و- محقق قمی و صاحب فصول به ترتیب گفته‌اند: «تعارض الدلیلین تنافی مدلولها» و «تعارض الدلیلین عباره عن تنافی مقتضا هما». که تعارض را اولاً و با لذات وصف مدلول و مودای دو دلیل قرار دادند نه وصف خود دو دلیل، و بنابراین تعبیر به «تعارض الدلیلین» تعبیر مسامحی و از باب وصف به حال متعلق دلیلین است. از قبیل «زید عالم ابوه». (عبدالکریم عبدالهی، ۱۳۹۰: ص ۴۵)

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ز- حمید فرجی تعارض را چنین تعریف کرده است: تنافی و تکاذب هر یک از دو دلیلی که دارای شرایط حجت مدلول دلیل دیگر را به تضاد یا تناقض در همه نواحی دلالت مطاقه با بعضی از نواحی دلالت تضمن و التزام به نحوی که صدق هر یک کذب دیگری لازم آید اما به عبارت دیگر منافات داشتن دو دلیل یا دلیل دیگر به نحوی که صدق یکی کذب دیگری لازم آید مثلاً یک دلیل می‌گوید اکرم العلما و دلیل دیگر می‌گوید لا تکرم العلما. (اصول فقه عمومی، ص ۲۸۸)
ح- علامه محمدرضا مظفر، حائری تهرانی، زحیلی تعارض را چنین تعریف کردند: تعارض یعنی تنافی داشتن دو یا چند دلیل با یکدیگر. (سیداحمد حسینی، ۱۳۷۴: ص ۴۴)
ط- آیت‌الله موسوی بجنوردی تعارض را اینگونه تعریف کرده: دو دلیل شرعی از لحاظ مفهوم و محتوا در مرحله جعل یا تشریع با یکدیگر منافات داشته باشد به نحوی که نتوان هر دو دلیل را صدق دانست و صدق یکی باعث کذب دیگری می‌گردد به همین دلیل نام دیگر تعارض تکاذب است مثل شکستن نماز واجب است نجات جان انسان واجب است. (منتهی الاصول، ج ۳، ص ۵۵۱)
ی- محمدحسین کمپانی تعارض را چنین تعریف کرده است: تنافی به دو مدلول مثلاً واجب و عدم آن منسوب می شود و گاهی گواه دال براین است که از دو کار (امر) ناسازگار پرده برداری می کند تا یک دلیل به خاطر فنا شدنش بی ثبات بماند. (نهایه الدرایه، ج ۳، ص ۳۱۳)
ک- صاحب عنایه الاصول تعارض را چنین تعریف کرده است: التعارض: مغایرت داشتن دو دلیل در مرحله جعل و تشریح به طوری که یکی از آن دو دلیل از ریشه دروغ باشد و شارع مقدس یکی از آن دو دلیل را مؤثر نداند، همان گونه که یکی از دلیل ها این باشد: نماز جمعه واجب است و دلیل دیگر: نماز جمعه ممنوع و قدغن است. (هاشمی، ۱۳۹۰)
ل- مامقانی می‌گوید: مراد از تعارض اختلاف دو حدیث در متن است و یا دو حدیثی که در معنای ظاهری آنها تضاد و تنافی به چشم بخورد به وجهی که نتوان بین آن جمع نمود به آن تعارض می‌گویند. (سلیمانی، فقه الحدیث ، ص ۲۴۱)
م- تعارض در اصطلاح حقوقی: تلافی دو فکر در جهت عکس یکدیگر به طوری که جمع بین آنها مقدور نباشد. (دکتر جعفر لنگرودی، ۱۳۸۸: ص ۱۵۶)
یکی از موارد تعارض که مورد بحث حقوقدانان قرار گرفته: ماده ۳۲۸ قانون مدنی و قانون ۱ مسئولیت مدنی در قانون ۳۲۸ مدنی آمده هرکس مال غیر را تلف کند ضامن آن است و باید مثل یا قیمت آن را بپردازد اهم از اینکه از روی عمد تلف کرده باشد یا بدون عمد: بنابراین تلف بدون بی‌احتیاطی زیان‌آور است اما ماده ۱مسئولیت مدنی مقرر می کند: هرکس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجه بی‌احتیاطی به جان یا سلامت یا مال لطمه‌ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگر شود مسئول جبران ناشی از عمل خود می‌باشد گروهی بین جمع دو ماده گفته‌اند که ماده ۱ قائده عام مسئولیت را بیان می‌کند اما ماده ۳۲۸ مخصوص اتلاف است. (زراعت مبانی استنباط حقوق، ج ۳، ص ۴۸۱)
۱۱-۱ تعریف لغوی و اصطلاحی اخبار
۱-۱۱-۱ تعریف لغوی اخبار
در بحث لغوی اخبار فقها چندان اختلاف نظر ندارند.
الف: اخبار در لغت جمع مکسر خبر به معنی احادیث و روایات و آگاهی‌ها می‌باشد. (سیدمحمود حسینی، ۱۳۸۸)
ب: ولی شانه‌چی گفته است اخبار جمع خبر است و گفته خبر از باب تفعیل و افعال هر دو آمده که گفته می‌شود: (خبره و اخبر الشئ و بالشئ: انباه به) . (شانه‌چی، درایه الحدیث، ص ۴۵)
ج: در فرهنگ دکتر معین و حسن انوری آمده اخبار جمع خبر ۱- به معنی آگاهی و خبر ۲- داستانها و روایات و افسانه‌ها ۳- حدیث‌ها و روایت‌های منقول از پیامبر و ائمه.
د: در فرهنگ لغت تاج‌العروس آمده: خبر چیزی است که از دیگری نقل شود که احتمال صدق یا کذب در آن دیده شود. (شانه‌چی، علم الحدیث، ص ۲۲)
س: در آیه شریفه قرآن سوره کهف آمده: (وَ کَیْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا) ترجمه: (چگونه طاقت آوری بر چیزی که احاطه علمی بر آن نداری) که در اینجا خبر به معنای عالم می‌باشد.
ه:درایه شریفه سوره زلزال آمده : (یومئذٍ تحدث اخبارها بان ربک اوحی )
آن هنگام مردم را به حوادث خویش آگاه می سازد که خداوند به او چنینی الهام کند( که در اینجا اخبار به معنی آگاهی می باشد )
۲-۱۱-۱ تعریف اصطلاحی اخبار
در بحث تعاریف اصطلاحی اخبار که مربوط به بحث ما می‌باشد همان احادیث که از ائمه معصوم و یاران او به دست ما رسیده است.
الف: سیدمحمود حسینی در کتب خود اخبار را چنین تعریف کرده است: اخبار سخن از فعل یا تقریر یا صفتی از معصوم یا رسول خدا (ص) می‌باشد که همان احادیث است اما در جای دیگر می‌گوید اگر بدی‌های شخص باشد غیبت است اگر از جهت فساد باشد سخن چینی می‌باشد و اگر به زیان مسلمین باشد خیانت است.
ب: شانه‌چی در کتب خود در مورد اخبار می‌گوید: اهل عربیه و محدثین خبر را حدیث دانسته‌اند که احتمال صدق یا کذب در آن زیاد می‌باشد. (علم الحدیث، ص ۲۲)
ج: از نظر اکثر اصولیون و محدثین اخبار جمع خبر است یعنی احادیث یا روایات که جمع حدیث و روایت می‌باشد که برای فهم اعتبار آنها باید آنه
ا را شناخت.
۱- خبر مقطوع الصدور: خبر گاه طوری است که موجب قطع به صدور آن می‌شود و به دو نوع خبر متواتر و خبر واحد محفوف تقسیم می‌شود:
الف- خبر متواتر خبریست که از آغاز زمان معصوم تا کنون نسل به نسل جمعی از مسلمانان آن را نقل کرده‌اند و تعدادشان به حدی است که تبانی آنها بر جعل این حدیث محال است و این خبر به سه دسته خبر متواتر لفظی متواتر معنوی و اجمالی تقسیم می‌شود: ۱. متواتر لفظی آن است که تمام الفاظ حدیث عیناً (بدون هیچ‌گونه اختلافی) به دست ما رسیده است مثل حدیث انما الاعمال بالنیات ۲. متواتر معنوی آن است که خبر متواتر با الفاظ مختلف نقل شده اما همه آنها یک معنی واحد را می‌رساند مثل حدیث لاضررکه به دو یا سه خبر مختلف نقل شده ۳. متواتر اجمالی آن است که از مجموعه روایات مورد مطالعه با دلالت التزامی به مطلبی پی می‌بریم مثلاً روایت جنگ و دفاع مسلمانان به شجاعت علی یقین پیدا می‌کنی.
ب- خبر واحد محفوف: خبر واحدی را گویند که قرینه قطعی (دلیل عقل و اجماع) بر صحت آن دلالت دارد.
۲- خبر ظنی الصدور: خبر واحد بدون قرینه قطعی را گویند که خود بر دو قسم است:
الف- مسند: حدیثی را گویند که اسم همه راویان آن حدیث در آن از آغاز تا اکنون ذکر شده است و خود بر دو نوع است: الف- معتبر: آن حدیثی است که به صدورش از معصوم اطمینان پیدا می‌کنیم که به چهار قسم تقسیم می‌شود: ۱. صحیح :خبری است که همه راویان آن عادل و شیعه دوازده امامی باشند (از نظر اصولیون حجت است). ۲.حسن: خبری است که همه راویان آن در هر طبقه تا امام معصوم امامی ممدوح یعنی بعضی عادل و بعضی ثقه دوازده امامی (از نظر اصولیون حجت است). ۳. موثق: خبری که همه راویان آن ثقه‌اند و راویان آن سنی و شیعه دوازده امامی‌اند یعنی ثقه سنی هم در حدیث داریم (طبق رأی اصولیون حجت است).

4. 4. ضعیف: خبری است که یکی یا چند نفر از راویان آن ثقه بودنش ثابت نشده است این خبر اصلاً حجت نیست مگر آنکه ضعف آن جبران شده باشد که در این صورت به آن خبر مقبوله می‌گویند.

ب- مرسل: حدیثی است که اسم همه راویان حدیث در آن ذکر نشده که خود بر دو نوع است: ۱. ثقه: آن حدیثی است که کسی به معصوم علیه السلام نسبت می‌دهد و اطمینان داریم که از فرد ثقه نقل می‌کند. ۲. خبر غیر ثقه: آن حدیثی است که کسی به معصوم نسبت می‌دهد اما اطمینان نداریم که خود فرد ثقه‌ای است یا نیست.
اصطلاحات اسامی دیگر حدیث: ۱. خبر مستفیض: خبری است که روات آن در هر طبقه بیش از دو تن و به قولی زیادتر از سه نفر باشند. ۲. خبر مشهور: خبری که بر زبان‌ها تکرار شود و اشتهار یافته باشد گرچه روات آن در هر طبقه با بعضی از طبقات از یک نفر تجاوز نکند یا اصلاً سندی بر آن نباشد مثل اصلاه معراج المومن که عمر ابن خطاب آن را به رسول اکرم نقل کرده است. ۳. خبر عزیز: از ماده (عز یعز) به معنی ندرت و کمی و یا به معنی قدرت و استقامت و وجه تسمیه خبر به عزیز به لحاظ ندرت و کمی احادیث است و به معنی قدرت استقامت جهت اطمینان وثوق است با آن خبری است که در هر طبقه دو نفر از دو نفر نقل کرده‌اند. ۴. خبر متفق خبری است که آن را بیشتر پیشوایان حدیث یا لا اقل چند تن از آنها روایت کرده باشند مثل متفقات بخاری و مسلم. ۵. متفرد: خبری است که یکی از پیشوایان حدیث نقل کرده باشند و دیگری آن را روایت ننموده باشد مانند منفردات مسلم. ۶. غریب الاسناد: خبری است که در تمام طبقات یک نفر از یک نفر نقل نموده. ۷. قریب المتن: خبری است که متن آن توسط جمعی از صحابه نقل شده ولی یک نفر فقط یک نفر از صحابی که دیگران آن را نقل نکرده‌اند روایت کند. ۸. غریب‌الالفاظ: خبری است که در متن حدیث لغاط و الفاظ مشکل و دور از استعمال یافت شود. (شانه‌چی، درایه الحدیث، ص ۸۱-۸۵)
۱۲-۱ بررسی اصطلاحات مشابه تعارض اخبار
موضوع بحث ما در مورد تعارض اخبار است اما تعارض فقط در مورد احادیث نمی‌باشد بلکه گاهی تعارض میان ادله و گاهی میان استصحاب و غیره که برای روشن شدن بحث این مسئله را بیان می‌کند.

1. 1. از دیدگاه شیخ انصاری و آشتیانی در مورد تعارض ادله چنین آمده است: تعارض ادله واژه ادله جمع دلیل به معنای عام آن است که شامل دلیل و معنای خاص (اماره و اصل می‌شود) و دلیل به معنای خاص بیانگر حکم شرعی واقعی است مانند ظواهر قرآن خبر ثقه و غیره «اماره» بر وزن نشانه مبین و مثبت موضوعی از موضوعات و مفید ظن به موضوع است که ناظر به کشف از واقع نیز می‌باشد مانند بینه شیاع اقرار اماره فراش و… .

بنابراین دلیل و اماره دارای وجه اشتراک‌اند که هر دو از ادله اجتهاد یه و کاشفیت ناقصه از واقع را دارند اما وجه افتراق این دو این است که دلیل مثبت موضوع و امار مثبت حکم شرعی است از این رو در موارد بسیار این دو اصطلاح در معنای یک‌دیگر به کار می‌روند زیرا گفته‌اند: «الدلیل و الاماره کالظرف و الجار و المجرور و کالفقیر و المسکین اذا اجتمعا افترقا اجتمعا» اما اصل حجت شرعی است از باب تعبد نه از باب حکایت و کاشفیت از حکم واقع.
ادله احکام شرعی به دو معناست:
۱- ادله اجتهادی
که مبین و طریق به احکام واقعی می‌باشند و شارع این ادله را به لحاظ حکایت و کاشفیت از احکام واقعی و افاده ظن نوعی به واقع حجت قرار داده است و این بخش از ادله اجتهادی نیز بر دو قسم است:
الف- ادله اجتهادی قطعی:
که مفید قطع و یقین به حکم واقعی می‌باشند و به عبارتی طریقیت و کاشفیت تامه از حکم واقعی د
ارند مانند نصوص قرآنی خبر متواتر السند منصوص الدلاله حکم عقل قطعی و اجماع محصل قطعی.
ب- ادله اجتهاد ظنی:
که مفید ظن نوعی به حکم واقعی می‌باشد و به عبارتی طریقت و کاشفیت ناقصه دارد ولی شارع آن را منزله علم قرار داده است مانند خبر واحد ثقه.
۲- ادله فقاهتی یا اصول عملیه چهارگانه (برائت، احتیاط تخییر و استصحاب)
که مبین احکام ظاهری و وظایف عملی تعبدی می‌باشند. یعنی احکامی که به لحاظ جهل مکلف به حکم واقعی، جعل و تشریع شده‌اند از این رو اختصاص به مکلفان جاهل و شاک دارند مانند اباحه استعمال دخانیات با اجرای اصل برائت. (بحر الفوائد، ج ۴، ص ۴ و فرائدالاصول، ج ۳، ص ۱۸۸)
۱- تعارض استصحاب با سایر اصول عملیه استصحاب مصدر باب استفعال که از صحب به معنی مصاحبت کردن و همراه گرفته شده است و از برجسته‌ترین اصول عملی است و به آن اصل محرزه می‌گویند و در اصطلاح بقا گذاشتن چیزی است که بر همان وضعیت بوده، هرگاه بین اصل استصحاب با یکی دیگر از اصول عملیه تعارض حاصل شود استصحاب مقدم خواهد شد. (محقق داماد، به نقل از آشتیانی، اصول فقه، ج ۳، ص ۱۸۴)
۲- تعارض اصل و ظاهر: مقصود از اصل، اصل عملی است که معادل فرض قانونی است و مقصود از ظاهر، اماره است مثلاً اگر مال مورد ودیعه تلف شود و مالک خسارت بخواهد و امین ادعا کند که بدون تعدی و تفریط تلف شده است اصل عدم وقوع مواظبت و احتیاط لازم از طرف امین به نفع مالک جاری است ولی ظاهر در باب امانات این است که امین خیانت نمی‌کند زیرا اشخاص مال خود را بعد از تشخیص و آزمایش و اعتماد به شخصی می‌دهند و غالباً امین خیانت نمی‌کند این ظاهر به نفع امین است در اصل و ظاهر با هم تعارض دارند در عمل گاهی ظاهر را بر اصل مقدم می‌دارم و گاهی اصل را در فقه قائده کلی برای تعارض اصل ظاهر دیده نشده بنابراین موقعی اصل و ظاهر با هم تناقض دارند که مقتضای اصل با هم تعارض داشته باشند. (لنگرودی، ترمینولوژی حقوق، ص ۱۵۹)
۳- تعارض بینات هرگاه مفاد شهادت و شهود یکی از اصحاب دعوی با مفاد شهادت شهود دیگری دعوی اختلاف داشته باشد شهادت شهود هر دو طرف واجد شرایط قانونی باشد برلی رفع تعارض آن از نظر شهید ثانی قائل به جمع عملی شیخ انصاری و محقق رشتی قائل به قید قرعه و از نظر حقوقدانان ترجیح از جانب مدعی می‌باشد. (قلی‌پور گیلانی، تلخیص‌الاصول، ج ۳، ص ۱۴۲)
۴- تعارض قوانین ممکن است دو قانون از هر جهت مخالف مدلول یکدیگر باشد در این صورت حالت دو قانون را تعارض قوانین می‌گویند (در این صورت اگر تعارض در قوانین داخلی یک کشور باشد قانون موخر ناسخ قانون مقدم می‌باشد). (لنگرودی، ترمینولوژی، ص ۱۶۱)
۵- تعارض اظهر با ظاهر در تعارض اظهر بر ظاهر دلیلی که دلالتش اظهر است بر دلیلی که دلالتش ظاهری است مقدم می‌شود. (فرجی، اصول فقه عمومی، ص ۲۹۴)

مشارکت به عنوان وسیله است
مشارکت یک هدف است.
در نهایت ما از مشارکت به عنوان ابزاری برای مقبولیت برنامه ها و همچنین به عنوان ابزاری برای توانمند سازی استفاده می کنیم. نمودار ۱ نشان می دهد زمانی که ما از مقام بالاتر پروژه را بین مردم مطرح می کنیم، احتمال مقبولیت آن کمتر است
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
توانمندی <—< تشریک مساعی < مشاوره < توزیع اطلالاعات
(دماری، ۱۳۸۷).
۲-۲-۲-تعریف و مفهوم مشارکت مردمی
مشارکت به معنای درگیر شدن بسیار نزدیک مردم در فراگردهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی موثر بر زندگی آنان است. مشارکت باعث می شود مردم همواره دسترسی ثابت و پیوسته به فراگرد تصمیم‌گیری‌های و اقتدار داشته باشند. مشارمت در این معنی ضرورتی در بالندگی انسان به شمار می‌رود(طوسی، ۱۳۷۸) یا به عبارتی مشارکت فرایند فعال و هدف گرایی است که طی آن همه افراد در سطوح مختلف در جهت شناسایی و حل مساله مشترک فعالیت می کنند) فردریک و کینیت^[۲]، ۱۹۷۲).
به اعتقاد ساشکین)^[۳] ۱۹۸۴) در عمل، حداقل باید در چهار زمینه اصلی مشارکت وجود داشته باشد تا به آن مدیریت مشارکتی اطلاق گردد:
افراد بتوانند در تعیین هدفها، مشارکت داشته باشند.
افراد بتوانند در تصمیم سازی مشارکت کنند، یعنی از میان گزینه های مختلف، یکی را انتخاب کنند.
افراد در حل مشکلات مشارکت کنند، فرایندی که شامل تعریف مشکل یا مساله و ارائه راه حلهای عملیاتی و انتخاب از میان آنان است.
افراد در ایجاد تغییر و تحولات مشارکت کنند.
۲-۲-۳-پیشینه فعالیت های مشارکتی در ایران
تشکل‌های مردمی در ایران دارای سوابق تاریخی دیرینه ایی هستند. در واقع از زمانی که زندگی اجتماعی انسان ها در روستاها و سپس در شهرها شکل گرفت نیاز به یاری گری و مشارکت مطرح شد و کمک توانمندان به ناتوانان در اشکال فردی و گروهی شکل گرفته ونهادینه شده است. به طور کلی می توان دو الگوی مشارکت و به تبع آن دو سازمان سنتی و مدنی را از همدیگر تفکیک کرد. الگوی اول مش ارکت، الگوی سنتی است که حول خود سازما نهای سنتی را شکل داده است. منظور از مشارکت سنتی مشارکت بر اساس سنت، عرف، عادت و مذهب است و میان افراد جامعه به شکل نهادی و خودجوش وجود دارد. این مشارکت محصول گذشت سالیان دراز بوده است و از گذشته در میان مردم وجود داشته و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است و پاسخی به نیازهای تحولات تاریخی بوده اند. در این الگو، دولت هیچ نقشی در هدایت و سازماندهی نداشته و آنجام کارها بر عهده مردم است.
این الگو علی رغم تحولات اجتماعی سده اخیر در جامعه ایرانی با اندکی تغییرات، هنوز هم با قدرت در بسیاری از شهرهای ایران به حیات خود ادامه می دهد. این الگوی مشارکت حول محور تشکلهای مردمی از جمله کانونها و هیات های مذهبی، کانون های قرض الحسنه و غیره را شکل گرفته است و امروزه فعالیت در چارچوب این کانون ها آنجام می‌گیرد.
الگوی دوم مشارکت، مشارکت جدید و یا مدنی است. در این الگو، مشارکت بر اساس محرکی است که افراد را به فعالیت وا می دارد. این محرک معمولا از جانب سازمان های دولتی برای جلب و افزایش مشارکت مردم در امور مختلف در قالب برنامه های خاص وارد می‌شود. این الگو می‌تواند اجباری و یا داوطلبانه باشد. این الگو پیرامون خود سازمان های متعددی را شکل داده است که از جمله آنها می توان به شوراها، شورایار یهای محله ایی، سازمان های مردم نهاد و غیره اشاره کرد. تجربه و سابقه این الگوی مشارکتی در اداره شهرها را می توان به زمان مشروطیت و برپایی انجمن‌های بلدی نسبت داد.
۲-۲-۴- درآمدی بر اصول، قوانین و مقررات سازما نهای مرد م نهاد
انقلاب اسلامی از آنجا که یکی ازاهداف عمده انقلاب تلاش برای افزایش مشارکت مردم در امور شهر بود، بر این اساس و با توجه به نقش موثر سیاست عدم تمرکز در اداره امور عمومی و ضرورت سپردن امور محلی به دست مردم محل، تشکیل شوراهای اسلامی مردمی مورد توجه قرار گرفت و برای تامین مشارکت مردم در پیشبرد سریع برنامه های توسعه جایگاه ویژه ایی در قانون اساسی به خود اختصاص داد. در قانون اساسی اصول سوم و هفتم و صدم درباره شوراها بحث کرده و به روشنی اداره امور کشور را با اتکا به آراء عمومی و مشارکت مردم امکان پذیر دانسته است(گروه توانمندسازی آموزش، ۱۳۹۰).
۲-۲-۵- ضرورت و مزایای جلب مشارکت‌های مردمی در روند توسعه
در نظریه های نوین اقتصاد و مدیریت، مردم اصلی ترین عامل تولید و بزرگترین سرمایه اجتماعی در هر جامعه ای محسوب می شوند که اگر زمینه مشارکت، خلاقیت، بالندگی و توسعه برای آنها بوجود بیاید، می توانند نقش سازنده ای در پیشرفت و توسعه یافتگی جامعه ایفا نمایند. امروزه در کشورهای توسعه یافته دنیا که بیش از پیش به ضرورت و » اهمیت تاثیر گذاری مردم در روند توسعه همه جانبه پی برده شده است، سیاست شهروندان اولویت اول در تمامی امورند، را سیاست رایج خود قرار داده اند. این سیاست موجب شده تا مشارکت سازنده و مبتنی بر اعتمادی میان دولت و شهروندان بوجود آید و شهروندان نسبت به مسائل محیطی و دیگر شهروندان احساس مسئولیت کنند و همین طور دولتمردان و کارگزاران بوروکراسی این الزام را درک کنند که باید به انتظارات و خواسته های شهروندان گوش فرا داده و ارضاء نیازها و انتظارات شهروندان را اولویت نخست فعالیتها و اقدامات خود قرار دهند(الوانی و دانایی فرد، ۱۳۸۰).
صاحب نظران معاصر را اعتقاد بر این است که مردم را باید هر چه بیشتر در اداره امور محلی و اخذ تصمیمات و سیاستهایی که مستقیما با سرنوشت آنا بستگی دارد، شرکت داد. این مشارکت مردم در اداره امور جامعه، باعث می شود که چشمان خود را بر روی حقایق محیط اجتماعی خویش باز نگه دارند، نیازهای دسته جمعی را دریابند، به نظام سازمانی و اداری بر مقدرات خود بنگرند و به نقائص و مشکلات موجود در آن واقف شوند(طاهری، ۱۳۷۶).
به طور کلی استفاده از مدیریت مشارکتی و ایجاد زمینه مشارکت مردم در اداره امور جامعه در سطوح مختلف محلی، منطقه‌ای و ملی، می تواند پیامدها و فواید فراوانی را در روند توسعه و محرومیت زدایی به همراه داشته باشد که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می کنیم:
مشارکت مردمی، باعث ایجاد تعهد، مسئولیت پذیری، همدردی، اعتماد و وفاداری در افراد جامعه نسبت به حکومت، دولت و جامعه شده و احساس مالکیت و تلاشگری را افزایش می دهد.
مشارکت باعث تقویت بنیانهای اعتقادی و عامل بروز و شکوفایی افکار و ایده های بدیع (خلاقیت و نوآوری) در عرصه جامعه می شود.
مشارکت، تضادها، تعارض ها و تنگ نظری ها را در درون جامعه کاهش می دهد و موجب افزایش وفاق، همدلی، همگرایی، انسجام و انتقادپذیری می شود.
مشارکت انگیزش را نیرومند می سازد و با ارضای نیازهای معنوی افراد جامعه، آنها را ترغیب می کند که بیش از پیش در راستای اهداف راهبردی و بلند مدت جامعه تلاش بکنند(نژاد ایرانی، ۱۳۷۵).
مشارکت، حاشیه نشینی را از بین می برد. یکی از دشواری های عمده اکثر کشورهای در حال توسعه این است که اکثریت بی تفاوت در کنار اقلیتی دست اندرکار و مسئول قرار دارند، فراهم آوردن شرایط مناسب برای مشارکت مردم در سرنوشت خویش، راهکارهای برای بدر آمدن ار بی تفاوتی و مبارزه با حاشیه نشینی است.
مشارکت، فرهنگ سکوت را درهم می شکند و موجب به میدان کشیدن شدن گروه‌ها و قشرهای محروم جامعه شده و باعث می گردد آنان نیز پای به میدان فعالیت بگذارند و علاوه بر یافتن کرامت خود دوشادوش دیگران به تولید بپردازند.
مشارکت، ناتوانان را توانمند می سازد. ناتوانی یک امر عرضی است و نا ماهوی؛ بسیاری از مزدم در زندگی به ناتوانی گرفتارند چرا که بخت پروردن توانایی های خود را نیافته اند. مشارکت انسان را به راه توانمندی هدایت کرده و توانایی های بالقوه آنان را به شکوفایی می رساند(طوسی، ۱۳۷۱).
۲-۲-۶- دیدگاه امام راحل (ره) درباره مشارکت در فرهنگ جهادی
پس از انقلاب اسلامی، طرح ایده همبستگی و مشارکت عمومی برای همدلی مسلمانان، وحدت و یکپارچگی آنان، از ضروریات جهان اسلام و مه مترین استراتژی برای مقابله با توطئه های استکبار جهانی است. انقلاب اسلامی که شدیدا استکبار جهانی و سکولاریسم را به چالش کشانده، برای حفظ هویت خویش نیازمند، فاصله گرفتن از آن و تثبیت موقعیت و تحقق آرما نهای خویش است. از این رو، ایده همبستگی، وحدت و مشارکت عمومی به عنوان یک استراتژی همواره موضوعی بکر و تازه م یباشد. حضرت امام (ره) با اعتقاد راسخ به آیه (امام در سخن خود از مشارکت در تمام امور از جهت سیاسی و اقتصادی و شرکت در طراحی و اجرای امور و دانشجوهای عزیز، متخصصان، مهندسان، بازاریان و کشاورزان و همه قشرهای ملت ». ساختن کشور سخن گفته است داوطلب برای این است که ایران به طور مخروبه به دست ما آمده است را بسازند. از این جهت ما به یک جهاد نیاز داریم.
در این سخن از همه نیروها درخواست مشارکت شده است و از طرفی حوزه فعالیت نیروها را فقرزدایی و ساختن نقاط دور دست و محروم می داند.
۲-۲-۷- مبانی فلسفی مشارکت
به طور کلی مبانی فلسفی مشارکت از چهار دیدگاه قابل بررسی است که خلاصه آنها در جدول شماره۲- ۱ ارائه شده است.
جدول ۲-۱ : اهداف و نکات کلیدی در دیدگاه های فلسفی مشارکت

در سال ۱۹۳۰ برای گریز از منطق دو ارزشی منطق چند ارزشی توسط لوکاسیه ویچ منطق دان ارائه شد در واقع منطق فازی نیز یک منطق چند ارزشی است در این منطق به جای درست یا نادرست ،سیاه یا سفید ،صفر یا یک ،طیف نامحدودی از خاکستری بین سیاه و سفید وجود دارد لذا منطق فازی را می توان منطق خاکستری نامید.( عطائی،۱۳۸۹)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در سال ۱۹۶۵ ،دانشمند بزرگ ایرانی به نام پرفسور لطفی عسگرزاده تئوری ای جهت کمی سازی پدیده های تقریبی ارائه کرد که به «تئوری فازی »معروف شد .هدف اولیه او در آن زمان توسعه ی مدلی کارآمدتر برای توصیف فرایند پردازش زبان های طبیعی بود.او مفاهیم و اصطلاحاتی هم چون مجموعه های فازی ،رویدادهای فازی ،اعداد فازی و فازی سازی را وارد علوم ریاضیات و مهندسی کرد .یکی از اولین کاربردهای مهم عملی این فرضیه در سال ۱۹۷۴ بود،هنگامی که ممدانی و آسیلیان از منطق فازی برای تنظیم یک موتور بخار استفاده کردند. (امیری ،۱۳۹۲)
فازی بودن به معنای چند ارزشی بودن است این بدان معناست که در پاسخ به هر سوال سه انتخاب یا بیشتر وجود دارد و شاید طیف نامحدودی از انتخاب ها به جای فقط دو انتخاب نهایی وجود داشته باشد (اسماعیل پور و همکاران،۱۳۸۸)
یک مجموعه فازی توسط یک تابع عضویت مشخص شده است که به هر کدام از عضوهای آن درجه ای از عضویت میان ۰ تا ۱ اختصاص می یابد .این درجه ی عضویت نشان می دهد هر کدام از اعضا به چه اندازه عضو مجموعه هستند .در نتیجه در منطق فازی واژگان تعریفی همانند خوب ،بد و یا متوسط می توانند به اعداد تعریف شده ی مشخص تفسیر شوند.( معمارزاده ،۱۳۹۰)
براساس نظریه فازی ،یک عدد فازی ،مجموعه فازی خاصی به صورت(۳-۱) می باشد که در آن مقادیر حقیقی عضو مجموعه را می پذیردو تابع عضویت آن به صورت می باشد.بیشترین اعداد فازی مورد استفاده ،اعداد فازی مثلثی و ذوزنقه ای هستند.اعداد فازی مثلثی ،به دلیل محاسبات ساده تر بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند، این عدد می تواند به صورت عدد فازی مثلثی نشان داده شود. شکل (۲-۳)این تابع عضویت را نشان می دهد (تقی زاده و فضلی ،۱۳۹۰)
نمودار (۳-۲) تابع عضویت
۱
۳-۸-۶تکنیک دیمتل فازی :
روش دیمتل برای ساختاردهی به یک دنباله از اطلاعات مفروض کاربرد دارد ،به طوری که شدت ارتباط را به طور امتیازدهی مورد بررسی قرار می دهد و بازخوردهای بین معیارهای اصلی را تواما با اهمیت آنها جستجو می کند (حاجی میرزا ،۱۳۹۰)این تکنیک را اولین بار دانشمندان آمریکایی در بین سال های ۱۹۲۶ تا ۱۹۷۲ ارائه کردند و روشی برای مسائل پیچیده بود و براساس تئوری گراف ساخته شده بود که قادر بود مسئل را با روش ساده حل کند ولی عیبی که بر تکنیک دیمتل وارد است ؛یعنی تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان موجب ارائه تکنیک دیمتل فازی شد .روش دیمتل فازی با بهره گرفتن از متغییرهای زبانی فازی ، تصمیم گیری را در شرایط عدم اطمینان محیطی آسان می نماید و این تکنیک در زمینه های تولید ،مدیریت سازمان ،سیستم های اطلاعات و علوم اجتماعی کاربرد دارد .(جمالی و هاشمی ،۱۳۹۰)
در حل به روش دیمتل فازی نیازمند تعیین معیارهایی برای تصمیم گیری هستیم .برای رفع عدم اطمینان باید معیارها را با توجه به معیارهای زبانی جدول (۱-۳) در اختیار تصمیم گیرنده بگذاریم تا با توجه به این معیارهای زبانی ،شاخص ها با هم مقایسه شوند (جمالی و هاشمی ،۱۳۹۰)مقیاس این جدول براساس پژوهش لین و وو lin ,wu2008 می باشد.

جدول (۳-۱) ارزش معادل متغییر های زبانی براساس پژوهش لین و وو lin ,w u
۳-۸-۶-۱حل روش دیمتل فازی:
قدم اول: تشکیل ماتریس تصمیم فازی
ابتدابرای اینکه بتوان تاثیر متقابل هر یک از معیارهار را نسبت به همدیگر بدست آوردیم پرسشنامه مقایسات زوجی طراحی کرده و و به چند تن از خبرگان توزیع می شود . برای تعیین میزان تاثیر هر یک از عوامل روی عوامل دیگر از اعداد ۰ تا ۴ استفاده شد، بدین صورت که مطابق جدول (۲-۳) بترتیب از بدون تاثیر تا تاثیر خیلی زیاد عوامل روی یکدیگر درجه بندی شده و توسط خبره ها مورد ارزیابی قرار می گیرد. بعد از جمع آوری پرسشنامه ها، ماتریس مقایسات زوجی مطابق با جدول (۲-۳) به اعداد فازی مثلثی تبدیل می شوند.
جدول (۳-۲) تاثیر متقابل معیارها

فصل پنجم:
بحث و نتیجه گیری

۵-۱- مقدمه

در این فصل براساس تحلیل هایی که در فصل چهارم انجام شده است به ارائه نتایج پرداخته می شود : هدف اصلی این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار موفق BPR در بانک گردشگری است. متغیرها شناسایی و پس از توزیع پرسشنامه در بین کارشناسان و مدیران بانک ، ۴ عامل اصلی شناسایی گردید. در این فصل ضمن جمع بندی نتایج حاصل از تحلیل داده ها، پیشنهادها و محدودیتهایی که محقق در انجام تحقیق با آن مواجه بوده مطرح خواهد شد.پژوهش حاضر برای پاسخ دهی به سؤالات زیر بوده است : عوامل مؤثر بر استقرار موفق BPR کدامند و اولویت بندی این عوامل به چه صورت است؟ آیا وضعیت عوامل تعیین کننده استقرار موفقیت آمیزBPR در بانک گردشگری مطلوب است؟ برای پاسخ دهی به سه سؤال مذکور پرسشنامه ای با ۴۲ سؤال تهیه و تنظیم و بین۳۰۰ نفر از مدیران و کارشناسان به عنوان اعضای گروه نمونه توزیع و جمع آوری گردید که تأکیدی بر عوامل شناسایی شده بود. داده های حاصل از پرسشنامه از طریق تکنیک تحلیل عاملی تأییدی، مورد تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن استخراج ۴ عامل اصلی به عنوان عوامل مؤثر بر پیاده سازی موفق BPR در جامعه مورد مطالعه است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۵-۲- خلاصه یافته ها و نتایج حاصل از پژوهش :

داده های حاصل از پرسشنامه از طریق تکنیک تحلیل عاملی تاییدی، مورد تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن استخراج ۴ عامل اصلی به عنوان عوامل مؤثر بر پیاده سازی موفق BPR در جامعه مورد مطالعه است، نتایج حاصل از این فرایند به شرح ذیل است :
براساس تحلیل عاملی تاییدی و رتبه بندی حاصل از تحلیل فریدمن عامل رهبری اثربخش با رتبه میانگین ۲٫۸۸ است و می توان چنین استدلال کردکه زیر عوامل های این عامل(درک و شناخت مدیریت ارشد، تعهد مدیریت ارشد، مدیریت دانش، منابع مالی کافی، استفاده از مشاوران مجرب، انسجام بین وظایف) بیشترین تأثیر را بر استقرار موفق BPR دارد.
عامل دوم که به عنوان عامل مدیریت تغییر با رتبه میانگین ۲٫۲۳ است و می توان چنین استدلال کردکه زیر عوامل های این عامل(ساختار کمتر بوروکراتیک، واگذاری اختیارات، فناوری اطلاعات، آمادگی برای تغییر) بر استقرار موفق BPR تأثیرگذار است.
سومین عامل، عامل مدیریت پرو‍‍ژه با رتبه میانگین ۲٫۹۷ به عنوان اولین عامل مؤثر و می توان چنین استدلال کردکه زیر عوامل های این عامل(شناخت تغییر، شفافیت در اجرای پروژه، جمع آوری اطلاعات کافی، روش شناسی مناسب، ارزیابی نتایج، خلاقیت در اجرای پروژه) بر استقرار موفق BPR تأثیرگذار است.
عامل چهارم، عامل منابع انسانی با رتبه میانگین ۱٫۹۳ است و می توان چنین استدلال کردکه زیر عوامل های این عامل(کاهش مقاومت کارکنان، توجه به ایده های کارکنان، مشارکت کارکنان، ایجاد انگیزش در کارکنان، دانش و توانمندی کارکنان،) بر استقرار موفق BPR کمترین تأثیرگذاری را دارد.در شکل ۱-۵ این عوامل نشان داده شده است.
درک و شناخت مدیریت ارشد، تعهد مدیریت ارشد، مدیریت دانش، منابع مالی کافی، استفاده از مشاوران مجرب، انسجام بین وظایف
شناخت تغییر، شفافیت در اجرای پروژه، جمع آوری اطلاعات کافی، روش شناسی مناسب، ارزیابی نتایج، خلاقیت در اجرای پروژه
مدیریت پروژه
رهبری اثربخش
۲٫۹۷ ۲٫۸۸
۲٫۲۳ ۱٫۹۳
منابع انسانی
مدیریت تغییر
ساختار کمتر بوروکراتیک، واگذاری اختیارات، فناوری اطلاعات، آمادگی برای تغییر
کاهش مقاومت کارکنان، توجه به ایده های کارکنان، مشارکت کارکنان، ایجاد انگیزش در کارکنان، دانش و توانمندی کارکنان،
شکل ۵ - ۱- عوامل مؤثر بر استقرار موفق BPR
متغیر شناخت و درک مدیریت ارشد با میانگین ۳٫۳۸۱۹ دارای میانگین بالاتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که مدیریت ارشد سازمان دارای شناخت و درک نسبتاً خوبی در اجرای پروژه BPR می باشد.
متغیر تعهد و پشتیبانی مدیریت ارشد با میانگین ۳٫۱۷۰۰ دارای میانگین نسبتاً بالاتر از میانگین نظری است و این، به معنای اینست که مدیریت ارشد از دید سازمان دارای تعهد و پشتیبانی نسبتاً خوبیست.
متغیر شناخت تغییر با میانگین ۲٫۹۲۲۳ دارای میانگین بالاتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان شناخت نسبتاً خوبی در اجرای پروژه BPR می باشد.
متغیر واگذاری اختیارات با میانگین ۲٫۸۰۸۳دارای میانگین پایین تر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که در اجرای پروژه مهندسی مجدد فرآیندها تفویض اختیارات در سازمان نسبتاً کم است.
متغیر روش شناسی مناسب با میانگین ۳٫۰۰۴۹ دارای میانگین بالاتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان در پیاده سازی پروژه بازمهندسی فرآیندها توجه نسبتاً زیادی به روش شناسی مناسب و مطلوب دارند.
متغیر فناوری اطلاعات مناسب با میانگین ۳٫۵۵۸۳ دارای میانگین بالاتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان در پیاده سازی پروژه بازمهندسی فرآیندها توجه نسبتاً بالایی به بکارگیری زیرساختهای الکترونیک و ابزارآلات فناوری اطلاعات دارند.
متغیر مقاومت کارکنان با میانگین ۲٫۷۱۹۵ دارای میانگین پایین تر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که کارکنان در اجرای پروژه BPR به میزان نسبتاً کمی مقاومت می کنند.
متغیر ساختار کمتر بروکراتیک با میانگین ۲٫۷۳۷۶ دارای میانگین پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان به میزان نسبتاً کمی به ساختار مسطح و کمتر بوروکراتیک توجه دارند. .
متغییر دانش و توانمندی کارکنان با میانگین ۲٫۷۳۴۱ دارای میانگین پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که کارکنان دانش و توانمندی نسبتاً کمی در قبال پروژه مهندسی مجدد دارند.
متغیر مدیریت دانش با میانگین ۳٫۰۱۹۹ دارای میانگین نسبتاً بالاتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان در اجرای پروژه BPR دانش را به میزان نسبتاً کمی درک می کنند.
متغیر مشارکت کارکنان با میانگین ۲٫۷۱۳۶دارای میانگین پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که در اجرای پروژه BPR کارکنان مشارکت نسبتاً کمی دارند.
متغیر شفافیت در اجرای پروژه با میانگین ۲٫۶۶۷۵دارای میانگین پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان در اجرای پروژه BPR به میزان نسبتاً کمی شفافیت دارند.
متغیر ایجاد انگیزش در کارکنان با میانگین ۲٫۸۵۶۸دارای میانگین نسبتاً پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان در اجرای پروژه BPR به میزان نسبتاً کمی انگیزش دارند.
متغیر ایجاد انگیزش در کارکنان با میانگین ۲٫۸۵۶۸دارای میانگین نسبتاً پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان در اجرای پروژه BPR به میزان نسبتاً کمی انگیزش دارند.
متغیر خلاقیت و نوآوری در اجرای پروژه با میانگین ۲٫۹۸۷۹دارای میانگین نسبتاً پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان در اجرای پروژه BPR به میزان نسبتاً کمی خلاقیت صورت می پذیرد.
متغیر آمادگی برای تغییر با میانگین ۳٫۱۲۱۴ دارای میانگین نسبتاً بالاتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان آمادگی نسبتاً خوبی برای تغییرات ریشه ای در فرآیندهای کسب و کار دارند.
متغیر منابع مالی کافی با میانگین ۲٫۹۸۰۲ دارای میانگین نسبتاً پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان بودجه نسبتاً کمی برای پیاده سازی BPR تخصیص می دهند.
متغیر استفاده از مشاوران مجرب با میانگین ۲٫۸۲۵۹دارای میانگین پایین تر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان در پیاده سازی BPR به میزان نسبتاً کمی از مشاوران مجرب استفاده می کنند.
متغیر منابع اطلاعاتی با میانگین ۲٫۹۱۴۶ دارای میانگین نسبتاً پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان اطلاعات نسبتاً کمی را برای پیاده سازی BPR جمع آوری می کنند.
متغیر ارزیابی نتایج با میانگین ۲٫۹۴۰۶ دارای میانگین نسبتاً پایینتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که ارزیابی نتایج به میزان نسبتاً کمی در راستای پیاده سازی پروژه BPR صورت می پذیرد.
متغیر انسجام بین وظایف با میانگین ۳٫۰۰۵۰ دارای میانگین نسبتاً بالاتر از میانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان بین وظایف سازمانی انسجام نسبتاً بالایی را برقرار می کنند.
متغیر توجه به ایده کارکنان با میانگین ۳٫۰۵۵۸ دارای میانگین نسبتاً بالاتر ازمیانگین نظری است و این به معنای اینست که سازمان در اجرای پروژه BPR توجه نسبتاً خوبی به ایده کارکنان دارد

۵-۳-نتیجه گیری و بحث:

همانطور که یافته های پژوهش نشان داد، به طور کلی عوامل مؤثر بر استقرار موفقیت آمیزBPR را می توان به ۴ طبقه بندی تقسیم کرد. این عوامل عبارتند از : عامل مدیریت پروژه، رهبری اثربخش، مدیریت تغییر و منابع انسانی. حال با در نظر گرفتن این عوامل به مقایسه این تحقیق با تحقیقات دیگر پرداخته می شود.
در مطالعه هی در چین مشخص شد که حمایت مدیریت با ۹۵% از موافقت پاسخ دهندگان در بالای لیست است؛ رتبه دوم، بهبود ارتباطات بین فعالیتی، رتبه سوم ترکیب تیم پروژه بین واحدی و رتبه چهارم اهداف قابل سنجش BPR از عوامل موثر بر استقرار BPR است. در صورتی که با توجه به پاسخ سوال دوم پژوهش حاضر اولویت یکم تا چهارم عبارت است از: ۱) رهبری اثربخش ۲) عامل مدیریت تغییر ۳) عامل مدیریت پروژه ۴) عامل منابع انسانی.
نتایج این پژوهش از حیث تعداد عوامل مشابه تحقیق سونگ و گیبسون (۱۹۹۸) و کرو و همکاران (۲۰۰۲) است؛ ولی از حیث عنوان متفاوت است. سونگ و گیبسون با بررسی ادبیات موضوع و تحقیق در شرکتهای کره ای بیست متغیر موفقیت استقرار BPR را شناسایی کرده اند و آنها را در چهار گروه ۱) استراتژیک ۲) سازمانی ۳) متدولوژیک و ۴) تکنولوژیک / آموزشی دسته بندی کردند. کرو و همکاران (۲۰۰۲) نیز عوامل موفقیت BPR را در چهار گروه اصلی “رهبری یکسان نگر"، “همکاری در محیط کار"، “تعهد مدیریت ارشد” و “حمایت مدیریتی” گروه بندی کرده اند.

۵-۴- محدودیت های پژوهش

1. محدودیت ذاتی پرسشنامه

۲-۹-۴ رژیم غذایی وتغذیه

نقش رژیم غذایی در افراد مبتلا به ام اس در کمک به کنترل علایم ام اس تا پیشگیری از پیشرفت بیماری بسیار مهم است . خوب خوردن نقش بسیار مهمی در افراد مبتلا به ام اس دارد . زمانی که علایم بیماری ام اس تغیر می کند . بعضی علایم می تواند سلامتی فرد را تحت تاثیر قرار دهند . ارتباط بین رژیم غذایی در کنترل برخی علایم بیماری ام اس وحفظ سلامتی افراد ثابت شده است (جعفری ، ۱۳۸۸).
بسیاری از رژیم های غذایی که ادعا می شود برای ام اس مفید هستند عملا سودی ندارند وحتی رعایت دقیق برخی از این رژیم ها ، علیرغم اینکه نیازی به آنها وجود ندارد استرس زاست . برخی از آنها نیز ممکن است خطرناک باشند ، بویژه آنهاییکه به عنوان مکمل افزودنی غذایی بکار می روند چون برخی مواد غذایی اگر به مقادیر زیاد خورده شوند ممکن است اثرات جانبی جدی داشته باشند . در ضمن در برخی بسته های غذایی یا گیاهی نیز مواد سمی یافت شده است .اگر تغیر در عادات رژیم غذایی لازم باشد باید تداوم داشته باشد واصول علمی آن رعایت شود .بیمار باید تعادل رژیم غذایی^[۱۰]داشته باشد تا بتواند انرژی خود را تأمین کند و افزایش وزن نامعمول پیدا نکند .مصرف روغن های مایع غیراشباع مانند روغن آفتابگردان ، مایع و زیتون برای بیمار مفید است ولی قطعی نیست.رژیم غذایی حاوی میوه جات ،سبزیجات تازه ،ویتامین ها ، مایعات مناسب ۳-۴ لیتر در روز ، بعلت داشتن مواد آنتی اکسیدان توصیه می شود.استفاده از درمان های جایگزین توصیه نمی شود تغذیه در مالتیپل اسکلروزیس سلامتی به مقدار زیادی به آنچه که شما روزانه می خورید بستگی دارد . خوب خوردن ضرورت برای همه است ، اما مخصوصاً برای افراد مبتلا به ام اس مهم است (میرزابیگی ، ۱۳۹۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

واضح ترین مورد پیشنهاد شده در هرم افزایش در مصرف نشاسته و کاهش درمصرف مواد پروتئینی می باشد. منظور از تغییر این است که شما گوشت کمتری بخورید مخصوصاً گوشت قرمز و بیشتر نان ، برنج و مواد نشاسته ای مصرف کنید. همه انواع حبوبات از گندم ، جو دو سر ، جو و گندم سیاه باید به رژیم غذایی شما اضافه شود. چونکه تمام غلات سبوسدار ، حبوبات ، نان ها و برنج دارای فیبر ، ویتامین ها و مواد معدنی بیشتر از محصولات سفید (بدون سبوس ) می باشند و مصرف آنها صرفنظر از تمام صحبت هایی که در مورد مواد نشاسته ای وجود دارد از جمله اینکه چاق کننده هستند، برای شما بهتر است از مواد نشاسته ای استفاده کنید .
راهنمای رژیم غذایی: ۱- غذاهای متنوع بخورید۲- پرهیز از مصرف زیاد چربی وکلسترول ۳- کاهش مصرف قندهای ساده ۴- از مصرف سدیم زیاد پرهیز کنید (نبوی وایران پور ، ۱۳۸۵).
استفاده از یک رژیم غذایی سالم و صحیح در بیماران مبتلا به ام اس از سایر افراد اهمیت بیشتری دارد. «رژیم غذایی مناسب به ویژه اگر در مراحل ابتدایی بیماری شروع شود باعث کند شدن سیر بیماری و کاهش میزان ناتوانی کلی در دراز مدت می‌شود.همچنین این بیماران به علت کم تحرکی ناشی از بیماری و استفاده از کورتون مستعدپوکی استخوان هستند و با یک رژیم غذایی مناسب می‌توان از پوکی استخوان جلوگیری نمود . تحقیقات حاکی از این واقعیت است که اکثر بیماران ام اس طی بیماری دچار کاهش یا افزایش غیر طبیعی وزن می‌شوند که هر دوی این حالات بر روی وضعیت بیمار اثر منفی دارد. با پیروی از تغذیه صحیح می‌توان وزن بیمار را درحد مطلوب حفظ کرد. دیگر اینکه تغذیه سالم از دو عارضه شایع و مهم ام اس یعنی یبوست و عفونت‌های ادراری پیشگیری می‌کند. از سوی دیگر با تغذیه سالم می‌توان عوارض داروهای مصرفی متعددی را که بیماران ناگزیر از مصرف آن هستند ، به حداقل رساند. » مواد غذایی مفید برای بیماران ام اس بنا به گفته دکتر «مهرداد حلوایی» متخصص فیزیولوژی، از این قرار است: امگا ۳ و امگا۶، انواع ماهی به‌ خصوص ماهی ساردین و سالمون و سایر منابع غذایی آن نظیر روغن سویا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان، سبزیجات برگ سبز و روغن کبد ماهی، میوه‌ها و سبزی‌های تازه و تمیز که برگ آن‌ها سبز پررنگ است، آب تازه و تصفیه شده، چای‌های گیاهی به جای چای معمولی و آب میوه رقیق شده. امروز بیش از هر زمان دیگری نقش مسلم عادت ها والگوهای تغذیه ای در بروز ، پیشگیری ودرمان بیماری ها مشخص شده است.نقش تغذیه را می توان به دو عملکرد اساسی تقسیم بندی کرد نخست انکه کمبود مواد مغذی زمینه را برای بروز انواع مختلف بیماری ها مستعد می کند .دوم آنکه بسیاری از بیماری های مختلف می توانند کمبود مواد مغذی را بدنبال داشته باشند (محمد شیرازی ۱۳۸۷).
اختلالات روانی به دودسته عمده تقسیم می شوند . دسته ای که اختلالات محوری نوع ۱ نام دارد و اغلب بدون دارو بهبود نمی یابند و دسته دوم اختلالات محوری نوع ۲ یا اختلالات شخصیتی هستند که در اصل رفتاری اند اختلالات روانی شامل تغیر عملکرد مغز یا سیستم عصبی مرکزی است . اختلالات محوری نوع یک بیشتر شامل افسردگی ، اضطراب ، وسواس ، اختلال دوقطبی ، اختلال بیش فعالی ، کم توجهی ، شیزوفرنی ، واسترس پس از تروما وهمچنین اختلالات خوردن ( بی اشتهایی عصبی ، پر خوری عصبی ، پر خوری افراطی ) است اما اختلال محوری نوع دو یا اختلالات شخصیتی عبارتند از : رفتارهای ضد اجتماعی ، خودستایی ، ظاهر سازی ، انزوا و. . . . که برای بهبود این علایم روان درمانی مورد نیاز است . گاهی این دو اختلال کنار هم دیده می شوند .یکی از مهمترین نقش ها ی تغذیه در سلامت روان ، حفظ ساختار وعملکرد نورون ها ومراکز مغزی هماهنگ کننده ارتباط درون بدن با محیط اطراف است . در میان روش های درمانی موجود از جمله دارودرمانی ، نقش رژیم درمانی نیز پر رنگ است .اگرچه رژیم ها ودرمانهای غذایی زیادی برای ام اس توصیه شده است ، اماشواهد علمی قاطعی از اثرات درمان غذایی برای انواع ام اس وجود ندارد. بسیاری از رژیمهای غذایی که ادعا می شود برای ام اس مفید هستند عملا سودی ندارند وحتی رعایت دقیق برخی از این رژیم ها ، علیرغم اینکه نیازی به انها وجود ندارد استرس زاست .برخی از آنها نیز ممکن است خطرناک باشند ، به ویژه آنهاییکه به عنوان مکمل افزودنی غذایی بکار می روند چون برخی مواد غذایی اگر به مقادیر زیاد خورده شوند ممکن است اثرات جانبی جدی داشته باشند در ضمن برخی بسته های غذایی یا گیاهی نیز مواد سمی یافت شده است . غذاهای رژیمی وبرنامه های خاص غذایی اغلب بسیار گران وطاقت فرسا نیز هستند . اجرای یک رژیم غذایی قابل اجرا ومنطقی خیلی مشکل نیست . به خاطر داشته باشید که اگر چه شواهدی برای رژیمها ودرمانهای غذایی در درمان ام اس وجود ندارد ، برخی مطالعات نشان می دهد که رژیمهای غذایی معقول اثری سودمند بر بسیاری جنبه های دیگر سلامتی دارد ( میرزا بیگی ، ۱۳۹۱).

۲-۹-۵ ویتامین D و بیماری ام اس

کمبود این ویتامین منجر به شکستگی استخوان ها می شود که این شکستگی در بیماران ام اس بسیار دیده می شود. تحقیقات نشان داده است که کمبود این ویتامین موجب تشدید و بدتر شدن علائم بیماری ام اس می گردد، درحالی که دادن مکمل به این بیماران، منجر به کاهش علائم بیماری می شود. ویتامین( د) با عنصر کلسیم جذب می شود و از شکستگی استخوان جلوگیری می کند و تورم و التهاب را کم می کند. این ویتامین، محلول در چربی می باشد. منابع غذایی این ویتامین عبارت است از: تخم مرغ، جگر و ماهی های چرب مانند ساردین، سالمون و تن. اما مهم ترین منبع تامین این ویتامین، تابش مستقیم نور خورشید بر پوست بدن است. افزایش مصرف ویتامین (د) موجب افزایش فشار خون، تهوع و استفراغ، خستگی و تخریب کلیه ها می شود. مکمل این ویتامین برای بیماران کلیوی، سارکوئیدوزی و افرادی که میزان کلسیم خونشان بالا است، تجویز نمی شود. پژوهشگران معتقدند مصرف ویتامین (د) نه تنها باعث پیشگیری از بیماری ام اس می‌شود،‌ بلکه علایم آن را نیز تخفیف می‌دهد (شمس، ۱۳۹۰).
محققان تغذیه اعلام کردند تجویز شکل فعال ویتامین( د) به موشهای مبتلا به بیماری شبیه ام اس نه تنها باعث پیشگیری از بیماری گردید بلکه باعث تخفیف علایم ام اس در آنها نیز شد. بر اساس مطالعات جدید همچنین حفظ سطح خونی مناسب ویتامین( د) در بیماران مبتلا به ام اس از سرکوب فعالیت بیماری اهمیت دارد و در پیشگیری از عوارض کمبود ویتامین( د) همچون پوکی استخوان و در پی آن شکستگی نیز موثر است. بر اساس مطالعات قبلی هم مشاهده شده بود که شیوع بیماری ام اس در مناطقی که کمبود ویتامین (د) وجود دارد، بالاتر است، علت این بیماری رسوب نوعی پروتئین در بخشهایی از مغز است. اما عامل دقیق این رسوب‌گذاری هنوز دقیقا دانسته نشده است ، گمان می رود این بیماری با این آنتی ژنها در ارتباط باشد. بر این اساس یک ژن فرضی برای این بیماری در نظر گرفته شده است که MSSGنامیده می‌شود. همچنین به تازگی مشخص شده است که جهش در ژن PTPRC ،که بر روی کروموزوم۱، قرار دارد، نیز در بروز ام اس نقش دارد. پروتئینPTPRC یا CD45 یک رسپتور غشایی است که در غشاء همه سلولهای خونی، بجز گلبولهای قرمز بالغ، وجود دارد. این رسپتور، نقش تیروزین فسفاتازی دارد ودر غیر فعال کردن JAK-کیناز، نقش دارد. نور خورشید در پیشگیری از بروز بیماری ام‌اس یا کنترل آن موثر است. به گفته پزشکان علاوه بر افزایش ویتامین(د) بدن بر اثر نور آفتاب، بخش مادون قرمز نور خورشید نیز موجب کاهش حملات ام اس می‌شود. بخش تشعشعات مادون قرمز نور خورشید، بدن را به تولید ویتامین دی ترغیب می‌کند و این ویتامین به همراه تشعشع مادون قرمز با هم می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تنظیم کنند و روند بیماری را کندتر کنند. محققان در یک آزمایش موش‌هایی را که مستعد ابتلا به ام‌اس بودند به مدت یک هفته در معرض اشعه مادون قرمز قرار دادند. آنها دریافتند تماس با این اشعه اگرچه تعداد موش‌های مبتلا به بیماری شبه ام اس را کاهش نداد اما علائم این بیماری را در آن ها، به ویژه موش هایی که هر روز در معرض تشعشع قرار می‌گرفتند، کاهش داد، نقش احتمالی تشعشع آفتاب وپرتو های فرابنفش ودر نتیجه ویتامین (د) به مدت نیم قرن مطالعه شده و بررسیها وآزمایشات اولیه وجود ارتباط واقعی میان ویتامین( د) خطر ابتلا به ام اس وفعالیت بیماری ام.اس را تایید می کند (جودی برتون^[۱۱] ۱۳۸۹).

۲-۹-۶ داروو نقش درمان مکمل در کنترل ام. اس

داروهایی که برای درمان علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری ام اس استفاده می‌شوند تنها نوع درمان ام اس نیستند و در بسیاری از بیماران همچنین به فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و مشاوره روانپزشکی نیاز است. فیزیوتراپی برای به دست آوردن عملکرد اولیه عضلات بسیار موثر است. کاردرمانی به بیمار کمک می‌کند مشکلات موجود در انجام کارهای روزمره اش را به نحو مناسبی اصلاح نماید. مشاوره روانپزشک نیز باعث می‌شود اشکال درکنار آمدن با بیماری‌هایی مثل ام اس که اغلب در ابتدای راه منجر به بروز افسردگی و سایر اختلالات روانی می‌شود، رفع شده و بیمار بتواند با بهره گرفتن از مشاوره و دارو به زندگی عادی بازگردد. ماساژ درمانی نیز یکی از درمان‌های جایگزین است که به کاهش اضطراب و سیر پیشرفت بیماری ام اس کمک می‌کند. ماساژ درمانی یکی از قدیمی‌ترین و آسان ترین روش‌های درمانی است که با تقویت گردش خون، سیستم ایمنی و احساس آرامش بر فشار خون، سیستم گوارشی، پوست و عضلات تاثیر دارد( نبوی وایران پور، ۱۳۸۵) .

۲-۱۰ داروهای متداول مصرفی در ‌ام‌اس

در درمان این بیماری از چند سری دارو استفاده می‌شود، اگرچه هنوز هیچ‌کدام موفق به درمان قطعی نشده‌اند، ولی در کند کردن روند بیماری مؤثر بوده و به فرد مبتلا کمک می‌کنند تا با علائم و مشکلات بیماری راحت‌تر کنار بیاید. کورتیکواستروییدها و اینترفرون‌ها (بتااینترفرون) ازجمله داروهایی هستند که در مراحل حاد بیماری و برای به تأخیر انداختن عود مجدد آن کاربرد دارند. در مراحل شدیدتر، گاهی از داروهای شیمی‌درمانی نیز استفاده می‌شود. داروهای نام برده شده در زیر داروهای رایجی است که برای تخفیف بیماری ام اس در دنیا بکار میرود. اینکه کدام دارو برای چه کسانی مناسب است بطور کامل در حیطه نظر پزشک متخصص معالج است (علایی ،۱۳۸۷).
نوانترون:نوانترون دارویی است که برای درمان ام اس پیشرونده (حاد) ثانویه – عود کننده پیشرونده - یا ام اس عود کننده فروکش کننده که به مرور بدتر میشود. بکار میرود . این دارو برای درمان ام اس پیشرونده اولیه بکار برده نمی شود. اشخاصی که از نوانترون استفاده میکنند عود بیماری کمتری را خواهند داشت و به مدت بیشتری میتوانند تحرک داشته باشند. نوانترون بوسیله سرم در رگ دست تزریق میشود و هر سه ماه یکبار تزریق صورت میگیرد برای مدت دو تا سه سال یعنی ۸ تا ۱۲ دوز اگر چه با توجه به وضعیت بیمار تعداد دوزها میتواند تغییر کند.
آونکس:آونکس نوعی اینترفرون بتا می باشد. اینترفرونها پروتئینی هستند که بطور طبیعی در بدن تولید میشوند تا با عفونتهای ویروسی در بدن مبارزه کنند ضمنا به تنظیم سیستم ایمنی کمک میکنند. آونکس از گروه مشابه اسید آمینه است که, مشابه بلوکهای پروتئین ساخته شده بوسیله بدن هستند. تصور میشود ام اس بیماریی است که در آن سیستم ایمنی بدن علیه میلین (عایق پوشاننده فیبرهای عصب) واکنش نشان میدهد و آنرا تخریب میکند. اعتقاد بر این است که آونکس واکنش سیستم ایمنی بدن را تنظیم کرده باعث کاهش حمله علیه میلین میشود ( علایی ، ۱۳۸۷).
 بتاسرون: (اینترفرون بتا – ۱ ب ) ساخته شده از پروتئین خشک , استریل و تصفیه شده , بوسیله تکنیکهای نوترکیب DNA ایجاد و برای تزریق آماده شده است. اینترفرون بتا-۱ بوسیله تخمیر باکتری یایی^[۱۲] که دارای خصوصیت ژنتیکی پلاسمین مهندسی شده و حاوی ژن^[۱۳]( اینترفرون بتا ) است. ژن محلی از فیبروبلاست انسانی بدست آمده و به گونه ای اصلاح شده تا جایگزین اسید امینه طبیعی برای پس ماند سیستئین در position 17 شود.
ربیف: ( اینترفرون بتا-۱ a ) بوسیله فرایند تکنولوژی زیستی که آن را شبیه اینترفرون بتا ۱ طبیعی که در بدن یافت میشود ساخته می شود. اینترفرونها پروتئین هایی هستند که بطور طبیعی در بدن بوجود می آیند و دارای پروتئین ضد ویروس هستند که به هدایت سیستم ایمنی کمک میکند (ادیب نژاد، ۱۳۸۴).

۲-۱۱ روش‌های درمانی غیردارویی و مؤثر

غیر از دارو درمانی، از روش‌ها و راهکارهای دیگری نیز جهت کمک به درمان ‌ام‌اس استفاده می‌شود. یکی از این روش‌ها کاردرمانی صحیح و مؤثر است که باید حتما توسط افراد متخصص در این زمینه، صورت گیرد تا عضلات بیمار مجددا توان و قدرت خود را مانند قبل از حمله و عود علائم بیماری به‌دست آورند. از آنجا که استرس‌ها و فشارهای عصبی در ایجاد و عود بیماری تأثیرگذار هستند، برای کنترل علائم و کمک به بهبود شرایط بیمار، استفاده از مشاوره‌های کاردرمانی به جهت پیشگیری از افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات روانی در افراد مبتلا، بسیار مؤثر است. یکی از علائم و مشکلات بیماران مبتلا به ‌ام‌اس احساس خستگی در طول روز و خصوصا در هنگام انجام تمرینات توانبخشی است به‌طوری که ۶۰ تا ۸۰درصد بیماران ‌ام‌اس از این مشکل رنج می‌برند و این مشکل یکی از دلایل ارجاع بیماران ‌ام‌اس به کاردرمانی است؛ چرا که وقتی خسته می‌شوند علائم بیماری آنها شدیدتر می‌شود. این نوع خستگی می‌تواند از کم تا شدید متغیر باشد و غالبا در بعد از ظهر شدیدتر است که البته میزان خستگی با میزان دمای بدن نیز مرتبط است و با آن رابطه‌ای مستقیم دارد. جهت جلوگیری از آن باید زیرنظر متخصص کاردرمانی تمریناتی انجام شود(نبوی وهمکاران ، ۱۳۸۱ ).

۲-۱۱-۱ اهداف کاردرمانی دربیماران ام اس

-کسب حداکثر استقلال ممکن در انجام کارهای روزانه زندگی
- اجرای برنامه‌های فیزیکی، حرفه‌ای، تفریحی یا اوقات فراغت
- کاهش ناتوانی حاد و مزمن در مراحل مختلف بیماری
- آموزش خانواده و افراد مراقب و افزایش آگاهی مبنی بر تأمین امنیت بیمار و خانواده
- کاهش عوارض ثانویه اختلالات
- افزایش قدرت، تحمل و تحرک مفاصل
- کنترل بدن در وضعیت‌های مختلف و حفظ تعادل
- بهبود کارکرد حرکتی و افزایش مهارت‌های دستی
-کاهش درد و خستگی
- حمایت روانی و کاهش سطح استرس
- کاردرمانگر برای رسیدن به اهداف فوق، از اقدامات زیر کمک می‌گیرد:
- برنامه‌ریزی تمرینات مناسب درمانی
- کنترل درد و سفتی عضلانی
- تعیین ابزار کمکی و وسایل مورد نیاز برای حرکت
- اصلاحات و تطابقات محیطی و شغلی
- کاهش محدودیت‌های کارکردی و پیشگیری از ناتوانی‌ها
- ازجمله برنامه‌های تمرینی به‌کار‌گرفته شده در کاردرمانی، برنامه تمرینی ایروبیک است.
- برنامه تمرین ورزش سبک. این برنامه برای افزایش توانایی فیزیکی و کاهش محدودیت‌های ناشی از خستگی انجام می‌شود. این تمرینات را می‌توان در منزل و یا در استخر انجام داد. برای بیماران شاغل که محدودیت زمانی دارند و یا مشکل ضعف خفیف در اندام تحتانی دارند، ارائه برنامه دوچرخه‌سواری به‌مدت ۲۵دقیقه، ۳ یا ۴ بار در هفته مناسب است. تمرینات در آب (ورزش‌های سبک در آب کم عمق) برای کاهش خستگی مناسب است، مشروط به اینکه دمای آب مناسب باشد( نبوی و ایران پور ۱۳۸۵).

۲-۱۱-۲ ورزش وبیماران ام اس

ورزش می تواند احساسهای آسیب پذیری نسبت به بیماری را که با بالا رفتن سن افزایش افزایش می یابد کاهش دهد ومنافع روانی بیشتری عاید فرد کند . ترس از بیماری ومعلولیت یکی از نیرومند ترین عواملی است که در میانسالی ، سلامت روانی را تضعیف می کند (برک^[۱۴] ، ۱۳۸۵).

از تغیر رفتار بطور گسترده در روان شناسی ورزش استفاده می شود .از شیوه های تغیر رفتار برای ارتقاء سطح رفتار های مرتبط با سلامت از قبیل افزایش در رفتارهای شیوه زندگی سالم ( ورزش ، تغذیه مناسب وغیره ) وکاهش در رفتارهای ناسالم ( سیگار کشیدن ، مشروب خوری و پر خوری وغیره ) استفاده می شود . استفاده از تغیر رفتار برای رفتارهای مرتبط با سلامت ، طب رفتاری^[۱۵] یا روان شناسی سلامت^[۱۶] نامیده می شود (میلتن برگر^[۱۷] ، ۱۳۹۱).
عدم تعادل درحین راه رفتن، لرزش، حرکات ناگهانی اندام ها، عدم هماهنگی بدن و غیره. این‌ها از جمله عواملی است که باعث می‌شود بیماران مبتلا به ام اس از انجام فعالیت بترسند و حتی از حضور در عرصه‌های اجتماعی باز بمانند. این در حالی است که تحقیقی با نام «تاثیر ۸ هفته تمرین منتخب بر مسافت راه رفتن، قدرت و خستگی بیماران ام اس» نشان داده ورزش عاملی موثر در افزایش قدرت بیماران ام اس است. در این تحقیق آمده به دلیل اینکه بیماران ام اس دچار کم تحرکی و بیماری‌های ناشی از آن هستند، تقویت عضلات و تمرین‌های قدرتی که تا حد ایجاد درد نباشد می‌تواند از آتروفی عضلانی جلوگیری نماید و اثرات مثبتی روی ضعف حرکتی آنان داشته باشد. چون اکثر بیماران، جوان و در سنین فعالیت هستند ارائه آموزش‌های مناسب در زمینه ورزش در افزایش سطح توانمندی جسمانی آن‌ها موثر است. خستگی ناشی از ام اس از سوی بیماران به عنوان بیشترین خصیصه ناتوان کننده این بیماری که کاملا روی کیفیت زندگی اثر می‌گذارد معرفی شده است، اما این خصیصه نیز با انجام ورزش به‌ خصوص ورزش یوگا تا حد زیادی قابل کاهش است. نایب رئیس فدراسیون پزشکی ورزشی، گفته که بیماران ام اس حتی المقدور در هوای خنک به ورزش بپردازند و در فصل گرم سال فعالیت‌های ورزشی را در سالن‌هایی انجام دهند که سیستم‌ تهویه مطلوب دارد. وی با تاکید بر اینکه بیماران نباید بیش از یک ساعت ورزش کنند، افزوده که آن‌ها باید به اندازه ۶۰ الی ۷۰ درصد از توانشان را برای انجام فعالیت‌های ورزشی بگذارند تا فشاری به بدن‌شان وارد نشود( نبوی وهمکاران ، ۱۳۸۱).

۲-۱۱-۳ بیماری ام اس ومثبت نگری در زندگی

روزالیند کالب، یکی از روانشناسان مرکز انجمن ملی ام اس است که عقیده دارد: «روانشناسی مثبت راهکارهای جدیدی برای دستیابی به تجربیات و برگشت حس کنترل دراختیار افراد خواهد گذاشت. » به گفته کالب روانشناسی مثبت برخلاف آنچه همه فکر می‌کنند شامل داشتن چهره ای شاد یا انکار احساسات منفی که افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ممکن است آن را تجربه کنند نیست، بلکه استفاده از بعضی ابزار برای افزایش احساس خشنودی و استفاده مؤثر از آن‌ها در مواجهه با چالش هایی است که بر اثر ابتلا به ام­اس ممکن است با آن مواجه شوید. » با کاهش فشارهای روحی و روانی به ویژه استرس و درمان زودهنگام ام اس و پیگیری اقدامات درمانی، امکان مقابله با این بیماری و جلوگیری از تشدید آن وجود دارد. استرس می‌تواند باعث تشدید حملات در بیماران مبتلا به ام اس شود. با توجه به تأثیر استرس بر بیماری ام اس و کیفیت زندگی این افراد، کنترل آن ضروری و مهم است. به خود فرصت دهید تا با بیماری سازگار شوید و اجازه ندهید بیماری شما را کنترل کند. از جملات مثبت استفاده کنید. وقتی مثبت فکر می‌کنید و از جملات مثبت بهره می‌برید، امید و تلاش برای تسلط بر شرایط پراسترس بیشتر می‌شود. روان شناسی مثبت نگر به سلامت روانی افراد وکیفیت زندگی آنها نگاه می اندازد . این روان شناسی به دنبال آن است که به فراد کمک کند تواناییها وشایستگی های خود را پرورش دهند (مارشال ریو^[۱۸] ،۱۳۹۱).
آن طور که از گفته‌ها می‌توان نتیجه گرفت استفاده از یک روش صحیح و سالم برای زندگی در کنار مصرف منظم داروهای تجویز شده ، برنامه منظم برای فعالیت فیزیکی و ورزش، داشتن تغذیه مناسب، و غیره می‌تواند فرد مبتلا به ام اس را به وضعیت بهتری از سلامت رهنمون کند. همچنین کاهش سطوح استرس فرد بیمار می‌تواند در کاهش علائم وی موثر باشد. از فعالیت زیاد در محیط‌های بیرون خصوصا در هوای زیاد گرم که می‌تواند باعث تشدید بیماری شود لازم است اجتناب کنیم و در عین حال، مثبت بیندیشیم و ام اس را همراه بدانیم، نه بیماری، نامشخص بودن سیر بیماری ، کاهش توانایی جسمی وذهنی ، کاهش امید به سالم زندگی کردن ویک زندگی خوب در آینده ، مشکلات هویتی از دست دادن توان فعالیت شغلی وروابط اجتماعی ، همگی باعث می شوند که بیماران ام اس با احساس غم ، سرخوردگی ، خشم واضطراب مداوم مواجه باشند (شولتز،۱۳۸۷).
از طرف دیگر مشخص شده که ضعف بیماران در مواجه با استرس های شدید ومزمن می تواند باعث افزایش عود حملات بیماری شود . هر بیمار سعی می کند از تواناییها وامکانات مختلفی که دارد بهره ببرد تا بتواند مشکلات خود را مدیریت کند . اما گاهی انجام این کار به تنهایی برای بیماران سخت است وبرای انطباق بهتر نیاز به کمک پیدامی کنند ، بنابراین بهتر است از منابع در دسترس استفاده کنند . گروه های حمایتی خود – مدار ومشورت با دوستان اغلب برای بیماران مفیدند . اما گاهی نمی توانند جایگزین درمان حرفه ای شوند ، یادگیری شیوه های مدیریت استرس ، شناخت علل وراهها ی کنترل خشم واحساسات ناخوشایند دیگر ، بهبود روابط بین فردی ، روش های حل مساله ، استفاده از شیوه های شناختی برای افزایش خود اگاهی وعزت نفس وساختار دهی مجدد هویت ، استفاده از نگرش مثبت و. . . . . . همگی به دانش واگاهی فرد وخانواده در سازگاری هرچه بهتر با بیماری وعوارض مختلف ان می افزایند ومعمولا بدون پیگیری طولانی مدت جلسات درمانی فردی وگروهی با درمانگران ماهر ومجرب بدست نمی اید (فیست وفیست^[۱۹] ۲۰۰۵).
روان شناسی مثبت نگر^[۲۰] در اواخر دهه ۱۹۹۰بوسیله سلیگمن شکل گرفت وبه خوشبختی ، برتری ، وعملکرد بهینه انسان می پردازد.روانشناسان به شخصیت خوشبخت با عناوین مختلف برحسب سلامت ذهنی یا رضایت از زندگی اشاره کردند وآن را به صورت ارزیابی شناختی از کیفیت تجربه زندگی فرد برخوردار از عاطفه مثبت تعریف کرده اند .سبک تبیینی خوشبینانه می تواند از درماندگی آموخته شده پیشگیری کند ، سبک بد بینانه ، درماندگی را به تمام جنبه های زندگی گسترش میدهد ومی تواند به بیماری جسمانی وافسردگی منجر شود . بدبینها در باره رویدادهای ناگوارتوجیهات شخصی ،دایمی وفراگیر نسبت به خودشان می کنند . مدل انتساب درماندگی آموخته شده عبارت است ازنسبت دادن شکست به علتهای خاص ، افراد بدبین شکستهای خود را به علتهای درونی ، پایدار وکلی نسبت می دهند . افراد خوشبین شکستهای خود را به عوامل بیرونی ، ناپایدار واختصاصی نسبت می دهند . افراد خوشبین طولانی تر عمر می کنند ، از سلامت بهتری برخوردارند ، ودر مقایسه با افراد بدبین کمتر دچار استرس وافسردگی می شوند گرچه درماندگی آموخته شده می تواند در هرسنی روی دهد (شولتز^[۲۱]،۱۳۸۷).
خوشبین ها سلامت روانی وجسمی بهتری دارند . به رفتار های تقویت کننده سلامتی بیشتری می پردازند استقامت بیشتر ومسله گشایی موثر تری نشان می دهند واز لحاظ اجتماعی محبوترند . خوشبینی در افراد احساس امید وانگیزش ایجاد می کند . خوشینی را می توان آموزش داد ویاد گرفت ( مارشال ریو، ۱۳۹۱).