۱-۲-۱۵-۶ دین،بهعنوانعاملتاسیسشهر
تاثیرپدیدهدیندرپیدایششهرهایکهنوجدیدتاحدیبودهاستکهبرخیازمحققانپدیدهشهرراچونتبلورکالبدیایدهمسلطدرشکلگیریمحیطهایزندگیانسانیتحلیلمیکنند. درادوارگوناگون،عواملدینیدربهمپیوستنگروههایمختلفاجتماعیدرسکونتگاههایانسانیوتمرکزدادنجمعیتوظهورشهرهامؤثربودهاست. درشهرهاینخستینرهبرانروحانیشهرمدیرانارشدشهریبودند.برخینتایجمطالعاتباستانشناسیمنشاءدینیشهرهایکهن،کهدردادوستدمحصولاتضروریبرایزندگیانسانهاتوسطمعابروپرستشگاههاریشهداشت،رانشانمیدهد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

دردورۀساسانیاناطلاعاتدرخوریدربابنقشپرستشگاههادرشکلدهیمناسباتاقتصادیوتجاریمناطقشهریدردستاست.دردورههایکهنبنیادگذاریبرخیازشهرهابراساسسابقۀوجودآتشکدهایدرآنمحلیاظهورشهریبرگردآنرویدادهاست.دردورۀساسانیاننقشاینعاملبیشترتأثیرگذاربود.مثلاًقبادساسانینذرکرددرصورتغلبهبرهیاطلهوبرادرشهرمز،آتشخانهایبسازدوسپسآنرادریزدساخت.شایدبتواناستقرارآتشگاههادرمرتفعترینمکاندرهرشهروبهویژهبهعنوانهستۀمرکزیبرخیازشهرهایکهنرامؤیدایننظریهدربارۀبرخیازشهرهایایرانبهشمارآورد.
اینعاملدرپیدایششهرهادردورۀاسلامینیزتأثیرگذاریبارزیداشت. دراینراستامیتوانبهروایتنمونهوارابناسفندیاراشارهکردکه : بههنگامعبورامامحسنبن علی )ع( بهمامطیر،مختصرعمارتیدرآنجاکهدرنظرایشانمصفاآمدهبود،پدیدارگردیدتابعدهاوالیایالتبازاریخردوعماراتیفرمودوسپسدر ۱۶۰ هجریمسجدجامعبناگردیدوشهرشد.
گاهوجودمقابرومشاهدبزرگاندینیدرپیدایشیکشهرمؤثرواقعمیشد. بهعنوانمثالشهرهایمقدسشیعیان،ازجملهشهرنجف،نمونههایبارزاینمورداست.شکلگیریاینشهرپسازهویداشدنمشهدامامعلی )ع( آغاز،وسپسازسال ۱۳۷ قمریباافزایش اقامتشیعیاندرآنجا،توسعۀبسیاریافت. شهرهایکربلا،کاظمینیامشهدچنینبودند.(همان)
۱-۲-۱۵-۷ تکاملمنطقۀمبادلهای )بازارگاهی( بهموقعیتشهری
نیازفعالاناقتصادیبهمبادله کالاهایتولیدیدرجایگاهیبهنامبازارنیزچونعاملیدرروندپیدایششهربود.شهربهعنوانمکانبازار،یعنیمرکزیتمبادلهکالاوکانوناصلیتجارتدریکمنطقهونیزتجارتفرامنطقهایعملمیکردوبرایناساسسازماندهیمبادلهوتوزیعفرآوردههایتولیدزراعیوتولیدپیشهوریشهریراامکانپذیرمیکند.روالبرپاییبازارهایموسمیدریکمکانخاصکهمحلتلاقیونقطهاتصالروستاهایمختلفبود،بهتدریجهستهاولیهپیدایششهرراشکلمیداد.
الگویتشکیلبازارهایهفتگی،ماهانه،فصلیوحتیسالانهمنجربهشکلگیریاستقرارگاههایروستاییوگاهشهریمی شد: ازجملهپیدایششهراهواز)سوقالاهواز(،دوشنبه )تاجیکستان(،واجارگا )گیلان( وبسیاریمواردیدیگرقابلذکرند.
اغلبشهرهایمهمایراندرمحلهایتلاقیراههایتجارتیبرپاشدهاندوازایننظرقابلمقایسهباالگویپیدایششهرهاوتجارتدراروپایقرونوسطیهستند.اینامررابطپیدایشسکونتگاههایاولیهدرمسیرراههایمهمتجاریوتأثیراینامردرافزودهشدنعناصرکالبدیمرتبطباکارکردهایتجاریبهکالبداینسکونتگاهها،تاهنگامنیلبهوضعیتشهرباکارکردهایتجاریرانشانمیدهد.البتهاینتجربهدرموردشهرهایمختلفجهاناسلامنیزصادقاست.شهرهاییچونلاروسیرافنمونههایقابلتوجهچنینروندیبهشمارمیآیند. اینموضوعنقشمناسباتتجاریدرپیدایشورشدشماریازشهرهایایرانراتوضیحمیدهد. (همان)
۱-۲-۱۶ آیندهشهر
پدیدهشهرنشینی،باقدمتیطولانی،باآیندهایپیچیدهترازامروزروبرواست. شواهدموجودنیزصحتآنرابینیازازاثباتنشانمیدهد. زیرااگرطیسیسالگذشته،جمعیتشهریجهانبهبیشازدوبرابررسید،براساسپیشبینیهایمقرونبهصحتسازمانملل،طیسیسالآیندهنیزبهویژهدرکشورهایپرجمعیتدرحالتوسعهچنینخواهدبود. اینپدیدهپیوسته،دووجههزینهوفایدهرادرخودداشته،ودرهرحالیکیازعناصرمهمدرمحاسبهشاخصهایمختلفاقتصادیواجتماعیوسیاستگذاریهابودهاست. چهارمحورجمعیتی،اجتماعی،اقتصادیوزیستمحیطی،دراستمرارتحولاتآیندهدرخورمطالعهاند. توسعهبیوقفهشهریدراینمحورها،برخورداریازمدیریتعلمیواثرگذاربرایمقابلهباچالشهایجدید،توزیعامکاناتبراساسسیاستهایمتناسببااوضاعودرکمجددازمسائلبارعایتقواعدبازیدرسطوحملیوجهانیرااجتنابناپذیرساختهاست.(محمدسیدمیرزایی،۱۳۸۳، نگاهیبهآیندهشهر، پژوهشنامهعلومانسانی: شماره۴۱ )
بیتردیدنمیتواندرمقابلجریانهایناشیازتحولاتجمعیتی،استقرار،توزیعو جابجاییهابرایدستیابیبهشرایطبهینهاقتصادی،اجتماعیوتبعاتناشیازآنها،تحولات سریعوبیوقفهاقتصادیدرابعادملی،منطقهایوجهانی،کهپایگاهومراکزتصمیمگیری آندرشهرقراردارد،مقاومتنشاندادوتحولاتاجتماعیوفرهنگیراکهدامنهآنحداقل دررفتارهایذهنیروستایی،ازطرقارتباطیمختلفباانسانشهریانعکاسمییابد،نادیده گرفت.بنابراینجزتندادنبهدگرگونیهای،گاهبنیادیدرزندگیشهری،والزاماتآن گریزینیست،اماتکیهگاهمطمئنیکهبتواندشرایطمطلوبزندگیشهریرامحققسازد، مدیریتآگاهوموثرشهریاست،کهحتیمیتوانددرپویاییزندگیروستانیزتأثیرگذارد.
محورهایعمدهدرتحولاتآیندهشهری
شهر دارایطبیعتخاصخوداست . مکانیاستکهخلاقیتهادرآنبهوجودمیآیند. نیاز،دستیابیبهکیفیتمطلوبزندگیوایجادزمینههایرشدسرمایهاجتماعیبهعنوانعنصری اساسیبرایارتقایحیاتاجتماعیراخلقمیکند. اماموانعهرچندموقتنیز،چالشهاییرا باتوجهبهجنبههاییکهداردهموارهموجبمیشودنیروهایجدیدیبه شهر ایجادمیکند آنواردشوند . اماچونایننیروهاخصایصمتفاوتیبابومیاندارند،ابتداموجباتبروز ناسازگاریرافراهممیآورند،درحالیکهبهتدریجایننیروهایتازهوارد،باسازگارشدنو پذیرشقواعدبازیمیتوانندعاملمؤثریدرحوزههایاقتصادیواجتماعیباشند.تحقیقی دربنگلادشانجامدادهبهایننتیجهرسیدهاستکهمهاجرانافرادباهوشیکه هستندوگزینشآنانبرایمهاجرتامریعقلانیاست. بهنظرمیرسدچهارزمینهیامحورجمعیتی،اقتصادی،اجتماعیوزیستمحیطیدر تحولاتآیندهشهریاهمیتداشتهباشند. (محمدسیدمیرزایی،۱۳۸۳، نگاهیبهآیندهشهر، پژوهشنامهعلومانسانی: شماره۴۱ )
محورجمعیتی
درموردمحورجمعیتیبایدبهدووضعیتمتفاوتجمعیتشهریتوجهداشت.
الف- بایکتقسیمبندیکلیجمعیتشهریدردوگروهازکشورهایدرحالتوسعهو
کشورهایتوسعهیافتهمیتوانگفتکهرشدقابلتوجهجمعیتشهریدرکشورهایدرحال
توسعه،همچنانناشیازسرریزجمعیتروستاییوادامهحرکتهایمهاجرتیاست . اماچند
عاملرامیتواندرآنمؤثردانست:
-ورودآرامصنعتبهحوزههایکشاورزی،افزایشنسبیقابلیتتولیدوآزادشدننیروی
انسانیوسپسروانهشدنآنبهشهر
-فقدانزمینقابلکشتتاحدموردنیازویابهرهبرداریبیشازحدمنجربهفرسایش
خاکونبوداصلاحاتلازمدرزمینههایمختلف
-حوادثطبیعیوپیآمدهایمنفیزیستمحیطی
-تضادهایقومیدربخشهاییازاینگروهازکشورهاواحساسعدمامنیتناشیازآن
سهولتنسبیدستیابیبهخدماتاساسیدرشهر
ب- امادرشهرهایکشورهایتوسعهیافتهوضعیمتفاوتبهچشممیخورد. عمدهترین
ویژگیآندرکاهشنرخموالیدبهمیزانکمترازحدجایگزینیاست . نتیجهطبیعیآن
افزایشنسبتکهنسالاندرکلجمعیتباپیآمدهاونتایجخاصخوداست . اینپدیدهاز
نیمهدومقرنبیستمتحولاتشگرفیداشتهاستوبراساسپیشبینیهااینافزایش
چشمگیرترنیزخواهدبود. (محمدسیدمیرزایی،۱۳۸۳، نگاهیبهآیندهشهر، پژوهشنامهعلومانسانی: شماره۴۱ )
محوراقتصادی
محوردیگردرتحولاتشهریدرمرتبهبعدازجمعیت،اقتصاداست . شکینیستکهافزایشتولیددرسایهبرخورداریازفناوریهایمؤثرازعواملاصلیتحولاتشهریدرزمینهاقتصادیاست . اماآننیزمستلزمتقویتپساندازهادراندازههایگوناگونباتوجهبهابعاداقتصادیوفرهنگیآناست.اماآیارشدسریعجمعیتنقش بازدارندهدررسیدنبهبسیاریازاهدافاقتصادیایفانمیکند؟بنابراینمهارآنیکپیششرطمسلمبرایدستیابیوتضمینتوسعهپایداراست.گرچهشهربهعنوانبستراصلیرشداقتصادیاستومکانیاستکه نیروهای فیزیکی وانسانیرادرخودمتمرکزمیکندونوآوریهارابهوجودمیآورد،امادرعینحالبرایادامهحیاتوپویاییخود،بایدباسیستمبزرگترووسیعترمرتبطباشد . ازاینروشهرهابهطورطبیعیباسیستماقتصادجهانی،پیوندخوردهاندکهوجهمشخصهآنواردشدنبهمیدانهایرقابتاست.بنابراینسیستماقتصادجهانی،یابهعبارتدیگرجهانیشدنبازاررقابتبیناقتصادهایشهریراگرمتروپررونقترمیسازد. دراینمیدانرقابت،شهرهاییکهقواعدبازیرارعایتمیکنند.(محمدسیدمیرزایی،۱۳۸۳، نگاهیبهآیندهشهر، پژوهشنامهعلومانسانی: شماره۴۱ )
محوراجتماعی
جاداردتحولاتشهریدراینمحوردرقالبمطالعاتگستردهتغییراتاجتماعیموردبررسیقرارگیرد . دگرگونیدرخانوادهوساختارآنکهحاصلکوچکشدنابعادخانواده،قوتگرفتنعقلانیتدرمحاسبههزینهوفایدهاقتصادیفرزنداناستواستمرارنابرابریهایاجتماعیواقتصادیبهویژهبرایزنان،بهرغمتحولعمدهدرمنزلتاجتماعیآنانبهطورنظریآنازجملهمسائلدرخورتوجهاست. امابهراستیمسائلاجتماعیواقتصادیبهآسانیقابلتفکیکوتجزیهکاملنیستندوبنابراینطرحیکی،آندیگریرانیزبهمیانمیکشد.
فقرونابرابریشهری،ضمنآنکهیکامراقتصادیاست،دارایابعادقویاجتماعینیزهست. زیراکمیدقتروشنمیکندکهفقرشهری،بهدلیلنارساییظرفیتاقتصادی درجذبنیرویانسانیسرریز روستایی،است. اینجریانچالشمهمیرابرایشهرایجادمیکندوشواهد،نشانگرعمومیبودنآناست،زیراباتحولاتنسبتامثبتیکهبعدازپایانجنگجهانیدومصورتگرفتهبود،تصورافزایش نابرابریهایشهریچندانجدینبوداماتوزیعنامتعادلثروتازیکسوورشدقابلملاحظهجمعیتوافزایشنسبیطولعمرازسویدیگر،درایجادمحدودیتهایاجتماعی – اقتصادی و استمرار نابرابریحتیدرشهرهایپیشرفتهایمانندنیویورکیالندننیزموثربوده اند.
محورزیستمحیطی
شایدبتوانگفتمحیطزیستازعمدهترینمحورهادرتحولاتشهریاست . اهمیتآنتابهآنجارسیدهاستکهامروزهمیتوانگفتقرنبیستویکمقرنیاستکهمسائلزیستمحیطیمقامنخسترابهخوداختصاصخواهدداد . زیرااگربهعواملیکهسرآغازبروزایندستهازمسائلاستتوجهشود،درآنصورتمیتوانبهصحتایننکتهپیبرد . افزایشفشاربرمنابعطبیعی،رشدقابلتوجهمصرفانرژیدراثرافزایشحجمتقاضا،کاهشمنابعآب،تهدیدآبهایسطحالارضیدراثرورودحجمعظیمیازآلایندههایمختلفبهآن،کشمکشهایاحتمالیدراثربیتعادلیدردسترسیبهآبشرب،رقابتدردستیابیبهانرژیاتمی،خطراتمسلمناشیازاستفادهنابخردانهازآندربهکرسینشاندنبرخیمسائلاز
سویبعضیحکومتها،افزایشگازهایگلخانهایوخطراتحتمیآندربالارفتندمایزمینباپیآمدهایفراوانآن،خطرذوبشدنیخهایقطبیوبالاآمدنسطحآبهایدریاهاوفاجعههایزیستمحیطیناشیازآن،وپسماندگیفرهنگیدرفهماهمیتمحیطزیستولزومپایداریآنبراینوعبشرازچالشهاییاستکهنهتنهازندگیشهریبلکهروستاییرانیزتحتتأثیرقرارخواهدداد . (میرزایی،۱۳۸۳)
۱-۲-۱۷ روند شهرنشینی در ایران و پیدایش کلانشهرها
شروع تحولات شهرسازی و شهرنشینی به مفهوم جدید آن تا حد زیادی مربوط به دوران رضاخان است، یعنی از سال ۱۳۰۰ به بعد. آنچه در این عصر شاهدیم بی‌تردید متأثر از رویدادهای این دوران تاریخی کشورمان است، هر چند میراث فرهنگ شهری امروز شهرهای ایران در بیشتر موارد، یادگاری از دوران صفویه در کالبد و چهره خود دارد و یا انقلاب مشروطیت را شاید نقطه‌عطفی در تاریخ اجتماعی شهر و شهرنشینی بدانیم، اما هیچ‌یک از این دوره‌ها قابل قیاس با عصر رضاخانی نیست.
دوران رضاخان را می‌توانیم حلقه اتصال سیر تکامل شهر در ایران درگذشته و حال به‌شمار آوریم. در چنین روندی است که به سرعت تلاش می‌شود شهرها جامه سنت از تن به در آورده و جامه تجدد بر اندام کنند. شروع تحولشیوه‌های تولید پیش‌سرمایه‌داری و توسعه مناسبات سرمایه‌داری و گسترش آن، همه با روی‌کار‌آمدن رضاخان در ایران مقارن است. دوران رضاخان دوران استقرار نهادهای زیربنایی و روبنایی بورژوازی در ایران است. به همین دلیل سرآغاز تمامی تحولات اجتماعی و اقتصادی معاصر ایران است که ضرورت‌های توسعه روابط سرمایه‌داری در یک کشور عقب‌مانده و ادغام آن در نظام سرمایه‌داری را ایجاب می‌کند.(نظریان، ۱۳۷۹، ۶۳)
این دوره از شهرنشینی را به‌دلیل کُندی روند آن، شهرنشینی بطئی نامیده‌اند و به سه دوره ۱۳۰۰ تا۱۳۲۰ (آغاز نوسازی و رشد شتابان آن) ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ (دوره وقفه روند نوسازی) ۱۳۳۲ تا اصلاحات ارضی (ادامه روند نوسازی و رونق شهری) می‌توان تقسیم کرد.(حسامیان، ۱۳۷۹، ۳۸)
۱-۲-۱۷-۱ ویژگی‌های شهرنشینی از سال ۱۳۰۰ تا۱۳۴۰
در این دوره یکپارچگی روزافزون بازار داخلی شرط حیات شیوه تولید سرمایه‌داری است، به عبارت دیگر سرمایه‌داری در مرحله جنینی خود با یکپارچه‌کردن دائمی بازار داخلی زمینه آزادی نیروی کار را فراهم می‌آورد. یکپارچه‌شدن بازار داخلی از نظر فیزیکی یا فضایی، بیش از هر چیز مستلزم وجود ارتباط میان بازارهای محلی است که نیازمند گسترش ارتباطات و راه‌های میان‌شهری است، از این‌رو در این دوره گسترش راه‌های مواصلاتی در دستور کار قرار می‌گیرد. در سال ۱۳۱۷ ساختمان راه‌آهن سراسری ایران که بیشتر شهرهای بزرگ را به تهران وصل می‌کرد، به پایان می‌رسد.(کاتوزیان، ۱۳۸۷، ۱۷۸)
به‌طوری‌که به‌دنبال جهت‌گیری اصلی برنامه‌های عمرانی به‌سوی گسترش زیرساخت‌های صنعتی و اقتصادی و ایجاد زمینه برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی، با جایگزینی الگوی واردات و حذف عملکرد سنتی روستاها، نقش و اهمیت شهرها افزایش می‌یابد و آرام‌آرام بنیادهای اقتصادی و عملکرد شهرها دگرگون می‌شود، ولی با این وجود هنوز روستاها ۷۲ درصد از جمعیت را به خود اختصاص داده‌اند (سال۱۳۱۰). با گذشت زمان  و شروع و تزریق درآمدهای نفت، استقراض و سرمایه‌گذاری‌های خارجی، توسعه مداوم روابط کالایی از یک‌سو و حکومت متمرکز و مستبد مرکزی از دیگر سو حرکت و جریان سرمایه و درآمد ملی از بالا به پایین انجام می‌گیرد، که بخش اعظم آن در شهر تهران و شهرهای بزرگ رسوب کرده و بخش محدودی به داخل شهرهای کوچک جریان می‌یابد. با این همه توسعه فضایی شهر در زمان رضاخان چندان معنادار نبوده و گسترش فضایی شهرها به کندی پیش می‌رود. در مجموع می‌توان دلایل رشد بطئی در این دوران را در نوپایی سرما‌یه‌داری و عدم نفوذ یا عدم‌امکان نفوذ سرمایه‌داری در ساخت اقتصادی روستا و همچنین ضرورت زمان دانست.(نظریان، ۱۳۷۹)
شهر در این دوره به واسطه نقش غالب تجاری خود متمرکزکننده و مبادله‌کننده مازاد کشاورزی روستایی محلی بود. با گسترش بازار مصرف شهری و خاصه شهرهای بزرگ، شهرها به صورت نقاط تماس با کشورهای سرمایه‌داری پیشرفته و مکان واردات و مبادله کالاهای صنعتی خارجی درآمدند. شهرها در این دوره به‌صورت مکان تحقق مدرنیزاسیون و روستا به‌صورت مکان اصلی و ابقای شیوه کهن تولیدی ظاهر می‌شوند. ابقای شیوه‌های تولید سنتی در روستا باعث ماندگاری جمعیت و خاصه نیروی کار در روستا می‌شود. ازسوی دیگر محدودیت اثرات مدرنیزاسیون در رشد شهر باعث افزایش طبیعی جمعیت شهری شده، اما جابجایی‌های جمعیتی را ایجاد نمی‌کند.
به همین دلیل در سراسر این دوره جمعیت شهرنشین از ۲۸ درصد به ۷/۲۸ درصد افزایش می‌یابد (سال ۱۳۲۰)، یعنی تقریباً در این دوره با شهرنشینی و مهاجرت از روستا به شهر روبه‌رو نیستیم. از دیگر ویژگی‌های این دوره، موزونی‌ نسبی  شبکه شهری در ایران است. شهرها در این دوره نمی‌توانستند مستقل از مازاد روستایی منطقه خود گسترش یابند و همین امر محدودیت شهرنشینی در این دوره را توجیه می‌کند، برای نمونه بزرگترین شهر ایران (تهران) در سال ۱۳۱۷ تنها دو برابر دومین شهر ایران (مشهد) در این سال جمعیت داشت، حال آن که این رقم در سال ۵۱ به بیش از ۸ برابر می‌رسد.
در این دوره هنوز بخش اعظم درآمد کشور از بخش کشاورزی تأمین می‌شود. سهم بخش کشاورزی در سال‌های ۱۳۰۵ تا ۱۳۲۹، ۵۰ درصد تولید داخلی را تشکیل می‌داد. در این دوره است که سهم بخش کشاورزی کمتر می‌شود، به‌طوری‌که در سال ۱۳۴۰ به ۳۰ درصد کاهش می‌یابد و درآمدهای نفتی جای آن را می‌گیرد.(حسامیان، ۱۳۷۹)
به‌طور خلاصه شهرنشینی ایران در دوره ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۰ را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:
ـ دوره اول ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ که رونق شهری به مازاد کشاورزی وابسته بود. مهاجرت به شهرها کُند است. حدود ۷۲ درصد در روستاها زندگی می‌کنند.۵۰ درصد درآمد کشور از کشاورزی تأمین می‌شود. رشد سالانه جمعیت در این دوره ۶۵/۱درصد است.

برخی محققان عامل کاهش میزان پروتئین را طی تنش خشکی، افت شدید فرایند فتوسنتز و متعاقب آن کاهش پیش­ماده­های تولیدکننده پروتئین و در نهایت کاهش سنتز پروتئین­ها بیان نمودند و رکود سنتز پروتئینها را به کاهش تعداد پلیزوم­های اتصالی به غشا نیز نسبت داده­اند. احتمالا کاهش mRNA، تخریب و یا غیر فعال شدن ریبوزوم­ها و کاهش سطح غشای سلولی سبب کاهش تعداد پلی زوم­ها می­ شود (Dhindsa and Clenland 1975).
از طرف دیگر، طی گزارشهای محققین، تنش آبی سطوح پروتئینی گیاهان را تحت تاثیر قرار داده و نتایج ضد و نقیضی را به همراه داشته است، به طوریکه برخی کاهش و گروهی افزایش در سطوح پروتئینی را تحت تنش آبی گزارش کرده اند (Pierre and Savoure 1990, Tod and Basler 1965, Close, 1996, Roy-Macaulay et al., 1992, Mrian et al., 2003 and Svensson et al., 2002). تنش خشکی بر پروتئین ذخیره دانه گیاه نخودفرنگی اثر معنی­دار داشته و با افزایش شدت خشکی، پروتئین محصول کاهش یافته­ است .(Mansourifar et al., 2011)
محمد خانی و حیدری در سال ۲۰۰۸ عامل کاهش میزان پروتئین­های محلول در گیاه ذرت تیمار شده با خشکی را افت شدید فرایند فتوسنتز و متعاقب آن کاهش پیش­ماده­های تولید کننده پروتئین و در نهایت کاهش سنتز پروتئین­ها بیان نمودند.
فلر گزارش کرد که تنش خشکی، بیان ژن­های کد کننده پروتئازهای درون سلولی را القا کرده و سبب تجزیه پروتئین­ها می­ شود. از این رو به­نظر می­رسد که کاهش محتوای پروتئین تحت تنش خشکی با کاهش سنتز و افزایش فعالیت آنزیم­ های تجزیه­کننده پروتئین مرتبط باشد (Feller, 2004).
۱-۱۴-۳ تاثیر تنش خشکی بر محتوای رنگیزه­های فتوسنتزی
کاهش رنگیزه­های فتوسنتزی، سازگاری ایجاد شده در گیاه تحت تنش است که احتمال آسیب به ماشین فتوسنتزی را با کم کردن تشکیل AOS کاهش می­دهد. شریعت و عصاره در سال ۱۳۸۵ کاهش میزان کلروفیل a و b و کاروتنوئید را در گیاه اکالیپتوس تحت تنش خشکی گزارش دادند. کاهش رنگیزه­های فتوسنتزی در گیاهان دیگر از جمله:
در ژنوتیپ­های مختلف گندم (Agnes, et al., 2009)، در سورگوم Neto, et al., 2009))، در ذرت (Efeoğlu, et al., 2009) و در لوبیا (Shardendu, et al., 2011) در شرایط تنش خشکی گزارش شده­است.
لازم به ذکر است که در برخی منابع بررسی شده، القا تنش خشکی با افزایش سطح رنگیزه­ها همراه بود، به­ طور نمونه Sungo و همکاران در سال ۲۰۰۴ افزایش مقدار کلروفیل در برگ­های جوان و افزایش بتاکاروتن در برگ­های بالغ آرابیدوپسیس وSchurr همکاران در سال ۲۰۰۰ افزایش کلروفیل را در Ricinus communis طی تنش خشکی گزارش کردند.
۱-۱۴-۴ بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای MDA
پژوهش­ها نشان می­دهد که به­تدریج با شدت یافتن تنش خشکی، فعالیت آنزیم­ های آنتی­اکسیدانی گیاه تقلیل یافته و سطح MDA در سلول افزایش می­یابد. این امر به ذخیره H₂O₂ در سلول و افزایش پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی منتهی می­ شود. افزایش MDA با مکانیسم بازتاب منفی، مهار بیشتر فعالیت­های آنزیمی را موجب می­ شود. پراکسیداسیون لیپیدهای غشا موجب تخریب فراساختارهای فتوسنتزی و تنفسی شده و این موضوع به­عنوان یک عامل فیزیولوژیک در جهت کاهش محصولات کشاورزی در طی تنش خشکی به­حساب می آید (Bai li-Ping, et al., 2006).
افزایش محتوای MDA در Cowpea (Akhila, et al., 2008)، در ژنوتیپ­های مختلف گندم (Agnes, et al., 2009) و در سیاهدانه (کبیری و همکاران، ۱۳۹۲) نیز گزارش شده است.
۱-۱۴-۵ بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای فنل تام
از آنجایی که ترکیبات فنلی، فعالیت آنتی­اکسیدانی قوی دارند و در دفاع علیه گونه­ های اکسیژن فعال در زمانی که فتوسنتز به علت تنش­های محیطی آسیب دیده است، شرکت می­ کنند (Naffati, 2010)، افزایش ترکیبات فنلی در طی دوره تنش خشکی دور از انتظار نیست و این در حالی است که تنش­های شدید خشکی ترکیبات فنلی را کاهش می­دهد که توجیح این حالت می ­تواند به این دلیل باشد که آب بر عملکرد فتوسنتز گیاه اثر به­سزایی دارد، پس طبیعی است که با کاهش فتوسنتز غلظت متابولیت­های ثانویه هم کاهش یابد(Cela, et al., 2009).
افزایش مقادیر فنل تام در برخی گیاهان توسط محققان گزارش شده است، از جمله:
در گیاه زیره cumin(Rebey, et al., 2011; Bettaieb, et al., 2011) ، در گیاه (Riadh, et al., 2007) Cakile maritime و همچنین در فلفل قرمز (Navarro, et al., 2006).
یافته­های فوق با نتایج تحقیقات کریسیتل ) (Chrisitelle در سال ۲۰۰۹ مغایرت دارد. کریسیتل به بررسی بیان ۱۳ ژن القاء خشکی در سیب زمینی پرداخت که در دو رقم کاهش بیان ژن مسیر بیوسنتز پلی­فنل و در نتیجه کاهش غلظت پلی­فنل مشاهده کرد. که این موضوع به نقش ساکارز به­عنوان فعال­کننده فاکتورهای رونویسی از ژن­های مسیر بیوسنتز پلی­فنل مرتبط می­ شود. غده­های سیب­زمینی در هنگام تنش خشکی با حفظ ذخایر نشاسته­ای خود باعث کاهش سطح ساکارز در غده­ها و در پی آن کاهش بیان ژن­های مسیر سنتز پلی­فنل­ها می­شوند. Neffati و همکاران در سال ۲۰۱۰ در گیاه گشنیز به نتایج مشابه با نتایج کریسیتل دست یافتند.
۱-۱۴-۶ بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای پتاسیم برگ
تغذیه صحیح توتون پیش نیاز به دست آوردن محصول با کیفیت و کمیت بالا می­باشد. تامین محیط تغذیه ای مناسب، از جمله پتاسیم، یکی از مهم ترین فاکتورها در مدیریت محصول می باشد.
کوچنبوچ و همکاران (Kuchenbuch, et al. 1986) دریافتند که کاهش محتوای آب خاک، سبب کاهش جذب پتاسیم توسط ریشه های پیاز شد. ظریف کتابی و همکارن در سال ۱۳۷۹ گزارش کردند که تیمار خشکی بر چند گونه یونجه سبب کاهش تجمع پتاسیم در برگ شده است. دلیل این موضوع را کاهش جذب پتاسیم توسط ریشه اعلام نمودند. احتمالا علت کاهش پتاسیم در شرایط تنش خشکی، کاهش میزان حلالیت پتاسیم و متعاقبا کاهش جذب آن توسط ریشه های گیاه است.
گزارش­های دیگری مبنی بر افزایش نیاز گیاه به یون پتاسیم همراه با انباشته شدن آن در برگ گیاهان ناشی از دوره طولانی مدت خشکی وجود دارد که نشان­دهنده نقش این یون در تنظیم عملکرد روزنه­ها و افزایش فعالیت آنزیم­ های آنتی­اکسیدان در برگ­ها می­باشد (Cakmak, 2002 و صالحی اسکندری و همکاران ۱۳۹۰).
۱-۱۴-۷ نحوه عملکرد نانو مواد در تنش خشکی
با توجه به نقش عنصر پتاسیم در گیاه، وجود مقدار کافی این عنصر در شرایط تنش کم آبی در تنظیم سازگاری به این تنش موثر است. از سوی دیگر اخیرا کاربرد نانو کودها به عنوان راهکاری جهت کاهش مصرف مواد شیمیایی در سیستمهای زراعی مطرح شده است.
به دلیل اثرات مضری که کودهای شیمیایی در محیط زیست و کیفیت غذا ایجاد می­ کنند، مدتها است که استفاده از آن­ها مورد نکوهش قرار گرفته­است. در نانوکودها به­عنوان جایگزین کودهای مرسوم، عناصر غذایی کود به­تدریج و به صورت کنترل شده در خاک آزاد می­شوند و در نتیجه از بروز پدیده مردابی شدن آب­های ساکن و همچنین آلودگی آب آشامیدنی جلوگیری به­عمل خواهد آمد. در حقیقت با بهره­ گیری از فناوری نانو در طراحی و ساخت نانوکودها، فرصت­های جدیدی به­منظور افزایش کارایی مصرف عناصر غذایی و به حداقل رساندن هزینه­ های حفاظت از محیط زیست، پیش روی انسان گشوده شده است (Naderi and Abedi, 2012).
تبدیل مواد به مقیاس نانو، ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و فعالیت­های کاتالیزوری آن­ها را تغییر می­دهد. علاوه بر انحلال­پذیری بیشتر، فعالیت­های شیمیایی و قابلیت نفوذ در غشای سلولی در این نانو ذرات پدیدار می­گردد (Mazaherinia, et al. 2010).
از آن­جا که درباره تاثیر نانو کلات پتاسیم بر تنش خشکی و همچنین درباره تاثیر نانو مواد بر تنش خشکی گیاه توتون منبعی در دسترس نبود، به ذکر تاثیر برخی نانو مواد در گیاهان مختلف پرداختیم.
معاونی و خیری (۲۰۱۱)، نشان دادند که تاثیر نانوذرات TiO₂ بر عملکرد ذرت قابل ملاحظه بود. در آزمایشی دیگر، ترکیبی از ذرات نانو SiO₂ و TiO₂ فعالیت نیترات رداکتاز را در سویا افزایش داد و توانایی جذب و استفاده از آب و کود را تشدید نمود ( Lu, et al., 2002). همچنین مظاهری­نیا و همکاران (Mazaherinia, et al., 2010) در آزمایشی گلخانه­ای دریافتند که کاربرد پودر اکسید آهن نانو نسبت به اکسید آهن معمولی، افزایش معنی­داری در غلظت آهن گیاه، طول سنبله، ارتفاع گیاه، وزن دانه در سنبله، کل وزن خشک کاه و کلش، وزن هزار دانه و وزن دانه در گندم داشته است. ممکن است این افزایش به دلیل خاصیت نانو ذرات و حلالیت بیشتر آن­ها و سبک و کوچک بودن آن­ها و شانس برخورد بیشتر ریشه­ها به ذرات نانو نسبت به ذرات اکسید آهن معمولی باشد. همچنین مشاهده شد که تیمار نانو نقره (۵۰ میلی­گرم بر لیتر) باعث افزایش درصد جوانه­زنی، طول ساقه­چه و ریشه­چه و در نهایت بهبود استقرار گندم گردید (Salehi and Tamaskoni, 2008).
نظران و همکاران در سال ۱۳۸۸ در بررسی نانو کلات آهن بر خصوصیات کیفی و کمی گندم دیم به این نتیجه رسیدند که محلول­پاشی نانو کلات آهن سبب افزایش صفات مذکور نسبت به شاهد شده است.
۱-۱۵ اهداف پژوهش
یکی از معضلات اصلی کشت توتون در ایران بالا بودن نیاز آبی این گیاه در طول دوره رشد است. تعیین تحمل نسبی به خشکی در توتون از اهمیت ویژه­ای برخوردار است، لذا با ارائه راه­کارهای مناسب جهت افزایش مقاومت این گیاه به خشکی، با اطمینان بیشتری می­توان آن را در مناطق خشک و نیمه خشک کاشت و از آن­جا که بیشترین مناطق کشت توتون در ایران دچار معضل خشکی هستند، یافتن راه حل مناسب برای افزایش مقاومت توتون به خشکی ضروریست.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
علاوه بر بعد تجاری و صنعتی استفاده از توتون در دنیا، امروزه این گیاه به­عنوان پدیده جدیدی در صنعت گیاهان دارویی به دنیا معرفی شده است. توالی­یابی ژنی و دستکاری بیان ژن­های مختلف در این گیاه جهت افزایش تحمل آن به خشکی و مقابله با پاتوژن­ها و یا استفاده از نیکوتین برای درمان برخی بیماری­ها مثل پارکینسون به خوبی گویای اهمیت دارویی توتون در دنیا می­باشد.
در این راستا با وجود اهمیت اقتصادی و دارویی گیاه توتون و با توجه به اهمیت تکنولوژی نانو طی دهه گذشته، هدف از این تحقیق بررسی میزان مقرون به صرفه بودن استفاده از این کودها نسبت به کودهای معمولی از نظر مقدار کود مورد استفاده است، که در نانو کودها این مقادیر بسیار کمتر از کودهای معمولی است و به دنبال آن کاهش آلودگی محیط زیست به دلیل آزادسازی تدریجی و کنترل شده کودهای نانو در خاک و جلوگیری از پدیده مردابی شدن می­باشد و همچنین از آن­جا که پتاسیم نقش به­سزایی در فعالیت­های حیاتی گیاه دارد با تامین این عنصر در گیاه از اثرات مخرب ناشی از تنش خشکی نیز جلوگیری می­ شود.
فصل دوم
مواد و روش­ها
۲-۱- تجهیزات و مواد شیمیایی
۲-۱-۱ مواد شیمیایی
ترکیبات شیمیایی مورد استفاده در انجام این پژوهش شامل: نانو کلات پتاسیم خریداری شده از شرکت خضراء، پلی اتیلن گلایکول ۶۰۰۰ مارک Dae Jung ساخت کشور کره، استون، متانول، معرف Folin-Ciocalteu، گالیک اسید، آلبومین سرم گاوی، کربنات سدیم، آب دیونیزه، پتاسیم استات، نین هیدرین، اسید استیک گلاسیال، اسید فسفریک، اسید سولفوسالسیلیک، اسید فسفریک، تولوئن، پرولین، تری کلرو استیک اسید و ازت مایع می باشد.
۲-۱-۲ تجهیزات
۱- اسپکتروفتومتر مدلCamSpec M501 Single Beam UV/Visible
۲- انکوباتور شیکردار از شرکت Labcon
۳- سانتریفیوژ مدل Sigma 1-14
۴-سانتریفیوژ یخچال‌دار مدل Sigma 2KD
۵- ترازوی دیجیتال با دقت (٠٠١/٠) AND-GF300
۶- pH متر مدل Eutech instruments pH510
۷- ورتکس
۸- هیتر- استیررHP-3000
۹- حمام آب گرم (بن ماری)
۱۰- سمپلر ١٠٠٠ و ١٠٠ میکرو لیترBIOHIT

شکل ۴-۲۰ میزان CO₂ خروجی از اگزوز خودرو سایپا در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۴۸
خروجی از اگزوز خودرو پراید در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۴۸
شکل ۴-۲۲ میزان CO₂ خروجی از اگزوز خودرو زامیاد در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۴۹
خروجی از اگزوز خودروهای کمپانی ایران خودرو در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا۱۳۸۹ ۵۰
شکل ۴-۲۴ میزان CO2 خروجی از اگزوز خودرو ۲۰۶ در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۵۰
خروجی از اگزوز خودرو پژو GLX در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۵۱
خروجی از اگزوز خودرو پارس در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۵۲
خروجی از اگزوز خودرو سمند در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۵۲
خروجی از اگزوز خودرو پیکان در فاصله سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۳ ۵۳
خروجی از اگزوز خودرو وانت پیکان در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۵۴
خروجی از اگزوز خودرو ال۹۰ در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹ ۵۴
خروجی از اگزوز خودرو روآ در فاصله سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ ۵۵
خروجی از اگزوز خودروهای دو کمپانی ایران خودرو و سایپا در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۵۶
شکل ۴-۳۳ میزان HC خروجی از اگزوز خودروهای کمپانی سایپا در فاصله سال‌های ۱۳۸۳تا ۱۳۸۹ ۵۶
شکل ۴-۳۴ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو پراید در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۵۷
شکل ۴-۳۵ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو زامیاد در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۵۸
شکل ۴-۳۶ میزان HC خروجی از اگزوز خودروهای کمپانی ایران خودرو در فاصله سال‌های ۱۳۸۳تا ۱۳۸۹ ۵۸
شکل ۴-۳۷ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو ۲۰۶ در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۵۹
شکل ۴-۳۸ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو پژو GLX در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۶۰
شکل ۴-۳۹ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو پارس در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۶۰
شکل ۴-۴۰ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو سمند در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۶۱
شکل ۴-۴۱ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو پیکان در فاصله سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۳ ۶۲
شکل ۴-۴۲ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو وانت پیکان در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ ۶۲
شکل ۴-۴۳ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو ال۹۰ در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹ ۶۳
شکل ۴-۴۴ میزان HC خروجی از اگزوز خودرو روآ در فاصله سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ ۶۴
شکل ۴-۴۵ میزان HC خروجی از اگزوز خودروهای دو کمپانی ایران خودرو و سایپا در فاصله سال‌های ۱۳۸۳تا ۱۳۸۹ ۶۴
فهرست جدول ها
عنوان صفحه
جدول ۴-۱: توزیع فراوانی خودروهای مورد بررسی بر حسب مدل خودرو ۳۱
جدول ۴-۲: توزیع فراوانی خودروهای مورد بررسی بر حسب نوع کمپانی ۳۲
جدول ۴-۳: توزیع فراوانی خودروهای مورد بررسی بر حسب سال ۳۳
جدول ۴-۴: توزیع فراوانی خودروهای مورد بررسی بر حسب داخلی و وارداتی ۳۴
جدول ۴-۵: توزیع فراوانی خودروهای مورد بررسی بر حسب نوع موتور ۳۵
جدول ۴-۶: توزیع فراوانی خودروهای مورد بررسی بر حسب نوع سوخت ۳۶
جدول ۴-۷: توزیع فراوانی خودروهای مورد بررسی بر حسب نوع گاز ۳۷
جدول ۴-۸: توزیع فراوانی خودروهای مورد بررسی بر حسب یورو ۳۸
جدول ۴-۹ خروجی ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون رابطه سال ساخت خودرو با CO 65
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۶۶
جدول ۴-۱۱ خروجی ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون رابطه ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون رابطه سال ساخت خودرو با HC 66
۶۷
جدول ۴-۱۳ خروجی ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون رابطه ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون رابطه سال ساخت خودرو با LANDA 67
جدول ۴-۱۴ خروجی آزمون تی برای مقایسه میزان آلایندگی در خودروهای تولیدی شرکت‌های ایران خورو و سایپا ۶۸
جدول ۴-۱۵ خروجی آزمون تی برای مقایسه میزان آلایندگی در خودروهای بنزین سوز و گاز سوز
۷۰
جدول ۴-۱۶ خروجی آزمون تی برای مقایسه میزان آلایندگی در خودروهای انژکتور و کاربراتور ۷۲
فصل اول
کلیات
۱-۱- مقدمه
هوا مهمترین عنصر حیاتی محیط زیست به شمار می­رود و آلودگی آن تندرستی و سلامتی انسان­ها را به خطر می­ اندازد. آلودگی هوا یکی از مشکلات قرن حاضر است که اکثر شهرهای بزرگ جهان با این پدیده رو به رو هستند. در واقع یکی از مهم‌ترین مسائل زیست محیطی به شمار می‌رود که به خودی خود می‌تواند زمینه­ ساز بسیاری از خطرهای زیست محیطی دیگر باشد (خزاعی و همکاران، ۱۳۹۱). گسترش بی­رویه شهرها و شهرنشینی و نیز رشد بخش صنعت به خصوص در مجاورت شهرهای بزرگ و پرجمعیت و ترکیب آن­ها با مجموعه عوامل طبیعی و اقلیمی نه تنها باعث افزایش آلودگی هوای شهرها شده، بلکه تغییراتی را در اقلیم جهانی به وجود آورده که در سال­های اخیر به شدت مورد توجه محققان و برنامه­ ریزان قرار گرفته است. عوامل ایجاد آلودگی هوا زیاد هستند و یکی از مهمترین آنها وسایل نقلیه هستند که در زندگی ماشینی امروز به شدت مورد نیازند. لذا در طراحی، تولید و استفاده از آنها باید طوری عمل شود که حداقل آلایندگی برای محیط زیست ایجاد گردد. امروزه سعی سازندگان خودرو بر تولید خودروهایی با کمترین میزان آلایندگی است (صالحی تینونی و همکاران، ۱۳۹۱). پژوهش حاضر در ۵ فصل (کلیات، سوابق پژوهش، نتایج یافته­ ها و بحث و نتیجه_­گیری) به بررسی می ­پردازد.

این آماره دارای توزیعF با و درجه آزادی است. اگر ارزش F مفید محاسبه شده از ارزش آماره F جدول کمتر باشد، در سطح معنی داری تعیین شده، فرضیه H₀ رد می شود و اثر معنی داری برای مقاطع وجود خواهد داشت. بنابراین مدل اثرات ثابت انتخاب می شود. در غیر این صورت، از مدل داده های تلفیق شده استفاده می شود. (جان جانی، خدادی، ۱۳۹۰)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۹-۴-۲) آزمون هاسمن
آزمون هاسمن برای تعیین استفاده از مدل اثرات ثابت در مقابل اثر تصادفی انجام می شود. آزمون هاسمن بر پایه وجود یا عدم وجود ارتباط بین خطای رگرسیون تخمین زده شده و متغیرهای مستقل مدل شکل گرفته است. اگر چنین ارتباطی وجود داشته باشد، مدل اثرات تصادفی و اگر این ارتباط وجود نداشته باشد، مدل اثرات ثابت کاربرد خواهد داشت. فرضیه H₀ نشان دهنده عدم ارتباط متغیرهای مستقل و خطای تخمین و فرضیه H₁نشان دهنده وجود ارتباط است:
Effect Random = H₀
Effect Fixed = H₁
برای انجام آزمون هاسمن تخمین مقدار واریانس q را با (q) v نشان دهده و آماره M را بصورت ارتباط زیر ارائه می شود.
۳-۹-۵) نحوه آزمون فرضیه های پژوهش
اگر چه تحلیل همبستگی با رگرسیون دارای ارتباط نزدیکی است. اما از نظر مفهومی این دو تحلیل با یکدیگر دارای تفاوت های قابل توجهی هستند. در تحلیل همبستگی، هدف اولیه اندازه گیری درجه یا میزان وابستگی خطی بین دو متغیر است. ضریب همبستگی، شدت وابستگی(خطی) را اندازه گیری می کند.
در این پژوهش جهت انجام آزمون فرضیه ها با توجه به فرضیه های مطرح شده و تعریف عملیاتی متغیرهای مستقل ،وابسته و کنترل آزمون فرضیه ها(آزمون معنادار ارتباط متغیرهای مستقل، وابسته و کنترل) بر اساس ضریب همبستگی اسپیرمن و با برخی از فرضیه ها از رگرسیون چند متغیره در سطح معنی داری ۵ درصد صورت می گیرد. همچنین با بهره گرفتن از ضریب تعیین میزان تغییرات متغیر وابسته نسبت به متغیرهای مستقل مورد برسی قرار می گیرد.
در این پژوهش از آماره استودنت(t) برای بررسی صحت آزمون فرضیات تحقیق، آماره فیشر(f) جهت بررسی کفایت مدل و برای بررسی استقلال باقیمانده های رگرسیون از آزمون دوربین-واتسون استفاده خواهد شد.
H₀: توزیع داده ها نرمال است.
H₁: توزیع داده ها نرمال نیست.
۳-۱۰) خلاصه فصل
در فصل حاضر، به روش اجرای پژوهش پرداخته شد. در ابتدا روش پژوهش که از نوع تحقیقات علی پس رویدادی(با بهره گرفتن از اطلاعات گذشته) می باشد و فرضیه های پژوهش که در سه مرحله رشد، بلوغ و افول بیان گردید، سپس مدل مفهومی پژوهش به صورت شماتیک که در آن متغیر مستقل(عدم تقارن اطلاعات)، متغیر وابسته(مدیریت سود) و متغیرهای کنترل(اندازه شرکت، اهرم مالی، : نسبت رشد و ریسک سیستماتیک) ترسیم شد، پس از آن جامعه آماری پژوهش که دوره مورد بررسی ۵ساله از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ مورد مطالعه و اجزای تشکیل دهنده آن ویژگی های هر یک از اجزا تشریح شد. در ادامه متغیرهای وابسته، مستقل و کنترل تعریف عملیاتی گردیدند. سپس مدل های مورد استفاده و روش های آماری مورد نیاز به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش از مدل اقلام تعهدی اختیاری، که متغیرهای آن عدم تقارن اطلاعاتی(دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام ) و متغیرهای کنترل(اندازه شرکت، اهرم مالی، نسبت رشد و ریسک سیستماتیک) به تفکیک برای هر یک از مراحل معرفی گردید.

فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱) مقدمه
در هر پژوهش علمی و بخصوص تحقیقات میدانی و تجربی، تجزیه و تحلیل داده‌های جمع آوری شده از جامعه مورد بررسی، یکی از مهم ترین بخشهای پژوهشی محسوب می‌شود. این بخش از پژوهش اصلی ترین فعالیت تحقیقی پژوهشگر و جزء لاینفک هر پژوهشی می‌باشد. در این بخش از پژوهش است که محقق با بهره گرفتن از آزمون‌های آماری به بررسی فرضیات خود می‌پردازد.
پیوند دادن موضوع تحقیق به رشته ای از اطلاعات موجود مستلزم اندیشه ای خلاق است، معمولا” موضوعی به ذهن محقق خطور می‌کند که یافتن منابع داده های موجود برای بررسی آن مستلزم خلاقیت ذهنی محقق است، آرایش و تنظیم داده‌ها نیز مستلزم است. طرح دستچین کردن مطالب خاص، کدگذاری داده ها، استخراج الگوهایی از میان کدها همگی مستلزم خلاقیت اند. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش به عنوان فرآیندی از روش علمی، یکی از پایه های اساسی هر روش تحقیقی است.به طورکلی، تجزیه و تحلیل عبارت از روشی است که از طریق آن کل فرایند پژوهشی، از انتخاب مساله تا دسترسی به یک نتیجه هدایت می‌شود (خاکی، ۱۳۸۶).
در این فصل پژوهشگر برای پاسخگویی به مساله تدوین شده و یا تصمیم گیری در مورد رد یا تائید فرضیاتی که صورت بندی کرده است به تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌پردازند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط با آزمون فرضیه‌ها در این فصل ارائه شده است.
پژوهشگر پس از اینکه روش پژوهش خود را مشخص کرد و با بهره گرفتن از ابزارهای مناسب، داده های مورد نیاز را برای تجزیه و تحلیل فرضیه های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیکهای آماری مناسبی که با روش پژوهش، نوع متغیرها و … سازگاری دارد، داده های جمع آوری شده را دسته بندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیه هایی را که این مرحله او را در پژوهش هدایت کرده‌اند در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آنها را روشن کند و سرانجام بتواند پاسخ یا راه حلی برای پرسشی که پژوهش بیابد.
همانطوری که قبلا” توضیح داده شد، اطلاعات لازم برای آزمون فرضیه های پژوهش از منابع مختلفی از جمله نرم افزار بورسی مانند ره آوردنوین، سایت بورس و غیره استخراج شده که پس از انتقال صفحه گسترده EXCEL مورد پردازش قرار گرفته است و سپس با توجه به فرضیه، به تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS و EVIEWS می‌پردازیم. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه از روش های مختلفی استفاده می‌شود؛ بدان معنا که ابتدا اطلاعات مورد نیاز برای انجام محاسبه و سپس آزمونهای رگرسیون برای مطالعه ارتباط بین عدم تقارن اطلاعاتی و مدیریت سود در مراحل چرخه عمر مورد کنکاش قرار گرفت.
علامت اختصاری متغیرهای پژوهش در جدول(۴-۱) ارائه شده است:
جدول(۴-۱): علامت اختصاری متغیرهای پژوهش

۲-۱۹-۳) بررسی رابطه رهبری تحول آفرین و تعامل گرا با تعهد سازمانی معلمان:
این پژوهش در سال ۱۳۹۰ توسط محمد جاودانی و همکارانش بر روی ۳۲۰ نفر از معلمان مدارس ابتدایی ناحیه یک شهر شیراز انجام پذیرفت و نتایج حاصل از آن نشان داد که بین میزان تحول آفرینی مدیران با تعهد سازمانی معلمان، رابطه مثبت و معنا دار وجود دارد. اما بین میزان تعامل گرایی مدیران با تعهد سازمانی معلمان، رابطه معنا دار وجود ندارد علاوه براین، تحلیل رگرسیون نشان داد که رهبری فرمند (یکی از ابعاد رهبری تحول آفرین) بیشترین تأثیر را بر تعهد سازمانی معلمان دارد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۲-۱۹-۴)رابطه بین سبک رهبری تحول آفرین مدیران و ابعاد تعهد سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی:
این پژوهش در سال ۱۳۹۱توسط مهران مختاری و همکارانش بر روی۸۴ نفر ازکارکنان اداره ورزش و جوانان استان خراسان شمالی انجام پذیرفت نتایج تحقیق نشان داد بین سبک رهبری تحول آفرین و تعهد سازمانی رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد. همچنین بین سبک رهبری تحول آفرین با تعهد عاطفی و تکلیفی رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد. اما بین سبک رهبری تحول آفرین و تعهد مستمر ارتباط معنی داری مشاهده نشد.
۲-۱۹-۵)مطالعه سانتوز
هدف اصلی پژوهش انجام گرفته توسط سانتوز(۱۹۹۸) در کشور جمهوری دمینیکن بررسی عوامل مرتبط با تعهد شغلی، سازمانی و حرفه ای مربیان سازمان توسعه دمینیکن است. اهداف فرعی این مطالعه عبارت بودند از:
۱-بررسی روابط میان متغیرهای کاری(سابقه‌، سازمان، شغل، حرفه، حوزه برنامه و منطقه کاری)، متغیرهای اجتماعی (اعتبار شغلی، سازمانی و حرفه ای) و متغیرهای تعهد.
۲- تعیین میزان همبستگی تعهد شغلی، سازمانی و حرفه ای با متغیرهای کاری و اجتماعی
۳- تعیین بهترین پیش بینی کننده های(تعهد شغلی، سازمانی و حرفه ای). در این پژوهش یک نمونه۵۵۰ نفری از چهار منطقه جمهوری دمینیکن (مرکز، شرق، شمال و جنوب غربی) به‌صورت تصادفی انتخاب شدند .
نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که هر ۹ متغیر با حداقل یکی از متغیرهای تعهد رابطه معنادار داشت.
۱-بین اعتبار شغلی و تعهد شغلی(r=0.55) ، اعتبار سازمانی و تعهد شغلی(r=0.57) ، اعتبار حرفه ای و تعهد شغلی(r=0.48)یک رابطه مثبت مشاهده شد.
۲-میان اعتبار سازمانی و تعهد سازمانی (r=0.72)، اعتبار شغلی و تعهد سازمانی (r=0.59)و اعتبار حرفه ای و تعهد سازمانی (r=0.39) همبستگی مثبت به‌دست آمد .
۳-در ادامه یک همبستگی مثبت نیز میان اعتبار حرفه ای و تعهد حرفه ای (r=0.49)‌، اعتبار شغلی و تعهد حرفه ای(r=0.49)و اعتبار سازمانی و تعهد حرفه‌ای (r=0.33)گزارش شد.
۴-نهایتاً همبستگی مثبتی میان تعهد شغلی و تعهد سازمانی (r=0.68)، تعهد شغلی و تعهد حرفه ای(r=0.55) و تعهد سازمانی و تعهد حرفه ای(r=0.4)مشاهده شد.
روابط میان تعهد شغلی، سازمانی و حرفه ای در پژوهش یاد شده نشان می دهد که بهبود یک نوع تعهد، تاثیر مثبتی روی سایر انواع تعهد دارد. این بدان معناست که هر موقعیتی در شغل ، سازمان یا حرفه که در جهت کاهش یک نوع تعهد باشد، باعث کاهش دو نوع دیگر هم خواهد شد.
هم چنین روشن شد که مدیران برای درک تعهد شغلی ، سازمانی و حرفه ای کارمندان، بایستی روی خصوصیات اجتماعی-روانی و کاری تمرکز داشته باشند. در نهایت با بهبود و حمایت از خصوصیات کاری و اجتماعی می توان سطح تعهد شغلی، سازمانی و حرفه‌ای کارکنان را افزایش داد(سانتوس^[۸۹]، ۱۹۹۸: ۵۷-۶۱).
۲-۱۹-۶)مطالعه هاسکت و همکاران
« هاسکت » و همکاران (۲۰۰۱) در مقاله ای تحـت عنوان«شناخت ارتباط میان سازه های تعهد» یافته ها و نتایج تعدادی از پژوهشگران در زمینه روابط تعهد حرفه‌ای و سازمانی را مورد توجه قرار داده‌اند:
« راندال و کوت(۱۹۹۱)» ادعا کرده اند که وابستگی شغلی پیش درآمد یا پیش نیاز تعهد سازمانی و تعهد شغلی است. آنها در مدل خود، وابستگی شغلی را به‌عنوان یک متغیر تعدیل کننده روابط میان نگرشهای مختلف از جمله اخلاق کاری، تعهد حرفه‌ای و تعهد سازمانی تعریف کردند. به‌ویژه اینکه وابستگی شغلی روی تعهد سازمانی و تعهد حرفه ای اثر مستقیم می گذارد.
از دیدگاه این دو پژوهش گر رابطه بین وابستگی شغلی و تعهد سازمانی مبتنی بر تئوری مبادله اجتماعی است، زیرا افراد تمایل دارند با کسانی رابطه دوجانبه برقرار کنند که از آنها منتفع شوند. تجارب کاری مثبت کارمندان نیز در گرو تلاشهای سازمان است زیرا کارمندانی که وابستگی شغلی بالایی داشته باشند، هویت سازمانی آنها افزایش می یابد و در نتیجه تعهدشان به سازمان بیشتر می شود.
۲-۱۹-۷)مطالعه«تسای»و «وانگ»
«تسای» و «وانگ»(۲۰۰۴) در پژوهشی تحت عنوان «مطالعه نقش متغیر مداخله‌گر رضایت از پرداخت بر رابطه میان تعهد حرفه ای و سازمانی» به بررسی عوامل فردی اثرگزار بر تعهد حرفه ای و سازمانی پرداخته اند. آنان در پژوهش خود ابتدا ، روابط متغیر های فردی را به‌طور مستقل با تعهد کارکنان بررسی و در مرحله دوم این روابط را با ورود متغیر مداخله گر «رضایت از پرداختها»، سنجیده و در نهایت به بررسی رابطه تعهد حرفه ای و سازمانی پرداخته اند(تسای و وانگ، ۲۰۰۴: ۱۷۹-۱۸۹).
مهمترین یافته پژوهش «تسای» و «یانگ» ارتباط مثبت و معنی دار تعهد حرفه ای و سازمانی است به گونه ای که میزان همبستگی بدست آمده میان تعهد حرفه ای و سازمانی در این تحقیق برابر ۴/۱۹ درصد بوده است و پس این ادعای ادبیات کلاسیک که رابطه تعهد حرفه ای و سازمانی را مجموع صفر قلمداد کرده اند رد می شود.
بنابراین الزاماً رابطه تعهد حرفه ای و تعهد سازمانی ناسازگار نیست، بلکه هر دو نوع تعهد می تواند با هم در یک جامعه رخ داده و روابط مثبتی را نشان دهند . دیگر یافته این پژوهش تاثیر مشابه رابطه برخی متغیرهای فردی با هر دو نوع تعهد است که از جمله می توان به نوع جنسیت و میزان درآمد (رابطه مثبت)، سطح تحصیلات، رده شغلی، سابقه کار و تاهل (بدون تاثیر) اشاره کرد. ضمن آنکه ورود متغیر مداخله گر رضایت از پرداختها نیز عمدتاً تاثیر مشابهی بر روابط متغیرهای فردی با تعهد سازمانی و حرفه ای داشته است. این یافته ها بیانگر آن است که پیشینه ها و عوامل اثر گذار بر تعهد حرفه‌ای و تعهد سازمانی تا اندازه‌ای مشترک است و می توان به تعاملی در زمینه روابط تعهدحرفه ای و سازمانی دست یافت.
در تحقیقی که توسط بریک و مونت (۱۹۹۱) صورت گرفت بیان می کنند با وجدان بودن بهترین ویژگی شخصیتی پیش بینی عملکرد شغلی است و برون گرایی و روان رنجوری نیز پیش بینی کننده های خوبی برای خشنودی شغلی هستند.
کارک ، شمیر و چن(۲۰۰۳) در تحلیلی ارتباط بین هر کدام از پنج حیطه شخصیت و عملکرد شغلی را مورد بررسی قرار دادند، وجدانی بودن را به عنوان قویترین همبستگی با عملکرد شغلی یافتند.
بیرنه و همکاران (۲۰۰۵) به بررسی رابطه بین عملکرد شغلی و ویژگی شخصیتی پرداختند و نتایج نشان داد که وجدانی بودن عملکرد شغلی را به صورت معناداری پیش بینی می کند (به نقل از نعامی ،۱۳۸۴).
توماس (۲۰۰۴) در بررسی رابطه بین تعهد سازمانی و عملکرد شغلی ۳۶۳۰ کارمند بدست آورد که با کنترل سن و دیگر متغیرهای جانبی رابطه قوی بین تعهد سازمانی و عملکرد شغلی وجود دارد.
جانز و همکاران (۲۰۰۴) در نخستین بررسی رابطه بین عملکرد شغلی مدیران درجه اول و تعهد عاطفی آنها و دوام تعهد و رضایت شغلی در یک شرکت بزرگ خدمات غذایی گزارش کردند که بین تعهد سازمانی و تعهد عاطفی با عملکردهای شغلی کارمندان رابطه معناداری وجود دارد.
اسمیت (۲۰۰۴) اثرات ویژگی های شخصیتی سرپرستان را بر نگرش های زیردستان در۱۳۱ مدیر و ۴۶۷ زیردست بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که شخصیت مدیران بانگرش های زیردستان
در ارتباط است . سطوح بالای توافق پذیری،ثبات عاطفی و برون گرایی مدیران و سطوح پایین وجدان کاری آنها با میزان رضایت زیردستان نسبت به مدیران، رضایت کلی، تعهد عاطفی، ترک شغل زیردستان در ارتباط هستند.
۲-۲۰)چارچوب نظری پژوهش
رهبری تحول آفرین و تعهد سازمانی
نظریه سبک رهبری تحول آفرین یکی از چارچوبهای نظری در دنیا است، که از سوی برنز^[۹۰] (۱۹۷۸) و بس^[۹۱] (۱۹۸۵) مطرح شده است. در سالهای اخیر نیز توجه زیادی به آزمودن الگوی نوین مدیریتی رهبری تحول آفرین شده است. به طوری که تنها در طی سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ بیش از یکصد پایان نامه و تحقیق در دانشگاههای مختلف دنیا، مفهوم رهبری تحول آفرین را بررسی کرده اند. بس در سال ۱۹۹۰، بیان کرد که رهبران می‌توانند با بهره گرفتن از ویژگیهای رفتاری رهبری تحول آفرین، پیروان خود را به سوی عملکرد بیش از انتظار، رهنمون کنند(هامفری و اینستین^[۹۲]، ۲۰۰۳: ۲).
رهبران تحول آفرین این احساس را در زیردستان ایجاد می‌کنند که به آنان به عنوان انسان نگریسته می‌شود و به افراد کمک می‌کنند که مسائل را به روشی جدید ببینند(لاندروم و همکاران^[۹۳]، ۲۰۰۰: ۱۵۲). بر اساس نظریه رهبری تحول آفرین، یک رهبر، نیازمند استفاده از بازیگران داخلی جهت انجام وظایف لازم برای سازمان است تا به اهداف مطلوبش دست یابد. در این راستا، هدف رهبری تحول آفرین آن است که اطمینان یابد مسیر رسیدن به هدف، به وضوح از سوی بازیگران داخلی درک شده است، موانع بالقوه درون سیستم را برطرف می‌کند و بازیگران را در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده ترغیب می کند(بونکه^[۹۴]، ۲۰۰۳: ۵-۶).
رهبران تحول آفرین زیردستان خود را بر می‌انگیزاند تا آنچه را در توان دارند انجام دهند(بورک و کالین^[۹۵]،۲۰۰۱: ۲۴۴). در محیط رقابتی کسب و کار امروز، عمده نگرانی و تکاپوی سازمان ها در جهت بقا ، توسعه و پیشرفت فراگیر آنها شکل میگیرد.
در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهره گیری بهینه از منابع و سرمایه هایی هستند که تحصیل آنها هزینه ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند که سرمایه های مذکور را به اثربخش ترین، کاراترین و بهره ورترین طُرق ممکن به کار گیرند. در تحقیق حاضر به بررسی ارتباط ابعاد رهبری تحول آفرین براساس مدل باس و اولیو(۱۹۸۵) و تعهد سازمانی مدل مایر و آلن(۱۹۹۷)می پردازد. بر اساس این دو مدل ابعاد رهبری تحول آفرین و تعهد سازمانی به شرح زیر هستند.
ابعادی که رهبری تحول آفرین را تشکیل می دهند به شرح زیر هستند:
نفوذ آرمانی (ویژگیهای آرمانی - رفتارهای آرمانی) :
در این حالت فرد، خصوصیات رهبر کاریزماتیک را دارد؛ مورد اعتماد و تحسین زیردستان است، زیردستان او را به عنوان یک الگو و مدل می‌شناسند و سعی می‌کنند که همانند او شوند. نفوذ آرمانی شامل ویژگی های آرمانی و رفتارهای آرمانی است. نفوذ مطلوب باعث می شود که رهبران به عنوان مدل هایی از نقش و الگوی رفتار برای پیروان باشند(تونکه نژاد ،۱۳۸۶).
انگیزش الهام بخش:
رهبر کارکنان را ترغیب می‌کند تا به هدف و قابل دستیابی بودن آن با تلاش، باور پیدا کنند. این افراد معمولاً نسبت به آینده و قابل دسترس بودن اهداف خوش بین هستند. برانگیختن و بالا بردن انگیزش در پیروان که با توسل به احساسات آنها صورت می پذیرد. تاکید انگیزش الهام بخش بر احساسات و انگیزه های درونی است نه بر تبادلات روزانه بین رهبر و پیروان(امیرکبیری و همکاران،۱۳۸۵)
ترغیب ذهنی:
رهبر به صورت ذهنی کارکنان را بر می‌انگیزد. این رهبران پیروانشان را تشویق می‌کنند که در حل مسائل خلاقانه برخورد کنند و فروض بدیهی را مورد سؤال قرار دهند. آنها پیروان را ترغیب می‌کنند که مشکلات را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهند و فنون حل مسئله نوآورانه را پیاده کنند.
برانگیختن پیروان بوسیله رهبری به منظور کشف راه حلهای جدید و تفکر مجدد در مورد حل مشکلات سازمانی توسط پیروان است. در واقع رفتار رهبر، چالشی را برای پیروان ایجاد می‌کند که دوباره در مورد کاری که انجام می‌دهند، کوشش و تلاش و در مورد چیزی که می‌تواند انجام یابد دوباره تفکر کنند(امیرکبیری و همکاران،۱۳۸۵).
ملاحظات فردی :
رهبر نیازهای احساسی زیر دستان را برآورده می‌کند. این رهبران نیازهای افراد را تشخیص می‌دهند و به آنها کمک می‌کنند تا مهارتهایی که برای رسیدن به هدف مشخص لازم دارند را پرورش دهند. این رهبران ممکن است زمان قابل ملاحظه ای را صرف پرورش دادن، آموزش و تعلیم کنند(اسپکتور و همکاران،۲۰۰۴: ۱۹-۱۸).
ابعاد تعهد سازمانی نیز عبارتند از:
آلن و میر(۱۹۹۷) معتقد بودند که تعهد، فرد را با سازمان پیوند می دهد و این پیوند احتمال ترک شغل را در او کاهش می دهد (می یر و هرسکویچ، ۲۰۰۲) . آنان سه جزء را برای تعهد سازمانی ارائه داده اند: