غلظت در لغت به معنای شدت، قساوت و سخت گیری است.^[۲۲۶]
۹-۴-۵-۲- جهاد
در دو آیه نیز خداوند بر پیامبر اکرم (ص) دستور داده که با منافقان جهان کند.
«ای پیامبر با کافران و منافقان جهاد کن…»^[۲۲۷]
علامه طباطبایی ذیل آیه ۹ سوره تحریم می نویسد: «منظور از جهاد با کفار و منافقان بذل جهد و به کار بردن همه توان در اصلاح امر این دو طایقه و دفع شر آنهاست. درباره کافران بیان و رساندن حقایق به آنهاست، اگر ایمان آوردند که هیچ وگرنه جنگ؛ ولی درباره منافقان تألیف قلوب آنهاست تا به تدریج دل هایشان به سوی ایمان گرایش یابد.»^[۲۲۸]
البته این حکم در مورد منافقان تا زمانی است که آنها دست به اسلحه نبرند و گرنه با آنها هم مثل کفار برخورد می شود.
در اینجا به دو موردی اشاره می کنم که رسول خدا (ص) برخورد شدیدی با منافقان داشت.
اولین آن این است که در آستانه جنگ تبوک، که مسلمانان برای حضور در سپاه اسلام آماده می شدند، به حضرت (ص) خبر رسید که عده ای از منافقین در خانه سویلم یهودی، جمع شده و مسلمانان را از حضور در جنگ باز می دارند. پیامبر اسلام (ص) به طلحه بن عبدالله و برخی دیگر از اصحاب خود دستور دادند تا سراغ آنها رفته، خانه شان را آتش زده و بر سرشان ویران کنند.^[۲۲۹]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمونه دیگر، اقدام رسول خدا (ص) در ویران کردن مسجد ضرار است، مسجدی که منافقین در کنار مسجد قبا بنا نمودند تا بدین وسیله، بین مسلمانان اختلاف افکنده و پایگاهی برای مقابله با اسلام در اختیار داشته باشند. خداوند پیامبر (ص) را از این انگیزه شوم باخبر کرد،^[۲۳۰] ایشان در بازگشت از تبوک، به چند نفر از مسلمانان دستور دادند تا آن مسجد را خراب و آتش زده، و آن مکان را محل جمع آوری زباله قرار دهند.^[۲۳۱]
جمع بندی فصل دوم
در این فصل به راهبردهای پیامبر اعظم (ص) در تشکیل حکومت اشاره شد و پس از تقسیم حیات سیاسی رسول اکرم (ص) به دو دوره مکه ومدینه، این نتیجه به دست آمد که : دوره مکه دوره انسان سازی و مکتب سازی و دوره مدینه، دوره تشکیل و تثبیت حکومت اسلامی بود.
پیامبر (ص) در این دو دوره دست به اقداماتی زد و با اجرای سیاست گام به گام، زمینه تشکیل حکومت خویش را که بر پایه دستورات خداوند متعال بود، مهیا کرد.
برخی از اقداماتی که ایشان برای این امر مهم انجام دادند عبارتند از:
۱ـ مبارزه با مظاهر شرک و جایگزین کردن اندیشه توحیدی برای مبارزه با طاغوتها.
۲ـ مقابله با سیاستهای خصمانه قریش و پرهیز از ایجاد درگیری فیزیکی در دوره مکه.
۳ـ حفظ مسلمانان، از خطرات قریش مثل دستور به هجرت مسلمانان به حبشه
۴ـ سعی در بر هم زدن اتحاد قریش با هم پیمانانش، که سفر به طائف ، در همین راستا بود.
۵ـ انعقاد پیمانهایی با مردم مدینه در قالب بیعت عقبه‌ی اول و دوم، برای اجرای دستورات اسلام و یاری پیامبر (ص)
۶ـ هجرت به مدینه و تشکیل دولت اسلامی
۷ـ قرار دادن مسجد به عنوان پایگاه حکومت
۸ـ ایجاد نظام برادری
۹ـ تدوین قانون اساسی
۱۰ـ مبارزه با دشمنان و برقراری امنیت
۱۱ـ تشکیل نظام اداری
۱۲ـ برقراری دیپلماسی فعال در قالب دعوت سران کشورهای همسایه به اسلام.
مهمترین راهبرد پیامبر(ص)، تربیت انسان با محوریت توحید بود که جایگزین شرک و بت پرستی و باعث ایجاد همبستگی و اتحاد به جای تفرقه و اختلاف بین امت شد. و با این راهبرد بود که ایشان توانست حکومت مرکزی به جای ریاست قبایل مختلف، تشکیل بدهد. و به اجرای احکام اسلام بپردازدو مردم نیز جانانه از وی و اسلام دفاع کنند.
فصل سوم:
ساختار نظام سیاسی در سیره نبوی(ص)
مقدمه فصل سوم
در این فصل، به ساختار نظام سیاسی در سیره نبوی (ص) می‌پردازیم. برای شناخت هر دولتی لازم است که از ساختار آن دولت، اطلاع دقیقی داشته باشیم، زیرا شناخت ساختار دولتها ما را با مبانی فکری و نهادهای آن دولت آشنا می‌سازد. منشاء مشروعیت آن دولت را بیان کرده و به نقش مردم در آن دولت می‌پردازد و در واقع به مکتب فکری و اندیشه‌های سیاسی که این دولت بر اساس آن شکل گرفته، اشاره می‌کند.
هدف از این نوشتار به طور کلی، بررسی سیره سیاسی و راهبردهای پیامبر اعظم (ص) در تشکیل حکومت است که موضوع اصلی این پایان نامه می‌باشد. در این راستا و برای فهم سیره سیاسی نبی مکرم اسلام (ص)، لازم است به بررسی دولت ایشان که پس از هجرت به مدینه النبی به تاسیس آن اقدام کردند، پرداخته شود. اولین اقدام جواب به سوال اصلی این فصل میباشد که نظام سیاسی نبوی (ص) دارای چه ساختاری بوده است؟ و در بررسی ساختاری دولت نبوی (ص)، ابتدا به این سوال می‌پردازیم که آیا تشکیل حکومت برای پیامبر (ص) ضرورت داشت؟ سپس به سوال دیگری پرداخته می‌شود که دامنه مرزهای قدرت در سیره سیاسی پیامبر (ص) تا کجا بوده است؟ آیا فقط به منافع ملی دولت خویش توجه داشتند یا به خاطر رسالت جهانی که داشتند در فکر گسترش قدرت سیاسی خود به سایر مناطق و دولت ها بودند؟
پس از آن به نوع نهادها و سازمان‌ه
ایی که توسط پیامبر (ص) تاسیس شدند، اشاره و در پایان نیز به قدرت در دولت نبوی (ص) پرداخته می شود که در این بخش ، وضعیت رفتاری سه گروه، فعالان سیاسی، حامیان منفعل و بی طرفها، بررسی می‌شود.
۱-۳- ضرورت تأسیس دولت اسلامی در سیره نبوی(ص)
۱-۱-۳- تعریف دولت و حکومت
قبل از اینکه به دلایل ضرورت تأسیس دولت اسلامی در سیره نبوی(ص) بپردازیم، لازم است از باب مقدمه بحث به تعریف حکومت و دولت اشاره‌ای داشته باشیم.
در علم سیاست، دولت و حکومت دارای معنی و تعریف خاصی است که در کتب علم سیاست به آن تعاریف اشاره شده است.
«واژه دولت در دائره المعارف بین‌المللی و نیز دائره المعارف آمریکانا این‌گونه تعریف شده است:
دولت عبارت است از گروهی از مردم که در سرزمینی معین و تحت قیمومیت یک حکومت که بر ابعاد داخلی و خارجی حاکمیت دارد زندگی می‌کنند. ^[۲۳۲]
فرهنگ اصطلاحات علمی – اجتماعی دولت را با دیدی وسیع‌تر می‌نگرد:
دولت مجموعه هستی مردم است در سرزمین مشخص و تحت اداره حکومت سیاسی معین.^[۲۳۳]
و در کتاب آشنایی با علم سیاست آمده است که:
دولت از نقطه نظر علم سیاست و حقوق عمومی عبارت است از اجتماعی از مردم (با جمعیت تقریباً زیاد) که به طور مداوم در سرزمین معلومی سکونت اختیار کرده و مستقل (و یا تقریباً مستقل) بوده و دارای یک حکومت متشکل می‌باشند که اکثریت جمعیت مذکور عادتاً از دستورات آن اطاعت نمایند.^[۲۳۴]
در فرهنگ علوم سیاسی «دولت» چنین تعریف شده است:
۱- سازمان سیاسی جامعه که متشکل از حکومت، مردم و سرزمین با مرزهای معین است، اگر یکی از این سه عنصر در میان نباشد، دولت به وجود نمی‌آید؛
۲- قدرتی که از جامعه برخاسته است و خود را مافوق جامعه قرار داده و دارای مفاهیم حقوقی، سیاسی و اقتصادی است و عوامل تشکیل دهنده آن عبارتند از: جامعه، قلمرو دولتی و تشکیلات حکومتی^[۲۳۵] در فرهنگ علوم سیاسی درباره تعریف دولت چنین آورده شده است:
«این اصطلاح که معادل انگلیسی آن State و لاتین آن Status است مأخوذ از واژه State به معنای «ایستاده» بوده که اندیشه استحکام نیز از آن مستفاد می‌شود، «دولت» به معنای وسیع کلمه عبارت از جامعه‌ای است که در آن قدرت سیاسی طبق «قوانین اساسی» تعیین و تشریح شده است، به معنای محدودتر دولت عبارت از قدرتی است که سرنوشت جامعه فوق‌الذکر را در دست دارد، در مفهوم عمومی، دولت به معنای مجموعه سازمان‌های اجرایی است که قدرت اداره جامعه را به آن داده‌اند، دولت به معنای اول به‌طور کلی دارای سه رکن است که عبارتند از: قلمرو، جمعیت و حاکمیت.
۱- قلمرو و جمعیت: قلمرو یک دولت عبارت است از ناحیه‌ای از زمین، دریا و هوا که در حدود آن دولت اعمال حاکمیت می‌کند؛ داشتن قلمرو شرط اصلی تشکیل دولت است. جمعیت عبارت است از کلیه افرادی که در یک کشور ساکن هستند. شایان ذکر است که اتباع بیگانه مقیم یک کشور جزء جمعیت آن محسوب می‌شوند و تابع نظام حقوقی خاصی هستند، جمعیت یک کشور ممکن است از عناصری تشکیل شود که از لحاظ نژاد، زبان، و دین و مذهب و تمدن با هم متفاوت باشند.
۲- حاکمیت: قدرت مستقل یک دولت را برای اداره یک کشور اصطلاحاً اعمال حاکمیت قدرت حاکمه می‌نامند که باید دارای شرایط زیر باشد:
الف: دارای نیروی مادی اعمال حاکمیت باشد؛ نظیر: نیروهای مسلح، سازمان‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی؛
ب: قدرت حاکمه باید دائمی و منظم باشد؛
ج: از لحاظ اداره امور داخلی و خارجی مستقل باشد.^[۲۳۶]
تاکنون، دولت را تعریف کردیم و به این نتیجه رسیدیم که: دولت واحدی است که از چهار عنصر جمعیت و سرزمین، حکومت و حاکمیت ترکیب شده است. اما آیا حکومت با دولت مترادف است یا خیر؟ در جواب این سؤال باید بگوئیم که: اگر دولت را صرفاً چنین تعریف کنیم که از چهار عنصر فوق، تشکیل شده است، در اینجا مرادف حکومت و حاکمیت نیست، ولی اگر دولت را یک قدرت سیاسی سازمان یافته‌ای بدانیم که دارای جنبه آمریت و نهی کننده‌گی است، مرادف با حکومت می‌شود.
بر طبق این تعریف، دولت به معنای قوه مجریه کشور و هیأت دولت، نیست که فقط وظیفه‌اش اجرای قانون باشد، بلکه به مفهوم هیأت حاکمه است که مجموعه‌ی سازمان‌ها و نهادهای قدرت را شامل می‌شود. «این معنا از حکومت دارای سه بعد و جنبه متمایز و در عین حال مرتبط با یکدیگر است.
الف) حکومت و دولت، صاحب اقتدار است و امر و نهی می‌کند و فرمان می‌راند. این آمریّت و اقتدار (Authority) ویژگی تفکیک ناپذیر همه صور و اشکال حکومت و دولت است.
ب) حکومت، دارای سازمان و ساختار (Structure) است.
دولت، چه در شکل استبدادی و چه در قالب دموکراتیک آن، سازمان یافته است و از ارگان‌ها و نهادهایی برای اعمال حاکمیت خویش مدد می‌گیرد.
ج) حکومت اعمال قدرت می‌کند یعنی وظایفی را برعهده می‌گیرد و در سطح جامعه و در برابر دیگر حکومت‌ها دارای کارکرد (Function) است.

۴/۳۱۹

۶/۳۵۳

۶/۲۶۵

۶/۲۷۸

متوسط بارش سالانه

ب-رابطه ارتفاع- بارش و متوسط بارش منطقه
برای محاسبه رابطه ارتفاع- بارش، از آمار بارندگی ایستگاه­های موجود و همچنین ارتفاع از سطح دریای ایستگاه­ها استفاده شد که در ابتدا نواقص آماری رفع شده و در نرم­افزار Excel با وارد کردن ارقام بارش و ارتفاع در دو ستون مجزا، به نحوی که بارش در محور y و ارتفاع در محور x قرار گیرد، رابطه رگرسیونی این دو پارامتر از طریق نرم­افزار Excel محاسبه شد (سعدی مسگری و قدس، ۱۳۸۴). رابطه رگرسیونی ارتفاع از سطح دریا- بارش (گرادیان بارندگی منطقه)، در منطقه تحقیق به صورت زیر به دست آمده است:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

رابطه ۲-۲ P=0.050H+275.2 R²=۰.۶۲۵
که در آن: P، میزان درجه حرارت متوسط سالانه بر حسب سانتی ­گراد؛ H، ارتفاع از سطح دریا به متر می­باشد.
برای بدست آوردن بارش متوسط حوزه آبخیز، از نقشه مدل رقومی بارش استفاده گردید. نحوه تهیه مدل رقومی بارش بدین شکل بوده که بعد از به­دست آوردن رابطه رگرسیونی ارتفاع- بارش در Excel، رابطه فوق به ArcGIS منتقل شد و با بهره گرفتن از تابع الحاقی Spatial Analyst نرم­افزار ArcGIS 9.3 در منوی Spatial Analyst و در زیر منوی Raster Calculator، DEM منطقه به جای H (عامل ارتفاع) در معادله گرادیان قرار داده شد و نقشه همباران حوزه تهیه شده است. پس از تهیه نقشه مدل رقومی بارش، از طریق دستور Reclassify، اقدام به کلاسه­بندی نقشه مدل رقومی بارش به ۵ کلاس بارش شد.
ج- رژیم حرارتی
رژیم حرارتی یک منطقه عبارت از تغییرات متوسط درجه حرارت هوا بر حسب زمان و در مدت یکسان است. هدف از بررسی درجه حرارت در محدوده طرح، تعیین رابطه گرادیان درجه حرارت و تعیین میانگین حرارتی منطقه بر اساس آمار ایستگاه­های موجود بوده است.
د- رابطه ارتفاع- درجه حرارت و میانگین دمای سالانه
با بررسی آمار درجه حرارت ایستگاه­های ثبت درجه حرارت در منطقه، مشابه روش تهیه مدل رقومی بارش، برای تهیه نقشه درجه حرارت متوسط نیز، بعد از به­دست آوردن رابطه رگرسیونی ارتفاع- درجه حرارت در Excel، رابطه فوق به ArcGIS منتقل شد و با بهره گرفتن از تابع الحاقی Spatial Analyst نرم­افزار ArcGIS 9.3 در منوی Spatial Analyst و در زیر منوی Raster Calculator، مدل رقومی ارتفاع منطقه به جای H (عامل ارتفاع) در معادله گرادیان قرار داده شد و نقشه همدما حوزه تهیه شده است. رابطه ارتفاع از سطح دریا- درجه حرارت (گرادیان درجه حرارت) در منطقه تحقیق به صورت زیر به دست آمده است همانند بارندگی:
رابطه ۲-۳ T=-0.003H+15.14 R²=۰.۸۲۴
که در آن:T، میزان درجه حرارت متوسط سالانه بر حسب سانتی ­گراد؛ H، ارتفاع از سطح دریا به متر.می­باشد.
۲-۲-۳- مقدار بارندگی در دوره بازگشت­های مختلف
۲-۲-۳-۱- مقدار بارش
مقدار بارندگی یک متغیر تصادفی بوده و می­توان داده ­های موجود را بررسی و طبق قوانین توزیع آماری هنگامی که برازش مناسب وجود داشته باشد، حداکثر یا حداقل بارندگی را با دوره بازگشت مورد نظر تعیین نمود. فرم کلی معادلات مورد استفاده معمولا به صورت زیر است:
رابطه ۲-۴
که در آن: P_T، حداکثر و یا حداقل بارندگی با دوره بازگشت معین T سال؛ ، میانگین بارندگی؛ K، ضریب فراوانی^[۴۶] (ضریب تناوبی)؛ S، انحراف معیار داده ­ها می­باشد.
در منطقه تحقیق، با بهره گرفتن از توزیع پیرسون تیپ III^[47]، مقادیر متوسط بارندگی سالانه در دوره­بازگشت­های ۲ و ۱۰ سال محاسبه شد.
۲-۲-۳-۲- حداکثر بارش ۲۴ ساعته
در منطقه تحقیق، با بهره گرفتن از توزیع گمبل نوع I^[48]، که در تجزیه و تحلیل مقادیر حد به­کار گرفته می­ شود، مقادیر حداکثر بارش ۲۴ ساعته در دوره­بازگشت­های ۲ و ۱۰ ساله محاسبه شد.
۲-۲-۳-۳- شدت بارندگی
به طور کلی هر چه مدت بارش کوتاه باشد، شدت آن زیاد خواهد بود و برعکس باران­های دراز مدت از شدت کمتری برخوردار می­باشند. از طرف دیگر مسلم است که هر چه دوره بازگشت یک رگبار طولانی­تر باشد، شدت آن نیز بیشتر خواهد بود.با پیدا کردن حداکثر شدت بارندگی در پایه­ های زمانی مختلف در طول مدت آماری، می­توان داده ­های مربوط به هر یک از پایه­ های زمانی را با یک توزیع مناسب برازش داده و سپس شدت­های مربوط به زمان­های بازگشت متفاوت را روی محور مختصات و بر حسب پایه­ های زمانی مختلف رسم نمود.
با بررسی­های انجام شده روی منحنی­های شدت، مدت و فراوانی، فرمول­های تجربی متعددی ارائه شده که در این تحقیق از فرمول قهرمان (۱۳۶۶- به نقل از علیزاده، ۱۳۷۹) که برای ایران ارائه شده است، استفاده شد. قهرمان روی داده ­های باران نگارهای ایستگاه­های ایران مطالعه و مقدار باران یک ساعته با دوره بازگشت ۱۰ ساله را به صورت زیر برای نقاط مختلف ایران قابل محاسبه دانسته است (علیزاده، ۱۳۸۰):
رابطه ۲-۵ = ..
که در آن: X₁، متوسط حداکثر بارش ۲۴ ساعته بر حسب میلی‌متر؛ X₂، متوسط بارش سالانه منطقه بر حسب میلی‌متر می­باشد.
بنابراین با داشتن مقدار  می­توان مقدار (مقدار بارش در زمان و دوره بازگشت­های مختلف) و سپس شدت باران t دقیقه­ای را با دوره بازگشت T سال محاسبه کرده و منحنی شدت، مدت و فراوانی را رسم کرد.
رابطه ۲-۶ = [۰.۴۵۲۴ + ۰.۲۴۷ ln (T – ۰.۶)](۰.۳۷۱۰ + ۰.۶۱۸۴t^0.4484)
شدت بارندگی (I) نیز عبارتست از نسبت بارندگی (P) به زمان (T). یعنی:
رابطه ۲-۷
۲-۲-۳-۴- رابطه ارتفاع- شدت بارش
برای تهیه نقشه شدت بارش، همانند نقشه همدما و همبارش، ابتدا رابطه رگرسیونی بین ارتفاع از سطح دریای ایستگاه­های انتخاب شده و میزان شدت بارش نیم ساعته و یک ساعته با دروه بازگشت ۲ سال و ۱۰ سال در Exel به صورت زیر تهیه شد. بعد از به­دست آوردن رابطه رگرسیونی ارتفاع- بارش ، رابطه فوق به ArcGIS منتقل شد و با بهره گرفتن از تابع الحاقی Spatial Analyst نرم­افزار ArcGIS 9.3 در منوی Spatial Analyst و در زیر منوی Raster Calculator، DEM منطقه به جای H (عامل ارتفاع) در معادله گرادیان قرار داده شد و نقشه شدت بارش حوزه تهیه شده است. پس از تهیه نقشه مدل رقومی شدت بارش، از طریق دستور Reclassify، اقدام به کلاسه­بندی نقشه مورد نظر به ۵ کلاس شد.
رابطه ۲-۸ =-۰.۰۰۳H+19.99 R²=0.627
که در آن: ، شدت بارش نیم ساعته با دوره بازگشت دو سال؛ H، ارتفاع از سطح دریا به متر می­باشد.
رابطه ۲-۹ =-۰.۰۰۲H+12.0 R²=0.583
که در آن: ، شدت بارش یک ساعته با دوره بازگشت دو سال؛ H، ارتفاع از سطح دریا به متر می­باشد.
رابطه ۲-۱۰ =-۰.۰۰۷H+38.89 R²=0.61
که در آن: ، شدت بارش نیم ساعته با دوره بازگشت ۱۰ سال؛ H، ارتفاع از سطح دریا به متر می­باشد.
رابطه ۲-۱۱ =-۰.۰۰۴H+23.19 R²=0.523
که در آن: ، شدت بارش یکساعته با دوره بازگشت ۱۰ سال؛ H، ارتفاع از سطح دریا به متر می­باشد.
۲-۲-۴- شرح تیپ‌های اراضی
در حوزه آبخیز سمبورچای ۴ نوع تیپ اراضی تفکیک شد که در فصل سوم بخش (۳-۱۲) بحث خواهند شد و خصوصیات هر کدام از این تیپ­های اراضی ذکر می­شوند. تیپ­های موجود در منطقه شامل انواع زیر می­باشند:
۱- تیپ اراضی کوه­ها
۲- تیپ اراضی تپه­ها
۳- تیپ اراضی فلات­ها و تراس­های فوقانی
۴- تیپ کمپلکس
۲-۲-۵- تهیه و تکمیل نقشه سنگ­شناسی و حساسیت سازندها به فرسایش

نمودار ۴-۱۱ مقایسه درصد سطوح ترکیب شیمیایی D-(+)-fenchone در گیاه رازیانه تیمار شده با غلظت های هورمونی مختلف………………………………………………………………………………………………………………………………….۷۳

فصل اول
مقدمه

• مقدمه

گل ها و گیاهان، خاموش ترین موجودات و در عین حال گویاترین مظهر قدرت و عظمت آفرینش هستد. هر برگی از این موجودات زیبا، کتاب بزرگی در وصف توحید است. گل­ها و گیاهان نه تنها با الوان و اشکال بدیع و بی­بدیل خود سفره­ی طبیعت را زینت می­بخشند بلکه آن را چنان سرشاری از نیروی حیاتی می­سازند که هیچ بساطی را یارای رقابت با آن نیست (امیدبیگی، ۱۳۷۷ .( با آن که امروزه درمان بیماری­ها بیشتر از طریق مصرف داروهایی صورت می­گیرد که منشأ صنعتی دارند و اختصاصاً در آزمایشگاه­ها تهیه می­شوند ولی مصرف بعضی از آن­ها زیان­هایی به بدن می­رساند و عوارض جانبی بسیاری از آن­ها ثابت شده است. در اوایل قرن حاضر پیشرفت علم شیمی و کشف سیستم­های پیچیده­ سنتز ارگانیک منجر به توسعه صنعت داروسازی و جایگزینی شیمی درمانی شد. بدین طریق پزشکی مدرن توانست بسیاری از بیماری­ها غیرقابل علاج و غالباً مرگ­آور را درمان کند. با وجود این گیاهان دارویی و داروهایی که از آن­ها تهیه می­شدند هرگز به طور کامل کنار گذاشته نشدند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی امروزه بیش از ۸۰ درصد مردم جهان (نزدیک به ۵ میلیارد نفر)، برای درمان بیماری­ها هنوز از داروهای گیاهی استفاده می­ کنند. تقریبا یک چهارم داروهای تهیه شده دنیا منشأ گیاهی داشته که یا مستقیماً از گیاهان عصاره­گیری شده و یا براساس ترکیب گیاهی، سنتز شده ­اند. واژه گیاهان دارویی تنها به تسکین دهنده آلام اطلاق نمی­ شود بلکه این گیاهان در زیر گروه غذا به عنوان طعم دهنده­ها، نوشیدنی­ها، شیرین کننده­ها، رنگ طبیعی بوده همچنین به عنوان ماده اولیه محصولات آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار می گیرند (امیدبیگی، ۱۳۷۶).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

درواقع گیاهانی که حداقل دارای صفات زیر باشند،گیاه دارویی نامیده می­شوند:
۱- در پیکر این گیاهان مواد ویژه ای به عنوان مواد مؤثر یا متابولیت­های ثانویه ساخته و ذخیره می­شوند که برای مداوای برخی از بیماری­ها مورد استفاده قرار می­گیرند. مواد مذکور طی فرآیندهای ویژه و پیچیده بیوشیمیایی و به مقدار بسیار کم (به طور معمول کمتر از یک درصد وزن خشک گیاه)، ساخته می­شوند.
۲- اغلب ممکن است اندام ویژه­ای چون ریشه، برگ­ها، ساقه، گل، میوه و غیره بیشترین مواد مؤثر را داشته باشند، بنابراین همیشه نمی­ توان کل اندام گیاه را منبع ماده دارویی ویژه­ای دانست.
۳- اندام گیاهی برداشت شده، آماده سازی و فرآوری می­شوند، یعنی تحت تأثیر عملیات ویژه­ای مانند جداسازی، خرد شدن، خشک کردن، تخمیر و غیره قرار گرفته و سپس استفاده می­شوند. به طور معمول این اندام­ها به صورت سنتی و فقط با خشک کردن به عنوان کالای عطاری عرضه می­شوند.

• جایگاه اقتصادی گیاهان دارویی در جهان و ایران

رویکرد روز افزون استفاده از گیاهان دارویی و فرآورده ­های حاصله از آن نقش این گیاهان را در چرخه اقتصاد جهانی پررنگ­تر کرده است. طوریکه مصرف روبه تزاید آن تنها به کشورهای در حال توسعه اختصاص نداشته، بلکه یکی از فاکتورهای مهم بهداشتی کشورهای پیشرفته نیز محسوب می­گردد. در جهان ۱۳۰ میلیون تن گیاه دارویی سالانه خرید و فروش می­ شود و حدود یک میلیون کارخانه دارویی در چند سال اخیر افزایش یافته است. طبق برآوردهای صورت گرفته در سال­های اخیر، ارزش بازارهای جهانی داروهای گیاهی که شامل گیاهان دارویی و فرآورده ­های آنها است، رشد قابل توجهی داشته است. بخش اعظم بازار گیاهان دارویی دنیا، به تولید و عرضه متابولیت­های ثانویه مشتق از این گیاهان مربوط می­ شود. متابولیت­های ثانویه معمولاً از ارزش افزوده بسیار بالایی برخوردارند به طوریکه ارزش فروش برخی از این ترکیبات مانند شیکونین^[۱] ، دیجیتوکسین^[۲] و عطرهای همچون روغن جاسمین^[۳] ، از چند دلار تا چند هزار دلار به ازای هر کیلوگرم تغییر می کند. همچنین قیمت هر گرم از داروهای ضد سرطان گیاهی مانند وین بلاستین^[۴] ، وینکریستین^[۵] ، آجمالیسین^[۶] و تاکسول^[۷] به چند هزار دلار می­رسد. تاکسول یکی ازترکیبات دارویی است که از پوست درخت سرخدار به دست می ­آید و در درمان سرطان­های سینه و تخمدان مورد استفاده قرار می­گیرد. ورود دارو بودجه زیادی را به خود تخصیص می­دهد این در حالی است که ایران با داشتن خصوصیات اکولوژیکی و اقلیمی متنوع، یکی از کشوهای کم نظیر در تولید گیاهان مختلف می ­تواند باشد به طوری که ایران از ۱۳ اقلیم موجود در جهان، ۱۱ اقلیم را به خود اختصاص داده است. و به تقریب ۸۰۰۰ گونه گیاهی که معادل ۲ برابر فلور کل اروپا است ازدیگر ویژگی­های کشورمان می باشد، که این بانک ژن اهمیت اقتصادی زیادی دارد. برای مثال کشور فلیپین حجم عظیمی از درآمد خود را از فروش گیاهان دارویی و گیاهان وحشی به دیگر کشورها بدست می ­آورد (میرجلیلی، ۱۳۸۲). بنابراین، اگرچه در زمینه توسعه صنعت گیاهان دارویی در ابتدای راه هستیم، ولی می­توانیم با برنامه­ ریزی صحیح، بخش قابل توجهی از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهیم. شاید در ابتدای کار نتوانیم با کشورهایی که محصولات خود را به تولید انبوه رسانده اند، رقابت نماییم، اما به لحاظ تنوع گونه ­ای و تولید طبیعی گونه ­هایی دارویی رقبای چندانی در جهان نداریم و در مواردی حتی بی­رقیب هستیم. همه این­ها منوط به این نکته است که دارایی­ های کشور را بشناسیم و بتوانیم از آن­ها استفاده بهینه نماییم. در این صورت حتی می توان تا ۵ درصد از تولید ناخالص ملی را از این طریق تأمین نمود (امیری،۲۰۰۶).
۱-۳- ضرورت توجه به پرورش گیاهان دارویی
با ظهور داروهای شیمیایی و بیولوژیک، نقش و اهمیت گیاهان دارویی در تأمین سلامت بشر، در معرض فراموشی قرار گرفت .اما با گذشت زمان، استقبال از گیاهان دارویی با رشد قابل توجهی روبرو شده است. به نظر می­رسد مردم جهان از یک سری نارسایی­های طب مدرن خسته شده اند و به طور روز افزون به سمت داروهای گیاهی روی می­آورند به همین دلیل، امروزه حدود ۵۰ درصد داروهای تولید شده در جهان منشاء طبیعی دارند که با تغییراتی به عنوان دارو مورد استفاده قرار می­گیرند که نیمی از این مقدار از منابع معدنی، حیوانی و باکتریایی به­دست می ­آید و نیمی دیگر منشاء گیاهی دارد. برای مثال، تمام هورمون­های مصرفی گیاهی هستند و از گیاهان مختلفی نظیر سیب زمینی مکزیکی، شنبلیله و غیره به دست می­آیند. هم چنیین ترکیباتی مثل وین بلاستین و وین کریستین که از داروهای ضد سرطان هستند از گیاه بدست می­آیند و یا گلیکوزیدهای قلبی از جمله این گروه داروها محسوب می­شوند (قاسمی دهکردی و طالب، ۱۳۸۰). گیاهان دارویی به دلیل ماهیت طبیعی و وجود ترکیبات همولوگ دارویی در کنار هم، با بدن سازگاری بهتری دارند و معمولا فاقد عوارض ناخواسته هستند لذا به خصوص در موارد مصرف طولانی و در بیماری­های مزمن، بسیار مناسب می­باشند. به عنوان مثال، گیاهان دارویی در بسیاری از اختلالات اعصاب و روان به عنوان بهترین انتخاب خواهند بود.
ایرانیان از دیرباز و حتی پیش از دیگران در زمینه گیاهان دارویی و کاربرد درمانی آن­ها از دانش پیشرفته­ای برخوردار بوده است. نمونه بارز آن کتاب باستانی اوستاست. در یکی از پنج کتاب تشکیل دهنده اوستا( که در مجموع دست کم ۲۵۰۰ سال پیشینه دارد)، بخش های پرشماری به گیاه درمانی، معرفی گیاهان دارویی و کاربرد آن­ها اختصاص یافته است. در قرن هشتم و نهم میلادی، اطباء ایرانی رونق خاصی به طبابت ایران و جهان بخشیدند به­ طوری­که با پیدا شدن دانشمندان و نوابغی نظیر ابوعلی سینا و محمد زکریای رازی با انشار کتاب­های معروف خود (قانون و الحاوی) پیشرفت­های زیادی نصیب ملت ایران و جهان گردید. این پیشرفت­ها هم­چنین در قرون بعد نیز ادامه یافت. در قرن ۱۳ میلادی، ابن بیطار، اختصاصات متجاوز از ۱۴۰۰ گیاه را که خود شخصاً می شناخت را در کتابش شرح داد (دوازده امامی، ۱۳۸۶).
۱-۴- گیاه شناسی رازیانه:
رازیانه گیاهی است علفی، معطر و چند ساله از تیره چتریانUmbelliferae با نام علمی Foeniculum vulgare که ارتفاع آن حدود ۲ متر، ساقه­های آن قائم، استوانه ای، منشعب و سبز رنگ است. ریشه غده­ای، دوکی شکل و مستقیم، برگ­های این گیاه متناوب با پهنک منقسم به قطعات نازک و نخی شکل، گل­ها زرد رنگ و مجتمع کوچک و منظم به صورت چتر مرکب است. شاخک­های چترهای آن بلند و شامل پایه­ های نامساوی است؛ به طوریکه تعداد آن­ها به ۱۵ نیز می­رسد. پهنای گل آذین چتری آن در حدود ۱۵ سانتی متر است. گل­های این گیاه عسل دهنده­های خوبی محسوب می­شوند. میوه آن کوچک، دو فندقه به طول ۶ تا ۱۲ و عرض۲ تا ۴ میلی متر و دارای بوی معطر است)کمالی و همکاران،۱۳۸۰).

فرمانرو: گیاهان
دسته: گیاهان گلدار
رده: دولپه­ای
راسته: آپیالس
تیره: چتریان
سرده: رازیانه
گونه: F.vulgare
نام علمی: Foeniculum vulgare
۱-۵- اندام داروئی:
تمام اجزای رازیانه قابل استفاده است. از آن جمله شکوفه­ها و دانه­ های آن­را بلافاصله بعد از رسیدن و برگ­های آنرا در تیرماه چیده و در سایه خشک می­ کنند و هم­چنین ریشه رازیانه را می­توان در اواخر پائیز برداشت نموده و خشک کرد.(سیکوتی و همکاران^[۸]، ۲۰۰۸)
۱-۶- نیازهای اکولوژیکی:
رازیانه بیشتر بر روی شیب­های صخرهای و کوهستانی خشک، آهکی، آفتاب­گیر، قابل نفوذ و فاقد رطوبت زیاد می­روید.
۱-۷- پراکنش جغرافیائی:

مروری بر مطالعات داخلی شبکه‌ی عصبی در حوزه‌ی اقتصاد

در مقاله‌ای که توسط پورکاظمی، افسر و نهاوندی(۱۳۸۴) گردآوری شده، تقاضای اشتراک گاز شهری خانگی شهر تهران با بهره گرفتن از روش خطیARIMA و روش غیر خطی شبکه‌های عصبی فازی بررسی و از لحاظ شش معیار کارایی آنها مقایسه شده‌اند. نتایج این تحقیق بیانگر این است که شبکه‌های عصبی فازی در تمامی شش معیار، عملکرد بهتری نسبت به روشARIMA داشته است. در مطاله‌ای مشابه که توسط کرباسی، اثنی‌عشری و عاقل(۱۳۸۶) انجام گرفته، با بهره گرفتن از مدل شبکه عصبی به پیش‌بینی و مدل سازی اشتغال بخش کشاورزی در ایران با بهره گرفتن از متغیرهای پولی و مالی طی سال ۱۳۸۴-۱۳۳۸ پرداخته شده است.
اصفهانیان و امین‌ناصری(۱۳۸۷) در مقاله‌ای با بهره گرفتن از شبکه‌ی عصبی به پیش‌بینی کوتاه‌مدت قیمت نفت خام پرداخته‌اند. در این تحقیق با بهره گرفتن از یادگیری هدایت شده یک مدل شبکه‌ی عصبی برای پیش‌بینی ماهیانه‌ی قیمت نفت خام، توسعه داده شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ابریشمی، مهرآرا، احراری و میرقاسمی(۱۳۸۸) در مقاله‌ای از شبکه عصبیGMDH^[8] به عنوان ابزاری با قابلیت بالا در مسیریابی و تشخیص روند‌های غیرخطی پیچیده، به ویژه با تعداد مشاهدات محدود، برای الگوسازی و پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت در ایران استفاده کرده‌اند. در این مطالعه ابتدا الگویی بنیادی شامل ۷ متغیر همراه با وقفه اول رشد تولید ناخالص داخلی طراحی و سپس با بهره گرفتن از فرایند قیاسی و نیز کنارگذاشتن هر متغیر از الگوی بنیادی، در مجموع ۱۸ مدل اجرا شد. نتایج نشان داد الگوهای حاصل از کنار گذاشتن رشد صادرات کل، رشد صادرات نفت و رشد حجم تجارت از الگوی بنیادی، به ترتیب بیش‌ترین سهم را در کاهش خطای پیش‌بینی دارا هستند. همچنین اثر مضاعف رشد هزینه‌های دولت بر متغیر هدف، مؤید نتایج مطالعات اخیر در کشورهای در حال توسعه‌ی نفتی است. برتری شبکه‌ی عصبی GMDH در دقت پیش‌بینی رشد اقتصادی نسبت به روش ARIMA، بر اساس معیارهای خطا نیز مورد تأیید قرار گرفت.

مطالعات خارجی جهانی‌شدن

وایت^[۹](۱۹۹۶) در ضمن بررسی رابطه‌ی جهانی‌شدن و مشکلات نیروی کار کودکان، به رشد واگرایی بین دیدگاه‌های مشتق از مفاهیم حقوق کودکان و سیاست‌های متعارف و سنتی و مبارزات با کار کودک می‌پردازد و یافتن زمینه‌های مشترک را در هنگامه‌ی جهانی‌شدن برای کار کودک ضروری می‌داند. او بیان می‌دارد که هدف اصلی باید مبارزه با بهره‌کشی کودکان باشد تا محروم کردن آنان از کار.
بیر^[۱۰]، روجاس^[۱۱] و ورگارا^[۱۲] (۱۹۹۹) در مقاله‌ای ارتباط بین آزادسازی تجاری و نابرابری دستمزدها در شیلی را به صورت تجربی مطالعه کرده‌اند. مطابق با مفهوم تئوری هکچر- اوهلین- ساموئلسون (HOS) و با تکنیک همجمعی ارتباط بلند مدت بین متغیرها بررسی شده‌ است. نتایج حاکی از آنست که کاهش قیمت نسبی کالاهای کاربر به توضیح افزایش در نابرابری دستمزدها در شیلی در دو دهه اخیر کمک می‌کند. افزایش در مقدار نیروی کار با تحصیلات دانشگاهی، از طرف دیگر، تمایل به کاهش نابرابری دستمردها در شیلی دارد. همچنین باز بودن اقصاد در این کشور که با مقدار تجارت بر روی GDP اندازه‌گیری شده‌است، شکاف دستمزد نیروی کار ماهر و غیرماهر را عریض‌تر کرده است.
بر اساس تحقیق بانک جهانی در مورد نرخ رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و نرخ یکپارچگی آنها در اقتصاد جهانی، همبستگی معناداری بین نرخ بالا‌ی یکپارچگی با اقتصاد جهانی و نرخ رشد اقتصادی وجود دارد.
همچنین آزادسازی تجارت باعث افزایش اشتغال و دستمزد حقیقی نیروی کار غیرماهر در صنایع کاربر کشورهای در حال توسعه می‌شود و عکس این نتیجه در کشورهای توسعه یافته صورت می‌گیرد(گوس^[۱۳]، ۲۰۰۰).
جرگر^[۱۴](۲۰۰۲) با بررسی جنبه‌های مختلف جهانی‌شدن نشان داده است که جهانی‌شدن در حالت کلی تبادل بین کارایی و برابری را تغییر نمی‌دهد.
آنیستو^[۱۵] و اربتا^[۱۶](۲۰۰۲) در تحقیقی با عنوان ” جهانی‌شدن و اشتغال: بر سطح و ساختار اشتغال فیلیپین” باتوجه به نتایج اقتصادسنجی شواهدی قوی در تعیین پهنای تغییرات اشتغال کشورهای با درآمد کم و متوسط در فرایند جهانی‌شدن فراهم آورده‌اند.
سیگنو^[۱۷]، روساتی^[۱۸] و گوارسلو^[۱۹](۲۰۰۲) به دنبال بررسی اینکه آیا جهانی‌شدن منجر به افزایش نیروی کار کودک شده است، بیان می‌کنند که تجارت در نفس خود افزایش نیروی کار کودک را ندارد و شواهدی مبنی بر آن نیز وجود ندارد. بر اساس تئوری تجارت و اقتصاد خانواده، شواهد دلالت بر کاهش و در حالت بد عدم تأثیر قابل ملاحظه‌ی تجارت بر نیروی کار کوک دارند.
بررسی تعدادی از استمرارها و تغییرات در سیاست‌ها و طرز کار مربوط به ظرفیت‌های نژادی و اقلیت‌های قومی درآموزش و جایگاه اقتصاد در اقتصاد جهانی توسط تامیلینسون^[۲۰] (۲۰۰۳) یک نتیجه در بر دارد و آن نتیجه اینست که تحصیل در یک اقتصاد جهانی رقابتی می‌تواند گروه‌های نژادی و محروم اجتماعی را ترغیب کند
” جهانی‌شدن و بیکاری: نقش تنوع بخشی بین‌المللی” عنوان مقاله‌ی نوشته شده‌ی هارمز^[۲۱] و هفکر^[۲۲](۲۰۰۳) است که بیان می‌دارد تنوع‌بخشی بین‌المللی می‌تواند به کاهش بیکاری کمک کند. اگر نیروی کار، سود سرمایه‌ای کسب کند که همبستگی منفی با شوک‌های تقاضای کار داخلی داشته باشد، مزدها به وسیله‌ی اتحادیه‌ی انحصاری تنظیم می شوند که امکان دارد پایین هم باشد و بنابراین انتظار اشتغال بالاتر نسبت به حالتی که همبستگی مثبت باشد وجود دارد. در کشورهای توسعه یافته، جهانی‌شدن اغلب به صورت یک تهدید برای نیروی کار به نظر می‌رسد زیرا ترس از افزایش رقابت و بالا بردن نقل و انتقال سرمایه وجود دارد که می‌تواند بیکاری را افزایش دهد. این مقاله نشان می‌دهد که این نگرانی نیاز به توجیه کردن ندارد و جهانی‌شدن در حقیقت می‌تواند اثرات مثبتی بر اشتغال داشته باشد.
اسرینیواسان^[۲۳] و سدون^[۲۴](۲۰۰۴) با بررسی ارتباطات علی ممکن و وابستگی‌های تجربی بین جهانی‌شدن و رشد، رشد و کاهش فقر و در نهایت جهانی‌شدن و کاهش فقر، استدلال می‌کنند که جهانی‌شدن هم به‌طور مستقیم و هم با تسریع رشد کمک زیادی به کاهش فقر می‌کند. اثر بالقوه‌ همگرایی بیشتر بین‌المللی بر کاهش فقر با شکست‌های سیاست داخلی در کشورهای در حال توسعه و نیز با ادامه حمایت از تولیدات داخلی به ویژه در کشورهای توسعه یافته، محدود شده‌است.
. دامیانو^[۲۵] و کونال^[۲۶] (۲۰۰۴)در مقاله‌ای با به کارگیری داده‌های صنعت و بنگاهی اثرات جهانی شدن بربازار نیروی کار کشور کنیا را مورد بررسی قرار می‌دهند.کنیا از ۱۹۸۰ به تدریج به اقتصاد جهانی پیوست. تحلیل‌های در سطح صنعت روی هم رفته اثر تجارت جهانی بر اشتغال کارخانجات در دهه ۱۹۹۰ را منفی برآورد می‌کند.و بررسی‌های صورت گرفته در سطح بنگاه‌ها دلالت بر این امر دارد که کارگران غیرماهر تجربه‌ی کاهش درامد داشته‌اند ونابرابری در درآمدهای نیروی کار ماهر و غیرماهر کنیا در طول این دوره افزایش یافته است.این مقاله اشاره می‌کند که جهانی‌شدن با ضرر رساندن به درآمد نیروی کار در کنیا هم‌گام شده است.
با تعریف رابطه توریسم و جهانی‌شدن و نقش توریسم در توسعه اقتصاد کشورها – به خصوص کشورهای کمتر توسعه یافته – و افزایش اشتغال و استانداردهای زندگی، می‌توان به تبیین روشهایی به منظور توسعه توریسم در فرایند جهانی‌شدن پرداخت که این موضوع در پژوهش کارمن‌گرا^[۲۷](۲۰۰۵) با عنوان “جهانی‌شدن و توریسم، مطالعه موردی در رومانی” بیان گردیده است.
دیاکونو^[۲۸](۲۰۰۵) در” پیشرفت و جهانی‌شدن"، جهانی‌شدن را گسترش سریع در مرزهای اقتصاد، جامعه و تغییرات تکنولوژی، تحت شرایط سرمایه داری عنوان می‌کند. تجارت بین‌المللی و سرمایه‌گذاری موتور محرک رشد جهانی در ۵۰ سال اخیر بوده است. داد و ستد کالاها نسبت به سال ۱۹۵۰، ۱۶ برابر افزایش یافته است، که منعکس کننده‌ی تنزل موانع تجارت و افزایش رشد تجارت خارجی می‌باشد. خیلی از مردم بر این عقیده‌اند که صادرات ایجاد شغل می‌کند و واردات به ضرر اشتغال است و بنابراین، این فکر ایجاد می‌شود که باید موانعی بر سر راه واردات قرار داد. کشورهایی که موانع تجارت را کاهش می‌دهند، توان ملی خود را بر صنایعی متمرکز می‌کنند که جایی برای منافع بین‌المللی برای آن‌ها داشته باشد. یکپارچگی در اقتصاد جهانی، با بالا بردن درجه‌ی رشد، افزایش درآمدها، بهبود قوانین دارائی‌ها و استفاده‌ی کارآمد از منابع در دسترس، به ترقی‌های محیطی کمک می‌کند. ایجاد موانع، کشورها را ترغیب به تلاش در صنایعی می‌کند که در آن‌ها منفعتی ندارند و این منجر به سرمایه‌گذاری‌های اسراف‌کارانه و بی‌فایده می‌شود. دیاکونو بیان می‌کند که آن دسته از کشورهای در حال توسعه که موانعی را در راه واردات قرار داده اند از رشد سرمایه‌گذاری کمتری برخوردارند نسبت به آن‌هایی که در تجارت آزادتر بودند. همه‌ی شرکت‌ها از هر اندازه درگیر تجارت جهانی هستند و منافع فقط به سوی شرکت‌های بزرگ چند ملیتی جریان ندارد. این مقاله قوانین WTO را برای حمایت بشر، حیوانات و سلامت محیط زیست و همچنین محافظت از منابع طبیعی تجدید‌ناپذیر می‌داند و معتقد است موانع و محدودیت‌ها باید اهداف محیطی را دنبال کنند و نه شکل دیگری از حمایت تولیدات داخلی باشند.
بیورستد^[۲۹] و اسکرپن^[۳۰](۲۰۰۶) با بررسی تجارت و نابرابری در دستمزد و بیکاری، جهانی‌شدن فزاینده در کشورهای توسعه یافته را باعث انتقال تقاضا به سمت نیروی کار ماهر به هزینه‌ی نیروی کار غیرماهر می‌دانند.
تحلیل عدم تقارن فرایند جهانی‌شدن و خروجی‌های مشخص شده آن بر:
کشورهای توسعه یافته و کمتر توسعه یافته ۲- کشاورزی کشورهای کمتر توسعه یافته نشان داده است که بدون مطالعه و بررسی لازم در مراحل زیرساخت‌ها، بنگاه‌ها، نیروی انسانی و سرمایه اجتماعی، کشاورزی کشورهای کمتر توسعه یافته به سختی می‌توانند سود مورد انتظار خود را در فرایند جهانی‌شدن به دست آورند که این خود می‌تواند به اشتغال در بخش کشاورزی لطمه وارد کند. (دوناتو رومانو^[۳۱]، ۲۰۰۶)
بررسی‌هایی هم انجام شده که نشان داده است هیچ توافق و رضایت عمومی در سطح جهان مبنی بر چگونگی بهره‌برداری از افزایش فرصت‌های اقتصادی حاصل از جهانی‌شدن در راستای نیل به هدف کاهش فقر و بیکاری وجود ندارد و این توافق و رضایت عمومی به صورت از بالا به پایین (دستوری) بدست نمی‌آید( وون‌براون^[۳۲]، ۲۰۰۷).
ژوانگ^[۳۳] و کو^[۳۴](۲۰۰۷) در تحقیقی با بیان این‌که آثار جهانی‌شدن بحث برانگیز بوده و بحث درباره‌ی آن در سال‌های اخیر تشدید شده است، اثر جهانی‌شدن بر رشد را با به‌کارگیری داده‌های تابلویی و مدل رشد تجربی مشتق از تئوری تولید دنبال می‌کنند. نتایج تخمین نشان می‌دهد که جهانی‌شدن اقتصاد اثر مثبت معنی‌داری برای همه‌ی کشورها دارد، هرچند چین و هند بعد از کشورهای توسعه یافته منفعت بیشتری می‌برند و دیگر کشورهای در حال توسعه منفعت کمتری می‌برند. سایر عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی شامل سرمایه، سرمایه‌ی انسانی و تکنولوژی می‌باشند.
آدامز^[۳۵] (۲۰۰۷) در مقاله‌ای اثر جهانی‌شدن بر نابرابری درآمد برای ۶۲ کشور در حال توسعه در طول یک دوره‌ی ۱۷ ساله را (۲۰۰۱-۱۹۸۵) بررسی می‌کند. نتایج مطالعات وی نشان می‌دهد که جهانی‌شدن فقط ۱۵ درصد تغییر نابرابری درآمد را توضیح می‌دهد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داده است که ۱) باز بودن همبستگی مثبت با نابرابری درآمد دارد.
۲) سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی همبستگی منفی و قابل ملاحظه با نابرابری درآمد دارد. ۳)زیرساخت‌های سازمانی با نابرابری درآمد همبستگی منفی دارد.
هنری فاربر^[۳۶](۲۰۰۷) در مقاله‌ای با عنوان “تطبیق بازار نیروی کار با جهانی شدن: اشتغال بلندمدت در ایالات متحده و ژاپن” به نتایج جالبی دست یافته است. به عقیده‌ی هنری، عجیب نیست که پس از مدتی ساختارهای اشتغال کشورهایی مثل ژاپن و آمریکا، در طی فرایند جهانی‌شدن همگرایی پیدا کنند. ذکر این نکته ضروری است که هر دو کشور تحت تأثیر فشارهای رقابت جهانی مشابهی هستند. رابطه میان کاهش فقر و جهانی‌شدن نیز در مقاله مایرتنس^[۳۷] و همکاران(۲۰۰۸)، توضیح داده شده است.
کریمی(۲۰۰۸) در مقاله خود بیان می‌داردکه می کند که جهانی‌شدن فزاینده در سایه‌ی تعدیل مطالبات دستمزد در کشورهای متحد، می‌تواند تأثیرات مثبت قابل ملاحظه‌ای بر اشتغال داشته باشد.
پولین^[۳۸] (۲۰۰۸) در مقاله ای با عنوان “آیا اشتغال کامل در سایه جهانی‌شدن امکان پذیر است؟” به طور مختصر به بررسی تئوری‌های بیکاری مارکس، فریدمن، کینز و کلاچی و سپس به تشریح مفهوم اشتغال کامل در تئوری‌های فوق تحت شرایط متفاوت تاریخی و اجتماعی پرداخته است و روش‌هایی را برای توسعه اشتغال کامل در دوران معاصر با جهانی‌شدن پیشنهاد داده است.
وانگ^[۳۹]، دایاناندن^[۴۰] و تیان^[۴۱](۲۰۰۸) با مطالعه‌ای، اثر جهانی‌شدن اقتصاد(مشخص‌شده به ‌وسیله‌ی افزایش تجارت بین‌الملل و جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی) بر توزیع درآمد در چین را بررسی می‌کنند. در این مطالعه ضریب جینی به عنوان مقیاس متعارف نابرابری درآمد به کار رفته است و جستارهای عملی در قالب ریشه‌ی واحد و هم‌جمعی هدایت شده‌اند. نتایج عملی نشان می‌دهند که جهانی‌شدن اقتصاد به بهبودی نابرابری درآمد در چین کمک می‌کند، لذا بدتر شدن نابرابری درآمد در این کشور باید معلول عوامل دیگری باشد.
لاندیس^[۴۲](۲۰۰۸) به بررسی جهانی‌شدن و مهاجرت می‌پردازد و اثرات جهانی‌شدن بر جمعیت را متأثر از جابجایی سرمایه و کالا از کشور ثروتمند به کمتر ثروتمند و جابجایی گروه‌های جمعیتی از کشورهای فقیر به جوامع ثروتمند می‌داند. ماهوتا^[۴۳] و اسمیت^[۴۴](۲۰۱۰) در مقاله‌ای بیان می‌دارند که چگونه ساختار اقتصاد جهانی منافعی را از جهت مشارکت در آن فراهم می‌کند.این مقاله توسعه‌ی اقتصادی بلند مدت کشورها در این جریان را مشروط به موقعیت آن‌ها در تقسیم بین‌المللی نیروی کار(IDL) می‌داند. جهانی‌شدن منجر به پویایی اقتصاد در همه جا و به‌ویژه در فقیرترین نواحی می‌شود. به طور خلاصه، جهانی‌شدن منجر به توسعه‌ی سریع اقتصاد در اواخر قرن ۲۰ و اوایل قرن ۲۱ شده است.
پژوهش یینگ^[۴۵](۲۰۰۹) در مقاله‌ای با بررسی پیوستگی بین جهانی‌شدن و تراکم صنعت در چین دلالت بر این امر دارد که درجه‌ی تراکم صنعت به طرز قابل ملاحظه‌ای از سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۵ افزایش یافته است.
نیلسون^[۴۶] و برگ^[۴۷](۲۰۱۰) به دنبال بررسی اثر جهانی‌شدن و آزادسازی بر نابرابری درآمدی با به‌کارگیری داده‌های استاندارد مربوط به نابرابری درآمد جهانی و شاخص‌های آزادی اقتصادی داده‌های ۸۰ کشور در سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۵ به این نتیجه می‌رسد که تحولات به سمت آزادی اقتصادی، سبب افزایش نابرابری درآمدی در جوامع ثروتمند می‌شود. یافته ها حاکی از آنست که جهانی‌شدن اجتماعی در کشورهای کمتر توسعه یافته، از اهمیت بیشتری در این مورد برخوردار است. همچنین تحولات پولی و جهانی‌شدن سیاست سبب افزایش نابرابری نمی‌شود. نیسانکه^[۴۸] و توربکه^[۴۹](۲۰۱۰) در مقاله‌ای با عنوان” جهانی‌شدن، فقر و نابرابری در آمریکای لاتین: یافته‌هایی از مطالعات موردی” به بررسی اثر جهانی‌شدن بر فقر و نابرابری در امریکای لاتین می‌پردازد. این مطالعه موردی بازه‌ی گسترده‌ای از تحلیل‌های کشوری و ناحیه‌ای اقتصاد کلان و مطالعات کلان در آمریکای جنوبی و مرکزی راشامل می‌شود. نتایج این مطالعه به ‌طور خلاصه حاکی از اینست که اثر جهانی‌شدن بر فقر و نابرابری در این ناحیه بسیار چشمگیر بوده است. مکانیزم‌های مؤثر بر فقردر این مطالعه از دو مسیر بوده است، مسیر اول اثر جهانی‌شدن بر رشد و مسیر دوم از طریق اثر آن بر توزیع درآمد.
شکل ‏۲‑۳-ارتباط جهانی‌شدن با فقر
مأخذ: . نیسانکه و توربکه،(۲۰۱۰)

مروری بر مطالعات خارجی شبکه‌ی عصبی در حوزه‌ی اقتصاد

تاپینن^[۵۰](۱۹۹۸)، مدل‌های شبکه‌ی عصبی و مدل‌های رگرسیون خطی در پیش‌بینی نرخ بهره را با بهره گرفتن از داده‌های اقتصاد آمریکا مقایسه کرده است. بر مبنای تجربه، انتظار بر این است که مدل‌های شبکه‌ی عصبی نسبت به مدل‌های رگرسیون خطی در امر پیش‌بینی، بهتر عمل کند، به هر حال در طول دوره‌ی ۱۹۹۵- ۱۹۹۴، شبکه‌ی عصبی در پیش‌بینی افزایش نرخ بهره شکست خورده است.
در مقاله‌ای که توسط انگاین^[۵۱] و کریپس^[۵۲](۲۰۰۱) گردآوری شده، روش‌ شبکه‌های عصبی(NN) و روش آنالیز رگرسیون چند‌گانه(MRA) در جهت پیش‌بینی ارزش مسکن مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد که روش‌ شبکه‌های عصبی بهتر از روش آنالیز رگرسیون چند‌گانه در امر پیش‌بینی، عمل کرده است.
گارتا^[۵۳]، رومئو^[۵۴] و ژیل^[۵۵](۲۰۰۵) با بهره گرفتن از روش شبکه‌ی عصبی(NN) قیمت برق را پیش‌بینی کرده‌اند. در این مقاله اثبات شده که روش شبکه‌ی عصبی، یک ابزار خوب برای پیش‌بینی کوتاه‌مدت قیمت ساعتی اشتراک برق( برای یک، دو یا سه روز بعد) می‌باشد. این روش شناسی می‌تواند به بهبود قدرت مدیریت ظرفیت ماشین‌آلات تولیدی و به طور مشخص، سود بخشی بیشتر در عملکرد اشتراک روزانه‌ی انرژی کمک کند. در مقاله‌ای مشابه که توسط دلگادو^[۵۶](۲۰۰۵) نوشته شده، پیشنهاد می‌شود که شبکه‌‌ی عصبی برای اندازه‌گیری کارایی به عنوان یک ابزار مکمل برای روش‌های رایج مبحث کارایی می‌باشد. در این مقاله نشان داده شده که در کاربرد NN برای بخش عمومی، شبکه‌‌ی عصبی ما را متقاعد می‌کند که نتایج مهمتری را برای واحدهای تصمیم گیری استنتاج کنیم.
مالک^[۵۷] و نصرالدین^[۵۸](۲۰۰۶) در مقاله‌ای اشاره می‌کنند که شواهد گذشته پیشنهاد می‌کنند که قیمت‌های نفت، تولید یک اقتصاد را مبتنی بر یک مدل غیر خطی تحت تأثیر قرار می‌دهند. به هر حال، تا کنون توافقات روشنی روی شکل تبعی این تأثیر صورت نگرفته است. این مقاله، شبکه‌ی عصبی را برای پیش‌بینی کوتاه‌مدت GDP با توجه به قیمت‌های نفت، پیشنهاد می‌کند.در مطالعه‌ای مشابه توسط یوو^[۵۹]، وانگ^[۶۰] و لای^[۶۱](۲۰۰۷) شبکه‌ها‌ی عصبی برای پیش‌بینی قیمت نقدی نفت خام‌ پیشنهاد شده است. در واقع در این مقاله از شبکه‌ی عصبی چند لایه پیش‌خور استفاده شده است.
چودهری^[۶۲] و حیدر^[۶۳](۲۰۰۸) در مقاله‌ای قدرت شبکه‌‌های عصبی را به عنوان ابزارهای پیش‌بینی برای نرخ تورم ماهیانه برای ۲۸ کشور OECD ارزیابی می‌کند و شبکه‌‌ی عصبی را با مدل‌های اقتصاد سنجی مقایسه کرده است. نتایج نشان می‌دهد که مدل‌های شبکه‌‌ی عصبی برای ۴۵% از کشورها ‌یک پیش‌بینی کننده‌ی برتر بوده است. این در حالی است که مدل‌های اقتصاد سنجی تنها برای ۲۱% از کشورها درست عمل کرده‌ است. همچنین اشاره شده که می‌توان از ترکیبات حسابی مدل‌های گوناگون شبکه‌ها‌‌ی عصبی، به عنوان ابزاری معتبر برای پیش‌بینی نرخ تورم استفاده کرد. همچنین گیم^[۶۴] و راپر^[۶۵](۲۰۰۹) در مقاله‌ای، یک مدل شبکه‌‌ی عصبی برای برآورد کارای تقاضای انرژی کره‌ی ‌‌‌‌جنوبی پیشنهاد می‌کنند. مدل پیشنهاد شده، تقاضای انرژی را بهتر از مدل‌های رگرسیونی خطی برآورد کرده است. همچنین کولکارنی^[۶۶] و حیدر^[۶۷](۲۰۰۹)، شبکه‌ی عصبی چند لایه پیش‌خور را برای پیش‌بینی قیمت نقدی نفت خام در کوتاه‌مدت(تا ۳ روز آینده) معرفی کرده‌اند.

تصریح مدل و روش‌‌های تحقیق

مقدمه

در این فصل ابتدا به تصریح مدل پرداخته شده است، سپس روش شبکه‌های عصبی مصنوعی توضیح داده می‌شود. در سال های اخیر استفاده از سیستم های هوشمند مانند منطق فازی، شبکه‌ها ی عصبی مصنوعی، عصبی _ فازی و الگوریتم های تکاملی مانند الگوریتم ژنتیک و برنامه‌ریزی ژنتیک، پیشرفت قابل توجهی در اقتصاد و سایر علوم داشته است.

مبانی نظری

تابع تولید کاب-داگلاس برای یک بنگاه فرضی به صورت زیر است:

کلمه “اللَّمْحِ” استعاره از درک دقیق و سریع چیزهاى مفید است. بعضى “عِیَونِ الْأُمُورِ” نقل کرده‏اند، یعنى واقعیت و حقیقت امورى که جاى دقت و عبرت­گرفتن است.
عبارت: « فَقَدْ سَلَکْتَ… » اشاره به دلیل نیازمندى معاویه به هشدارى است که قبلا بیان شد، یعنى رفتن او به راهى که پیشینیانش رفته‏اند، با چهار نشانه‏اى که یاد شد، ادعاهاى بیهوده‏اش، ادعاى چیزى که حق او نبود؛ از قبیل خون عثمان، طلحه، زبیر و نظیر این­ها، ورودش در منجلاب­هاى دروغ، ورودش در غفلت از پیامد بدان­ها. امّا دروغ­هاى وى در ادعاى خود روشن است و چیزى که از حد او بالاتر است همان امر خلافت مى‏باشد و چیزى که نزد او به­امانت گذارده­بودند و او در ربود. عبارت از اموال و سرزمین­هاى مسلمانان بود که بر آن­ها مسلط شده­بود. مقصود امام علی × این است که از طرف خدا این امانت در نزد او بوده است.^[۲۸۱]
گاهی اوقات پیروی کورکورانه از گذشتگان، مانع بینش صحیح واقعیات و دستیابی به کمال مطلوب آدمی می­ شود و او را در راه باطل قرار می­دهد.
۴.۶.۹. نافرمانی از رهبر
سرپیچی از فرمان رهبر سبب تفرقه در جامعه شده و مردم را از مسیر رشد وتعالی باز می­دارد. همین امر سبب خون­دل خوردن رهبر می­گردد. امام علی × در شکوه از گروه نافرمان دوران خود چنین می­فرمایند:
«… إِذَا دَعَوْتُکُمْ إِلَى جِهَادِ عَدُوِّکُمْ دَارَتْ أَعْیُنُکُمْ کَأَنَّکُمْ مِنَ الْمَوْتِ فِی غَمْرَهٍ وَ مِنَ الذُّهُولِ فِی سَکْرَهٍ یُرْتَجُ عَلَیْکُمْ حَوَارِی فَتَعْمَهُونَ فَکَأَنَّ قُلُوبَکُمْ مَأْلُوسَهٌ فَأَنْتُمْ لَا تَعْقِلُونَ مَا أَنْتُمْ لِی بِثِقَهٍ سَجِیسَ اللَّیَالِی وَ مَا أَنْتُمْ بِرُکْنٍ یُمَالُ بِکُمْ»^[۲۸۲]
…هنگامی­که شما را برای جهاد با دشمن فرا می­خوانم دیدگانتان در حدقه­ها می­گردد گویی در سکرات مرگ غوطه­ور و در مستی غفلت شناورید. باب گفتگوی من بر شما بسته می­ شود. از این­رو سرگردان می­شوید، گویی دل­هاتان دستخوش بازی­های شیطان شده و عقل خود را از دست­داده­اید. نه هیچ­گاه مورد اعتمادم بوده­اید و نه ستون محکمی هستید که به پشتوانۀ شما بتوان بر دشمن تاخت.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بنابر روایتى هنگامى که امام علی × از پیکار با خوارج فراغت حاصل کرد، در همان محل نهروان به­پاخاست و این خطبه را ایراد فرمود. پس از ستایش و ثناى پروردگار خطاب به سربازان فرمود: «حال که خداوند متعال، چنین نیکو شما را یارى کرد و به پیروزى رساند، بدون فوت وقت متوجّه دشمنان شام شوید.» در پاسخ حضرت عرض کردند: «تیرهاى ما تمام شده و شمشیرهاى ما کند گردیده است. ما را به کوفه برگردان، تا آرایش نظامى خود را سامان بخشیم و افرادمان را بازسازى کنیم، شاید که امیر مؤمنان × بر تعداد ما، به اندازه‏اى که در این نبرد به شهادت رسیده‏اند، اضافه کند، تا از نیروى افراد تازه نفس کمک بگیریم.» گروهى از لشکریان ـ
نیز به­پاخاسته بهانۀ زیادى مجروحان را گرفتند، عرض کردند: «زخمى و مجروح زیاد داریم اجازه بدهید، مدّتى به کوفه باز گردیم، سپس براى جنگ عازم خواهیم شد.»
امام علی × با این که هرگز به بازگشت راضى نبود ـ وقتى که مخالفت را شدید دید ـ با آنان مراجعت کرد و در لشکرگاه خارج کوفه به نام “نخیله” اردو زد و دستور داد که در لشکرگاه بمانند و خود را براى جهاد آماده سازند و به داخل شهر کمتر رفت­وآمد کنند و دیدوبازدید با اقوام و خویشان خود را محدود نمایند. ولى آن­ها در عمل فرمان حضرت را به­کار نبستند و به­تدریج مخفیانه به کوفه وارد شدند. در نهایت جز اندکى از سپاهیان در نخیله باقى نماندند. امام علی × وقتى وضع را چنین دید، به کوفه آمد و براى مردم سخنرانى کرد و فرمود:
«اى مردم براى جنگ با دشمن آماده شوید، نزدیکى به خدا و رسیدن به نعمت­هاى حق تعالى با جهاد در راه خدا حاصل مى‏شود. آن­ها که از حق کناره‏گیرى کرده آن را یارى نکنند، در خدمت ستم و ظلم قرار گرفته، از حقیقت عدول کرده، از کتاب خدا و دین حق رو برگردانده‏اند، در طغیان فرو افتاده‏اند و در گرداب گمراهى فرو رفته‏اند.
آن­چه مى‏توانید از نیرو و اسب­هاى تعلیم­دیده براى پیکار با دشمن آماده بسازید، بر خدا توکّل کنید که خداوند خود شما را کفایت مى‏کند. امّا کوفیان آماده کوچ و حرکت نشدند. چند روزى حضرت آن­ها را به حال خودشان رها کرد.»
امام علی × همواره سعى بر این داشت که، پیروانش را براى جنگ با دشمنان بسیج کند، ولى چون آن­ها، در موارد زیادى از دعوت حضرت سرباز مى‏زدند و با تمرّد و خوددارى از فرمانبردارى و اطاعت حتّى او را مى‏رنجانیدند آن­ها را مورد خطاب ملامت‏آمیز قرار داده، با ایراد این خطبه، ناراحتى، دلتنگى و نارضایتى خود را از رفتارشان اظهار داشته و مى‏فرماید: «بس که شما را ملامت کردم خسته شدم.» این نوع گفتار از ناراحتى شدید حکایت دارد. خطاب حضرت به کوفیان که آیا به جاى آخرت دنیا را گرفته‏اید و خوارى را به­جاى عزّت نشانده‏اید پرسشى به گونه انکار بر رفتار آن­ها، که موجب انگیزش بر جهاد گردد. چه این که پیکار در راه خدا، مستلزم اجر اخروى و بزرگوارى مى‏گردد. ولى ترس از دشمن و کناره‏گیرى از نبرد، هر چند در بیشتر موارد، زمینۀ سلامتى و بقاء در دنیا را فراهم مى‏آورد، امّا به بهاى طمع بستن دشمن به پیروزى خود و خوار ساختن طرف مقابل تمام مى‏شود.
بنابراین قیام نکردن براى دفع دشمن، به­منزلۀ این است که آخرت را به­دنیا سودا کنى و خوارى را به­جاى عزت بنشانى، این همان چیزى است که خرد سالم نمى‏پذیرد.^[۲۸۳]
نافرمانی از رهبر نیز از موانع مهم رسیدن به آرمان­های الهی در واقعیات جامعه می­گردد و همین امر سبب سوءاستفاده و تسلط دشمن بر جامعه مسلمانان می­ شود.
۴.۶.۱۰. بروز فتنه ها وشبهه ها
از مهم­ترین موانع آرمان­گرایی می­توان هنگام بروز فتنه­ها و شبهه­ها را نام برد؛ چون در این مواقع انسان در شناخت حق و باطل دچار خطا و اشتباه شده و جامعه دچار هرج ومرج ایجادمی­گردد. بدین ترتیب تحقق آرمان­ها یا به عقب می­افتد و یا به فراموشی سپرده­می­شوند. امام علی × در جریان کشته شدن خلیفه سوم که سبب به ­وجود آمدن فتنه ها و شبهه­هایی زمان خود گردید، می­فرمایند:
«یُقتَلُ فی هذِهِ الأُمَّهِ إمامٌ یَفتَحُ عَلیها الْقَتلَ والْقِتالَ إلی یَومِ القیامَهِ ویَلْبِسُ أُمورَها عَلَیْها ویَبُثُّ الْفِتَنَ فیها فَلا یُبْصِرُونَ الْحَقَّ مِنَ الْباطِل یَمُوجُونَ فِیهَا مَوْجاً وَ یَمْرُجُونَ فِیهَا مَرْجا»^[۲۸۴]
در این امّت پیشوایی کشته می­گردد که در کشت­وکشتار را تا روز قیامت بر این امت می­گشاید، و کارهایشان را بر آنان مشتبه می­سازد، و فتنه­ها را درمیان آنان می­پراکند، و دیگر حق را از باطل تمیز نمی­دهند و به یکدیگر در می­آمیزند و درهم­ و برهم می­شوند.
امام علی × ، در این خطبه قتل عثمان را ریشۀ فتنه­ای می­داند که تا روز قیامت منشأ جنگ و درگیری در میان مسلمانان خواهدشد. این امر سبب درهم­آمیختگی حق و باطل باهم می­ شود و به همین خاطر مردم واقعیات امور را تشخیص نداده، از راه سعادت گمراه می­شوند.
۴.۶.۱۱. حاکمیت فرهنگ استکباری
حاکمیت فرهنگ استکباری نیز یکی دیگر از موانع آرمان­گرایی است؛ زیرا در این وضعیت به­تدریج حاکمان باطل بدون درگیری و خون­ریزی از طریق تبلیغات کاذب و یا رشوه و…تفکر حق گرایانه مردم را تغییر می­ دهند. در این صورت به­راحتی بر آنان حاکم می­شوند. امام علی × در توصیف این افراد می­فرمایند:
«أَمَا وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَیَظْهَرَنَّ هَؤُلَاءِ الْقَوْمُ عَلَیْکُمْ لَیْسَ لِأَنَّهُمْ أَوْلَى بِالْحَقِّ مِنْکُمْ وَ لَکِنْ لِإِسْرَاعِهِمْ إِلَى بَاطِلِ صَاحِبِهِمْ وَ إِبْطَائِکُمْ عَنْ حَقِّی وَ لَقَدْ أَصْبَحَتِ الْأُمَمُ تَخَافُ ظُلْمَ رُعَاتِهَا وَ أَصْبَحْتُ أَخَافُ ظُلْمَ رَعِیَّتِی …»^[۲۸۵]
هان، سوگند به آن که جانم به دست اوست این گروه ـ ارتش معاویه ـ بر شما مسلّط خواهندشد نه از آن­رو که از شما به حق شایسته­ترند؛ بلکه از آن­رو که به سوی باطل صاحبشان می­شتابند و شما از شتاب به حق من کندی می­کنید. همیشه امت­ها از ستم حاکمان خود می­هراسند و اکنون من از ستم ملت خود می­هراسم!
امام علی × در این خطبه مى‏فرمایند: دلیل غلبه اصحاب معاویه بر حق بودنشان نیست، بلکه پیروى بی­چون­و­چراى آن­ها از دستورات معاویه در امر باطل و تسامح خوددارى شما از پیروى از من با وجودى که حقّم مى‏باشد؛ زیرا پیروزى و موفقیّت در وحدت کلمه و فرمانبردارى از امام و پیشواست؛ نه این که به حقّانیّت امام اعتقاد داشته­باشى ولى در عمل و میدان کارزار او را رها کرده و تنها بگذارى.
امام علی× سخن را در توبیخ و اهانت مردم کوفه ادامه داده و به­ دلیل تخلّف و سرپیچى از دستوراتش از آن­ها اظهار تنفّر و انزجار کرده و مى‏فرماید: «وَ لَقَدْ أَصْبَحَتِ الْأُمَمُ الى قوله رعیّتى»
«امّتها از سلطانشان مى‏ترسند امّا عجب این است من که على هستم از پیروانم مى‏ترسم»
به­ طور طبیعى و همگانى رعایا از سلطان خود مى‏ترسند. وقتى که قضیّه برعکس باشد؛ یعنى امیر از افراد تحت امرش بترسد. چنان پیروانى سزاوار ملامت و سرزنش هستند و هیچ بهانه و دلیلى بر علیه حاکم خود ندارند.
همین تخلّف از دستور امام علی× که دقیقاً نوعى ظلم بر خودشان بود، آن­ها را مستحقّ تنفّر و انزجار امام علی × کرد. چه آن حضرت در موارد زیادى آن­ها را مورد تفقّد و دلسوزى قرار داد. از جمله روز حکمیّت در صفّین، ولى آن­ها نصیحت و صلاح­دید امام علی × را نپذیرفته و به­عنوان تمرّد از دستور به آن حضرت گفتند: «اگر به حکمیّت راضى نشوى آن­چه با عثمان کردیم با تو خواهیم کرد.»^[۲۸۶]
حاکمیت فرهنگ استکباری نیز یکی دیگر از موانع دریافت صحیح واقعیات در امور است و سبب می­ شود انسان از مسیر دستیابی به کمالات الهی باز مانده و در نتیجه، خواسته یا نا خواسته در جهت منافع گروه باطل دست به فعالیت بزند.
نتیجۀ فصل:
انسان، به امید و آرزو زنده است. زندگی بدون آرمان و هدف بی­معنا است و در “فرهنگ تفصیلی آفتاب” واژۀ “آرمان"، به­معنای آرزوهای سازنده و بالنده آمده­است. در فرهنگ­نامۀ آرزو، کلمۀ “امل” به معنای آرزو به­کار رفته­است. در قرآن نیز، دو بار واژه “اَمَل” به­کار رفته­است؛ یک بار به معناى آرزوى نیکو و دیگربار به معناى آرزوى نکوهیده.
امام على × ادامۀ حیات بشری بر پایۀ آرزو بیان می­فرمایند. آرمان مایۀ برپایى دنیاست. اگر انسان در زندگی آرمان و آرزو نداشته­باشد، امید به زندگی از بین­می­رود و دیگر امید و انگیزه­ای به توسعه و پیشرفت در زندگی معنا نخواهدداشت.
از این رو، آرمان­گرایی امری فطری است و خلقت انسان، هدف­مند است و دستیابی به حیات مطلوب و زندگی معقول و رسیدن به سعادت و حقیقت نهایی از مهم­ترین آرمان­های او در زندگی است.
آرمان­گرایی در نهج­البلاغه از جایگاه و اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده ­است. امام علی × علت پذیرش حکومت را یک تکلیف الهی و دست­یابی به آرمان­های اسلامی برمی­شمارند. آرمان­هایی چون احیاى دین، برپایی حقّ و دفع باطل، برچیدن آثار فتنه و فساد، حمایت از بندگان مظلوم و محروم، اقامه حدود الهى و… .
حضرت در خطبۀ دیگر می­فرمایند، در صورت برقراری حاکمیت الهی وظیفۀ حاکم عادل الهى آرمان­های حکومت و ضرورت آن، با حاکمیت افراد نیکوکار در جامعه شرایط رشد و تعالی مادی و معنوی برای انسان­های صالح فراهم ­می­ شود و نشانه­ های آسایش و آرامش در رفتارهای فردی و اجتماعی افراد جامعه آشکارمی­گردد و درچنین شرایطی است که رسیدن به آرمان­های الهی در جامعۀ اسلامی به تحقق خواهد رسید.
عوامل دستیابی به آرمان­ها در نهج­البلاغه
۱ـ اقامه و احیای حق و دفع باطل:
اقامه و احیاى حق و دفع باطل، از بزرگ­ترین آرمان­هاى حکومت امام على × است و بارها مبنا و دلیل پذیرش حکومت را اقامۀ حق و از باطل و مبارزه با آن اعلام نموده ­است.
۲ـ اصلاح نفس:
همۀ انسان­ها در زندگی به دنبال کمال مطلوب و آرمان­های خود هستند. برخی راه را بیراهه رفته، اما برخی دیگر به دنبال آرمان حقیقی هستند. یکی از اساسی­ترین مسائل در این مسیر ابتدا خودشناسی است و از آن­جایی که خودشناسی، مقدمه‌ای برای خودسازی و اصلاح نفس است؛ زیرا برای دستیابی به آرمان­ها باید سختی­ها و دشواری­های زیادی را تحمل کرد تا به هدف مطلوب رسید به همین جهت است که می­توان گفت اصلاح نفس یکی از عوامل اساسی دستیابی به آرمان­هاست و جزئی از ضروریات می­باشد.
۳ـ آزاداندیشی:
یکی از آرمان­های مهم در سیرۀ عملی حضرت علی × آزاداندیشی و احترام به استقلال رأی و عقیدۀ انسان­هاست. امام در طول زندگی پربرکتشان بارها به طور عملی این درس آزادی در اندیشه و انتخاب را به ما می­آموزند.
۴ـ قاطعیت در مبارزات حق­طلبانه:
برای نیل به آرمان­های بلند الهی گاهی اوقات برای برقراری حق در جامعه چاره­ای جز مبارزه نیست. یکی از عواملی که ما را محکم و استوار در این راه نگه­می­دارد، قاطعیت در راه رسیدن به هدف است.
۵ـ شایسته­سالارى:
براى دستیابى به آرمان­ها، ضروری است مناصب بر اساس لیاقت و شایستگى تقسیم شود و مسؤولان و کارگزاران حکومت، باکفایت­ترین و خدمت­گزارترین افراد باشند. چنین حکومتى، به آرمان­هاى خود سریع­تر دست مى­یابد.
بدیهى است کفایت و شایستگى کارگزاران حکومت باعث جلب اعتماد و همکارى صمیمانۀ مردم با حکومت خواهدگردید و بدین ترتیب تعامل مستحکم و مترقى حکومت و مردم، زمینه بالندگى و رشد اجتماع و ثبات بیشتر حکومت را سبب خواهدشد و مردم را به سوى آرمان­هاى متعالى رهنمون خواهدساخت.
۶ـ اصلاح جامعۀ اسلامی:
ابتدا اصلاح فردی سپس اصلاح اجتماعی و نیل به جامعۀ آرمانی در فرهنگ اسلامی ما همیشه مد نظر بوده ­است. امام على × لازمۀ اصلاح جامعه را در اصلاح رابطۀ مردم با حکومت می­داند؛ زیرا این رابطه را، مانند رابطۀ پدر و فرزندى مى­داند.
از فقرۀ اخیر برداشت می­ شود، امیرالمؤمنین × شیوۀ گفت­وگو را برای فرونشاندن فتنه، مورد استفاده قرار دادند؛ هر چند شامیان متعصب و کینه­توز، تحت تأثیر عصبیت­های جاهلی، زیر بار نرفتند و با اصرار بر فتنه­گری و آتش­افروزی، بر طبل مبارزه کوبیدند.
آثار آرمانگرایی در نهج­البلاغه
۱ـ اجرای حدود الهی:
نشانه­ های آرمان­ها و مقاصد عالى امام على × در سیرۀ ایشان، به­خصوص سایر در دوران کوتاه حکومتشان نمایان است.
۲ـ حفظ کرامت انسانى:
انسان­ها بالاتر از حق حیات، داراى حق کرامت هستند. این حق امرى قابل زوال نیست و مشروط به برخوردارى صحیح از همۀ نیروها و استعدادها و ابعاد مثبت است که در انسان وجود دارد.