریح ماده ۷۲۷ ق.م.ا. قابل گذشت می‌باشد، در واقع تعقیب امر جزایی فقط با شکایت شاکی خصوصی شروع می‌شود و در صورت گذشت شاکی خصوصی دادگاه می‌تواند مجازات مرتکب را تخفیف دهد و یا با رعایت موازین شرعی از تعقیب مجرم صرف‌نظر نماید.

ب) مجازات تکمیلی

گاهی قانونگذار علاوه بر مجازاتی که برای عمل مجرمانه پیش بینی کرده است با توجه به نوع جرم ارتکابی و درجه اهمیت آن مجازات دیگری هم تعیین می‌کند که این مجازات اضافی گاهی مجازات تبعی و یا گاهی مجازات تکمیلی و یا تتمیی است. آن‌چه در این گفتار مورد بررسی قرار می‌گیرد مجازات تکمیلی یا تتمیعی می‌باشد. مجازات تکمیلی به مجازاتی اطلاق می‌شود که با مجازات اصلی جمع می‌گردد و باید در حکم دادگاه قید شود تا قابل اجرا باشد و هیچ‌گاه به تنهایی مورد حکم قرار نمی‌گیرد و برای مجازات‌های مذکور باید مجازات اصلی را تکمیل نماید. مجازات تکمیلی مانند مجازات‌های اصلی تابع اصل قانونی بودن مجازات‌ها می‌باشد. بنابراین در مواردی که اختیار تعیین مجازات تکمیلی با دادگاه است قاضی مکلف است حکم خود را در این خصوص مستدل نماید.
قانونگذار در مواد ۲۰-۱۹ قانون مجازات اسلامی مجازات تکمیلی را مورد توجه قرار داده و آن را پیش‌بینی نموده است. ماده ۱۹ ق.م.ا. مقرر می‌دارد: «دادگاه می‌تواند کسی را که به علت ارتکاب جرم عمدی به تعزیر یا بازدارنده محکوم کرده است به عنوان تتمیم حکم تعزیری یا بازدارنده مدتی از حقوق اجتماعی محروم و نیز از اقامت در نقطه یا نقاط معین ممنوع و یا به اقامت در محل مجبور نماید». و قانونگذار در ماده ۲۰ ق.م.ا. نظام مجازات تکمیلی را با توجه به اوضاع و احوال جرم و شخصیت مجرم برای مدت معین موردنظر قرار داده است. مجازات تکمیلی مندرج در ماده ۱۹ ق.م.ا. عبارتند از: «محرومیت از حقوق اجتماعی ممنوعیت از اقامت در نقطه یا نقاط معین و اقامت اجباری در محل معین».
حکم محکومیت به مجازات‌های تکمیلی با توجه به نص صریح ماده ۱۹ ق.م.ا. امری اختیاری بوده و به صلاحدید دادگاه واگذار شده که در صورت مصلحت و با توجه به اوضاع و احوال حاکم بر قضیه مرتکب را به چنین مجازات‌هایی محکوم نمایند.
در خصوص جرم تهدید ارتکابی، با توجه به اینکه جرم موردنظر جرم عمدی است و از طرفی از جمله جرایم تمایل تعزیر می‌باشد دادگاه می‌تواند مرتکب را علاوه بر مجازات اصلی جرم تهدید به عنوان تعمیم و تکمیل مجازات اصلی مدتی از حقوق اجتماعی محروم و یا از اقامت در نقطه یا نقاط معین منع و یا به اقامت در محل معینی مجبور نماید. بنابراین دادگاه می‌تواند بر اساس ماده ۱۹ و ۲۰ و ۷۲۸ ق.م.ا. با توجه به خصوصیات مجرم و اوضاع و احوال حاکم در زمان وقوع جرم و نحوه جرم ارتکابی، تهدید کننده را به مجازات تکمیلی علاوه بر مجازات اصلی محکوم نماید.

ج) اقدامات تأمینی

در کنار مجازات‌ها عکس‌العمل اجتماعی از نوع دیگری هم وجود دارد که اقدامات تأمینی می‌نامند. عکس‌العمل اجتماعی علیه کسی که آگاهانه و آزادانه مرتکب جرم گردیده است مجازات می‌‌باشد و اگر چنین مرتکبی در مکان ارتکابی جرم در آینده باشد مستوجب اقدامات تأمینی است.
اقدامات تأمینی اقدامات فردی الزام‌آور و بدون رنگ اخلاقی هستند که بر افراد خطرناک مخل نظم اجتماعی به منظور جلوگیری از جرایمی که با توجه به حالات آن‌ها احتمال ارتکاب آن داده می‌شود تحمیل می‌شود. معمولاً هدف از اعمال وضع اقدامات تأمینی پیشگیری است که برحسب وضع و حالت خطرناک بزهکار تدابیر خاصی را اقتضا می کند.^[۹۲]
تهدید به ارتکاب جرم در مواد مربوطه از جمله ماده ۶۶۹ ق.م.ا. و دیگر مواد خاص مرتبط با تهدید جرم‌انگاری شده است و قانونگذار برای آن ضمانت اجرا پیش‌بیین نموده است. در واقع قانونگذار صرف تهدید ارتکابی را صرف نظر از تحقق موضوع تهدید یا به عبارتی حصول نتیجه، جرم و برای آن مجازات مقرر نموده است اما در برخی از موارد احتمال تحقق موضوع مورد تهدید بسیار است یعنی اینکه با توجه به نوع موضوعی که مورد تهدید قرار گرفته است و سایر اوضاع و احوال حاکم به این قضیه امکان عملی ساختن جرمی که وعده ارتکاب آن داده شده است و از سوی مرتکب قابل اغماض نبوده و باید مورد توجه قرار بگیرد در واقع در این مورد مرتکب با آشکار ساختن و نشان دادن حالات روحی و روانی خود دائر به تمایل واقعی به اجرای جرم مورد تهدید دارای حالت خطرناک بوده و برای پیشگیری و جلوگیری از جرایمی که ممکن است احتمالاً از خود نشان دهد مشمول اقدامات تأمینی قرار می‌گیرد.^[۹۳]
قانونگذار به منظور جلوگیری تهدیدکننده از اجرای واقعی جرم مورد تهدید و به عبارتی به منظور مقابله و دفع حالت خطرناک شخص تهدیدکننده در قانون اقدامات تأمینی و تربیتی ۱۳۳۹ یک ضمانت احتیاطی برای شخص تهدیدکننده درنظر گرفته است. ضمانت احتیاطی که از جمله اقدامات تأمینی و تربیتی مالی است به منظور جلوگیری از ارتکاب جرم مورد تهدید توسط مرتکب پیش‌بینی شده است. در واقع مبنای تأسیس ضمانت احتیاطی فقط تعهد و خودداری از ابراز امیال تعدی‌جویانه و یا حالت خطرناک مرتکب جرم تهدید می‌باشد.^[۹۴]
ماده ۱۴ قانون اقدامات تأمینی مقرر می‌دارد: «هرگاه شخصی که دیگری را تهدید به ارتکاب جرمی کرده است و بیم آن رود که واقعاً مرتکب آن جرم می‌گردد هرگاه شخصی که محکوم به مجازات جنایی یا حنجه گردیده است صریحاً نظرش را به تکرار جرم اظهار نماید دادگاه بنابر تقاضای شخص تهدید شده یا متضرر از جرم می‌تواند از او بخواهد که تعهد کند که مرتکب جرم نگردیده و وجه‌الضمان متناسب برای این امر بدهد.
هرگاه مشارالیه از این تعهد خودداری کرده و وجه‌الضمان مقرر را نسپارد دادگاه می‌تواند دستور توقیف موقت او را صادر نماید. مدت این توقیف بیش از ۲ ماه نخواهد بود. اگر تعهد ظرف ۳ سال از تاریخ که وجه‌الضمان سپرده مرتکب جرم گردیده و وجه‌الضمان به نفع دولت ضبط می‌شود والا به او یا قائم مقام قانونی او مسترد خواهد گشت. طبق ماده فوق‌الذکر تهدید باید در خصوص ارتکاب جرمی صورت گیرد یعنی اینکه موضوع مورد تهدید لزوماً باید ارتکاب عمل مجرمانه‌ای باشد تا مشمول اقدامات تأمینی قرار گیرد و از طرفی اگر تهدید به ارتکاب جرم را فی‌نفسه بدانیم با منطق ماده یک قانون اقدامات تأمینی که مقرر می‌دارد (صدور حکم به اقدامات تأمینی از طرف دادگاه وقتی جایز است که شخصی مرتکب جرم گردد) مغایرت داشته و قابل توجیه نخواهد بود.
اعمال ماده ۱۴ قانون اقدامات تأمینی در صورتی میسر است که این تهدید واقعی باشد و احتمال ارتکاب جرم مورد تهدید توسط مرتکب به طور متعارف وجود داشته باشد. یعنی اینکه با توجه به نوع جرم مورد تهدید توانایی تهدیدکننده در اجرای موضوع تهدید و شرایط و اوضاع و احوال حاکم در حین وقوع جرم تهدید امکان ارتکاب جرم مورد تهدید بسیار بوده و قابل چشم پوشی نباشد در واقع با توجه به عبارت بیم آن رود که واقعاً مرتکب آن جرم گردد، در جرم مذکور، احتمال عملی ساختن و ارتکاب جرم مورد تهدید توسط مرتکب غیرممکن نمی باشد و امکان تحقق آن می‌رود.^[۹۵]
از طرفی با توجه به شمول اظهار نظر شخص محکوم علیه جرم تهدید در خصوص تکرار جرم ارتکابی‌اش به نظر می‌رسد که نظر مرتکب دائر به تکرار عملش باید به صورت صریح بیان شود و اظهارنظر او چنان باشد که احتمال جرم توسط وی بعید به نظر برسد در غیر این صورت مشمول ماده ۱۴ قرار نمی‌گیرد. بنابر صراحت ماده ۱۴ درخواست شخص تهدید شونده یا متضرر از جرم برای اعمال و اجرای ضمانت احتیاطی مندرج در این ماده علاوه بر مجازات اصلی جرم تهدید شروط می‌باشد در حالی که اگر اعمال این ماده به منزله بروز حالت خطرناک شخص مرتکب و دفع و خنثی نمودن اعمال و جرائم احتمالی آن علیه بزه دیدگان نظم اجتماعی باشد در این صورت اجرای اقدامات تأمینی (ضمانت احتیاطی) درباره چنین فردی نباید منوط به تقاضای شخص تهدید شونده یا متضرر از جرم گردد.
اقدامات تأمینی منصوص در ماده ۱۴ اخذ تعهد و سپردن وجه‌الضمان متناسب عمل ارتکابی در خصوص عدم انجام جرم ممنوعه می‌باشد. به عبارت دیگر پس از احراز شرایط مذکور در این ماده و حسب اعلام دادگاه فرد تهدید کننده دو تکلیف دارد که در صورت ایفای موارد فوق‌الذکر آزاد می‌گردد و یعنی اگر مرتکب متعهد گردیده و وجه‌الضمان متناسب را نیز بسپارد آزاد می‌گردد. و چنان چه امتناع ورزد دادگاه دستور توقیف موقت او را حداکثر تا ۲ ماه صادر خواهد نمود و در هر حال اگر متعهد ظرف دو سال از تاریخی که وجه‌الضمان را سپرده مرتکب جرم موردنظر نگردد وجه‌الضمان به وی یا قائم مقام قانونی او مسترد خواهد والا یعنی در صورت ارتکاب جرم موردنظر و مننوعه وجه‌الضمان سپرده شده به نفع دولت حفظ خواهد گردید.
بنابراین دادگاه علاوه بر محکومیت مرتکب جرم تهدید به مجازات پیش‌بینی شده بر آن جرم در صورت احراز و فراهم نمودن شرایط مقرر در ماده ۱۴ قانون اقدام تأمینی می‌تواند به منظور پیشگیری از امکان ارتکاب جرم مورد تهدید و یا تکرار آن جرم مرتکب را ملزم نماید که متعهد گردیده و وجه‌الضمان متناسب بسپارد که مرتکب جرم نگردد.

گفتار دوم: عوامل موثر در میزان مجازات

الف) کیفیات مخففه

فلسفه تخفیف مجازات چنین است که گاهی شرایط ارتکاب جرم و یا خصوصیات اجتماعی و روانی مرتکب به نحوی است که اقتضا دارد از مسئولیت مرتکب کاسته شود و مجازات کمتری به او تحمیل گردد. در واقع در این صورت مرتکب جرم از مجازات معاف نشده بلکه در تعیین میزان مجازات او اعمال مخففه منظور می‌گردد به عبارت دیگر کیفیات مخففه اوضاع و احوالی است که سبب کاهش مجازات می‌گردد و باید وجود آن برای قاضی رسیدگی‌کننده محرز گردد. از طرفی پس از احراز این موارد نیز قاضی در اعطای این تخفیف مختار است و می تواند در صورت صلاحدید خود مجازات مرتکب را تخفیف دهد و یا تبدیل به مجازات از نوع دیگر که مناسب به حال متهم است بنماید.
ماده ۲۲ ق.م.ا:
۱-گذشت شاکی مدعی خصوصی
۲-اظهارات و راهنمایی های متهم که در شناخت شرکا و معاونان جرم و یا کشف اشیایی که از جرمتحصیل شده است موثر باشد.
۳-اوضاع و احوال خاصی گه متهم تحت تاثیر انها مرتکب جرم شده است از قبیل،رفتار و گفتار نحریک آمیز مجنی علیه یا انگیزه شرافتمندانه درارتکاب جرم.
۴-اعلام متهم قبل از تعقیب و یا اقرار او در مرحله او در مرحله تحقیق که موثر در کشف جرم باشد.
اصولاً گذشت شاکی یا مدعی خصوصی به منظور اعمال تخفیف در جرایم قابل گذشت قابل تصور است زیرا در جرایم قابل گذشت، رضایت و گذشت شاکی سبب موقوف شدن تعقیب می‌گردد، هرچند به نظم عمومی خدشه وارد شده باشد به عبارت دیگر در جرایم قابل گذشت تعقیب از شکایت شاکی شروع می‌شود و در صورت گذشت اوتعقیب یا اجرای حکم موقوف می‌گردد. جرم تهدید موضوع ماده ۶۶۸ و ۶۶۹ و ۶۹۴ بنا به نص صریح ماده ۷۲۷ق.م.ا از جمله جرایم قابل گذشت می‌باشد بنابراین در صورت گذشت شاکی موردی برای اعمال جهات تخفیف و تشدید مجازات وجود ندارد اما در سایر احکام مرتبط با جرم تهدید مانند ۶۱۷ ق.م.ا که از زمره جرایم قابل گذشت نمی‌باشد گذشت شاکی یا مدعی خصوصی می‌تواند از جهات تخفیف و یا تبدیل مجازات محسوب گردد.
علل دیگری که سبب تخفیف مجازات مرتکب می‌گردد تأثیر اوضاع و احوال خاصی است که سبب ارتکاب جرم از سوی مرتکب می‌شود متهم ممکن است تحت تأثیر اوضاع و احوال خاصی مرتکب جرم شود مانند وجود انگیزه شرافتمندانه و یا گفتار و رفتار تحریک‌آمیز مجنی علیه به عبارت دیگر عدل و انصاف حکم می‌کند به نسبتی که مجنی علیه در وقوع جرم سهم داشته از میزان مجازات بزهکار کاسته شود و در واقع در بسیاری از جرایم از جمله قتل و یا منازعه و یا جرایم منافی عفت، تحریک مجنی علیه از عواملی است که متهم را وادار به ارتکاب جرم می نماید، بنابراین اگر علت تهدید ارتکابی به تحریک قبلی مرتکب به وسیله تهدید شوند باشد دادگاه می‌تواند مجازات او را تخفیف دهد.^[۹۶]
همچنین اگر مرتکب با انگیزه شرافتمندانه مثلاً برای دفاع از ناموسش چاره‌ای جز تهدید دیگری نداشته باشد دادگاه می‌تواند به علت وجود چنین انگیزه‌ای مجازات مرتکب را تخفیف دهد و یا تبدیل به مجازات دیگری که مناسب به حال او باشد بنماید مورد دیگری که از جهات تخفیف تلقی می‌گردد وضع خاص متهم و یا سابقه اوست در این خصوص دادگاه می‌تواند با توجه به شخصیت، سوابق اجتماعی و کیفری و موقعیت شغلی و هم‌چنین وضع خاص مرتکب خصوصاً کهولت، بیماری، ندامت، پشیمانی و … مجازات مرتکب را تخفیف دهد.
بنابراین دادرس دادگاه می‌تواند با بهره گرفتن از ابزارهای خاص که قانونگذار در اختیار او نهاده است به منظور تأمین هرچه بیشتر اهداف مجازات با درنظر گرفتن خصوصیات خانوادگی و فرهنگی اجتماعی و شغلی متهم مجازاتی متناسب با وضعیت وی را مورد حکم قرار دهد تا هرچه بیشتر در جهت تحقق اصل فردی کردن مجازات گام بردارد. در این راستا ماده ۷۲۸ ق.م.ا. مقرر می‌دارد: «قاضی دادگاه می‌تواند با ملاحظه خصوصیات جرم و مجرم و دفعات ارتکاب جرم در موقع صدور حکم و در صورت لزوم از مقررات مربوط به تخفیف و تعلیق و مجازات‌های تکمیلی و تبدیلی از قبیل قطع موقت خدمات عمومی حسب مورد استفاده نماید».

ب) کیفیات مشدده

گاهی قانونگذار مجازات بزهکار را به لحاظ اهمیت و درجه خطرناک بودن عمل ارتکابی برای جامعه تحت شرایطی تشدید می‌کند. در واقع در این موارد قانونگذار ارتکاب جرم خاص را در شرایطی معین مشمول مجازات شدیدتری قرار می‌دهد. به علاوه ممکن است شخص به دفعات مرتکب جرم شود. در این موارد نیز قانونگذار برای مرتکب جرم به علت تعدد و تکرار در جرم مسئولیت جزایی بیشتر قائل شده است و مرتکب را به مجازات‌های سنگین‌تری محکوم می کند. در هر حال تشدید مجازات مستلزم تجویز قبلی قانونگذار است و دادگاه فقط در موارد مصرح قانونی مکلف به تشدید مجازات می‌باشد و نمی‌تواند صرفاً با میل و اختیار خود و در غیر مواردی که تشدید مجازات از سوی قانونگذار تعیین شده است مجازات مرتکب را تشدید نماید. در یک طبقه بندی کیفیات مشدده عام در مقام کیفیات مشدده خاص و در طبقه‌بندی دیگر کیفیات مشدده عینی در مقابل کیفیات مشدده شخصی قرار می‌گیرد.
از جمله کیفیات مشدده‌ای که در جرم تهدید می‌تواند مورد توجه قرار گیرد اعمال هرگونه تهدید همراه با به کارگیری چاقو یا هر نوع اسلحه‌ای موضوع ماده ۶۱۷ ق.م.ا. می‌باشد. بر اساس ماده مذکور جرم تهدید ارتکابی وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه‌ی دیگر در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از ۶ ماه تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد. قانونگذار در این ماده با توجه به بکارگیری نوع وسیله ارتکابی (چاقو یا هر نوع اسلحه‌ای) مجازات جرم را تشدید نموده است، در واقع تهدید ارتکابی با اسلحه یعنی وسیله‌ای که عادتاً کشنده است اعم از سرد و گرم ترس و ارعاب و تأثیر خاص و نسبتاً شدیدی بر تهدید شونده وارد می‌سازد و او را به شدت تحت تأثیر قرار داده است تا در نهایت در برابر خواسته تهدید کننده تسلیم می‌شود.
از دیگر مواردی که در خصوص کیفیات مشدده جرم تهدید باید مورد توجه قرار گیرد موضوع تعدد در جرم می‌باشد تعدد جرم از جهات تشدید مجازات است زیرا عدالت و انصاف حکم می‌کند مجازات کسی که یک بار مرتکب جرم شده است و فردی که چند مرتبه نظم اجتماعی را مختلف ساخته یکسان نباشد، در این خصوص چند حالت متصور است:
۱- گاهی فردی مرتکب چند فقره تهدید به قتل یا ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سر نسبت به شخص دیگری گردد که در این صورت طبق قسمت ۲ ماده ۴۷ ق.م.ا. مشمول تعهد معنوی قرار می‌گیرد و فقط یک مجازات تعیین می‌شود و تعدد جرم از علل مشدده کیفر محسوب می‌شود.
۲- اگر فردی مرتکب تهدید و اخذ سند و نوشته، امضا و مهر گردد وفق قسمت پایانی ماده ۴۷ ق.م.ا. به دلیل اینکه مجمع جرایم ارتکابی در ق.م.ا. (ماده ۶۶۸ ق.م.ا) عنوان خاصی دارد مرتکب فقط به مجازات مقرر در این ماده محکوم می‌شود.
۳- در مواردی تهدید کننده علاوه بر تهدید ارتکابی مرتکب جرم دیگری نیز می‌گردد که این جرم ارتکابی گاهی همان مفهوم مورد تهدید است که در این صورت فقط به جرم تحقق یافته محکوم می‌شود.^[۹۷]
و گاهی مرتکب جرمی غیر از موضوع مورد تهدید می‌گردد که در این صورت عمل او تعدد واقعی از نوع جرایم مختلف بوده و طبق قاعده جمع مجازات‌ها به دو مجازات محکوم می‌شود.

ج) اقدامات ارفاقی

۱- آزادی مشروط

سابقه تاریخی آزادی مشروط: ماده واحده قانون راجع به آزادی مشروط زندانیان در ۲۳ اسفند ۱۳۳۷ تصویب شد که مشتمل بر اصل ماده و ۹ تبصره بوده که شرایط و تشریفات اعطای آزادی مشروط را معین و نحوه‌ی اعمال آن را توسط دادگاه مشخص می‌ساخت.
مواد ۳۸، ۳۹ و ۴۰ قانون مجازات اسلامی تقریباً با تغییراتی همان تکرار مواد قانون ۱۲۳۷ و ۱۳۶۱ است که ماده ۳۸ در اجرای «قانون اصلاح دو ماده و الحاق یک تبصره به قانون مجازات اسلامی» در سال ۱۳۷۷ اصلاح شده است.
الف) شرایط مربوط به طبیعت مجازات
همان‌گونه که ماده ۳۸ معلوم می‌سازد کسانی می‌توانند از آزادی مشروط استفاده نمایند که به مجازات حبس محکوم شده باشند.
اولاً در وهله اول آنچه که مورد توجه قرار می‌گیرد کیفر حبس است، لذا چنانچه به هر شکل درخواست مجازات‌های دیگری شده باشد اما دادگاه کیفرحبس را حکم دهد، آزادی مشروط قابل پذیرش است، لذا تبعید یا اقامت اجباری را نمی‌توان در زمره حبس دانست و حکم به
آزادی مشروط داد.
ثانیاً با توجه به ماده ۳۸ که می‌گوید: هر کس برای بار اول به علت ارتکاب جرمی به مجازات حبس محکوم شده باشد می‌توان استنباط کرد که مقصود نه این است که کسی اولین بار مرتکب جرم شود بلکه اولین بار باید به مجازات حبس محکوم شده باشد؛ لذا چنانچه محکوم سابقاً جرم انجام داده ولی به حبس محکوم نشده باشد می‌توان از آزادی شمروط استفاده کند.

HIF-1α Hypoxia inducible factor-1 α فاکتور القایی هایپوکسی آلفا ۱
GPx Clutathione peroxidase گلو تاتیون پر اکسیداز
O2 Super oxide-Anion سوپر اکساید
AMs Alvealar macrophages ماکروفاژهای آلوئولی
SIPE Swimming-induced pulmonary ادم ریوی ناشی از شنا
SWM Spatial Working memory حافظه کار فضایی
CF Cyctic fibrosis فیبروز کیستیک
SIPE Siwmming-induced pulmonary ادم ریوی ناشی از شنا
Pl alv Phospho lipid alveolar فسفو لیپید آلوئولی
Cox-2,IL-6 Proin flammatory cytokines سایتو کانهای پیش التهابی
NSAIDs Non Steroidal Anti-Inflammatory Drugas داروی ضد پیش التهابی غیر استروئیدی
فهرست اشکال و نمودار
شکل ۲-۱: کادمیوم و استرس اکسیداتیو. کادمیوم به عنوان یک رها کننده­ استرس اکسیداتیو موجب توقف سیستم آنتی اکسیدانی سلولی می­ شود. ۱۶
شکل ۲-۲: مسیرهای آپوپتوتیک گیرنده و میتوکندری ۱۷
شکل ۲-۳: تصویر نمادین سیگنال های آپوپتوزیس. ۲۳
شکل ۲-۵: ساختمان شیمیایی سیلیمارین ۲۸
نمودار۴-۱مقدار درصد تغییرات MT بافت ریه کلیه گروه های مختلف نسبت به گروه کنترل ( تنها گروه کادمیوم تغییر معنی دار در آن ایجاد شد.) ۵۳
نمودار۴-۲ میانگین سطوح پروتئین MT ریه نوزادان مادر گروه های مختلف(نانوگرم بر میلی لیتر) ۵۳
نمودار ۴-۳٫ مقدار درصد تغییرات MT بافت ریه کلیه گروه ها ی مختلف نسبت به گروه کادمیوم ۵۷
فصل اول
طرح پژوهش
۱-۱- مقدمه
امروزه، رشد صنعت و گسترش تکنولوژی علاوه بر ایجاد رفاه و آسایش برای نوع بشر موجبات آلودگی هایی را نیز در محیط زندگی آنها فراهم ساخته است. تمام این آلودگی های زیست محیطی در نهایت به بیماری های عفونی، در خطر افتادن سلامت افراد و از بین رفتن محیط زیست منجر می شود. مطالعات آزمایشگاهی، انسانی و حیوانی پیشنهاد می کند که فلزات سنگینی چون کروم، کادمیوم^[۱]، نیکل، سرب و آرسنیک از طریق افزایش تولید گونه های اکسیژن واکنشی (ROS)^[2] موجب مسمومیت و در نتیجه آسیب به بسیاری از اندام ها را فراهم می کنند.[۱] کادمیوم یکی از مهمترین آلاینده های صنعتی و محیطی و یکی از سمی ترین فلزات سنگین است که در همه جا یافت می شود و بیشترین تاثیرات منفی خود را بر روی اندام هایی از قبیل ریه، استخوان و کلیه تحمیل می کند. [۲; ۳] کادمیوم می تواند هم از طریق استنشاق در کارخانه های ساخت باطرهای شامل کادمیوم و همچنین دود سیگار و هم از طریق مواد خوراکی که با فاضلاب های صنعتی آلوده شده اند مانند برنج، انواع صدف رودخانه­ای و قارچ، وارد بدن انسان شود.[۱] کادمیوم ناشی از زائدات صنعتی یا فضولات معدنی از آلوده کننده های اصلی آب است و در آبکاری فلزات نیز به مصرف می رسد. [۱]بنابراین کشف راهکارهای عملی برای مقابله با تأثیر این آلاینده بر سلامتی انسان یکی از اهداف پژوهشگران علوم زیستی است. کادمیوم، به صورت حاد یا مزمن بر روی دستگاه تنفس تأثیر گذارده و بیماری هایی از قبیل التهاب مزمن بینی، حلق و حنجره. اختلالات بویایی و همچنین بیماری ساختاری مزمن ریه را به دنبال خواهد داشت[۱]. از سوی دیگر در طی تغییرات متابولیکی در دوران بارداری تماس مادر با فلزات سنگین برای عملکرد جفت و سلامت جنین بسیار مهم تلقی شده و گفته شده است که کادمیوم اثرات سمی بر رویان و جنین دارد.[۴] انتقال این عنصر از طریق مادر به جنین و عوارض ناشی از آن بر روی نوزاد [۵]، محققین را بر آن داشته تا در جستجوی راه هایی برای جلوگیری از تأثیرات منفی آن باشند. داستون و همکاران (۱۹۷۹) تاثیر کادمیوم را بر ایجاد هایپرپلازی ریه، سندرم دیستری تنفسی و تأثیر بر سورفاکتنت ریوی در نوزادان نشان دادند. [۶]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

آلودگی مزمن با کادمیوم انواع فرآیندهای دفاعی و سمیت زدایی مانند آنتی اکسیدانت ها، متالوتیونین (MT)^[3] ، گلوتایتون (GSH)^[4] و پروتئین شوک گرمایی (HSP)^[5] را درگیر می کند[۷] . متالوتیونین ها گروهی از پروتئین های متصل به فلزات و غنی از سیستئین هستند که ROS را پاکسازی می کنند[۸]. نیمه عمر بسیار طولانی کادمیوم در بدن موجود زنده تا اندازه ای به شکل گیری MT نسبت داده می شود[۹]. همچنین بیان و القای MT با حفاظت در برابر آسیب DNA ، استرس اکسایشی و آپوپتوزیس مرتبط دانسته شده است[۱۰].در واقع این پروتئین از جمله عوامل ضد اکسایشی اصلی محسوب می شود و نقش کلیدی در فعالیت های آنتی آپوپتوزی سلول در شرایط پاتولوژیک مختلف مانند پاکسازی و مهار گونه های اکسیژن واکنشی (ROS) ایفا می کنند[۱۲،۱۱]. از سوی دیگر گزارش های همه­گیرشناسی نشان می دهد که آمادگی بدنی با کاهش وقوع انواع بیماری های مرتبط با استرس اکسایشی شامل بیماری های قلبی، دیابت، اختلالات عصبی و انواع سرطان ها در ارتباط است. همچنین گزارش شده است که فعالیت ورزشی منظم موجب القای MT می شود و اثرات مفیدی بر دفاع آنتی اکسید انتی دارد[۱۳] .
به علاوه به منظور مقابله با استرس اکسایشی ناشی از کادمیوم و فعالیت ورزشی، به نظر می رسد که استفاده از مکمل های آنتی اکسیدان می تواند مثمر ثمر باشد. گیاه خار مریم^[۶] یکی از مهمترین گیاهان دارویی محسوب می شود که می تواند نقش موثری ایفا کند[۱۴] .گیاه خار مریم دارای تانن، نوعی ماده تلخ یک رزین و دانه آن نیز ماده روغنی، آمیدون و مواد آلبومینوییدی می باشد تحقیقات جدید وجود ماده ای به نام سیلیمارین که خود شامل سه ایزومر اصلی به نام سیلی بین^[۷]، سیلی دیانین^[۸] و سیلی کریستین^[۹] می باشد. استخراج و شناسایی کامل گردیده که بیشترین اثرات گیاه را به این دسته از مواد نسبت داده­اند.[۱۵; ۱۶] پژوهش حاضر در همین راستا در پی این است تا با توجه به اثرات متقابل متغیر محیطی آلاینده­ای چون کادمیوم از یک سو و برخورداری از نقش آنتی اکسیدانی سیلیمارین از سوی دیگر در کنار تمرینات منظم شنا درصدد است تا برهم کنش متغیرهای فوق را بر میزان فعالیت سطوح متالوتیونین ریه نوزادان را پس از تولد و دوران شیر خوارگی مورد مطالعه قرار دهد.
۱-۲- تعریف مسئله تحقیق
کادمیوم یک فلز سمی با عملکرد بیولوژیکی ویژه است که در انسان از طریق آب و غذا وارد بدن شده ابتدا در کبد و کلیه انباشته می شود و موجب اثرات زیان بار بر این دو بافت و سایر بافت های بدن می گردد. این ماده سمی به طور موثر موجب عدم تعادل وضعیت اکسیدانت ـ آنتی اکسیدانت بدن شده و این عدم تعادل از طریق تولید ROS ایجاد می کند [۱۷] جمع کادمیوم در جفت مادران سیگاری در طی سه ماهه اول دوره بارداری شروع می شود. مطالعه بر روی حیوانات آزمایشگاهی نیز نشان داده است که ظرفیت حفاظتی جنین در برابر کادمیوم در طی سه ماهه آخر دوره بارداری قوی­تر از مراحل دیگر است. در دوران بارداری کادمیوم کبدی فراخوانی شده و از طریق پلاسمای خون به کلیه و جفت منتقل می شود و احتمالاً غلظت کادمیوم را در خون افزایش می هد [۴] . برخی از محققان معتقدند که مصرف کادمیوم در طول بارداری ممکن است موجب کاهش وزن هنگام تولد، جفت و نیز نکروز شود [۱۸] .پرینگل^[۱۰] و همکاران نشان دادند که در سه ماهه اول بارداری انسان، سلول های سیتوتروفوبلاست اکستراویلوس^[۱۱] با ایجاد یک محیط هایپوکسیک باعث انسداد شریان های حلزونی^[۱۲] رحمی می گردند که این مسئله به نوبه خود برای موفقیت بارداری بسیار ضروری است [۱۹] . نیمه عمر بسیار طولانی کادمیوم در بدن موجود زنده تا اندازه­ای به شکل­ گیری MT که یک پروتئین حاوی فلز^[۱۳] است نسبت داده می شود که در سطوح رونویسی توسط کادمیوم القا می شود. تجمع کادمیوم در کبد و کلیه ممکن است ناشی از توانایی آنها در تولید مقادیر زیادی MT باشد [۹].
به طور معمول شکل­ گیری MT در سلول ها به طور قابل ملاحظه­ای مسمومیت با کادمیوم را کاهش می دهد. با این حال گزارش شده است[۹]. که زمان اقامت طولانی کادمیوم در بدن به دلیل اتصال به MT ممکن است در تشکیل تومور سهیم باشد القای MT در بدن موجود زنده به وسیله انواع استرس های فیزیکی و شیمیایی مرتبط با آسیب اکسایشی سازگار با عملکرد MT به عنوان یک آنتی اکسیدانت می باشد [۲۰]. تورنلی و واساک^[۱۴] (۱۹۸۵) نشان داده­اند که MT نسبت به GSH در پاکسازی رادیکال های آزاد به طور قوی تری عمل می کند[۲۰].از سوی دیگر چندین پژوهش نیز دلالت بر این دارند که MT به عنوان یک آنتی اکسیدانت در درون بدن موجود زنده عمل نمی کند پژوهش های اخیر با بهره گرفتن از مدل های تراریخته با مقادیر بسیار بالای بیان MT ، نشان داده­اند که MT از این حیوانات در برابر استرس اکسایشی محافظت نمی کند [۲۰]. گزارش شده است که دویدن روی نوارگردان به مدت ۳۰ دقیقه در روز سطوح بیان MT-1-mRNA . MT-2 ، MT3 را ۱۲ ساعت پس از شروع ورزش به ترتیب تا ۱۹۳% ، ۲۹۸% و ۱۹۶% نسبت به گروه کنترل افزایش داد[۸] از سوی دیگر مطالعات اثرات ضد اکسایشی سیلیمارین موجود در گیاه خار مریم را در غیر فعال کردن رادیکال آزاد گزارش کردند [۱].مطالعات مختلف نشان می دهد که سیلیمارین یک ترکیب بسیار بی­خطر و فاقد هرگونه سمیت و عوارض جانبی بر روی جنین می باشد [۸; ۲۱]. بی تحرکی موجب بیماری های مزمنی مانند بیمار ی قلبی عروقی ،دیابت نوع ۲،پوکی استخوان و سرطان می شود [۲۲].تمرینات ورزشی صرفنظر از نوع، مدت و یا شدت آن نیازمند صرف انرژی بیش از مقادیر حالت استراحت می باشد. عضلات در حال کار برای تبدیل انرژی شیمیایی ذخیره به انرژی مکانیکی موردنیاز حرکت، هزینه انرژی را افزایش می دهند. واکنش های فیزیولوژیکی (مثل واکنش های همزمان قلبی عروقی و تنفسی) در آغاز ورزش اتفاق می افتد تا با هزینه انرژی سازگار شود و در عین حفظ زیست­پذیری دیگر بافت ها، اکسیژن کافی را برای عضلات در حالت کار فراهم کند[۲۳]. در طی بارداری تغییرات هورمونی اتفاق می افتد که تنظیم عملکرد متابولیکی و قلبی عروقی را دگرگون می کند تا واکنش های مادری به ورزش ادامه پیدا کند. فاکتورهایی از قبیل حالت تمرین، اینکه در کدام مرحله از بارداری است و شدت تمرین، اینکه آیا محرک تمرینی حاد یا مزمن است، بر واکنش های فیزیولوژیکی به تمرین اثر می گذارند. بارداری موجب تغییرات فیزیولوژیکی و آناتومیکی عمیقی می شود. به طور قابل توجهی وزن و هزیه انرژی استراحت افزایش می یابد و هموستاز قلبی عروقی و تنفسی دچار اختلال می شود. اکثر این تغییرات به طور پیشرونده اتفاق می افتند اما از ابتدای بارداری تا انتهای آن به میزان متفاوتی تغییر می کند. هر یک از این تغییرات بر واکنش های فیزیولوژیکی به تمرین به گونه ­ای متفاوت اثر می گذارند. بنابراین برای تفسیر کامل واکنش ها، باید طول دوره بارداری همراه با دیگر فاکتورهای مرتبط با ورزش در نظر گرفته شود [۲۳] .و همچنین ورز ش و فعالیت بدنی خطر و عوارض جانبی برا ی مادران هنگام زایمان را افزایش نمی دهد اما مادران باید از فعالیت بدنی با ریسک بالا و کار سخت اجتنا ب کنند. [۲۲].
ویژگی حفاظتی سیلیمارین در جلوگیری از تخلیه GSH ، تخریب و انهدام رادیکال آزاد، حفظ سنتز پروتئین از طریق فعال سازی RNA و محافظت از عملکرد انتقال میتوکندریایی است [۲۴] .با توجه به مطالب بیان شده و نظرات آنتی اکسیدانتی سیلیمارین محقق درصدد است نقش حفاظتی سیلیمارین را بر ضد مسمومیت ناشی از کادمیوم خوراکی و تاثیر آن بر MT ریه نوزادان موش های مادر در طی دوران بارداری و شیردهی هم زمان با تمرینات شنا بررسی نماید و بر این اساس محقق درصدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که یک دوره تمرین ورزشی شنا به همراه مکمل سیلیمارین چه تأثیری بر MT ریه نوزادان در طی دوران بارداری و نیز شیرخوارگی در معرض مسمومیت کادمیوم دارد؟
۱-۳- اهمیت و ضرورت پژوهش
یکی از مهمترین جنبه های آلودگی زیست محیطی این است که مردم بسیاری از آلاینده­ها را از طریق مواد غذایی و آشامیدنی دریافت می کنند وجود کادمیوم در مواد غذایی از جمله برنج و همچنین گوشت حیوانات دریایی گزارش شده است. لذا به منظور جلوگیری یا به حداقل رساندن خطرات سلامتی، کاهش نفوذ مواد خارجی به غذا و زنجیره غذایی امری اجتناب ناپذیر است. این بدان معنی است که اطمینان از عدم و یا به حداقل رساندن انتقال مقدار مواد خارجی به بدن انسان به ویژه در مرحله حیاتی دوران بارداری و سلامت جنین و نوزاد امری ضروری است [۲۵] . کادمیوم یک عنصر نسبتاً فرار است که برای گیاهان، حیوانات و انسان ها ضروری نبوده و حضورش در موجودات زنده ناخواسته و مضر است [۲۶] . مطالعه واکنش آن در دوران بارداری بر روی نوزادان از اهمیت زیادی برخوردار است. عدم تعادل بین (ROS) و سیستم آنتی اکسیدانتی، استرس اکسایشی را القا کرده و به صورتی منفی بر فرآیندهای تولید مثل تأثیر می گذارد. سطوح بالای ROS در طی رشد رویان، جنین و جفت مشخصه بارداری است. بنابراین استرس اکسایشی به عنوان ارتقا دهنده احتمالی اختلالات مرتبط به بارداری مانند سقط خود به خودی جنین محدودیت رشد جنین، زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد شناخته شده است [۲۷] .با توجه به پراکندگی بسیار در وزن هنگام تولد نوزادان مادران سیگاری و محتوای بالای کادمیوم و MT جفت مادران سیگاری آگاه کردن زنان از خطرات تماس با مواد سمی در آلاینده ها در دوران بارداری و یا به حداقل رساندن اثرات مضر آنها ضروری است. اثرات مفید تمرین استقامتی شنا و عدم نیاز به تحمل وزن به مکانیسم های دفاع آنتی اکسیدانتی دریافت های مختلف بررسی شده و این اثرات در موش های شناگر، موش های سالم، دونده روی نوارگردان و موش های دیابتی تمرین کرده مشاهده شده است[۲۰].پژوهش ها نشان می دهد ریه بیشتر از بافت های دیگر در معرض تنش بالای اکسیژن قرار دارد. اکسیدان ها و آلاینده ها باعث افزایش متعاقب تولید اکسیدان و ایجاد التهاب سلولی به وسیله ساخت رادیکال های آزاد می شود.
عواملی مانند هایپراکسی، سیگار کشیدن و برخی داروها با واکنش های بینابینی فیبروتیک ریه در ارتباط هستند و چندین گونه­ اکسیژن واکنشی (ROS) مهم در این شرایط به طور درون زاد تولید می شوند[۲۹] تاکنون هیچ تحقیقی در رابطه با تأثیر سیلیمارین بر استرس اکسایشی ناشی از ورزش بر MT به عنوان یک پروتئین حساس به فلز در ریه نوزادان موش مادر مشاهده نشده است و این مسئله لزوم انجام پژوهش حاضر را بیشتر نمایان می سازد. بنابراین محقق بر آن است تا تأثیر یک دوره تمرین ورزشی شنا به همراه مکمل آنتی اکسیدانتی سیلیمارین بر ضد مسمومیت ناشی از کادمیوم را در ریه نوزادان موش های مادر در دوران بارداری و شیردهی بررسی نماید. بنابراین با توجه به واکنش های تمرین اکسایشی ناشی از آلودگی محیط زیست مادران، جنین و نوزاد و انتقال آنها به نوزاد بررسی این واکنش ها در شرایط آزمایشگاهی امری ضروری است.
۱-۴- اهداف این پژوهش
۱-۴-۱- هدف کلی
هدف کلی این پژوهش بررسی اثربخشی یک دوره تمرین ورزشی شنا و مکمل سیلیمارین بر متالوتیونین ریه نوزادان موش های مادر که در معرض مسمومیت کادمیوم در دوران بارداری و شیردهی است.
۱-۴-۲- اهداف ویژه
۱- تعیین تأثیر یک دوره برنامه تمرینی استقامتی شنا بر متالوتیونین ریه موش های نوزاد
۲- تعیین تأثیر مکمل سیلیمارین بر متالوتیونین ریه موش های نوزاد
۳- تعیین تأثیر کادمیوم بر متالوتیونین ریه موش های نوزاد
۴- تعیین تأثیر یک دوره برنامه تمرینی استقامتی شنا و مکمل سیلیمارین بر متالوتیونین ریه موش های نوزاد
۵- تعیین تأثیر یک دوره برنامه استقامتی شنا و کادمیوم بر متالوتیونین ریه موش های نوزاد
۶- تعیین تأثیر یک دوره برنامه استقامتی شنا ـ سیلیمارین ـ کادمیوم بر متالوتیونین ریه موش های نوزاد
۷- تعیین تأثیر مکمل سیلیمارین ـ کادمیوم بر متالوتیونین ریه موش های نوزاد
۱-۵- فرضیه های پژوهش
یک دوره برنامه تمرینی استقامتی شنای زیر بیشینه بر سطوح MT ریه نوزادان تاثیر ندارد..
کادمیوم بر سطوحMT ریه نوزادان مو ش های مادر تاثیر ندارد.
سیلیمارین بر سطوحMT ریه نوزادان موش های مادر تاثیر ندارد
یک دوره برنامه تمرینی استقامتی شنای زیر بیشینه و کادمیوم بر سطوح MT ریه نوزادان موش های مادر تاثیر ندارد.
یک دوره برنامه تمرینی استقامتی شنای زیر بیشینه و سیلیمارین بر سطوح MT ریه نوزادان موش های مادر تاثیر ندارد
مصرف مکمل سیلیمارین و کادمیوم بر سطوح MT ریه نوزادان موش های مادر تاثیر ندارد
یک دوره برنامه تمرینی استقامتی شنای زیر بیشینه و مصرف مکمل سیلیمارین و کادمیوم بر سطوح MT ریه نوزادان موش های مادر تاثیر ندارد
۱-۶- پیش فرض های پژوهش

۴۴٫۰۲

۴٫۰۳

۱٫۸۷

۱٫۹۲

۱٫۹۰

۵

۱۳۹۰

۱۰۱۳۶۵۱

۳۲۵۴۸

۱۰۴۶۱۹۹

۴۸٫۵۶

۴۶٫۰۸

۴٫۱۱

۱٫۹۱

۱٫۹۵

۱٫۹۳

۶

۱۳۹۱

۱۲۱۴۰۰۲

۳۳۹۵۶

۱۲۴۷۹۵۸

۶۱٫۲۴

۵۷٫۱۰

۲٫۷۲

۲٫۸۴

۲٫۸۹

۲٫۸۷

منبع: (سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان،۱۳۹۳)
جدول ۲-۳) آمار ظرفیت واحدهای گردشگری تحت پوشش اداره کل طی برنامه چهارم توسعه و سال ۱۳۸۴-۱۳۸۷ استان گیلان
منبع: (سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان،۱۳۹۳)
جدول ۲-۴) آمار ظرفیت واحدهای گردشگری تحت پوشش اداره کل طی برنامه چهارم توسعه و سال ۱۳۸۸-۱۳۹۱ استان گیلان
منبع: (سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان،۱۳۹۳)
۲-۶-۳) جاذبه‌های گردشگری گیلان
این استان دارای امتیازهای قابل توجهی برای جذب گردشگر است که به چند مورد آن اشاره می‌شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

الف) آب و هوای مناسب: آب و هوای استان به دلیل مطبوع بودن، به ویژه برای گذراندن روزهای تعطیل و فراغت مردم نواحی گرمسیری، زبانزد عام و خاص است (استان‌شناسی گیلان،۱۳۹۱،ص۸۹).
ب) تنوع ناهمواری‌ها و پوشش گیاهی: استان گیلان از نظر اشکال ناهمواری‌ها و پوشش گیاهی، با برخورداری از دریا، کوه، جنگل، سواحل شنی، رودخانه‌ها و جلگه‌های سرسبز، متنوع‌ترین چشم‌اندازهای طبیعی را برای گردشگران فراهم می‌سازد (استان‌شناسی گیلان،۱۳۹۱،ص۸۹).
پ) تنوع چشم‌اندازهای انسانی: استان گیلان با داشتن شیوه سکونتگاهی پراکنده همراه با مساکن با سقف شیروانی و گالی پوش سفالی، شالیزارها، مزارع چای، باغ‌های زیتون، لنگرگاه‌ها و بنادر مهمی چون انزلی و آستارا و قومیت‌های زبانی و مذهبی دارای تنوع چشم‌اندازهای انسانی و فرهنگی است که می‌تواند گردشگران بیشتری را به خود جذب کند (استان‌شناسی گیلان،۱۳۹۱،ص۸۹).
ت) موقعیت نسبی مناسب: استان گیلان، فاصله مکانی کوتاهتری با مراکز عمده جمعیّتی کشور به ویژه تهران دارد. هم چنین، به دلیل هم مرز بودن با جمهوری‌های تازه استقلال یافته شوروی دارای موقعیت مناسبی برای جذب گردشگران خارجی در آینده است (استان‌شناسی گیلان،۱۳۹۱،ص۸۹).
۲-۶-۳-۱) تنوع جاذبه‌های گردشگری در گیلان
تنوع جاذبه‌های گردشگری در گیلان نوعی طبقه‌بندی آن را برای سهولت در شناخت این جاذبه‌ها ضروری می‌سازد. از این رو برای آشنایی با جاذبه‌های گیلانگردی، می‌توان آنها را بدین ترتیب طبقه‌بندی کرد: