برای ایران بهترین حالت اجرای پروژه جدید ایران، پروژه جدید آذربایجان و ترانس کاسپین و بدون حضور عراق می‌باشد. در این حالت، ایران هم می‌تواند قسمتی از گاز آذربایجان و هم قسمتی از گاز ترکمنستان را از طریق ترکیه به اروپا ترانزیت کند. همچنین عراق به دلیل شباهت بسیار زیاد به ایران (نزدیکی موقعیت مکانی، ظرفیت صادرات و مسیر انتقال گاز) به عنوان رقیب ایران مطرح می‌شود. به همین دلیل است که عدم حضور عراق برای ایران بهتر می‌باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
برای عراق بهترین حالت، موردی است که هیچ پروژه جدیدی در کشورهای دیگر اجرا نشود. در این حالت، عراق بیشترین منفعت اقتصادی را می‌تواند به خود تخصیص دهد. همچنین انتقال گاز بیشتر از ایران، موجب کاهش قدرت چانه‌زنی عراق می‌شود که باز هم رقابت میان ایران و عراق در زمینه گازرسانی به اروپا از طریق ترکیه را عیان می‌سازد. در صورتی که قرار باشد پروژه‌های جدیدی در کشورهای غیر عراق اجرا شود، ترانس کاسپین و پروژه جدید آذربایجان برای عراق مناسب‌تر از پروژه جدید ایران می‌باشد.
برای آذربایجان نیز بهترین حالت، اجرای همزمان پروژه جدید ایران، آذربایجان و عراق بدون اجرایی شدن ترانس کاسپین می‌باشد. به صورت کلی ترانس کاسپین، از قدرت چانه‌زنی کشور آذربایجان می کاهد، زیرا در حالت ایجاد خط لوله ترانس کاسپین، قسمتی از گاز مورد نیاز اروپا از طریق ترکمنستان تأمین می‌شود، بدون آنکه به ظرفیت انتقال گاز از آذربایجان تأثیری داشته باشد. کشور ترکمنستان نیز در همه حالات پایین ترین قدرت چانه‌زنی را دارد، زیرا نمی‌تواند به طور مستقیم به ترکیه و سپس به اروپا متصل شود.

۵-۳- بررسی فرضیه‌های تحقیق

با توجه به یافته‌های تحقیق، فرضیه اول مبنی بر “ایران به عنوان بهترین گزینه جهت گازرسانی به پروژه خط لوله نابوکو مطرح می‌باشد ” رد می‌شود. زیرا در صورتی می توانست این فرضیه تأئید شود که در میان کشورهای صادرکننده گاز طبیعی (ایران، عراق، آذربایجان و ترکمنستان) در همه حالات ایران بیشترین قدرت چانه‌زنی را داشته باشد. اما در یافته‌های تحقیق چنین مسأله ای تأئید نشد. به طور مثال وقتی هم پروژه جدید آذربایجان اجرا شود و هم پروژه جدید ایران، قدرت چانه‌زنی آذربایجان بیش از ایران می‌باشد. اما به طور کلی می توان گفت قدرت چانه‌زنی ایران همواره از عراق و ترکمنستان در تمامی حالات بیشتر است. لذا، نسبت به این دو کشور قطعاً برتری دارد اما نسبت به کشور آذربایجان، بسته به اتفاقات آتی دارد. چنان چه پروژه جدید ایران و ترانس کاسپین اجرایی شوند و آذربایجان خط لوله جدیدی راه‌اندازی نکند، در هر دو حالت با حضور عراق و بدون حضور عراق، قدرت چانه‌زنی ایران بیشتر از آذربایجان می‌شود. در بین سناریوهای گزارش شده نیز در ۷ مورد از ۱۱ مورد (وضعیت حال و ۶ مورد سناریوی آتی) وضعیت آذربایجان از ایران بهتر است. لذا به صورت کلی وضعیت آذربایجان بهتر از ایران می‌باشد. البته با توجه به ذخایر عظیم گاز ایران و تفاوت زیاد آن با آذربایجان، چنانچه در افق زمانی بزر‌گ‌تری، مسأله گازرسانی بررسی شود، واردات از ایران می‌تواند جذاب‌تر از آذربایجان نیز تلقی شود. اما در افق زمانی در نظر گرفته شده در رساله فوق، برتری آذربایجان نسبت به ایران نتیجه‌گیری می‌شود.
جهت بررسی فرضیه دوم مبنی بر “امکان همکاری میان برخی از کشورهای تأمین کننده گاز طبیعی پروژه خط لوله نابوکو، وجود دارد” باید مشاهده شود که آیا امکان ایجاد وضعیت بهتری برای کشورها در همکاری با هم وجود دارد یا خیر. در یافته‌های تحقیق مشاهده می‌شود که در بسیاری از موارد، تشکیل ائتلاف بزرگتر و همکاری بیشتر، منجر به بهبود قدرت چانه‌زنی کشورها شده و منافع اقتصادی بیشتری را برای همه به ارمغان دارد. لذا، این فرضیه رد نمی‌شود. علیرغم اینکه برخی همکاری‌ها به دلیل کاهش منافع اقتصادی برای بازیگران بعید است شکل بگیرد (ایجاد خط لوله ترانس کاسپین منافع اقتصادی ترکیه، ترکمنستان و آذربایجان را افزایش نمی‌دهد) و لذا همکاری در زمینه تشکیل ترانس کاسپین وجود نخواهد داشت، اما امکان همکاری برای ایجاد خط لوله جدید ایران و آذربایجان در همه موارد بهتر از عدم تشکیل آنها می‌باشد. در خصوص همکاری با عراق، جواب قطعی وجود ندارد. زیرا حضور عراق از مناقع اقتصادی ایران می‌کاهد اما برای آذربایجان تفاوت خاصی ایجاد نکرده و حتی کمی وضعیت این کشور را بهتر می‌کند و بستگی به بازیگری ایران در منطقه در خصوص همکاری یا عدم همکاری با عراق دارد.

۵-۴- پیشنهادها

چشم‌انداز آتی انرژی همچنان نشان از رشد استفاده بشر از انرژی دارد. در این میان، سهم گاز بیشتر از سایر انرژی‌ها خواهد بود. با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی در خصوص استفاده از گاز در بخش حمل و نقل و همچنین صرفه اقتصادی استفاده از گاز در نیروگاه‌ها در کنار آلودگی کمتر این نوع از انرژی، در تمام سناریوهای بررسی شده توسط موسسات بین‌المللی انرژی، افزایش استفاده بشر از گاز در سبد انرژی آینده جهان پیش‌بینی شده است. همچنین تحولات تکنولوژیکی درزمینه تولید و انتقال گاز موجب خواهد شد که سهم تولید گاز شیل به عنوان گاز غیرمتعارف در جهان افزایش یابد. همچنین تجارت گاز طبیعی به صورت مایع‌شده (LNG) تا ۲۰۴۰ حدود ۵ درصد افزایش خواهد داشت. گرچه این تحولات موجب کمرنگ‌شدن نقش ذخایر متعارف و همچنین انتقال از طریق خط لوله شده است، اما همچنان تا سال ۲۰۴۰،
مهمترین ذخایر تولید گاز، ذخایر متعارف و همچنین مهمترین روش انتقال گاز خط لوله خواهد بود. این وضعیت در اروپا بیشتر نمایان است. زیرا حداکثر توان تولید گاز شیل در اروپا، ۳ میلیارد مترمکعب تا سال ۲۰۳۵ خواهد بود. همچنین گسترش تجارت گاز مایع‌شده در این منطقه کمتر از سایر مناطق خواهد بود، به همین دلیل، کشورهای اروپایی به نقش مهم واردات از طریق خطوط لوله از منطقه کشورهای حاشیه دریای خزر و خاورمیانه تأکید دارند^[۱۶۱].
با توجه به یافته‌های تحقیق که نشان می‌دهد قدرت چانه‌زنی ترکیه در همه موارد از همه کشورها بیشتر است، همچنین بیشتر بودن قدرت چانه‌زنی آذربایجان در موارد بیشتری از ایران و اینکه قدرت چانه‌زنی هر دوی این کشورها از عراق و ترکمنستان بیشتر است، لذا پیشنهاد می‌شود که ایران در زمینه بهبود قدرت چانه‌زنی خود چندین مسأله را در نظر بگیرد.
جهت بهبود وضعیت ایران در بازار گاز منطقه اروپا، حفظ و حتی بهبود روابط با ترکیه برای ایران ضروری و حیاتی است. زیرا کشور ترکیه بیشترین قدرت چانه‌زنی و لذا بیشترین امکان مانور در خصوص صادرات گاز به اروپا را دارد. حفظ روابط سیاسی و ژئوپلتیک با ترکیه، موجب خواهد شد که ترکیه تمایل بیشتری برای ترانزیت گاز ایران داشته باشد و این مسأله منجر به بهبود وضعیت استراتژیک ایران در منطقه خواهد شد. همچنین این روابط در اجرایی شدن پروژه جدید ایران به ترکیه با ظرفیت ۱۵ میلیارد مترمکعب تأثیر بسزایی دارد که این خط لوله تأثیر بسیار زیادی در قدرت چانه‌زنی ایران دارد. همچنین ایران می‌تواند با کمک به ثبات و امنیت عراق، این کشور را برای حضور در خط لوله عرب مهیا سازد و با این کار عراق را از حضور در خط لوله نابوکو منصرف سازد^[۱۶۲].
مسأله دیگر اینکه تمام تهدیداتی که از طرف ترکمنستان در زمینه ایجاد خط لوله ترانس کاسپین و جایگزین شدن ایران به جای این کشور مطرح می‌شود، تهدیدات نامعتبر^[۱۶۳] محسوب شده و ایران نباید نگران آنها شود. زیرا، پروژه ترانس کاسپین امکان اجرایی‌شدن ندارد و اجرایی شدن آن به سود کشورهای درگیر در آن نیست. فقط در یک حالت امکان تشکیل دارد که آذربایجان خط لوله جدید خود را بسازد و میادین مهم گازی آذربایجان، توانایی تأمین گاز مورد نیاز اروپا را نداشته باشد. در این حالت امکان اجرایی شدن ترانس کاسپین وجود دارد اما باز تأثیر منفی بر قدرت چانه‌زنی ایران ندارد. لذا ایران نباید به هیچ عنوان تحت تأثیر تهدید ایجاد خط لوله ترانس کاسپین، امتیازی به ترکمنستان و یا دیگر کشورها بدهد و در حقیقت تهدید به اجرایی شدن این خط لوله، تهدید نامعتبر است^[۱۶۴].
با توجه به وضعیت تولید و مصرف گاز ایران، مشخص شد که چنانچه ایران نرخ رشد تقاضا و عرضه گاز طبیعی را به نحوی تنظیم نماید که تنها تولید یک درصد در سال بیشتر از مصرف افزایش نماید، تا سال ۲۰۲۰ ایران می‌تواند به عنوان صادرکننده بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز مطرح شود. با توجه به نتایج یافته‌ها مشخص می‌شود که ایران بهتر است در شبکه گازی فوق، نقش ترانزیتر را ایفا نماید. با توجه به روابط ایران با عراق، جلب همکاری این کشور برای صادرات گاز این کشور از طریق ایران کار چندان سختی نیست. همچنین به دلیل نزدیکی میادین نفت و گاز عراق به مرز ایران و اینکه انتقال گاز از خاک ایران امن تر از خاک خود عراق می‌باشد، لذا حتی از بعد امنیت انتقال گاز نیز به نفع هر دو کشور است که گاز عراق از ایران به ترکیه منتقل شود. همچنین، ترکمنستان در صورت همکاری با ایران می‌تواند از ظرفیت ۱۵ میلیارد مترمکعب گاز بلااستفاده به ایران استفاده کند. اما در صورت عدم همکاری با ایران باید خط لوله ترانس کاسپین را با هزینه‌های گزاف بسازد که در نتایج یافته‌ها مشخص شد که ساخت این خط لوله منافع اقتصادی کشور ترکمنستان را نمی‌تواند افزایش دهد. بنابراین برای این دو کشور همکاری با ایران و انتقال گاز آنها از طریق ایران هم به نفع ایران و هم به نفع این کشورها می‌باشد. تنها کشور آذربایجان است که امکان جذب همکاری این کشور وجود ندارد و ایران دلیلی ندارد درخواست همکاری با این کشور را بدهد. زیرا امکان تشکیل ائتلاف با این کشور بسیار کم می‌باشد. پس پیشنهاد می‌شود ایران با یک دیپلماسی فعال، خود را به عنوان ترانزیتر کوتاه‌مدت کشورهای عراق و ترکمنستان مطرح نماید و در بلندمدت در صورت نگرانی از پایدار بودن گاز ترکمنستان و آذربایجان، می‌تواند خود را به عنوان تولیدکننده در حد نیاز مطرح نماید. در این صورت بیشترین قدرت چانه‌زنی نصیب ایران می‌شود.

۵-۵- جنبه جدید بودن و نوآوری پژوهش

با وجود مطالعاتی که در زمینه پروژه خط لوله نابوکو صورت گرفته است، اما تا به حال مطالعه‌ای در چارچوب نظریه بازی‌ که در راستای بررسی گزینه‌های مطرح گازرسانی به این پروژه باشد، انجام نشده است. این کار برای اولین بار در رساله حاضر با در نظر گرفتن چارچوب نظریه بازی همکارانه محقق خواهد شد. این کار نه تنها در ایران که حتی در دنیا نیز برای اولین بار است که انجام خواهد شد و نتایج آن می‌تواند به صورت بین‌المللی مورد استفاده قرار بگیرد.
در زمینه صادرات گاز، مطالعاتی صورت گرفته، اما هیچ کدام در زمینه نظریه بازی همکاران
ه در یک پروژه خاص نبوده است. در زمینه بازی‌های همکارانه هم کاربردهای مختلفی در دنیا انجام شده که بیشتر در زمینه گاز اروپا، در اینترنت، اختصاص آب و برق به مناطق مختلف و همچنین در زمینه‌های آماری مثل خوشه بندی کردن بوده است اما هیچ کدام بر صادرات گاز در یک پروژه خاص تکیه نکرده‌اند.
مطالعه فوق اولین مطالعه است که در مورد کاربرد بازی‌های همکارانه در زمینه یک خط لوله خاص با بررسی قدرت چانه‌زنی هر کدام از گزینه‌های تأمین آن است و این مطالعه نه تنها برای اروپا مفید است تا از قدرت چانه‌زنی ایران و سایر کشورهای بالقوه تأمین‌کننده گاز نابوکو آگاهی پیدا کند، بلکه برای ایران نیز بسیار ضروری و لازم است تا از وضعیت و قدرت چانه‌زنی خود اطلاع داشته باشد.
اجرای خط لوله نابوکو، منافع بسیاری برای هر کدام از طرفین (واردکنندگان، منتقل کنندگان و تأمین کنندگان گاز) دارد. اما سود تأمین کنندگان گاز در این می‌باشد که با یکدیگر به رقابت نپردازند و به مدلی به صورت همکارانه برسند که در عین حال که می‌توانند از قدرت انحصاری روسیه در صادرات گاز به کشورهای اروپایی، بکاهند، خود، قدرت چانه‌زنی بالایی را کسب کنند. اما در صورتی که هر کدام از کشورها با هم به رقابت بپردازند (که مطلوب کشورهای اروپایی می‌باشد) این مسأله برای همه این کشورها به صورت باخت- باخت می‌باشد و در عین حال در وضعیت باحت-باخت با کشور روسیه نیز قرار می گیرند. به همین دلیل، بهترین زمینه مطالعاتی در این زمینه، نظریه بازی همکارانه می‌باشد که می‌تواند ائتلاف‌های مختلف گازرسانی به این پروژه را بررسی و قدرت چانه‌زنی هر کدام از کشورها را محاسبه نماید.
این مطالعه، برای ایران بسیار با اهمیت است زیرا هم خود نسبت به منافع پیوستن و نپیوستن به این پروژه، آگاه می‌شود و هم می‌تواند نحوه همکاری با دیگران برای داشتن بیشترین منفعت را بدست آورد که در متقاعد کردن کشورهای دیگر برای همکاری، می‌تواند بسیار مفید واقع شود و از این جهت، انجام یک مطالعه اقتصادی که توصیه‌های سیاستگذاری در حوزه سیاستگذاری خارجی دارد، از جنبه‌های نوآوری این مطالعه می‌باشد.
تاکنون هیچ مطالعه‌ای در رشته اقتصاد در ایران انجام نشده است که بتواند از بازی‌های همکارانه و حل از طریق راه‌ حل ‌های مفهومی (شپلی و نوکلئولوس)، مسأله‌ای واقعی در زمینه اقتصاد را تحلیل نماید. بنابراین، رساله فوق از این حیث نیز اولین مطالعه در رشته اقتصاد در ایران می‌باشد که با بهره گرفتن از بازی‌های ائتلافی و حل از طریق راه‌ حل ‌های مفهومی، توانسته یک مسأله واقعی را تحلیل و بررسی نماید. همچنین، بازی‌های تعریف‌شده که بازی‌های با ۳، ۴ و ۵ نفره هستند، از طریق راه‌ حل ‌های شپلی و نوکلئولوس به صورت الگوریتمی و با بهره گرفتن از برنامه‌نویسی در نرم‌افزار متلب^[۱۶۵]حل شده است.

منابع و مآخذ:

نعمت، مسعود، محسن کرمانشاه، « اقدامات صورت گرفته جهت توسعه شیل های گازی در ایران و جهان»، ماهنامه اکتشاف و تولید، شماره ۹۵، آبان ۹۱
انتقال گاز ایران به عراق از سال آینده، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، ۲۶ تیر ۱۳۹۱
بهروزی فر، مرتضی (۱۳۹۰)، بررسی امکان حذف ایران از خط لوله نابوکو، فصل نامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال هشتم، شماره ۲۸، بهار ۱۳۹۰ صص ۹۶-۷۵
تکلیف عاطفه (۱۳۹۱)، امکان پذیری همکاری یا رقابت بین اعضای مجمع کشورهای صادر کننده گاز در صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله، فصنامه اقتصاد انرژی ایران، شماره ۵، زمستان، صص ۷۹-۴۹
جعفرزاده امیر و عبدالساده نیسی (۱۳۹۱)، تحلیل سیاست صادرات گاز به کشورهای هند و پاکستان در چارچوب نظریه بازی‌ها، فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، بهار ۱۳۹۱، صص ۹۱-۷۳
خبرنامه انرژی ۱۲۶ (ویژه عراق۱) ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ انتشار» ۱۱/۱۱/۱۳۹۰، شماره مسلسل ۱۲۲۱۳٫
خط لوله جدید صادرات گاز ایران به عراق ساخته می‌شود، خبرگزاری مهر، ۱۵/۰۲/۱۳۹۱
درخشان (۱۳۸۲)، “منافع ملی و سیاست های بهره برداری از منابع نفت و گاز"، مجله مجلس و پژوهش، سال نهم، شماره ۳۴، صص ۶۵-۱۳٫
دیمیتروا ایرینا (۲۰۱۰)، تحلیل راهبردی خطوط لوله نابوکو و جریان جنوبی، ترجمه و تلخیص: صوفیا نصرالهی، محمد صادق جوکار، دیپلماسی انرژی، موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی
شادی‌وند، قادر (۱۳۹۱)، رویکرد اتحادیه اروپا در قبال ذخایر نفت و گاز طبیعی آسیای میانه و قفقاز، مجله اکتشاف و تولید، شماره ۹۸، صص ۴۰-۳۴
صادرات گاز ایران به عراق، روزنامه جام جم، ۱۷ خرداد ۱۳۹۱
عبدلی قهرمان، وحید ماجد (۱۳۹۱)، ررسی رفتار اوپک در قالب یک بازی همکارانه، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره ۷، بهار، صص۵۰-۲۷
عبدلی، قهرمان، نظریه بازیها و کاربردهای آن (بازیهای اطلاعات ناقص، تکاملی و همکارانه)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، ۱۳۹۲
علی خواجوی (۸۹)، دورنمای توسعه نفت و گاز عراق، مجله اقتصاد انرژی، تیر، شماره ۶۹٫
نخستین صادرات گاز ایران به عراق و سوریه امضا می‌شود، روزنامه مشعل، شماره ۵۴۲
یرگین، دانیل (۱۳۷۶)، تاریخ جهانی نفت، ترجمه غلامحسین صالحیار، انتشارات اطلاعات
-  Bartis, James T.; LaTourrette, Tom; Dixon, Lloyd; Peterson, D.J.; Cecchine, Gary (2005). Oil Shale Development in the United States. Prospects and Policy Issues. Prepared for the National Energy Technology Laboratory of the United States Department of Energy (PDF). R
AND Corporation. ISBN ۹۷۸-۰-۸۳۳۰-۳۸۴۸-۷٫ Retrieved ۲۰۰۷-۰۶-۲۹
Shapley, L.. and Shubik, M. ,On Market Games, Journal of Economic Theory, 1, 9-25, 1969
[۱] - Estonian Energy in Figures 2011 (PDF). Ministry of Economic Affairs and Communications. 2007-10-22

1. 1. Muthoo. Bargaining theory with applications. Cambridge Univ. Press, 1999

1. 1. Muthoo. Bargaining theory with applications. Cambridge Univ. Press, 1999

1. 1. van den Nouweland. Models of network formation in cooperative games. Cambridge Univ. Press, 2005

1. 1. van den Nouweland. Models of network formation in cooperative games. Cambridge Univ. Press, 2005

Agayev, Z., & Schneeweiss, Z. (2012, June 28). Nabucco West Selected As Potential Route For Azeri Gas. Retrieved July 15, 2012, from Bloomberg.com: http://www.bloomberg.com/news/2012-06-28/nabucco-west-selected-as-potentaial-route-for-azeri-gas.html
Agayev, Z., & Schneeweiss, Z. (2012, June 28). Nabucco West Selected As Potential Route For Azeri Gas. Retrieved July 15, 2012, from Bloomberg.com: http://www.bloomberg.com/news/2012-06-28/nabucco-west-selected-as-potentaial-route-for-azeri-gas.html
Aseeva, A. (2011). “EU-Russia Energy Relations : the Role of International Law from Energy Investment and Transit Perspective. Geneve: Institut Europeen De L’université De Genéve.
Aseeva, A. (2011). “EU-Russia Energy Relations : the Role of International Law from Energy Investment and Transit Perspective. Geneve: Institut Europeen De L’université De Genéve.
Aumann, R. and R. Myerson (1998), “Endogenous Formation of Links between Playersand of Coalitions,” in A. Roth (ed.), The Shapley Value, Cambridge: CambridgeUniversity Press, 175-191
Barysch, K. (2010). Should the Nabucco Pipeline Project be shelved? Transatlantic Academy Paper Series, 3-17.

- از موالی.
- چگونه سرورشان شد؟
- با همان چه که عطاء با آن، سروری یافت.
- آری شایسته همین است. سرور مصریان کیست؟
- یزید بن ابی حبیب.
- از تازیان است یا از موالی؟
- از موالی.
- سرور شامیان کیست؟
- مکحول.
- از تازیان است یا از موالی؟
- از موالی؛ برده ای است که بانویی از قبیله «هذیل» آزادش کرده است.
- سرور مردم جزیره( بین النهرین در عراق) کیست؟ میمون بن مهران.
- از تازیان است یا از موالی؟
- از موالی.
- سرور خراسانیان کیست؟
- ضحاک بن مزاحم.
- از تازیان است یا از موالی؟
- از موالی.
- سرور مردم بصره کیست؟
- حسن بصری.
- از تازیان است یا از موالی؟
- از موالی.
- ای وای سرور کوفیان کیست؟
- ابراهیم نخعی. از تازیان است یا از موالی؟
- از تازیان است.
وای بر تو زُهری اندوهم را فرو نشاندی. به خدا سوگند، در این سامان، موالی بر عرب سروری خواهند کرد، تا آن جا که به نامشان بر فراز منبرها، خطبه بخوانند و تازیان زیردستشان بمانند.
ای امیرالمؤمنین داستان این است که این سروری، برخاسته از دین است هر کس آن را پاس دارد، سروری خواهد کرد و هرکس تباهش کند، بر زمین خواهد خورد»^[۴۸۴].
حسن بصری که پدر او از اهل میسان و از موالی به شمار می­آمد، در تقوا و پرهیزگاری مانند نداشت، صوفیان او را یکی از سرحلقه­های تصوف می­شمردند و معتزلی­ها او را از خود می­دانستند، او فقیهی زیرک و دانشمند بود که در تمام قضایا از روی علم و دانش حکم و فتوی می­داد.
فیلیپ حتی، در تاریخ عرب می­نویسد: حسن بصری، در علم حدیث، مقامی والا داشت، زیرا اعتقاد عموم بر آن بود که وی هفتاد تن از کسانی را که در پیکار بدر شرکت کرده بودند، شخصاً می­شناخت و اغلب نهضت­های دینی را که در اسلام پدید شد، بدو نسبت توانیم داد. صوفیان به همه دوران­ها، زهد و تقوای او را سرمشق می­کردند و اهل سنت هرگز از تکرار اقوال و احادیث او باز نمی­مانند. حتی معتزلیان نیز او را یکی از بزرگان خود می­دانستند.
ابن خلکان چنین می­نویسد که: «هنگامی که خبر مرگ حسن شایع شد، همه مردم بصره به تشییع او آمدند و کسی باقی نماند تا به نماز عصر یا جهت امامت آن به مسجد رود.^[۴۸۵] وی آشکارا با بنی­امیه مخالفت می­کرد و آنها را کافر و گمراه و بی دین می­خواند.
یکی دیگر از فقهای بزرگ موالی در زمان بنی امیه، بود که پدرش غلام انس بن مالک بود و مانند حسن بصری، از اسیران ناحیه میسان به شمار می­رفت. ابن سیرین، علم خود را از انس بن مالک و زید بن ثابت فرا گرفته بود. او محدثی راستگو و فقیهی عادل به شمار می­آمد. فرقی که با حسن داشت این بود که حسن بصری صریح اللهجه و زودرنج و تند مزاج و در اظهار عقاید و نظرات سیاسی بی باک بود ولی بالعکس، ابن سیرین خنده­رو و بشاش و حلیم و بردبار بود.^[۴۸۶]
سعید بن جبیر نیز از عالمان کوفه بود که به کمک عبدالرحمن بن اشعث بر ضد حجاج بن یوسف قیام کرد و پس از شکست ابن­اشعث، فقیه مزبور به دستور حجاج کشته شد؛ و با آنکه حجاج هزاران نفر را به قتل رسانده بود، به اندازه قتل این عالم مبارز مورد تنفر شدید مردم واقع نشد. علاوه بر حسن بصری و ابن سیرین و سعید بن جبیر، علما و دانشمندان دیگری از موالی در نقاط مختلف به سر می­بردند که علم و تقوا و فضیلت آنها زبانزد خاص و عام بود.
برای کسانی که در تاریخ اسلام و سرگذشت اشخاص یا نحله­های مذهبی، فکری و علمی مطالعه می­ کند و به ملیت افراد عنایت داشته باشد به خوبی روشن است که بیشترین پرچمداران دانش­ها و معارف اسلامی یا وابسته به آن را ایرانیان تشکیل می­ دهند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در مورد علوم ادبی، چنان که می­دانیم، تقریباً همه رشته­ های گوناگون آن را موالی ایرانی یا عرب­های ایرانی تبار در بر می­گیرند و غیرایرانی در برابر آنان حکم یک اقلیت را پیدا می­ کند. در مورد علوم قرآنی نیز، تقریباً حکم همین است.
شمار راویان آثار شریعت مصطفوی(ص) و یاران حدیث و فقه دینی، که ایرانی یا ایرانی عرب­نژاد و یا ایرانی­تبار هستند، آن­قدر فراوان و بسیار است که تقریباً بخش مهم مخروط مذهب شیعه را تشکیل می­دهد به گونه ­ای که اگر آنها را حذف کنیم دیگر کسی درحد اعتنا نمی­ماند و حتی در مورد متن­ها و کتاب­هایی که در این بخش تألیف نموده ­اند می­توانیم به جرأت ادعا کنیم که اگر این متون را نادیده بگیریم از شیعه خبر و اثری نیست. زیرا همه این متن­ها از آنِ ایرانیان شیعه است.
کتاب­های مبنا در فقه و شریعت اسلام براساس مذهب شیعه، چهار کتاب اصلی از چهار مؤلف ایرانی به شرح زیر است:
۱٫الکافی، در هشت جلد که دو جلد آن در اصول دینی و پنج جلد در فروع و احکام و یک جلد در موضوعات دیگر است که مؤلف آن ابوجعفر، محمد بن یعقوب کلینی رازی( م: ۳۲۹ ه) اهل کلین از توابع ری می­باشد.
۲٫من لا یحضره الفقیه(معروف به من لا یحضر) که مؤلف آن ابوجعفر، محمد بن علی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق( م۳۸۱ه) می­باشد.
۳و ۴) التهذیب و الاستبصار، که مؤلف آن دو ابوجعفر، محمد بن الحسن الطوسی( م: ۴۶۰ه) می­باشد؛ وی کتاب دیگری نیز به نام المبسوط دارد.
۳-۶-۱- جدول شمار راویان موالی در کتاب الرجال شیخ طوسی

هدف این پژوهش بررسی تأثیر به‌کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر خلاقیت دانش‌آموزان در درس ریاضی متوسطه اول بود. در این پژوهش روش تحقیق از نوع شبه آزمایشی بود. جامعه آماری پژوهش۶۲۰۰ نفر از
دانش آموزان دختر متوسطه اول شهر اسلام‌آباد در سال تحصیلی ۹۲-۹۳ بودند. روش نمونه‌گیری، نمونه‌گیری گروه های در دسترس و تعداد نمونه نیز ۴۰ نفر بودند که ۲۰ نفر در گروه آزمایش و ۲۰ نفر در گروه کنترل قرار داشتند. سپس برای گروه آزمایش برنامه مداخله‌ای آموزش به روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی اجرا گردید و گروه کنترل به شیوه سخنرانی آموزش دیدند. در این پژوهش جهت جمع‌ آوری داده‌ها از پرسشنامه استاندارد خلاقیت تورنس استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده از آزمون تی مستقل استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل از نظر مؤلفه‌های خلاقیت ( سیالی، انعطاف‌پذیری، بسط و گسترش و اصالت و ابتکار) در سطح ۰۵/۰ تفاوت معنی داری وجود دارد .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

کلید واژه‌ها: شبیه‌سازی، خلاقیت، ساختن‌گرایی.
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱. مقدمه
امروزه شرایط آموزش در مدارس ما بر اساس نظریه‌های جدید یادگیری مهیا نیست ولی باید توجه داشت که با علم به سطح آگاهی دانش‌آموزان ، انگیزه‌ها و شرایط جدید جامعه، تأکید روی روش‌های قدیمی تدریس و استفاده‌ی محض از روش‌های سنتی نیز مؤثر نیست. این سخن به معنای این است که دانش‌آموزان امروزی را نمی‌توان با شیوه‌های قدیمی تدریس به صورت منفعل در کلاس نشاند و برای آنان مفاهیم ریاضی را تدریس کرد، تجربه و تحقیق نشان داده است که یادگیری در این روش سطحی بوده و قابل اعتماد نیست. کتب ریاضی با این هدف فعالیت‌ها را در خود گنجانده‌اند، هدف اصلی فعالیت کشف مفهوم جدید توسط خود دانش‌آموزان است. بهترین شرایط ایجاد این موقعیت کار در گروه‌های کوچک دانش‌آموزی است البته فعالیت‌هایی که جنبه خلاقیت دارند بهتر است به صورت فردی حل شوند.
هنگامی که دانش‌آموزان مشغول حل فعالیت هستند با پاسخ به سؤالات هدایت شده باید با بهره گرفتن از دانسته‌های قدیم خود دانش جدید را تولید کرده و در حقیقت مفهوم جدید را به مفاهیم موجود در ذهن خود پیوند بزنند.و نکته‌ی مهم برای درگیر کردن و غرق کردن دانش‌آموز در علم ریاضی در کلاس درس و نشان دادن مساله کاربردی و حل آن به کمک تکنولوژی‌های جدید کارگاهی و روش‌های جدید حل مسأله است. روش‌های جدید تدریس با کمک گرفتن از مواد جدید آموزشی و ict توانسته است ریاضیات انتزاعی را به صورت ملموس در بیاورد و دانش‌آموز کنجکاو را غرق در کاربردها و ریاضیات کاربردی در آورد.
امروزه تحقق توسعه و جامعه مبتنی بر دانش بیش از هر مؤلفه‌ای وابسته به آموزش با کیفیت است. شواهد حاکی از آن است که یکی از عوامل مؤثر در ارتقاء کیفیت فرایند یادگیری ، استفاده صحیح، مؤثر و کارآمد فناوری‌های آموزش است (ثمری و آتشک، ۱۳۸۸: ۱۰۱). شناخت و کاربست فناوری آموزشی از آن روی اهمیت دارد که از طریق تسهیل یادگیری دانش‌آموزان و هم چنین کارآمد و اثربخش نمودن فرایند یاددهی- یادگیری معلمان به بهبود کیفیت فرایند یادگیری می‌ انجامد (همان).
استفاده از شبیه‌سازی‌های کامپیوتری برای بهبود تدریس کلاسی مربیان بسیاری را در حوزه‌های مطالعه و پژوهش علاقه‌مند کرده است هم‌چنان که کاربرد نرم‌افزارها پیچیده‌تر می‌شود معلمان فرصت‌های بیشتری برای مطالعه پیدا می‌کنند که دانش‌آموزان را واقع‌گرایانه‌تر می‌کند تا آن چه را که در آموزش یاد گرفته‌اند به کار ببرند. به دلیل استفاده از انیمیشن، صدا، و عناصر ویدئویی که می‌تواند به کاربر خاصی بازخورد دهد به عنوان ابزارهایی به مربیان داده شده است که می‌توانند به وسیله آن‌ها محیط‌های پیچیده‌ای ایجاد کنند که شرایط زندگی واقعی را همانندسازی می‌کنند. در نتیجه این موجب درگیری بیشتر شاگرد با محیط و هم‌چنین دریافت بازخورد به خود می‌شود که می‌تواند موجب اصلاح رفتار خود شود (زمانی، ۱۳۸۹: ۱).
از آن جا که هدف فناوری آموزشی تسهیل یادگیری و بهبود عملکرد است در این راستا شبیه‌سازی‌های آموزشی می‌توانند به عنوان تکنیک و یا رسانه‌ای موجب تحقق این هدف شوند. کاربرد شبیه‌سازی در زمینه‌های مختلف در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است و یکی از مهم‌ترین کاربرد آن در زمینه آموزش و یادگیری بوده است. در این پژوهش سعی شده است تا میزان تأثیر آن در یادگیری ریاضی و مؤلفه‌های خلاقیت شامل سیالی، انعطاف‌پذیری، بسط و گسترش و اصالت و ابتکار بررسی شود.
۱-۲. بیان مسأله
در مدارس ما، نمره ریاضی، ملاک شناخت دانش‌آموزان ضعیف و قوی است و در پژوهش مولیس^[۱] (۲۰۰۱) نتایج به دست آمده از شرکت کشور ایران در سومین مطالعه جهانی ( تیمز^[۲]) ضعف دانش‌آموزان ما را در تجزیه و تحلیل مفاهیم ریاضی بر ملا ساخت. جمهوری اسلامی ایران از بین ۴۱ کشور شرکت کننده در پایه دوم راهنمایی در درس ریاضیات، رتبه ۳۷ و در پایه سوم راهنمایی، رتبه ۳۸ را کسب کرد. هشتاد درصد آموخته‌های حاوی حقایق در مدت یک سال از یاد می‌روند. زیرا این اطلاعات به صورت مجزا تدریس می‌شوند و بدون این که دانش‌آموزان کاربرد مطالب آموخته شده را در زندگی واقعی درک کنند، چون اطلاعات حفظ می‌شوند و بعد از پشت سر گذاشتن آزمون نهایی فراموش می‌شوند (ترجمه: بهزاد، ۱۳۸۱، به نقل از رستگارپور و همکاران، ۱۳۸۸: ۷۶).
با توجه به این مسأله مهم و اساسی برای رفع این مشکل می‌توان به استفاده از فناوری‌های نوین در یادگیری این درس اشاره نمود. استفاده از فناوری‌ها به فرد یادگیرنده این امکان را می‌دهد که به جای واکنش‌های منفعلانه در فرایند یادگیری، ابتکار عمل را به دست گرفته، با انتخاب مواد آموزشی مناسب یادگیری هدفمند و معنادار داشته باشد. کدیور (۱۳۸۸) معتقد است: «محتواهای الکترونیکی این فرصت را برای فراگیران فراهم می‌کنند تا در مواردی مانند شرکت در یادگیری، روش به کارگیری ابزار، زمان لازم برای یادگیری، میزان و سطح یادگیری، محل یادگیری و فرد یاددهنده تصمیم بگیرند و به این دلایل انگیزه بالایی برای یادگیری دارند.
در تأیید این مطلب می‌توان به پژوهش کلمنتس^[۳] (۲۰۰۰)، با عنوان «از تمرین‌ها و وظایف تا نقش‌پروژه‌ها و مسائل منحصر به فرد رایانه برای آموزش ریاضیات نوآورانه و ابتکاری»، به بررسی نقش محتوای الکترونیکی در ریاضیات پرداخته است، اشاره نمود. نتایج پژوهش وی نشان داد که فناوری‌های چندرسانه‌ای در ارائه بازخورد سریع، بالا بردن استقلال، اتصال کل به جزء، تأکید بر فهم مسأله با شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای به دانش‌آموز در اندیشیدن به راه‌ حل ‌های گوناگون و پیداکردن بهترین راه‌حل کمک می‌کند. در خلال کار با رایانه، دانش‌آموز بر فرایند یادگیری خویش نظارت داشته، و با آگاهی از مهارت‌های فراشناختی می‌تواند مدیریت راهبردهای انگیزشی و شناختی را به دست گیرد و از منابع بیرونی (زمان، تعامل با دیگران و کمک‌طلبی) را برای رسیدن به اهداف آموزشی بهره‌مند شود (نیامی و لیونن^[۴]، ۲۰۱۰). خلاقیت در یادگیری، به فرد یادگیرنده فرصت تفکر و ارزیابی منطقی از کار و پیشرفت تحصیلی را می‌دهد و به وی در تصمیم‌گیری برای ادامه یادگیری کمک می‌کند و این مسأله در یادگیری‌های چندرسانه‌ای و برخط و الکترونیکی که حضور فیزیکی استاد کمتر یا اصلاً وجود ندارد، اهمیتی دو چندان دارد.
مطالعات دیگر نشان می‌دهند که استفاده از فناوری‌های نوین در آموزش سنتی ، به افزایش اثربخشی یادگیری می‌ انجامد: از جمله تغییرات ایجاد شده در آموزش‌های سنتی تلفیق شده با فناوری می‌توان از تغییر نگرش دانش‌آموزان، افزایش مشارکت و تعامل، و هم‌چنین بالا رفتن اعتماد به نفس دانش‌آموزان یاد کرد ( دامنز^[۵]، ۲۰۰۳).
نتایج پژوهش ذاکری (۱۳۸۰) نشان داد عملکرد دانش‌آموزانی که به وسیله نرم‌افزار آموزشی آموزش دیده‌اند، در مقایسه با دانش‌آموزانی که به شیوه سنتی آموزش دیده‌اند، در آزمون پیشرفت تحصیلی به طور قابل ملاحظه‌ای بهتر بوده است. با توجه به نقش فناوری‌های نوین در دنیای امروز که توانسته است، فرصت‌های بیشتری برای تعلیم و تربیت فراگیر محور ایجاد کند و تأکید را از آموزش معلم‌محوری به یادگیرنده‌محوری منتقل کند ، موضوع اصلی این است که چگونه و با چه رویکردهایی می‌توان ضمن ایجاد یادگیری پایدار و مؤثر در دانش‌آموزان، آنان را به سوی یادگیری‌های خلاق که در آن فعالیت فرد در تعامل با امکانات و ابزارهای تسهیل کننده تقویت و به پیشرفت تحصیلی مناسب و مطلوبی منتهی شود ، کشاند . از سویی، چگونه می‌توان از فناوری‌های نوین به شیو‌های مطلوب بهره گرفت؟ تلفیق فناوری جدید مانند شبیه‌سازی‌ها در محیط ساختن‌گرا یکی از رویکردهای جدید برای تحقق اهداف بالا در آموزش است.
از آنجا که تلفیق فناوری‌های نوین آموزشی مانند شبیه‌سازی‌ها در برنامه درسی به امکانات گوناگونی نظیر سخت‌افزار، نرم‌افزار و نیروی انسانی ماهر و متخصص نیاز دارد، لذا پیش از تلفیق چندرسانه‌ای‌ها در برنامه درسی ، لازم است پژوهش‌های بیشتری درباره مزایا و معایب این رسانه‌ها در آموزش صورت گیرد. نتایج مطالعات تطبیقی درباره برنامه درسی نظام‌های آموزشی کشورهای مختلف نشان می‌دهد که دروس ریاضی به دلایل مختلف ، بهترین زمینه برای تلفیق فناوری محسوب می‌شوند: مهم‌ترین مسأله وجود نرم‌افزارهای وارداتی است ، زیرا در سایر رشته‌ها، به دلایل فرهنگی ورود نرم‌افزار از سایر کشورها (مشکل زبان، عدم تطابق برنامه درسی) امکان‌پذیر نیست، ولی در دروس ریاضی مشکلات فرهنگی کمتر است (زمانی^[۶]، ۱۹۹۶؛ زمانی، ۲۰۱۰؛ زمانی و قلی‌زاده، ۲۰۰۹؛ زمانی و همکاران، ۱۳۸۹). از سوی دیگر، درس ریاضی در دهه‌ های کنونی اهمیت بسیاری پیدا کرده‌ است ولی تحقیقات نشان داده است که هم‌چنان دانش‌آموزان در تمام مقاطع تحصیلی از این درس گریزانند. از جمله مشکلات موجود که سبب افت تحصیلی در این رشته درسی شده، ضعف در دانش پایه ریاضی دوره‌های ابتدایی و راهنمایی، اضطراب و بی‌انگیزگی در یادگیری درس ریاضی، عدم آمادگی ذهنی و روانی و ناآگاهی از نقش و تأثیر درس ریاضی در موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان است (علم‌الهدی، ۱۳۸۱).
با توجه به پیشینه پژوهش، هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر به‌کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر خلاقیت دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه متوسطه اول شهر اسلام‌آباد می‌باشد.
۱-۳. اهمیت و ضرورت پژوهش
مطالعه‌ی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی و انگیزش در درس ریاضی، طی سه دهه اخیر بیش از پیش مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت قرار گرفته است . یافته‌های تحقیقات متعدد نشان داده است که پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی نه تنها از ساختارهای دانش و فرایندهای پردازش اطلاعات تأثیر می‌پذیرد بلکه به عوامل انگیزشی از جمله باورها، نگرش‌ها، ارزش‌ها و اضطراب‌ها نیز مربوط می‌شود (بسانت^[۷]،۱۹۹۵، به نقل از رضویه و همکاران، ۱۳۸۴: ۱۰). توبیاس^[۸] (۱۹۹۳) گزارش داده است که تاکنون میلیون‌ها نفر فرصت‌های تحصیلی و شغلی خود را به این سبب از دست داده‌اند که از ریاضی و کارکرد ضعیف خود در این زمینه هراس داشته‌اند. آنان در دوران مدرسه تجاربی منفی با یادگیری ریاضی داشته‌اند که خاطره آن در سال‌های بعدی زندگی نیز حفظ شده است (همان: ۱۱).
برای نشان دادن اهمیت این پژوهش، می‌توان به نمونه‌‌هایی از پژوهش‌های انجام شده در مورد تأثیر استفاده از چندرسانه‌ای‌ها در آموزش بر خلاقیت و عملکرد تحصیلی اشاره کرد. انگرلید و ترسی بورن^[۹] (۲۰۰۲) در گزارش خود بیان می‌کنند که بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و بر خودکارآمدی آن‌ها، تأثیری مثبت دارد و سبب می‌شود که دانش‌آموزان از مهارت‌های فراشناختی بهتر استفاده کنند (زارع‌زاده، ۱۳۸۶: ۴۴). علاوه بر این، نتایج مطالعات زمانی، قصاب‌پور و جبل‌عاملی، (۱۳۸۹)؛ زمانی و همکاران، (۱۳۸۹) نشان می‌دهد که کاربرد آموزش مبتنی بر رایانه در دانش‌آموزان احساس بهتری نسبت به موفقیت در مدرسه ایجاد می‌کند و دانش‌آموزانی که در مدارس فناوری‌محور آموزش می‌بینند ، نسبت به دانش‌آموزان مدارس عادی از عزت نفس و اعتماد به نفس بیشتری برخوردارند و از نظر دبیران و مدیران، این نوع مدارس از پرستیژ و جایگاه اجتماعی بالاتری در جامعه و نزد والدین برخورداند.
در زمینه اهمیت استفاده از شیوه‌های نوین آموزشی در تدریس و یادگیری می‌توان به پژوهش‌های حوزه آموزش و پرورش اشاره کرد که آن چه مورد توجه قرار گرفته، کیفیت تدریس است (گیوین^[۱۰] و همکاران ۲۰۰۵؛ گود و بروفی^[۱۱]، ۱۹۸۴، ۱۹۸۶ و ۲۰۰۰؛ کلارک^[۱۲]، ۲۰۰۴) و در نتایج بسیاری از این پژوهش‌ها با بهبود کیفیت تدریس میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان افزایش می‌یابد (اللهیاری، ۱۳۸۰ ؛ سامونز و همکاران^[۱۳]،۱۹۹۵؛ عارفی، ۱۳۶۹؛ کاتون^[۱۴]، ۱۹۹۵؛ کدخدا، ۱۳۸۵؛ کرامتی، ۱۳۷۰؛ کریمرز^[۱۵]، ۱۹۹۴؛ کلامی، ۱۳۷۵ و والبرگ و هیرتل^[۱۶]، ۱۹۹۲، به نقل از بیرمی‌پور، ۱۳۸۸: ۵۱).
حال منظور از کیفیت تدریس چیست؟ در اغلب این پژوهش‌ها متغیرهایی که در زمینه کیفیت تدریس مورد بررسی قرار گرفته اند، عبارت‌اند از: فرصت‌های یادگیری، زمان آموزش و یادگیری، مدیریت کلاسی، جو کلاسی، آموزش، متناسب‌سازی تدریس، رویکردهای یاددهی- یادگیری، نظارت بر پیشرفت تحصیلی و فعالیت‌های یادگیری فراگیران در فرایند تدریس، معلم در این زمینه نقش مهمی را ایفا می‌کند. به عبارتی، این معلم است که باید با طراحی آموزشی مناسب خود و استفاده از ابزارهای مناسب آموزشی چون شبیه‌سازی‌ها، دانش‌آموزان را در جهت هدف تعیین شده هدایت کند.
با توجه به مطالب ارائه شده اهمیت پژوهش حاضر این است که با توجه به عملکرد نسبتاً پایین دانش‌آموزان ایرانی در درس‌های ریاضی و علوم (تیمز) چگونه می‌توان عملکرد و خلاقیت دانش‌آموزان را در دوره‌های آتی ارتقاء بخشید؟
البته باید به این نکته اساسی در اهمیت پژوهش حاضر اشاره نمود که با وجود پیشرفت‌های واقعی که در آموزش ریاضی روی داده است، تغییرات بسیار اندکی در کلاس درس ریاضی اتفاق افتاده است. بیش از چندین دهه از حضور فناوری آموزشی در آموزش ریاضی می‌گذرد، اما هنوز جایگاه خود را نیافته است. این مسئله اهمیت توجه به کیفیت ، تدریس درس ریاضی را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
هدف فناوری آموزشی تسهیل یادگیری و بهبود عملکرد آن است. در این راستا، شبیه‌سازی‌های آموزشی می‌توانند به عنوان تکنیک و یا رسانه‌ای موجب تحقق این هدف شوند، زیرا یکی از مهم‌ترین کاربرد آن‌ها در زمینه آموزش و یادگیری است.
شبیه‌سازی‌ها توانایی به تصویر کشیدن فرآیندهای مختلف طبیعی و انسانی در یک محیط مجازی برای یادگیرندگان را دارا می‌باشند. بنا بر پژوهش‌های روتن و همکاران^[۱۷] (۲۰۱۱) آلنسو و همکاران^[۱۸] ( ۲۰۱۱) اسلات و هربرت^[۱۹]( ۲۰۰۸) « یک شبیه‌سازی کامپیوتری برنامه‌ای است شامل مدلی از یک سیستم ( طبیعی، مصنوعی؛ مانند تجهیزات) یا یک فرایند». هم‌چنین، شبیه‌سازی‌ها اجازه می‌دهند تا هنگامی که داده‌های تجربی کم هستند و یا دست‌‌یابی به آن‌ها مشکل است، مدل‌های مختلفی را تجربه کرد. استفاده از شبیه‌‌سازی‌ها می‌تواند یادگیرندگان را در یادگیری تجربی و آزمایشی درگیر کند. که این می‎تواند فرصتی فراهم کند تا درباره‌ی روش‌های دانش و مهارت‌هایی که در حال استفاده از آن‌ها هستند، تفکر کنند. هم‌چنین، فرایند شبیه‌سازی به کاربران اجازه می‌دهد تا تأثیر انتخاب‌هایشان را بدون پیامدهای فوری که تأثیر مستقیمی بر عمل واقعی داشته باشند مشاهده کنند ( نیلی احمدآبادی و همکاران، ۱۳۹۱: ۱۳).
در برنامه‌های آموزشی جدید ، استفاده از روش‌های تدریس مبتنی بر ساختن‌گرایی و فرایند حل مسئله و مهارت‌های تفکر نسبت به گذشته اهمیت بیشتری یافته است. بر اساس این دیدگاه، برنامه‌ریزان در محتوای برنامه ‌‌درسی به طرح موقعیت‌های حل مسئله‌ای می‌پردازند. در این موقعیت‌ها دانش‌آموزان راهنمایی می‌شوند تا در مسیر حل مسئله، به دانش‌ها، مهارت‌ها و نگرش‌های تازه دست یابند (بدریان و همکاران، ۱۳۸۹: ۵۶).
هم‌چنین در اجرای برنامه‌های درسی جدید ، از معلم خواسته می‌شود تا تدریس خود را به شیوه گروهی سازمان‌دهی کند، به نحوی که خود نیز به عنوان عضوی از گروه دانش‌آموزان درآید. در این روش‌ها بر تعامل میان معلم و دانش‌آموزان و دانش‌آموزان با یکدیگر بیش از حد تأکید می‌شود، زیرا تجربه نشان داده‌است که تعامل و تبادل تجربیات دانش‌آموزان با یکدیگر نقش عمده‌ای در یادگیری آنان دارد. افزون بر این، فعالیت‌های گروهی موجب توسعه مهارت‌های اجتماعی از قبیل احترام به حقوق دیگران، همکاری گروهی، حق و مسئولیت قائل شدن برای دیگران، مشارکت در تصمیم‌گیری‌های گروهی، سعه صدر و … در دانش‌آموزان می‌شود (پرویزیان، ۱۳۸۴: ۶۷).
می‌توان گفت امروزه اهمیت مهارت‎ خلاقیت بر کسی پوشیده نیست. اهمیت آن به ویژه در دنیای مدام در حال تغییر امروز بیشتر هم شده است. فراگیران هر چقدر که به مراحل بالاتر یادگیری از جمله آموزش عالی نزدیک‌تر می‌شوند باید مهارت‌های یادگیری و حل مسائل خود را به طور مستقل به دست بیاورند تا از وابستگی آن‌ها به استاد کاسته شود (بوکارتس^[۲۰]، ۱۹۹۷، به نقل از: راستگو و همکاران، ۱۳۸۹: ۴). مهارت خلاقیت افراد، با تمرکز آن‌ها بر مسأله و خودارزیابی مرتبط است (هپنر، بومگاردنر و جکسون^[۲۱]، ۱۹۸۵، همان). اگر مهارت خلاقیت یک فعالیت شناختی است، پس بهبود بخشیدن مهارت خلاقیت از طریق آموزش بایستی هدف ارزشمندی باشد (سیمنارا^[۲۲]، ۱۹۹۶، همان) و برای رسیدن به این اهداف استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند مثمرثمر باشد چنان چه امروزه فناوری‌هایی مانند شبیه سازی‌ها توانایی ارتقاء مهارت‎هایی مانند خلاقیت و حل مسأله را دارا می‌باشند. با توجه به اهمیت وجود استانداردها در ابعاد مختلف نظام آموزشی، و استفاده از شبیه‌سازها در یادگیری کار قابل ملاحظه‌ای در ایران در این زمینه انجام نگرفته است و لذا نتایج حاصل از این تحقیق می‌تواند دستاوردهای زیادی را به همراه داشته باشد.
اهمیت انجام پژوهش حاضر در این است که در بسیاری از موضوعات یادگیری در محیط‌های یادگیری چندرسانه‌ای، فرایندهای شناختی انسان نادیده گرفته شده است. لذا، یادگیری بهینه صورت نمی‌گیرد و طراحان محیط‌های یادگیری چندرسانه‌ای، باید اصولی را برای طراحی به کار گیرند که از تحمیل اضافه بار به یادگیرنده جلوگیری به عمل آورد و یادگیری او را تسهیل نماید. هم‌چنین از محدودیت‌های مطالعات انجام شده در گذشته این است که تمام آن‌ها به آموزش‌های چندرسانه‌ای در میزان یادگیری و انگیزش تحصیلی و … پرداخته بودند و پژوهشی که به بررسی شبیه‌سازها بر خلاقیت پرداخته باشد کار نشده است. بنابراین پزوهش حاضر به بررسی تأثیر شبیه‌سازها در محیط یادگیری شناخت‌گرایی بر خلاقیت دانش‌آموزان در درس ریاضی می‌پردازد.
۱-۴. اهداف پژوهش
۱-۴-۱. هدف اصلی
تأثیر به‌ کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر خلاقیت دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول.
۱-۴-۲. اهداف جزیی
تأثیر به‌ کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر میزان سیالی دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول.
تأثیر به‌ کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر میزان انعطاف‌پذیری دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول.
تأثیر به‌ کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر میزان بسط و گسترش دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول.
تأثیر به‌ کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر میزان اصالت و ابتکار دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول.
۱-۵. فرضیه‌های پژوهش
۱-۵-۱. فرضیه اصلی
به ‌کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر خلاقیت دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول تأثیر دارد.
۱-۵-۲. فرضیه‌های فرعی
به‌ کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر میزان سیالی دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول تأثیر دارد.
به ‌کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر میزان انعطاف‌پذیری دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول تأثیر دارد.
به ‌کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر میزان بسط و گسترش دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول تأثیر دارد.
به ‌کارگیری روش شبیه‌سازی در محیط ساختن‌گرایی بر میزان اصالت و ابتکار دانش‌آموزان در درس ریاضی پایه اول متوسطه اول تأثیر دارد.
۱-۶. تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
۱-۶-۱. تعاریف مفهومی
شبیه‌سازی: شبیه‌سازی نسخه‌ای از بعضی وسائل حقیقی یا موقعیت‌های کاری است و تلاش دارد تا بعضی جنبه‌های رفتاری یک سیستم فیزیکی یا انتزاعی را به وسیله‌ی رفتار سیستم دیگری نمایش دهد که در بسیاری از متون شامل مدل‌های سیستم طبیعی و سیستم‌های انسانی است. هم‌چنین آن نمایش مجدد یا خلق مجدد یک شیء یا موضوع واقعی یا موقعیت می‌باشد اگر چه این تکنیک همانند آینه واقعیات را همانندسازی می‌کند اما احتمال وارد آمدن صدمه یا آسیب به شرکت کنندگان وجود ندارد ( زمانی، ۱۳۸۹: ۲).
خلاقیت: توانایی اندیشیدن درباره امور، اندیشیدن به راه‌های تازه و غیرمعمول و رسیدن به راه‌ حل ‌های منحصر به فرد برای ارائه مسایل. (حسینی، ۱۳۸۱).
سیالی^[۲۳]: توانایی برقراری رابطه معنادار بین فکر و اندیشه و بیان است که بر اساس تعداد افکار و بیان راه ‌حل ‌ها در یک زمان مشخص اندازه‌گیری می‌شود ( حسینی ، ۱۳۸۱).

Sorghum halepense

۱-۲-۱۰ موارد استفاده از ذرت

دانه ذرت به رنگ سفید ، زرد یا مخلوطی از این دو یافت می‌شود. خوراک‌هایی که با ذرت سفید تهیه می‌شوند، معمولا مرغوب‌ترند. دانه ذرت دارای سه بخش آندوسپرم ، گیاهک و پریکارپ است. پروتئین موجود در دانه به عوامل مختلفی از جمله محیط ، نوع گیاه و شرایط کشت و زراعت بستگی دارد و بین ۸ تا ۱۵ درصد متغیر است. پروتئین عمده ذرت زئین می‌باشد نقش مهمی در تغذیه انسان ایفا می کنند. میزان روغن دانه ذرت ، ۴ درصد بوده که بیشتر در گیاهک قرار دارد. از گیاه ذرت استفاده‌های مختلفی می‌کنند. از آسیاب نمودن دانه ذرت ، آرد ذرت تهیه می کنند که خود در تهیه غذاهای مختلف بکار می‌رود. از ساقه و برگهای ذرت در صنایع کاغذ و مقوا سازی و همچنین تولید کاغذ دیواری استفاده می‌کنند. از آرد ذرت در تولید چسب ، صابون و از نشاسته آن در صنایع رنگرزی ، داروسازی ، مرکب سازی و پلاستیک سازی استفاده می‌نمایند (مظاهری لقب، ۱۳۸۷).

۱-۲-۱۱ کودهای آهسته رهش یا کندرها^[۱۵] ( SRF)

در اواسط قرن نوزدهم ، دانشمندان آلمانی و انگلیسی ، ایده استفاده از موادی که به سختی در آب محلول بوده و موجب آزاد سازی تدریجی ماده مغذی درخاک می گردد را ارائه دادند . این اقدام نهایتا منجر به جلوگیری از اتلاف سریع مواد مغذی کودهای شیمیایی(مخصوصا ترکیبات ازته) گردید . هدف از استفاده کودهای کندرها ، آزاد سازی کنترل شده مواد غذایی مورد نیاز گیاه است به نحوی که ازیک سو کارایی و اثر بخشی آنها بر روی محصول به حداکثر برسد و از سوی دیگر اثرات منفی ناشی از استفاده مقادیر بالای کود به حداقل برسد کودهای کند رها باعث افزایش بازده محصول ، کارایی اگرونومیکی^[۱۶]وکاهش هزینه های کارگری ، دفعات مصرف کود (هزینه‌ها ) و آلودگی های خاک و آب می شوند . اساسا” کودهای آهسته رهش به دو روش تهیه میگردند : ۱- روش شیمیایی ۲- روش فیزیکی(پیلیش ^[۱۷]،۲۰۰۷ ؛اسرار و همکاران^[۱۸]،۲۰۰۲).

۱-۲-۱۱ -۱ تولید کودهای آهسته رهش به روش شیمیایی

در این روش در طی یک فرایند شیمیایی از ترکیب دو یا چند ماده کود تولید می شود که معروفترین آنها عبارتند از : اوره فرم^[۱۹] ، ایزوبوتیلیدن دی اوره ^[۲۰] ، و اکسامید^[۲۱].(پیلیش ،۲۰۰۷ ؛اسرار و همکاران،۲۰۰۲^[۲۲]).

۱-۲-۱۱-۲ تولید کودهای آهسته رهش به روش فیزیکی

در این روش کودهای ازته و یا کودهای مخلوط با یک ترکیب مقاوم در مقابل آب مثل گوگرد و یا انواع پلیمرها و واکس‌ها بصورت فیزیکی پوشش داده می‌شوند . این نوع کودها به تدریج در خاک تجزیه و ماده مغذی به مرور آزاد می شود. در واقع در این روش مواد مغذی مثل اوره با یک ماده کم محلول^[۲۳]پوشش داده می‌شوند و نفوذ آب به داخل گرانول های کود را محدود و کنترل نموده و لذا میزان آزادسازی ماده مغذی کود از درون گرانول به خارج از آن کنترل می شود .در هر دو روش شیمیایی و فیزیکی ، تنظیم ازت موجود درخاک تا سطحی که مورد نیاز گیاه باشد ، مدنظر بوده و به این طریق ازتلفات مواد غذایی در خاک جلوگیری می شود . امروزه تحقیقاتی که به منظور ساخت کودهای آهسته رهش صورت می‌پذیرد بیشتر معطوف به ساخت کودهای آهسته رهش فیزیکی (نوع پوشش دار) است(پیلیش ،۲۰۰۷ ؛اسرار و همکاران،۲۰۰۲).
مسئله توجه به کودهای پوشش دار در نتیجه مطلوب بودن اقتصاد تولید آنها و انعطاف بیشتر درکنترل آزادسازی نیتروژن مغذی آنها بوده است. موادی که در پوشش دادن کودهای جامد استفاده می شوند متنوع می باشند. برخی از این مواد عبارتند از:
۱-آسفالت ها ۲- قطران ذغال سنگ ۳- صمغ گیاهی ۴- گوگرد ۵- لاتکس ها ۶- روغن ها ۷- پارافین ها ۷- واکس ها ۸- رزین های۹- اوره فرم آلدئید ها و…. که از این مواد به صورت منفرد ویا ترکیبی در تهیه پوشش استفاده می شود
در عمل از سایر مواد شیمیایی مناسب برای پوشش دادن دانه های کودهای شیمیایی نیز استفاده می شود . ولی در هر حال مواد مورد استفاده در ساخت کودهای آهسته رهش یا کندرها موادی هستند که به سختی درآب محلول بوده و با حضور در سطح کودهای شیمیایی می تواند باعث آزادسازی تدریجی عناصرمغذی کود برای گیاه و محصول زراعی شو ند . این امر بوسیله حلالیت پائین این مواد و همچنین جریان ضعیف تجزیه و متلاشی شدن آنها در خاک و کاهش سرعت نفوذ آب بداخل کود حاصل می شود .به هرحال مواد قابل استفاده در فرایند پوشش دهی گرانول های کودی از تنوع فراوانی برخوردار می باشند مهمترین موادی که درمقیاس تجاری برای پوشش دادن کود استفاده می‌شوند می‌توان به ترکیبات معدنی و گوگرد ، واکس‌ها ^[۲۴] و پلیمرها اشاره نمود(پیلیش ،۲۰۰۷^[۲۵] ؛اسرار و همکاران،۲۰۰۲).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۲-۱۱-۲-۱ گوگرد

تنها ماده پوشش دهنده غیرآلی که تاکنون مورد استفاده قرارگرفته است، گوگرد می باشد .تجارت کودهای حاوی پوشش گوگرد در آمریکا در سال‌های گذشته همواره در حال افزایش بوده است. در این روشها پریل و یا گرانول‌های کود شیمیایی با گوگرد و یا ترکیبی ازگوگرد و بعضی از پلیمرها پوشش داده می‌شوند . دراین رابطه تعدادی از شرکت‌های آمریکایی موفق به تولید این محصولات در مقیاس تجاری نیز شده اند . انتخاب ماده گوگرد به عنوان پوشش دهنده در کودهای شیمیایی بدلیل فراوانی و ارزانی آن و همچنین بدلایل زیر می‌باشد. یکی از مناسب‌ترین و ارزان‌ترین مواد شناخته شده برای پوشش دادن کودها که ضمنا کاربردهای فراوان دیگری نیز دارد گوگرد می باشد. گوگرد نه تنها به عنوان یک ماده پوشش دهنده غیرآلی درکودها مصرف قابل ملاحظه دارد بلکه دارای ارزش اگرونومیک به عنوان یک کود مستقل نیز می باشد(پیلیش ،۲۰۰۷ ؛اسرار و همکاران،۲۰۰۲^[۲۶]).
مقدار نیاز گیاه به گوگرد برحسب گونه و براساس مرحله رشد فرق می کند. اما بطور متوسط حد کفایت آن در برگ از ۱۵ تا ۵۰ % ماده خشک متغیر است. این عنصر به صورت یون سولفات جذب گیاه شده و در گیاه نیز به همین شکل انتقال می یابد ( ضیائیان و ملکوتی ، ۱۳۸۰).
گوگرد نیز از عناصر اصلی و ضروری برای رشد گیاه است که در سنتز پروتئین دخالت دارد و در ساختمان برخی اسیدهای آمینه از جمله میتونین و سیستئین شرکت دارد . این عنصر در ساختمان و متابولیسم گیاهی فعال بوده و در فعال سازی برخی آنزیم‌ها دخالت دارد. برخی مواد تنظیم کننده رشد مانند تیامین و بیوتین نیز دارای گوگرد هستند این عنصر ابتلا به بیماری در گیاهان را کاهش می دهد و در تنظیم و ساخت قند، نشاسته و همی سلولز مؤثر است . زردی برگها که در اثر کمبود نیتروژن از برگ‌های پیر شروع می شود ، در اثر کمبود سولفور ابتدا از برگ‌های جوان شروع و به تدریج این علائم در برگ‌های پیر ظاهر می شود. مهمترین علامت کمبود گوگرد در ذرت رنگ‌پریدگی و کوتاهی و کوچکی ذرت است وساقه های مبتلا به کمبود گوگرد کوتاهتر و نازکتر از حد معمول هستند و سطح برگ‌ها کوچک و تعداد آنها کمتر است (ضیائیان و همکاران ،۱۳۸۰ ).
گوگرد باعث بهبود کمی و حذف بی کربنات از آب آبیاری، کاهش اسیدیته pH و افزایش کیفی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکهای آهکی و قلیایی ، افزایش فسفر قابل تبادل خاک ، افز ایش قابلیت جذب عناصر ریزمغذی مثل آهن، روی، منگنز ، مس و آمونیاک قابل توجهی می گردد . فرم قابل استفاده گوگرد بصورت یون سولفات است لذا برای تبدیل گوگرد به سولفات بایستی شرایط خاک ، میزان مواد آلی و pH ، که مهمترین آنها عبارتند از : درجه حرارت ، تهویه و رطوبت خاک، بافت خاک میکروارگانیسم های اکسیدکننده ) باکتریهای تیوباسیلوس ( ، اندازه ذرات گوگرد مهیا باشد. از آنجائیکه این ماده به مقدارکم درآب محلول است از آن در پوشش دادن کودهای شیمیایی برای کنترل میزان آزادسازی ماده مغذی کودی استفاده می شود . یکی از مهمترین مصارف گوگرد ، پوشش دهی دانه های کود شیمیایی ) و از جمله اوره ( با گوگرد عنصری است. در عمل از گوگرد مذاب برای پوشش دهی گرانول های کود شیمیایی استفاده می شود . عمل پاشیدن یا اسپری کردن گوگرد مذاب، بوسیله یک یا چند نازل انجام می شود .همچنین با افزودن بعضی ترکیبات می توان کیفیت پوشش ها را تغییر داد که در ذیل به بعضی از موارد اشاره شده است (پیلیش ،۲۰۰۷ ؛اسرار و همکاران،۲۰۰۲)^[۲۷].

۱-۲-۱۲- کود اوره و اوره با پوشش گوگردی

کود اوره با پوشش گوگردی( SCU ) به عنوان یک نوع کود آهسته رهش که دارای راندمان بالا و مزایای بسیار زیادی برای خاک و گیاهان است ، در صنایع کشاورزی کاربرد زیادی دارد. اخیراً در کشور ما نیز با توجه به راندمان پایین کود شیمیایی اوره اتلاف آن ، آلودگی شدید خاک‌ها و منابع زیرزمینی آب به نیترات و نیتریت ، کاهش جذب عناصر ریزمغذی بدلیل بالابودن اسیدیته خاک‌ها و … استفاده از این نوع کود نه تنها برای مزارع شالیزار که بطور کامل در آب غوطه ورند بلکه برای تمام اراضی کشاورزی توصیه شده است . زیرا صرف نظر از مزایای فوق گوگرد نیز به عنوان یک ماده حیاتی در ساختمان پروتئین ها ، به عنوان کاهنده اسیدیته خاک‌ها و در نتیجه ایجاد شرایط جذب عنصر ریز مغذی خصوصا آهن و روی که مردم کشور ما در فقدان میزان آهن و روی رکورد دار می باشند، دارد در کشور ما سالانه بیش از یک میلیون و ششصد هزار تن اوره جهت تامین نیاز ازت گیاهان در صنایع کشاورزی استفاده می شود. متاسفانه باتوجه به راندمان پایین آن( اتلاف بیش از پنجاه درصد ازت) ، کشاورزان مجبورند جهت تامین نیاز گیاهان مقادیر بیشتری کود استفاده نمایند. البته ازدست دادن این مقدار از کود نه تنها باعث اتلاف هزینه‌های بسیار زیادی می شود بلکه بخاطر وجود بی‌رویه و همچنین تشکیل نمکها و کمپلکس های دیگر در خاک، کاهش راندمان خاک و آلودگی شدید آن ( سفت شدن خاک‌ها) و آلودگی منابع زیر زمینی آب را نیز بدنبال دارد. از طرفی با توجه به نقش ارزشمند گوگرد در کشاورزی خصوصا در کشور ما که بیش از نود درصد از زمینهای کشاورزی آهکی و باpH بالا بوده و این مسئله با عث کاهش راندمان جذب عناصر ریز مغذی که از اهمیت بالایی در رشد و نمو گیاهان برخوردار می باشند ، استفاده از کودهای اوره با پوشش گوگردی از هر دو جهت باعث افزایش راندمان کشاورزی کشور خواهد شد.همچنین با توجه به فرایند اوره با پوشش گوگردی با تغییر پارامتر های عملیاتی و شرایط فرآیندی و استفاده از سیلنت های مختلف، امکان تولید محصولات اوره با پوشش گوگردی با درصدهای مختلف گوگرد و سرعت انحلالهای متفاوت وجود دارد و همانطور که از نمودارهای ارائه شده مشخص است استفاده از اوره با پوشش گوگردی با حداقل کیفیت ( حداکثر سرعت انحلال هفت روزه) به مراتب مفیدتر و کاراتر از اوره ( با سرعت انحلال پنجاه ثانیه ای) می باشد(عاشوری و همکاران،۱۳۸۰و پیلیش ،۲۰۰۷ ؛اسرار و همکاران،۲۰۰۲).
در خصوص کاربرد گسترده گوگرد ، استفاده از کود اوره با پوشش گوگردی با در صد پوشش های متفاوت ( سرعت انحلالهای متفاوت) به تنهایی و یا بصورت مخلوط با اوره جهت تامین بموقع ازت مورد نیاز گیاه در دوره رشد از کاربرد اوره مناسب تر خواهد بود. این مسئله اگر بصورت دقیق بررسی و براساس نوع کشت و نیاز های آن در طی دوره رشد( نیاز هر گیاه به عناصر مغذی متفاوت است)، شرایط آب و هوایی منطقه و آنالیز دقیق خاک اعمال گردد ، باعث افزایش چشمگیر راندمان محصولات کشاورزی ، بهبود کیفی خصوصیات خاک ، جلوگیری از آلودگی منابع آب و کاهش مصرف اوره می گردد و باتوجه به پرداخت یارانه جهت کود اوره از لحاظ اقتصادی کمک بزرگی به اقتصاد کشور خواهد شد(پیلیش ،۲۰۰۷ ؛اسرار و همکاران،۲۰۰۲).
گیاه ذرت کودپذیری بالایی دارد و با توجه به تحقیقات انجام شده، نسبت به کاربرد کودها به خصوص نیتروژن، واکنش خوبی نشان می دهد (نوابی و همکار، ۱۳۷۸). یکی از عوامل موثر توسعه سطح برگ هر بوته و با‌لطبع آن توسعه سایه انداز، میزان نیتروژن است که با تاثیر بر اندازه و طول عمر هر برگ موجب افزایش شاخص سطح برگ می شود. مقدار نیتروژن مصرفی تاثیر زیادی بر تولید وگسترش سطح برگ دارد .گیاهان با دریافت نیتروژن بیشتر، سطح برگ بزرگتری خصوصاً در برگ های بالایی نسبت به گیاهان با نیتروژن مصرفی کم داشتند (مظاهری و همکاران، ۱۳۷۷).
افزایش‌ ماده‌ی خشک تولیدی در ذرت در نتیجه ی کاربرد نیتروژن در مطالعات متعددی گزارش شده است به طور مثال ( اردکانی^[۲۸] ،۲۰۰۸)
نیتروژن علاوه بر تاثیری که بر افزایش عملکرد ماده‌ی خشک گیاهان علوفه‌های دارد، کیفیت آنها را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. از آنجایی که نیتروژن یکی از ساختارهای اصلی اسیدهای آمینه می باشد، مصرف نیتروژن سبب بالا رفتن درصد پروتئین شده و به طور کلی عنوان شده است که نیتروژن بیش از نیاز برای گیاه باعث بالا رفتن درصد پروتئین در گیاه می‌گردد(اصغری و همکاران^[۲۹]،۲۰۰۶).
همین طور با افزایش نیتروژن، میزان پروتئین خام در علوفه افزایش می یابد که به دنبال آن بهترین کیفیت سیلویی علوفه به دست خواهد آمد(تورباتین زاهدو همکاران^[۳۰]،۲۰۰۱).
تحقیقات نشان داده است نیتروژن نیاز اصلی تولید ذرت به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد در این مناطق نیتروژن نخستین عنصری است که کمبود آن مطرح است. زیرا در این مناطق مقدار آلی خاک که عمده ترین منبع برای نیتروژن هستند. به دلایل مختلف از جمله بارندگی کم ، تناوب زراعی نامناسب ، پوشش گیاهی ناچیز و عدم مصرف کودهای حیوانی و کود سبز ، کم است ( ملکوتی و غیبی ،۱۳۷۶ ؛ ضیائیان و ملکوتی ، ۱۳۸۰ ).
این عنصر ترکیب مهمی در ساختمان ترکیبات آلی پروتئین‌ها و اسیدهای نوکلئیک می باشد. (ضیائیان و ملکوتی ، ۱۳۸۰).به همین دلیل بر اثر کمبود در خاک ابتدا برگ‌های مسن سبز مایل به زرد و حتی زرد شده و اندام‌های ذرت باریک و رشد طولی ساقه ها کم می شود. رنگ ساقه ها سبز روشن و برگ‌ها به تدریج از نوک به طرف ساقه خشک شده و سرانجام گیاه زودرس ، بلالها کوچک با دانه های ریز ، چروکیده و در نتیجه افت شدید کمی و کیفی حاصل می‌شود ( ضیائیان و همکاران، ۱۳۸۰).
باید اشاره کرد که با وجود ضرورت تامین عناصر غذایی خاک و گیاه زراعی، فراهمی عناصرغذایی باید به شکلی باشد که ضمن تامین نیازهای زراعی، از اتلاف منابع و آلودگی آنها جلوگیری شود. گزارش هایی وجود دارد که نشان می دهد تا دو سوم نیتروژن معدنی مصرف شده در سیستم های کشاورزی از طریق آبشویی، تصعید، روانآب و فرسایش تلف می شود (بیسواس و همکاران^[۳۱]،۲۰۰۸).
علاوه بر کمبود آب، کمبود نیتروژن مورد نیاز می تواند فشار مضاعفی را بر رشد و عملکرد گیاه وارد آورد، افزایش نیتروژن منجر به تولید مقدار بیشتر ماده خشک و عملکرد دانه، همچنین موجب گسترش و حجیم شدن ریشه‌ها و جذب بیشتر رطوبت از خاک می‌شود، علاوه بر آن افزایش ازت باعث تسریع رشد سبزینه‌ای، افزایش حجم بخش هوایی گیاه و افزایش تبخیر و تعرق گیاه می‌شود (فولادمند و همکاران، ۱۳۸۵).
به طور معمول گیاهان تنها ۳۰ تا ۵۰ درصد از کودهای غیر ارگانیک نیتروژن را به کار می‌برند و مابقی توسط تبخیر، دنیتریفیکاسیون و آبشویی هدر می رود (اوررحمان و همکاران^[۳۲]، ۲۰۱۰). همچنین مقادیر بسیار زیاد نیتروژن باعث کاهش جذب نیتروژن توسط گیاه شده و کارآیی مصرف نیتروژن (عملکرد دانه به ازای یک واحد نیتروژن مصرف شده) کاهش می‌یابد (شهسواری و صفاری، ۱۳۸۴).

۱-۲-۱۲-۱ مزایای کود اوره با پوشش گوگردار

اوره پوشش گوگردی باعث می شود تا امکان دسترسی گیاه به نیتروژن افزایش یابد.
اوره پوشش گوگردی مقاومت کود را در مقابل شسته شدن توسط آب، افزایش می دهد.
اوره پوشش گوگردی احتمال سوخته شده گیاه را که به دلیل کاربرد زیاد کود ایجاد می شود، کاهش می‌دهد.
اوره پوشش گوگردی مانع از رشد سریع گیاه شده و در نتیجه زمان هرس شدن را به ۷-۵ روز افزایش می‌دهد.
اوره پوشش گوگردی باعث افزایش فعالیت میکرب ها و باکتری ها در خاک می شود.
اوره پوشش گوگردی امکان تغذیه تدریجی گیاه را تا ۱۰ هفته فراهم می نماید.
اوره پوشش گوگردی، گوگرد مورد نیاز گیاه را فراهم می کند.
اوره پوشش گوگردی باعث می شود که تحمل گیاه نسبت به کم آبی افزایش یابد.
اوره پوشش گوگردی با خاصیت قارچ کشی مانع از شیوع بیماری های قارچی می شود.
اوره پوشش گوگردی مانع از آلودگی آب های زیر زمینی شده و باعث صرفه جویی در مصرف کود می شود. در نتیجه اوره پوشش دار گوگردی^[۳۳] سازگار با محیط زیست با بکار بردن مخلوط کودهای کندرها و کود معمولی می توان بهترین نتیجه را بدست آورد (پیلیش ،۲۰۰۷ ؛اسرار و همکاران،۲۰۰۲).

فصل دوم

مروری بر تحقیقات انجام شده

۲-۱ کلیات

۲-۲ ذرت

ذرت(Zea mays L.) گیاهی چهار کربنه است که در جهان سومین محصول مهم غذایی بعد از گندم و برنج می‌باشد و غذای اصلی میلیون‌ها انسان است(حسینی و همکاران،^[۳۴]۲۰۱۰).

در مورد سطح مهارت مطالعات و تحقیقات مختلف به نتایج ضد و نقیضی رسیده ­اند. پترسون^[۳۹] و همکاران(۲۰۰۰)، آمار آسیب دیدگان جوان را با سطح مهارت کم دو برابر افراد ماهر با سطح مهارت بیشتر گزارش دادند(۳۱). در حالی که هوپر^[۴۰] و همکاران(۱۹۹۵)، ۵۴ درصد از همه آسیب­ها را در ورزشکاران با سطح مهارت بالا گزارش کردند(۳۲).
آمادگی جسمانی
تاثیر تمرینات و آماده ­سازی جسمانی ورزشکاران بر میزان آسیب­های آنان در تحقیقات مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. بعنوان مثال دومینگوئز^[۴۱] و همکاران (۲۰۰۵) در تحقیق خود گزارش کردند که صرف نظر از جنسیت، آن دسته از ورزشکارانی که چربی بیشتر و انعطاف­پذیری و استقامت عضلانی کمتری داشتند، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به آسیب­های ورزشی بودند(۳۳). همچنین کومیاک^[۴۲] و همکارانش در تحقیقی که در سال ۲۰۰۰ و به منظور شناسایی آسیب­های شدید در بین فوتبالیست­ها انجام دادند ، شرایط فیزیکی نامناسب و آمادگی هوازی ناکافی را از جمله عوامل بروز آسیب معرفی کردند(۳۴).
۲-۷-۲- عوامل خطر ساز داخلی
آن دسته از عوامل فردی، جسمانی و روانشناختی که سلامت را تهدید می­ کنند واغلب وابسته به جنسیت و غیر قابل کنترل و تغییر هستند، عوامل خطرساز داخلی می­گویند(۳۵). از عوامل خطرساز داخلی که می ­تواند به آسیب منجر شود، می­توان به مواردی از قبیل: سن، ترکیب بدنی، ویژگی­های قومی و نژادی، لقی مفصلی، راستای اندام، ابعاد شیار بین کندیلی، عضو برتر، قدرت عضلانی، الگوی حرکت، خستگی عضلانی، سابقه آسیب قبلی و بازتوانی ناکافی اشاره کرد که در زیر به شرح هر کدام از آنها می­پردازیم.
سن
اگرچه به نظر می­رسد نظر واحدی در خصوص افزایش خطر آسیب لیگامنت متقاطع قدامی برای ورزشکاران زن در دوران جهش رشد وجود دارد، اما هیچ تحقیقی یافت نشد که سن را بعنوان یک عامل خطر ساز بالقوه هنگام تجزیه و تحلیل آسیب­های جدی زانو در ساختار اسکلتی ورزشکاران بالغ بررسی کرده باشد(۳۶). به طور مشابه، تحقیقی هم که اثر سن را روی احتمال بروز آسیب زانو در ساختار اسکلتی ورزشکاران قبل از بلوغ، بررسی کرده باشد، یافت نشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

سابقه آسیب زانو
مطالعات اخیر این مسئله را به اثبات رسانده­اند که داشتن آسیب دیدگی قبلی، اهم از آسیب دیدگی­های حاد یا مزمن باعث افزایش احتمال آسیب دیدگی در آینده می­ شود(۳۷). در این پژوهش نشان داده شد که احتمال پارگی مجدد لیگامنت متقاطع قدامی در زنان ۲ برابر مردان است(۳۸).
ترکیب بدنی
یکی از مطالعات نشان می­دهد که افزایش شاخص توده بدن^[۴۳] (BMI) با افزایش بروز آسیب­های متقاطع قدامی در دانشجویان دختر آکادمی نظامی ایالات متحده آمریکا همراه است(۳۹). حال اینکه در مطالعات دیگر، چنین رابطه­ای پیدا نشد. به نظر می­رسد، ایجاد یک نتیجه قابل اعتماد در خصوص BMI دشوار است، زیرا اطلاعات مربوط به آن متناقض هستند.
ویژگی­های قومی و نژادی
دو تحقیق موردی^[۴۴]، گرایش­های قومی و نژادی را یکی از ریسک فاکتورهای آسیب­دیدگی لیگامنت متقاطع قدامی زانو دانسته ­اند. در مقایسه سن، جنس و رشته ورزشی، ورزشکارانی که سابقه قومی در پارگی لیگامنت متقاطع قدامی داشته اند، دو برابر بیشتر دچار این نوع پارگی شده ­اند. در سالهای اخیر نتایج پژوهش­ها حاکی از این بود که ورزشکاران سفید پوست اروپایی-آمریکایی ۶/۶ برابر نسبت به بقیه بیشتر دچار پارگی لیگامنت متقاطع قدامی زانو شدند(۴۰).
عوامل آناتومیکی
زاویه Q زانو بعنوان یکی از تفاوت­های جنسیتی موجود در آسیب­های زانو مورد بحث قرار می­گیرد که با افزایش آن، فشار­های والگوس^[۴۵] بیش از حد طبیعی به زانو وارد می­ شود. در مطالعات مختلف زاویه Q زنان را بیشتر از مردان گزارش کرده ­اند(۴۱). در یک پژوهش موردی گزارش شده است که میانگین زاویه Q در افرادی که به مصدومیت زانو دچار می­شوند بزرگتر از افرادی است که از مصدومیت مصون بوده ­اند(۱۴ درجه در برابر ۱۰ درجه)(۳۷). در مقابل، نتایج دیگر عکس آن را بیان نموده ­اند؛ نتایجی مبنی بر اینکه تفاوت در راستای آناتومیکی از قبیل زاویه Q جزو ریسک فاکتورهای مصدومیت زانو نمی ­باشد(۴۱). یک تحقیق نشان داد که نسبت پهنای استخوان لگن به طول استخوان ران، زاویه والگوس پویا را در حرکت اسکات تک پا پیش بینی می­ کند. همچنین نشان داده شد که نسبت زیاد طول استخوان ران به ساق پا، یک ریسک فاکتور برای آسیب دیدگی لیگامنت متقاطع قدامی در اسکی آلپاین می باشد(۴۱).
ریسک فاکتوری که در آسیب دیدگی لیگامت متقاطع قدامی مورد بررسی قرارگرفته، عرض شکاف بین کندیل­های استخوان ران است(۴۲). تعدادی از مطالعات عرض کم شکاف بین کندیل­های استخوان ران یا شاخص عرض شکاف(برای مثال نسبت عرض شکاف رانی به عرض کندیل­های آن در عکس­های اشعه X ) را از ریسک­فاکتور­های آسیب لیگامنت متقاطع قدامی بیان نموده ­اند(۴۲). چرا که عرض کم شکاف بین کندیل­های استخوان ران با اندازه لیگامنت متقاطع قدامی کوچکتر و ضعیف­تر همراه است. پژوهش­های اخیر با بهره گرفتن از MRI و مقایسه عرض شکاف بین کندیل­های استخوان ران و اندازه لیگامنت متقاطع قدامی، این فرضیه را به چالش کشیدند. این پژوهش­ها بیان کردند که اندازه لیگامنت متقاطع قدامی را نمی­ توان با عرض شکاف بین کندیل­های ران پیش بینی کرد(۴۳). یکی دیگر از احتمالات موجود در این بحث گیر­افتادگی لیگامنت متقاطع قدامی در شکاف باریک بین کندیلی می­باشد که منجر به پارگی­های ریز و تضعیف این لیگامنت می­ شود و در ورزش­هایی که تکرار حرکات در ناحیه زانو زیاد است پارگی کامل این لیگامنت را به همراه خواهد داشت. تحقیقات آینده باید نقش باریکی این شکاف و پارگی لیگامنت متقاطع قدامی را مشخص و روشن کند.
شکل۲-۴٫ زاویه Q از دو خط در صفحه فرونتال تشکیل می­ شود.
۱- خط بین برجستگی درشت نی و قسمت میانی کشکک
۲- خطی که از وسط کشکک به خار خاصره قدامی تحتانی متصل می­ شود
خواص ساختار لیگامنتی و شلی مفصلی
اندازه و نوع مواد تشکیل دهنده یک لیگامنت بعنوان عاملی در پارگی لیگامنت متقاطع قدامی، شناخته شده است. نشان داده شده است که اندازه نسبی این لیگامنت در زنان نسبت به مردان کوچکتر است(۴۴). گزارشات حاکی از آن است که لیگامنت زنان دارای مواد تشکیل­دهنده کمتری نسبت به مردان است و در نتیجه با نیروی کششی کمتری متحمل آسیب می­شوند(۴۴). با این حال، در حال حاضر این متغیرها، بدون مطالعه عوامل خطرساز دیگر در نظر گرفته شدند. از طرف دیگر تحقیقاتی انجام گرفته که در آن شلی مفصلی در قدام مفصل زانوی زنان را نشان داده است که این مطلب هم می ­تواند بخاطر اندازه کوچکتر لیگامنت متقاطع قدامی آنها یا تفاوت در مواد تشکیل دهنده این لیگامنت باشد(۴۴). بطور کلی شلی مفصلی و لیگامنتی بعنوان یکی از ریسک­فاکتور­های آسیب زانو بیان می­ شود؛ اگرچه اکثر این تحقیقات برای کل لیگامنت­ها و مفاصل اندام تحتانی بیان شده است و آنها پیشنهاد می­ کنند که شلی مفصل و هایپراکستنشن مفصل زانو با آسیبب­دیدگی­های لیگامنت متقاطع زانو در ارتباط است(۴۴).
پرونیشن پا
بیان شده که پرونیشن پا باعث حرکت قدامی مفصل زانو شده و در طول مدت زیاد، لیگامنت متقاطع قدامی را دچار کشیدگی می­ کند(۴۵). اگرچه بعضی از این نتایج با این ادعا در تضاد هستند ولی در سه مطالعه موردی یک رابطه معنادار بین چرخش داخلی پا، سقوط استخوان ناوی و آسیب­های لیگامنت متقاطع قدامی پیدا کردند در حالی که تنها در یک تحقیق به این نتیجه نرسیدند(۴۶).
عوامل هرمونی
برای نشان دادن اثر دوره قائدگی بر آسیب لیگامنت متقاطع قدامی لازم است تا بطور دقیق میزان هورمون­های موجود در خون و ادرار مشخص شود و ارتباطی بین آن و زمان حادث شدن مصدومیت برقرار شود. گزارش خود ورزشکار در مورد زمان دوره قائدگی و اینکه هنگام مصدومیت در چه مرحله­ ای از این دوره قرار داشته است قابل استناد و کافی نیست. بررسی تحقیقاتی که در آن از نمونه­های خون و ادرار برای تعیین دقیق اینکه ورزشکار در کدام مرحله از دوره قائدگی قرار دارد، نشان داد که احتمال آسیب لیگامنت متقاطع قدامی در زمان پیش از تخمک­گذاری، ۳ برابر بیشتر از زمان پس از تخمک­گذاری است(۴۷).
زاویه تاندون کشککی با راستای استخوان درشت­نی^[۴۶]
یکی از فرضیه­هایی که در سال­های اخیر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته، این است که قبل از اکستنشن کامل زانو، انقباض عضله چهار سر رانی، نیروی کافی به تاندون کشکک وارد می­ کند و منجر به جابجایی قدامی درشت­نی نسبت به استخوان ران و پارگی لیگامنت متقاطع قدامی می­ شود(۴۸). زاویه بین تاندون کشکک و راستای درشت­نی در محور ساجیتال، بین راستای درشت­نی(از مفصل مچ تا مفصل زانو) و خط عملکردی تاندون کشکک می­باشد. در زمانی که زانو نزدیک به اکستنشن کامل است، اگر این زوایه زیاد باشد منجر به ایجاد یک نیروی حرکتی قدامی در درشت­نی و افزایش بار لیگامنت متقاطع قدامی می­ شود. نشان داده شده است که در دامنه کامل حرکتی زانو بخصوص در زوایای پایانی اکستنشن، زاویه بین تاندون کشکک و راستای درشت­نی در زنان بیشتر از مردان می­باشد. با این حال تحقیقی که اثر این ریسک فاکتور را مورد آنالیز قرار داده باشد یافت نشد. این مطلب برای شیب راستای درشت­نی در صفحه سهمی نیز صادق است. در نیرو­های تراکمی و فشاری افزایش شیب مسطح درشت­نی باعث افزایش نیرو در جهت قدامی روی درشت­نی می­ شود(۴۸). مانند نیرو­هایی که در هنگام فرود یا در تغییر جهت­های سریع و ناگهانی در زانو بوجود می­آیند که از عوامل پارگی لیگامنت متقاطع قدامی می­باشند.
عضو برتر
در ورزش­هایی که حرکاتی چون ضربه زدن، پریدن و فرود آمدن زیاد انجام می­ شود، احتمال بروز آسیب در عضو غیربرتر بیشتر از عضو برتر است(۴۹). ولی در این زمینه در میان محققین اختلاف نظر وجود دارد. رهنما و همکاران میزان آسیب­های زانو در پای برتر را به مراتب بیشتر از میزان آسیب­ها در پای غیر برتر عنوان کردند(۵۰) این در حالی است که نگرت و همکاران در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که هیچ ارتباط معناداری بین پای برتر و ابتلا به پارگی غیر برخوردی لیگامنت متقاطع قدامی وجود ندارد(۵۱). اگرچه در این پژوهش زنان بیشتر به پارگی لیگامنت متقاطع قدامی دچار شده بودند اما این گرایش در مردان دیده نشد.
قدرت عضلانی
میزان قدرت عضلانی نقش بسزایی در ایجاد آسیب و یا پیشگیری از آسیب دارد. رهنما و همکاران با بیان این مطلب که با پیش رفتن هر چه بیشتر زمان بازی کاهش مداومی در قدرت عضلات بویژه در عضلات خم کننده و باز کننده زانو اتفاق می­افتد، این کاهش قدرت را یکی از علل بوجود آمدن آسیب عنوان کردند(۵۲). هارمون و ایرلند نیز قدرت را از عوامل موثر بر آسیب­های غیر برخوردی لیگامنت متقاطع قدامی عنوان کردند(۵۳).
الگوی حرکت
توضیح دیگری برای تفاوت­های جنسیتی در آسیب لیگامنت متقاطع قدامی این است که شاید الگوی حرکتی زنان نسبت به مردان تفاوت دارد. زنان در هنگام فرود زانو­ها را کمتر از مردان خم می­ کنند که منجر به افزایش شیب سطح درشت­نی و ورود نیروهای برشی^[۴۷] بر روی استخوان درشت­نی می­ شود(۵۴). اگرچه در مطالعات متعدد نشان داده شده است که فرود زنان در مقایسه با مردان با زانوی صاف صورت می­گیرد؛ اما نظر کلی و واحدی در نوشته­ها وجود ندارد. گذشته از این در تحقیق آینده­نگری که بر روی ۲۰۵ ورزشکار زن در رشته­ های فوتبال، والیبال و بسکتبال انجام گرفت و زوایای مختلف زانو را در فرودها بررسی می­کرد، هیچ تفاوتی بین ورزشکاران مصدوم و غیر مصدوم مشاهده نشد(۴۳). این مطالعه همچنین ثابت کرد که حرکت والگوس و گشتاور والگوس، که هنگام فرود بعد از پرش ایجاد می­ شود، ۷۳ درصد بصورت اختصاصی و با دقت ۷۸ درصد آسیب لیگامنت متقاطع قدامی را پیش بینی می­ کند(۴۶). همچنین در این تحقیق پای برتر نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که ارتباطی با آسیب لیگامنت متقاطع قدامی نداشت. باید اذعان کرد که در این تحقیق ۹ مورد آسیب لیگامنت متقاطع قدامی وجود داشت، بنابراین باید با احتیاط از نتایج بدست آمده استفاده کرد.
معیارهای عصبی- عضلانی
چندین فاکتور عصبی- عضلانی را بعنوان عوامل خطرساز آسیب لیگامنت­های زانو نام برده­اند. غالب بودن عضلات چهار سر رانی، زمان عکس­العمل عضلات، خستگی و قدرت عضلانی همگی جزو عواملی هستند که ممکن است روی خطر بروز آسیب­های زانو تاثیر داشته باشند(۴۵). به اثبات رسیده که در زنان عضلات چهارسر رانی نسبت به همسترینگ غالب­تر هستند اما نسبت به مردان سفتی و قدرت عضلانی کمتری دارند(۴۵). با این حال، هیچ یک از این عوامل، بعنوان عامل خطرساز آسیب­های ­زانو مطالعه نشدند. بنابراین تعیین اهمیت نسبی آنها در این مرحله از زمان، امکان­ پذیر نیست.
جمع­بندی
به نظر می­رسد که عوامل خطرساز آسیب شدید لیگامانی زانو، ماهیت چند عاملی داشته باشند. بر اساس مطالعات اخیر خطر آسیب لیگامنت­های زانو هنگام وجود ترکیبی از عوامل خطرساز، در مقایسه با هنگامی که فقط یکی از این عوامل به تنهایی وجود داشته باشند، بطور چمشگیری افزایش می­یابد. با این حال، در این فصل آشکار شد که دانش اخیر ما در خصوص بسیاری از عوامل خطرساز بالقوه برای آسیب­های شدید زانو محدود است. شاید مهمترین دیدگاه ورزشی حاصل از این فصل این است که الگوی حرکتی نامطلوب، خطر چنین آسیب­هایی را افزایش خواهد داد. این یافته­ ها با یافته­های متعددی که بیانگر اثرات مفید برنامه ­های تمرین عصبی- عضلانی هستند هم­خوانی دارد. در این برنامه ­های تمرینی روی قدرت، تعادل، حفظ وضعیت بدن “زانو در راستای نوک انگشتان پا” درطی حرکات پویا تمرکز می­ شود. باید توجه داشت که عوامل دیگری مانند راستای آناتومیکی و ساختار لیگامان براحتی قابل اصلاح نیستند و اصلاح مستقیم چنین عواملی مشکل است. با این حال اگر بتوانیم تشخیص دهیم که چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند، این امکان بوجود می ­آید که اقدامات پیشگیری از آسیب از همان ابتدا بصورت انفرادی، روی این افراد انجام شود و با کنترل عصبی- عضلانی خطر بروز آسیب­دیدگی در آنها کاهش می­یابد.
۲-۸- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور
کاظمی و همکاران(۲۰۰۸) در تحقیقی که آسیب­های تکواندوکاران را به مدت ۹ سال ارزیابی کرد، گزارش کرد که ۵۳۲ نفر آسیب دیده­اند شامل ۳۶۳ مرد و۱۴۲ زن و ۲۷ نفر دیگر که جنسیت آنان ثبت نشد و ۳۶۷ نفر آسیب مجدد داشتند. میانگین آسیب برای ورزشکاران با آسیب مجدد، ۷۸/۲ آسیب بوده و تفاوتی بین میزان کلی آسیب­ها در پسران و دختران مشاهده نشد. در این تحقیق شایع­ترین مکانیزم­ های آسیب شامل: ضربات تدافعی ۹/۴۳ درصد، ضربات تهاجمی ۷/۳۴ درصد، آسیب دیدگی قبلی ۹/۱۱ درصد و افتادن ۹/۳ درصد بوده اند و شایعترین نوع آسیب­ها عبارت بودند از خون مردگی با ۲۵/۳۶ درصد، اسپرین با ۸۶/۱۸ درصد و استرین با ۶۶/۱۴ درصد. شایع­ترین محل­های آسیب را نیز، سر با ۸۶/۱۸ درصد، پا با ۱۶/۱۶ درصد، انگشتان با ۴۳/۹ درصد و زانو با ۴۲/۸ درصد تشکیل دادند. در نواحی مختلف بدن به ترتیب اندام تحتانی با ۷/۵۴ درصد، سر و گردن با ۳/۲۳ درصد، اندام فوقانی با ۲/۱۲ درصد و تنه با ۸/۹ درصد در معرض آسیب بودند(۷).
روی و همکاران(۲۰۰۵) در تحقیقی که با عنوان شیوع آسیب لیگامنت متقاطع قدامی بر روی فوتبالیست­های حرفه­ای حاضر در ۱۸ تیم لیگ برتر ایتالیا انجام دادند چنین گزارش کردند که از بین ۴۷۹ بازیکن حاضر در لیگ برتر ایتالیا، ۳۴ بازیکن دچار آسیب لیگامنت متقاطع قدامی شده ­اند و تمامی این افراد برای بهبودی مجبور به انجام عمل جراحی شدند. و همچنین در این تحقیق بیشترین میزان بروز آسیب به وسیله مکانیزم بدون برخورد (۵۶ درصد) عنوان شد(۵۵).
میکائیل و همکاران (۲۰۱۲) در تحقیقی که در مورد ارزیابی و مدیریت آسیب­های لیگامنت متقاطع خلفی(PCL) انجام دادند، عنوان کردند که آسیب لیگامنت PCL، ۲ تا ۳ درصد از آسیب های زانو را در ورزشکاران تشکیل می دهد. آنها مکانیزم­ های آسیب لیگامنت PCL را هایپر اکستنشن زانو ، ضربه در جهت خلف به قسمت بالایی درشت­نی در وضعیت زانوی خمیده، نیرویی که باعث هایپر فلکشن زانو شود و چرخش ترکیب شده با نیروی واروس و والگوس زانو معرفی کردند(۵۶).
کلوین و همکاران (۲۰۰۹) با تحقیق در مورد آسیب­های لیگامنت متقاطع خلفی، گزارش کردند که آسیب لیگامنت PCL، ۳ تا ۲۳ درصد از آسیب های لیگامنتی زانو را تشکیل می دهد در این تحقیق مکانیزم­ های آسیب لیگامنت PCL: آسیب داشبرد و هایپر فلکشن زانو همراه باپلانتار فلکشن گزارش شدند(۵۷).
در تحقیقی که به منظور تعیین شیوع آسیب لیگامنت متقاطع خلفی انجام شده است شایع­ترین علل آسیب رباط متقاطع خلفی، تصادفات با ۳/۴۵ درصد و بعد از آن فعالیت­های ورزشی با ۹/۳۹ درصد عنوان شد. در این میان ۲۸ درصد را حوادث موتوری و ۷/۲۴ درصد را فوتبال به خود اختصاص داده است که ۱۸ درصد آن مربوط به دروازبان ها بوده است. این تحقیق مکانیزم­ های آسیب رباط PCL را به ترتیب آسیب داشبرد (۵/۳۸ درصد) و بعد از آن افتادن با زانوی خم (۶/۲۴ درصد)، نیروی والگوس وارده بر زانو (۷/۱۲ درصد)، هایپر اکستنشن زانو (۹/۱۱ درصد)، نیروی واروس وارده بر زانو(۶/۸ درصد) و هایپر فلکشن زانو(۷/۳ درصد) گزارش کرد(۵۸).
ماجوسکی و همکاران (۲۰۰۶) با تحقیق در مورد شیوع آسیب­های لیگامنتی زانوی ورزشکاران در طول ۱۰ سال به نتایج زیر دست یافتند: : سی وهفت درصد از بیماران (۶۴۳۴ نفر) دارای تعداد ۷۷۶۹ (۸/۳۹ درصد) آسیب مربوط به مفصل زانو بودند که ۱/۶۸ درصد از این بیماران مرد و ۶/۳۱ درصد زن بودند. بیشتر از ۵۰ درصد این بیماران دارای سن بین ۲۰ تا ۲۹ سال بودند. آسیب ACL 3/20 درصد، آسیب مینیسک داخلی ۸/۱۰ درصد، آسیب مینیسک خارجی ۷/۳ درصد، آسیب رباط جانب داخلی ۹/۷ درصد، آسیب رباط جانب خارجی ۱/۱ درصد و آسیب PCL 65/0 درصد از این آسیب­ها راتشکیل دادند. فوتبال با ۳۵ درصد و اسکی با ۲۶ درصد بیشترین سهم را در ایجاد این آسیب­ها داشتند(۵۹).
در تحقیقی که در کشور انگلستان، میزان شیوع آسیب­های لیگامنت متقاطع قدامی در ورزشکاران رشته­ های مختلف مورد بررسی قرار گرفته شد، یکی از رایج­ترین آسیب­ها در بین جوانان، آسیب لیگامنت متقاطع قدامی و همچنین بیشترین میزان بروز آسیب مربوط به لیگامنت متقاطع قدامی در دو ورزش فوتبال و اسکی گزارش شد(۶۰).
اورچاک و همکاران (۲۰۰۳)، ریسک فاکتورهای همراه شده با آسیب لیگامنت متقاطع قدامی که با مکانیزم بدون برخورد بوجود آمده بود را در ۸۹۵ ورزشکار نظامی در طول یک دوره چهار ساله مورد بررسی قرار دادند. بیست و چهار پارگی لیگامنت متقاطع قدامی با مکانیزم بدون برخورد در بین ۸۹۵ نمونه گزارش شد. شانزده پارگی لیگامنت متقاطع قدامی مربوط به گروه مردان و ۸ پارگی در زنان گزارش شد. مهمترین عامل بروز این آسیب در مردان کوچک بودن عرض شکاف ران و لقی مفصلی و در زنان وزن زیاد گزارش شد(۶۱).
کوین و همکاران (۱۹۹۹) در تحقیقی تحت عنوان بازتوانی آسیب لیگامنت متقاطع قدامی، اینچنین گزارش دادند، عواملی همچون کاهش در سرعت، چرخش، برگشت و تغییر در جهت حرکت از علل اصلی بوجود آمدن آسیب لیگامنت متقاطع قدامی می­باشد. در این تحقیق مکانیزم بدون برخورد عامل ۶۰ درصد از همه آسیب­های لیگامنت متقاطع قدامی را تشکیل می­داد(۶۲).
چان و همکاران(۱۹۹۳) در تحقیقی که بر روی ۲۲۹۳ آسیب دیده ورزشی در ۵ رشته فوتبال، والیبال، بسکتبال، دو و میدانی و دوچرخه سواری انجام دادند، اینچنین گزارش کردند که در ۴ رشته ورزشی زانو، با ۲۷/۲۷ درصد و مچ پا با ۷۸/۱۶ درصد شیوع آسیب، بیشترین نواحی آسیب دیده بودند ولی در دوچرخه­سواری بیشترین محل آسیب سر و صورت با ۴۶/۱۹ درصد گزارش شد. بیشترین نوع آسیب، آسیب اسپرین با ۶۰/۴۴ درصد عنوان شد که در ورزش والیبال با ۱۵/۵۵ درصد، در بسکتبال با ۳۴/۵۵ درصد، فوتبال با ۴۱/۵۱ درصد و در دو استقامت ۳۳/۳۹ درصد گزارش شد. در ورزش دوچرخه­سواری بیشترین نوع آسیب، خراشیدگی با ۸۳/۸۳ درصد بیان شد(۶۳).