دانشگاه علوم انتظامی
دانشکده پلیس راهنمایی و رانندگی
پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته راهور
موضوع:
بررسی میزان تاثیر اعمال نمره منفی در رفتار ترافیکی راننده
نگارش:
بهمن شاطر ابراهیمی
استاد راهنما:
دکتر محمد رضا نادرپور
استاد مشاور:
سرگرد مسعود جبار زاده
آذرماه ۱۳۹۳
چکیده
رفتار رانندگى، جزئى از رفتار فرهنگى افراد در جوامع است؛ زیرا به ارزشها، عادت، نگرشها و سایر عوامل مربوط است. لذا زمانى مىتوان میزان تصادفات را کاهش داد که رفتار رانندگى حادثه ساز و پرخطر در یک فرهنگ خاص بررسى شود. یکی از عواملی که باعث جلوگیری از بروز تخلف میشود، عواقب و تنبیهاتی است که به عنوان جریمه و به دلیل تخلف از قانون، متوجه راننده خواهد شد که این نوع تنبیه در قانون جدید راهنمایی و رانندگی از آن با عنوان نمره منفی یاد میشود. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین اعمال نمره منفی و میزان بروز تخلفات حادثه ساز و تصادفات رانندگی میباشد.
چارچوب نظری این پژوهش بر اساس تئوری مبادله و تئوری انتخاب عقلانی تدوین شده است. این تحقیق با بهره گرفتن از روش کمی مبتنی بر پیمایش بر روی ۳۰۰ نفر از متخلفان رانندگی و ۸۹ نفر از کارشناسان پلیس راهور منطقه یک پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ و با بهره گرفتن از پرسشنامه خودساخته محقق انجام شده است و ازآزمون همبستگی، جهت آزمون فرضیه های تحقیق،استفاده شده است.
نتایج آزمون فرضیات تحقیق نشان داد که همبستگی پیرسون میزان اعمال نمره منفی در گواهینامه افراد مختلف و استمرار تخلف رانندگی ۰.۶۱- ، همبستگی پیرسون میزان اعمال نمره منفی در گواهینامه افراد مختلف و انجام تخلف حادثه ساز رانندگی ۰.۸۱- و همبستگی پیرسون میزان اعمال نمره منفی در گواهینامه افراد مختلف و کاهش تصادفات رانندگی ۰.۴۵می‌باشد.بنابراین با اطمینان ۹۵ درصد میتوان گفت که اعمال نمره منفی در گواهینامه افراد منجر به کاهش تخلفات حادثه ساز و همچنین کاهش تصادفات رانندگی شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کلیدواژه ها: تخلف رانندگی- استمرار تخلف- تخلف حادثه ساز- نمره منفی- رفتار ترافیکی
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق
طرح و بیان مساله ۶
سؤال اصلی ۸
سؤالات فرعی ۸
ضرورت واهمیت تحقیق ۸
اهداف تحقیق ۱۰
هدف اصلی ۱۰
اهداف فرعی ۱۰
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
پیشینه تحقیق ۱۲
جمع بندی پیشینه تحقیق ۲۳
مبانی نظری تحقیق ۲۴
هنجار ۲۴
جرایم رانندگی ۳۱
نقش پلیس در کاهش تخلفات ترافیکی ۳۶
قانون جدید رسیدگی به تخلفات رانندگی ۴۱
بررسی جریمه های در نظر گرفته شده برای تخلفات رانندگی در کشورهای مختلف و ایران ۴۲
مرور نظری ۵۹
ظریه انتخاب عقلانی و تفسیرهای موقعیتی جرم ۵۹
نظریه مبادله اجتماعی و کژرفتاری جورج هومنز ۶۲
چارچوب نظری پژوهش ۷۰
فرضیات تحقیق ۷۲
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
مقدمه ۷۴
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق: ۷۵
روش تحقیق و تکنیک جمع آوری اطلاعات ۷۸
واحد تحلیل ۷۸
زمان و مکان ۷۸
جامعه آماری ۷۹
تعیین حجم نمونه ۷۹
روش نمونه‌گیری ۸۰
کدگذاری واستخراج داده‌ها ۸۲
روش تجزیه وتحلیل داده‌ها ۸۲
فصل چهارم: یافته های تحقیق
مقدمه ۸۴
توصیف داده ها ۸۵
آزمون فرضیه‌های تحقیق ۹۷
جمع بندی ۱۰۰
فصل پنجم: خلاصه و نتیجه گیری

صدای بم مرد اگر چه به زحمت شنیده می شد غیر قابل فهم نبود …» (افغانی،۱۳۴۵: ۳۲۶(
۵-۴-۷-تک گویی:
تک گویی (جریال سیال ذهن(در داستان نویسی به مثابه یک زاویه دید و یک شگرد و تکنیک روایت داستان، شناخته شده است. (میرصادقی،۱۳۸۸: ۸۰)
«تک گویی، صحبت یک نفره ای است که ممکن است مخاطب داشته باشد یا نداشته باشد و این مخاطب ممکن است خواننده باشد، یعنی نویسنده، خواننده را به طور مستقیم مورد خطاب قرار دهد و از حادثه یا وضعیت و موقعیتی با او حرف بزند. تک گویی ممکن است پاره ای از داستان یا نمایشنامه باشد یا به طور مستقل همه داستان یا نمایشنامه را به خود اختصاص بدهد.» (میرصادقی،۱۳۷۶: ۴۱۰)
تک گویی را به سه گروه تقسیم می شود: (همان:۴۱۱)
۱-۵-۴-۷-تک گویی درونی:
«تک گویی درونی، گفت و گویی است که در ذهن شخصیت داستان جریان دارد. در این شیوه بازگویی، اندیشه و احساس شخصیت داستان در زاویه دید اول شخص بیان می شود. اساس تک گویی درونی بر مفاهیمی است که ایجاد تداعی معانی می کند.به کمک تک گویی درونی، خواننده به طور غیر مستقیم در جریان افکار شخصیت داستان و واکنش های او نسبت به محیط اطرافش قرار می گیرد و سیر اندیشه های او را دنبال می کند(همان:۴۱۲) اگر صحبت کننده به محیط دور و بر حاضر خود واکنش نشان بدهد، تک گویی درونی او داستانی را تعریف می کند که در همان موقع در اطراف او می گذرد، اگر افکار او بر محور خاطره هایی می گذرد، تک گویی او بعضی از حوادث گذشته را که با زمان حال تداعی می شود مرور می کند. اگر تک گویی او اساساً واکنشی است، سیر اندیشه صحبت کننده نه زمان حال را گزارش می کند و نه یاد آور زمان گذشته داستان است، تک گویی درونی، خود داستانی است با زمان نامشخص.
برای نمونه به چند مورد اشاره می شود:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

«اینک که دست تصادف گمشده او را جلوی رویش نهاده بود فکری به خاطرش رسید:
بی آنکه بگذارم ملتفت وجود من در دنبال خود بشود، سیاهی به سیاهیش گام بر خواهم داشت، خانه اش را خواهم یافت و همین امشب یا حداکثر صبح فردا یکی از زنان همسایه یا خود آهو زنم را پیشش می فرستم تا از حالش جویا شوند. در این صورت اگر به راستی احتیاج به کمکی دارد یا گرهی در کارش هست آشکار خواهد شد. این کار، کار خود من نیست، باید از همجنسان خود او کمک گرفت.» (افغانی،۱۳۴۵: ۸۴)
«در دل اندیشید: آری پدر سوخته سوزمانی! خودت که مثل کبک سرت را زیر برف کرده ای و کسی را نمی بینی به خیالت رسیده هیچکس تو را نمی بیند. اما ارواح دمت به خیال نشسته ای، مدرک زنده تری هم از تو دارم. اگر آن شوهر دروغزن و دغلبازم که تازه بعد از باد پنجاه بید چل چلیش گل کرده است در این خانه پیدایش شد چیزی به تو نشان خواهم داد، همچنین پته ات را به آب بدهم که گریه کنان ندانی در حیاطی که از آن تو آمدی کدام ور است. توی همین خانه کاری بر سرت بیاورم که مثل مرغ کرکر تا عمر داری ونگ بزنی و بگوئی بد بد است.» (همان:۲۵۶)
۲-۵-۴-۷-تک گویی نمایشی:
«در تک گویی نمایشی، شخصیت داستان مثل اینکه با صدای بلند برای مخاطبی که در خود داستان است حرف می زند و دلیل خاصی برای گفتن موضوع خاصی به مخاطب خاصی دارد.» (میرصادقی،۱۳۷۶: ۴۱۴)
برای نمونه به چند مورد اشاره می شود:
« شش سال است دیوانگی می کنم، گیرم شش روز دیگر نیز به آن ادامه دادم. با این کارهاست که مرا فریب می دهی. دیگر چه دارم که با آن ترا دوست بدارم و متقابلاً فریب بدهم، یک خانه، اگر آنرا هم از دست بدهم و بچه هایم را آواره کوچه ها بکنم آنوقت چه؟ آیا دوستی من و تو و این فریب دو سره همچنان پا برجا خواهد ماند؟ آیا تو مانند همان بچه ها با ناداری من خواهی ساخت؟ دلم گواهی می دهد که نه. دلم گواهی می دهد که پیمان من و تو تا همین لحظه بوده است. خیلی آرزو می کنم این جرعه آخر را تا آن جا که میسر است قطره قطره بنوشم، اما قدرت همه چیز از دستم بیرون رفته است. ای عزیز، روزگار آهنگ جدائی ما را می نوازد.» (افغانی،۱۳۴۵: ۷۱۷)
«آیا ممکن است دواهای سقط جنین مرا برای همیشه نازا کرده باشد؟
واه، خدا چنان روزی را نیاورد که من نازا باشم! نه، هر طور که هست باید آبستن شوم. خدایا هما از تو بچه می خواهد.» (همان:۴۱۵)
۳-۵-۴-۷-حدیث نفس:
«حدیث نفس که به آن خودگویی یا حرف زدن با خود نیز می گویند، شگردی است که شخصیت افکار و احساسات خود را به زبان می آورد تا خواننده یا تماشاچی از نیات و مقاصد او با خبر شود. در حدیث نفس علاوه بر اینکه افکار و احساسات شخصیت به پیشبرد عمل داستانی کمک می کند، خصوصیات روانی راوی نیز بر خواننده یا تماشاگر آشکار می شود.» (میرصادقی،۱۳۸۶: ۴۷۵)
«تفاوت حدیث نفس با تک گویی درونی آن است که در حدیث نفس شخصیت با صدای بلند فکرش را بر زبان می آورد، در حالی که در تک گویی درونی، گفته ها در ذهن او می گذرد. حدیث نفس در عین حال با تک گویی نمایشی نیز تفاوت دارد زیرا در تک گویی نمایشی، شخصیت داستان برای گفته های خود مخاطبی دارد، حال آنکه در حدیث نفس، شخصیت از وجود و حضور دیگران غافل و بی خبر است.» (همان:۴۱۸)
برای نمونه به چند مورد اشاره می شود:
«پیش خود گفت: این طفلک هم بیخود از من رنجید. با همه پرخوابی و سر به هوائیش پسر نقره انگشت کوچکش نمی تواند به حساب بیاید. اما خوب، تنها کسی که می داند هما قبلاً کجا زندگی می کرد اوست. بعد از این صلاح نبود به در این خانه بیاید. تقصیر از من بود که آنروز به وسیله حمّال صندوق را به خانه حسین خان نبردم .» (افغانی،۱۳۴۵: ۲۸۳)
«خوره توی آن صورتت بیفتد تحفه نطنز! کاش که خدا این چشم و ابرو را هم به تو نداده بود! دیگر بلند نمی شود گورش را گم کند.» (همان:۴۷۲)
در رمان شوهر آهو خانم نویسنده از چهار زاویه دید استفاده کرده است اما زاویه دانای کل غالب است. عواملی چون نوع رمان، پیرنگ، شخصیت پردازی و صحنه پردازی باعث انتخاب این زاویه دید توسط نویسنده شده است. به طور کلی «هرگاه فضای عادی و معنوی داستان وسعت داشته باشد، هرگاه شخصیت های داستان متعدد باشد و رویدادهایش در طول زمانی و مکانی زیادی گسترده باشد، بویژه هرگاه موضوع داستان علاوه بر گسترده بودن به استنتاج و استدلال هم نیاز داشته باشد» نویسنده از زاویه دید دانای کل استفاده می کند. به طور کلی نویسنده با بهره گرفتن از این چند زاویه دید می کوشد ستیزهای بیرونی و درونی شخصیت های اصلی را نشان دهد و به روانشناسی شخصیت بپردازد.
۵-۷-موضوع شوهر آهوخانم
موضوع داستان ها به طور کلی به پنج دسته تقسیم می شود : (میرصادقی،۱۳۷۶: ۲۱۸)
۱-داستان های حادثه پرداز:
«داستان هایی که در آن تأثیر به لحاظ خود تأثیر می آید نه به علت واقعیت های زندگی، در واقع نویسنده حقایق زندگی را فدای تأثیر و گیرندگی داستان می کند تا خواننده را بیشتر مجذوب کند، به همین دلیل این داستان ها اغلب به قصه و لطیفه شبیه است و اغلب حادثه ای اتفاقی و نادر محور داستان قرار می گیرد .» (همان: ۲۱۸)
۲- داستان های واقعی :
«داستان های واقعی امروزی بیشتر تصویرگر تاروپود ظریف روح انسانی و نمایشگر رابطه های دایمی و همبستگی آن ها با هم ، اختلاف هایشان ، انتظارها و آرمان هایشان ، امید ها و رویاها و غم ها و شادی ها ، رنج ها و محرومیت هایشان است. داستان های واقعی تعریف کردنی نیست، خواندنی است . حتی خلاصه کردن این گونه داستان ها به صورتی که تمام خصوصیت ها و امتیازهای آن ها حفظ شود،ناممکن است،زیرامحتوای آن ها اغلب در حرف هاو پیام هایی است که بازگو نشده است و غیر مستقیم از خواندن آنها به ذهن خواننده انتقال می یابد . این داستان ها معمولاٌ حرفی و پیامی برای گفتن دارد، هرگز از واقعیت زندگی به دور نمی افتد و از کیفیت حقیقت مانندی برخوردار است .اغلب این داستانها نه هیچ حادثه هیجان آور و تکان دهنده دارد و نه بخش های موثری که خود به خود برانگیزنده باشد. «در این نوع داستان ها تأثیر به خاطر تأثیر جایش را به تأثیر به خاطر زندگی داده است و داستان به خاطر زندگی نوشته شده است فشردن حداکثر زندگی در حداقل فضا کمال مطلوب این گروه از داستان ها است .» (همان،۲۶۴-۲۶۳)
۳-داستان های و هماهنگ :
«در این داستان ها خصوصیات روانشناختی با ویژگی های نمادینی می آمیزد و ناراحتی های روانی به صورت نمادهایی در داستان ظاهر می شود . نویسنده داستان های وهمناک اغلب می کوشد با بهره گرفتن از ابزار و مصالح واقعی و تجزیه و تحلیل های روانشناختی به داستان غیر عادی خود جنبه قابل قبول دهد. این داستان ها اغلب از پاره ای از خصوصیات مکتب نمادگرایی برخوردار است.شخصیت های داستان از دلهره ها و اضطراب ها و ترس و لرزهای ناشناخته ای رنج می برد و دارای ذهنیتی بیمار هستند. فضا و رنگ این داستان ها اغلب تار و مه آلود است .» (همان:۲۹۳)
۴- داستان های خیال و هم :
«داستان های خیال و وهم که به آن داستان های فانتزی نیز گفته می شود ، دوری آگاهانه از دنیای واقعی را به نمایش می گذارد . این داستان ها با جهان واقعی اشیاء و اندیشه ها ارتباط اندکی دارد و با دنیای خیالی پری ها ، جن ها ، دیوها و کوتوله ها سروکار دارد .» (همان:۳۰۷)
۵- داستان های واقع گرایی جادویی :
«در این داستانها الگوهای واقع گرایی با خیال و وهم و عناصر رویا گونه و سحر آمیز با هم جا عوض می کنند و در هم می آمیزند در این آمیزش ترکیبی به وجود می آید که به هیج کدام از عناصر سازنده اش شبیه نیست و خصوصیتی مستقل و جداگانه دارد .» (همان:۳۶۶)
«موضوع یک اثر داستانی همیشه جایی یا کسی یا موقعیتی است» (یونسی ۱۳۷۹: ۳۰)
« عنوان داستان موضوع آن را آشکار می سازد .»(میور،۱۳۶۴: ۸) با توجه به این مدعا، آیا شوهر آهوخانم، عنوان کتاب مورد تحقیق ، موضوع آن را آشکار نمی سازد ؟
آنچه این رمان می خواهد بیان کند، به بهترین وجه ، در عنوان آن آمده است . افغانی، شوهر آهوخانم را براساس شخصیت ها و حضور آن ها در موقعیت های خاص و بر اساس دردهای زمانه نوشته است .
موضوع شوهر آهوخانم ،یک موضوع واقعی است درباره زندگی خانوادگی شخصی است به نام سید میران سرابی که در سال های ۱۳۱۳ تا ۱۳۲۰ در کرمانشاه رخ میدهد . سید میران سرابی ،صاحب نانوای سنگکی پزی در کرمانشاه است .وی در عرض چند سال به کمک همسرش آهو توانسته ثروتی چند به دست آورد و با خرید خانه ای در کوچه علیخان لر با خانواده شش نفری خود زندگی آرامی را سپری کند و باریاست صنف نانواها به شهرت و اعتباری برسد اما سید میران سرابی که در بحبوحه پنجاه سالگی است روزی با دیدن زنی به نام هما دل در گروه عشق او می نهد،در نتیجه یک روز او را عقد کرده و با خود به خانه می آورد . آمدن هما از یک سو آرامش و سعادت خانواده را از بین می برد و موجب کشمکش و درگیری هایی در خانواده می شود و از سوی دیگر وصال با هما سید میران را واله و شیداتر از پیش می سازد، تا جایی که وی نه تنها به زن و بچه خود پشت می کند، که از مال و ثروت و دارایی و همه هست و نیست خود نیز ریشه کن می شود سید میران از آبرو اعتبار، ریاست صنفی ، کارو تلاش ، امید ها و آرزوها و حتی از عقاید خود دست می کشد . دین و ایمان، نماز و روزه را رها می سازد و به می خواری می افتد. اونه تنها همه زندگی خود را فدای این عشق خانمان سوز می سازد که در اوج گمنامی و سرخوردگی قصد ترک وطن می کند، باقیمانده دارایی خود را بر می دارد و بدون اطلاع از همسر بزرگش ، آهو، همراه با هما عازم دیاری دیگر می گردد و تنها در آخرین لحظات آهو خود را به گاراژ می رساند و به باز گرداندن او به خانه ، همه خانواده را از پریشانی و بدبختی بزرگتر رها می سازد .
۶-۷-درونمایه شوهر آهوخانم
مولف هنر داستان نویسی معتقد است «درحالی که داستان معمولاً جز یک اندیشه غالب که ما آن را تم داستان عنوان کردیم ندارد ، داستان هایی هم هستند که علاوه بر تم اصلی، تم های فرعی نیز دارند .» (یونسی،۱۳۷۹: ۳۲)
بیشاب می گوید «رمانی که فقط یک مضمون داشته باشد،رمان پیچیده و متنوعی نیست.رمان باید مضامین زیادی داشته باشد.» (بیشاب،۱۳۸۳: ۴۷۵)
درونمایه داستان به دو صورت نشان داده می شود :
۱-درونمایه گاهی مستقیم و صریح به وسیله نویسنده یا یکی از شخصیت ها بیان می شود
۲-گاهی غیر مستقیم از طریق تقابل اشخاص و افکار ایشان و از طریق دیالوگ ها و حوادث داستان روشن می شود (پرین،۱۳۶۲: ۶۰)
«برای دستیابی به پیام یک داستان نباید سوال کرد که از این داستان چه پندی می آموزیم ؟ بلکه بهتر است سوال کنیم که : این داستان چه چیزی را نشان ما می دهد ؟ » (همان،۶۲)

۵ ۵

مدیریت دانش

روایی^[۱۱۸]

مفهوم روایی به این سؤال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد ویژگی مورد نظر محقق را می سنجد.یعنی هنگامی که به امید مطالعه یک مفهوم،مجموعه ای از پرسش ها(با یک ابزار اندازه گیری دیگر)را مطرح کنیم،چگونه می توانیم اطمینان یابیم که واقعاً به اندازه گیری همان مفهوم مورد نظر پرداخته ایم یا چیز دیگر را سنجیده ایم.باید توجه داشت بدون آگاهی از روائی ابزار اندازه گیری، نمی توان به دقت و درستی داده های حاصل از آن اطمینان یافت(سکاران،۱۳۸۶،ص۲۲۳).
موضوع روائی از آن جهت اهمیت دارد که اندازی گیری های نا مناسب و ناکافی می تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد.همانطور که گفته شد در واقع روایی با این سؤال در ارتباط است که آیا ما همان چیزی را که در نظر می گیریم اندازه گیری می کنیم(خاکی،۱۳۸۲،ص۲۴۴).به منظور سنجش روایی پرسشنامه از نظر جمعی از متخصصین و صاحبنظران و همچنین اساتید محترم راهنما استفاده شده است.

پایایی^[۱۱۹]

اعتماد یا اعتماد پذیری ابزار،میزان پایائی و سازگاری آن را در اندازه گیری یک مفهوم نشان می دهد.مفهوم اعتبار با این امر سرو کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان،تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد.معمولاً دامنه ضریب اعتبار از صفر(۰=عدم اعتبار) تا (۱=اعتبار کامل) می باشد.روش های مختلفی برای اندازه گیری ضریب اعتبار ابزار اندازی به کار برده می شود(سکاران،۱۳۸۶،ص۲۲۷).از آن جمله می توان به اجرای دوباره(روش بازآزمایی)،روش موازی(همتا)،روش تصنیف(دو نیمه کردن) و ضریب آلفای کرونباخ اشاره کرد(سکاران،۱۳۸۲،ص۳۱۸).در پژوهش حاضر به منظور تعیین پایائی پرسشنامه با تاکید بر همسانی درونی سوالات از طریق ضریب آلفای کرونباخ عمل شده که با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS برای مجموعه سوالات مربوط به هر متغیر اقدام گردید.برای محاسبه آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های زیر مجموعه سؤالها و واریانس کل را محاسبه کرد(همان منبع).برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ،پرسشنامه به تعداد ۹۳ نفر از افراد جامعه آماری داده شده و ضریب آلفای کرونباخ با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه گردید:

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

که در آن:
(n/n-1)*(1-∑ sj² /s² )=αکه در آن:
= nتعداد سؤالات پرسشنامه
sj²=واریانس سوال
S واریانس کل تست می باشد
پایائی پرسش های مطرح شده برای اندازه گیری هر متغیر با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ در جدول شماره ۳-۳ نشان داده شده است
جدول ‏۳‑۴)ضریب آلفای کرونباخ

متغیر

آلفای کرونباخ

مدیریت دانش

۹۱٫۵

مدیریت زنجیره تأمین

۸۷٫۷

مدیریت روابط با مشتری

۸۹٫۶

بازاریابی اینترنتی

۹۰٫۷

تجارت الکترونیک

۹۰٫۵

نمیگردد. تنها معدودی از منابع این عقد را براساس رویکردهای فقهی بررسی نمودهاند. در زیر، ما به پژوهشهایی اشاره مینماییم که به نحوی به موضوع تحقیق نزدیک هستند و تلاش مینماییم به تفکیک کتاب و پایان نامه در راستای اهداف تحقیق به نقد مختصر آنها بپردازیم.
در میان کتابهایی که مشخصاً به عقود اسلامی در بانکداری توجه نمودهاند، میتوان به کتاب «آشنایی بیشتر با عقود اسلامی در ارتباط با قانون عملیات بانکی بدون ربا» اشاره نمود که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۲ منتشر نموده است و در آن نویسنده با انگیزه آشنایی مقدماتی خواننده با این عقود به ذکر مختصر آنها پرداخته است. عقد مزارعه نیز در آن مورد توجه قرار گرفته و نویسنده ۶ صفحه (صص ۴۴-۴۹) را برای معرفی و تعریف این عقد با توجه قوانین و مقررات اختصاص داده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در کتب حقوق مدنی نیز این عقد، ضمن بررسی عقود معین آمده و مورد توجه قرار گرفته است. و عقد مزارعه در آنها بر اساس مقررات قانون مدنی مورد بررسی قرار گرفته و غالباً به بیان شرایط و اوصاف عقد مزارعه پرداخته شده است. از مهمترین آنها کتاب «حقوق مدنی» تألیف دکتر حسن امامی و جلد دوم کتاب «حقوق مدنی: مشارکتها، صلح، شرکت، مضاربه، مزارعه، مساقات و … » نوشته دکتر ناصر کاتوزیان است که با رویکردی غالباً فقهی بحث شده است.
حیدر حبالله در کتابی به زبان عربی با عنوان «بحوث فی الفقه الزارعی» به بررسی دیدگاه فقه امامیه در مورد مزارعه و مساقات براساس بحثهای فقهی آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی پرداخته است.
کتاب مقررات قانون عملیات بانکی بدون ربا با رویکردی بر آرای امام خمینی (ره) توسط سید محمد بجنوردی نگاشته شده است و در آن به بیان ویژگیهای این عقد، شرایط و ارکان آن پرداخته است و ضمن تعریف ربا و شرایط تحقق آن مزارعه در نظام بانکداری فعلی و قوانین و مقررات موجود نیز مورد بررسی قرار داده است.
برخی پایاننامهها مزارعه را از دیدگاه فقهای خاص یا مذاهب خاص مورد بررسی قرار دادهاند از جمله: عبدالرسول دیانی نجفآبادی پایان نامه خود را به موضوع «ترجمه و تحقیق پیرامون ابواب مضاربه، مساقات، اجاره و مزارعه از کتاب شریف خلاف شیخ طوسی» اختصاص داده است و در آن برای عقد مزارعه نیز مقدمه مختصری آمده و در این دو مقدمه (مضاربه و مزارعه) به مسائل غیرمذکور در متن کتاب پرداخته شده به طوری که به نظر مؤلف مسئلهای نبوده که بطورکلی در این باب مطرح بوده باشد؛ ولی به نحوی مطرح نشده باشد؛ اما غالب مطلب در این باب ترجمه بحث فقهی شیخ طوسی در کتاب الاقتصاد الهادی الی طریقالرشاد و سایر آثار ایشان است. رضا افتخاری نیز در پایان نامه خود با عنوان فقه مذاهب خمسه (حنفیه، حنابله، مالکیه، شافعیه و امامیه) مشتمل بر مباحث مزارعه، مساقات، مضاربه و شرکت، ارکان و شروط و احکام آنها را بررسی نموده است.
اهداف تحقیق
هدف اصلی
این تحقیق تلاش خواهد کرد تا ضمن بررسی اصول فقهی و قانونی حاکم بر عقد مزارعه، اجرای آن را در عملیات بانکی بدون ربا بر این اساس مورد مطالعه قرار داده و ارکان و شرایط و نحوه اجرای آن را تبیین و تحلیل نماید.
اهداف فرعی
اول: بررسی مفهوم ربا و تطبیق آن با تسهیلات بانکی در قالب قراردادهای مزارعه
دوم: بررسی شرایط اختصاصی عقد مزارعه در قانون عملیات بانکی بدون ربا
سوم: بررسی حالتی از عقد مزارعه در قانون بانکی بدون ربا که در آن با عدم سوددهی مواجه هستیم.
روش تحقیق
روش تحقیق حاضر به صورت توصیفی - تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق شامل: کتب، نشریات، مقالات، بانکهای اطلاعاتی و شبکه های اینترنتی میباشد و با توجه به ابزارهای ارائه شده، سعی بر آن است که ابتدا با گردآوری منابع موجود و مطالعات کتابخانهای، به توضیح و تشریح و تعریف موضوع از ابعاد گوناگون پرداخته و پس از تشریح مطالب، بر اساس تحلیل و سبک و سنگین کردن فرضیه ها و متغیرهای موجود در آنها، به تحلیل عمومی و سنجش همهجانبه موضوع ارائه شده پرداخته و در نهایت، پس از جمعبندی استدلالها و تجزیه و تحلیل ها، نتایج موردنظر خود را از قلب آنها استخراج کرده و به تعریفی جدید دست پیدا شود؛ همچنان که عموماً مطالعات حقوقی بر همین منوال و روش، تجزیه و تحلیل میگردند.
در این تحقیق علاوه بر استفاده از قوانین که شالوده عمده این تحقیق را تشکیل داده است، هر جا که لازم بوده به رویه قضائی، بخشنامهها و آئیننامهها استناد شده است. از نظریه علمای حقوق نیز حسب جایگاه خود در منابع حقوقی برای تفسیر و توضیح درست قوانین مربوطه و آگاهی بر معنای حقیقی قانون استفاده شده است؛ به طوری که سعی گردیده با بهرهگیری از منابع موجود، سراسر این تحقیق از توصیف و تحلیل خالی نباشد.
اطلاعات و داده های موردنیاز برای تحقیق حاضر همانند غالب تألیفات حقوقی از طریق مطالعه کتابخانهای و با بهرهگیری از تکنیک فیش برداری است. که طی آن منابع قانونی، دکترین حقوقی و سایر اطلاعات فقهی و حقوقی مورد نیاز از طریق مطالعه و استخراج اطلاعات موردنیاز در کتب، مقالات و سایر منابع گردآوری خواهد شد.
سازماندهی تحقیق
این تحقیق بر این اساس تنظیم شده است که اول مقدمه (بیان مساله، سؤالات و فرضیه ها، پیشینه تحقیق، اهداف و روش تحقیق) میباشد و پس از آن مطالب پایان نامه در پنج فصل مختلف و مجزا ذکر گردیده، چهار فصل ابتدایی آن شالوده و متن اصلی تحقیق است و بدین صورت میباشد که فصلها به چند مبحث و مباحث به چند گفتار و گفتارها به چند بند تقسیمبندی شده است. در فصل پنجم به بیان نتیجهگیری و پیشنهادات و ارائه راهکارهای موردنظر پرداخته شده است و در آخر فهرست منابع مورد استفاده در پایان نامه آورده شده است.
فصل اول:
مفاهیم و کلیات عقد مزارعه در فقه و قانون
۱-۱- مبحث اول: تعریف و پیشینه عقد مزارعه
۱-۱-۱- گفتار اول: معنای لغوی و اصطلاحی عقد مزارعه در حقوق مدنی و فقه امامیه
کلمه مزارعه مصدر باب مفاعله ازماده زَرَعَ بوده و زَرَعَ به معنای کاشتن دانه که همان کشاورزی است میباشد (ابن منظور، ۱۹۹۷). همانطور که کاربرد باب مفاعله انجام امر مشترک و طرفینی می باشد در عقد مزارعه نیز طرفین شریک میباشند، یکی زراعت کرده و دیگری زمین داده و امر به زراعت میکند، به همین دلیل این عقد را مزارعه مینامند. مزارعه در جایی دیگر به معنای با هم زراعت کردن یا قرار کشت کاری با هم گذاشتن نیز آورده شده است (عمید، ۱۳۶۳).
امّا تعریفی که در فقه از عقد مزارعه صورت گرفته است، مقداری با آنچه از آن در لغت سراغ داریم و بیان گردید، متفاوت میباشد. در اصطلاح فقها مزارعه عقدى است که به سبب آن یکى از طرفین، زمینى را در اختیار دیگرى قرار مىدهد که در آن زراعت کرده و محصول را با هم تقسیم کنند (موسوی خمینی، ۱۴۱۶).
مواد ۵۱۸ تا ۵۴۲ قانون مدنی ایران به قرارداد مزارعه اختصاص دارد. در این مواد افزون بر تعریف قرارداد مزارعه، ضوابط و مقررات آن بیان شده است. تعریف قانون مدنی و مقررات آن برگرفته از کتابهای فقهی بوده و شباهت کامل به آنها دارد. طبق تعریف قانونگذار در ماده ۵۱۸ ق.م: «مزارعه عقدى است که به موجب آن، احد طرفین زمینى را براى مدت معینى به طرف دیگرى مى‏دهد که آن را زراعت کرده، حاصل را تقسیم کنند».
قانون مدنى مصر نیز ضمن پذیرش این نهاد، در ماده ۶۱۹ مزارعه را این‏گونه تعریف مى‏کند: «زمین کشاورزى و زمینى را که در آن درخت کاشته شده است، موجر مى‏تواند در قبال اخذ جزئى از محصول به مستأجر مزارعه دهد». (نوری، ۱۳۸۸ ش).
در تعریف قانون مدنی ایران از مزارعه، چند نکته حائزاهمیت است: اول اینکه مزارعه عقد است، یعنی توافق اراده دو نفر را لازم دارد. طرفی که صاحب زمین یا لااقل صاحب منافع آن است و طرف دیگر که توانایی کار زراعت را دارد که زمین در اختیار دومی برای مدت معینی قرار میگیرد تا آن را زراعت نموده، محصول را براساس سرمایه و کار تقسیم نمایند.
دومین نکتهای که در تعریف قانونگذار به چشم میخورد، قید کلمه زمین است به عنوان موضوع معامله، برای این که مزارعه را از مساقات که مربوط به درخت است جدا کند. همچنین قید کلمه زراعت که هدف از معامله و موضوع فعالیت عامل است، مزارعه را از قراردادهایی که زمین برای خرید و فروش یا ساختمان و تأسیس فروشگاه یا درختکاری و ایجاد باغ به دیگری داده میشود، جدا میسازد. قید عبارت تقسیم حاصل نیز این نکته را میرساند که قرارداد اجاره زمین برای زراعت را از تعریف قانونگذار خارج میسازد، زیرا تملیک منافع در اجاره به عوض دیگر انجام میشود و بین موجر و مستأجر، شرکت ایجاد نمیکند (کاتوزیان، ۱۳۹۱).
در مقابل مزارعه از مغارسه هم در فقه نام برده شده که تابع مقررات مزارعه نیست. قراردادی است که برای درختکاری، زمین در اختیار غارس قرار میگیرد و البته غیر از مساقات است، نظر مشهور در بطلان آن است و به همین جهت در قانون مدنی اشارهای به آن نشده است؛ گرچه در زیر چتر ماده ۱۰ قانون مدنی مورد استفاده قرار میگیرد (مدنی، ۱۳۹۱).
۱-۱-۲- گفتار دوم: پیشینه عقد مزارعه
عقد مزارعه از کهن‏ترین قراردادهایى است که برای تنظیم روابط مالک زمین و زارع از دیر باز حتى قبل از اسلام وجود داشته است. در اسلام نیز کشاورزی و زراعت ازجایگاه بلندی برخوردار است؛ به
گونهای که در برخی از روایات امامان معصوم علیهمالسلام کشاورزی را از محبوبترین کارها در نزد خداوند متعال برشمردهاند و کشاورزان را گنجهای خداوند در روی زمین دانستهاند (حر عاملی، ۱۴۱۴(. واژه مزارعه یکی از بخشهای فقه به نام کتاب مزارعه را به خود اختصاص داده است و دارای مباحث و فروعات زیادی میباشد.
به طور کلی باید چنین گفت که دیدگاه جوامع مختلف نسبت به امر زراعت با همدیگر متفاوت بوده و هست به صورتی که در جوامع غربی، دیدگاه مردم نسبت به زراعت، یک دیدگاه لطیف و در عین حال، سودجویانه است. مردم در این دیار علاقهمند به داشتن یک مزرعه مناسب جهت زندگی آرام بوده که در کنار این علاقه مندی و آرامش درآمد قابل توجهی کسب و از امکانات موجود کشور در حدّ بالایی استفاده مینمایند. در غرب، کشاورزان را افراد مرفه جامعه تشکیل میدهند، چون دیدگاه آنان یک دید اقتصادی است و کاشتن برای به دست آوردن پول، صورت میپذیرد نه سیرکردن شکم؛ لذا سعی کردهاند از حداکثر امکانات علمی جهت افزایش محصولات خود استفاده نمایند.
در مقابل آن باید چنین گفت که دیدگاه جوامع شرقی و از جمله آن، کشور خودمان، خلاف آنها بوده است. در جوامع شرقی، زراعت یک کار سنگین و طاقتفرسا است که افراد جهت سیر کردن شکم خود، به نوعی زراعت سنتی میپردازند و کمتر از علم روز بهره میگیرند. کشاورزان با توجه به فقر مالی، برای بهبود وضعیت خود ریسک نمیکنند. در کشور ما زارع همواره یکی از ضعیف‏ترین افراد جامعه بوده که در بخشهاى اقتصادى فعالیت مى‏کند و عقد مزارعه یکی ابزارهایی بوده که همیشه در جهت بهبود وضعیت کشاورزی و کمک به کشاورزان، علیالخصوص زارعین بدون زمین ایفای نقش کرده است.
۱-۲- مبحث دوم: خصوصیات و نحوه انعقاد عقد مزارعه
۱-۲-۱- گفتار اول: خصوصیات عقد مزارعه
۱-۲-۱-۱- بند اول) معوض بودن عقد مزارعه
در مورد معوض بودن عقد مزارعه همه حقوقدانان اتفاقنظر دارند (کاتوزیان، ۱۳۹۱). تفاوت مزارعه با سایر عقود معوض در این است که در بقیه عقود معوض جهت و هدف غائی تعهد هر طرف، تحصیل تعهد طرف مقابل است و از مبادله هدف مشترکی دنبال نمیشود؛ حال آنکه در عقد مزارعه، زمین را مزارع باید در اختیار عامل قرار دهد و عامل انجام کار زراعت را به عهده گیرد. آنچه طرفین در برابر هم به عهده میگیرند به منظور رسیدن به یک هدف مشترک است که آن، ایجاد اشاعه و شرکت در محصول میباشد.
پس به صورت مختصر چنین میتوان عنوان کرد که، در عقد مزارعه عوض منافع زمین و سایر عوامل زراعت که بر عهده مالک زمین بوده است، همان حصه او از محصول مشاع است و عوض تعهدهای عامل نیز همان حصه او از محصول مشاع زمین است (کاتوزیان، ۱۳۹۱).
۱-۲-۱-۲- بند دوم) لزوم عقد مزارعه
باتوجه به عبارت «أوفو بالعقود» که در آیه پنجم از سوره مبارکه مائده ذکر گردیده است. اصل اولی در معاملات الزام آور بودن آن ها است . بنابراین میتوان چنین استنباط نمود که مزارعه نیز عقدی لازم
میباشد و احکام عقد لازم برآن جاری است بدین معنا که هیچکدام ازدو طرف معامله، حق برهم زدن آن را ندارند، مگر با رضایت یکدیگر (اقاله) و یا اعمال خیار که در این صورت است که میتوانند آن را پیش از پایان مدت، منحل کنند.
ماده ۵۲۵ ق.م صریحاً بر این موضوع که مزارعه عقدی لازم می باشد، صحه گذاشته است. این ماده مقرر میدارد: «عقد مزارعه عقدی است لازم». در میان فقیهان نیز نظریه مخالفی برای لازم بودن عقد مزارعه وجود ندارد؛ بلکه ادعای اجماع نیز برای آن شده است (خوئی، ۱۴۲۶).
از آثار مهم لزوم عقد مزارعه ایجاد تعهدی است که پس از مرگ نیز به بازماندگان دو طرف عقد انتقال مییابد؛ چنان که ماده ۵۲۹ ق.م. در اینباره مقرر میدارد: «عقد مزارعه به فوت متعاملین یا احد آنها باطل نمیشود؛ مگر اینکه مباشرت عامل شرط باشد. در این صورت، به فوت او منفسخ میگردد». بنابراین قاعده این است که در صورت فوت مزارع و عامل، وراث آنان به قائممقامی موروث خود پایبند به عقد باشند؛ امّا هرگاه مباشرت عامل در عمل قید شده باشد که در این صورت وضع به گونهای دیگر است، مثلاً ممکن است تخصص و تبحر عامل به کشت خاصی مثل زعفران موجب شده باشد که مزارع راضی به عقد مزارعه با عامل شده و مباشرت او شرط گردیده باشد و دیگری نتواند کار عامل طرف عقد را با همان کیفیت انجام بدهند با فوت او عقد مزارع منفسخ میگردد و در نتیجه شرکت مزارع و عامل منحل میشود.
۱-۲-۱-۳- بند سوم) تملیکی بودن عقد مزارعه
از کلام برخى فقها اینگونه استنباط مى‏شود که مزارعه عقدى تملیکى است. براى نمونه، علّامه حلّى در کتاب مختلف، مزارعه و مساقات را از توابع اجاره مى‏داند (حلّى، ۱۴۱۳). صاحب عروه نیز صراحتاً مزارعه را عقدى معرفى مى‏کند که از یک سو، مالک زمین، بخشى از منافع زمین را به زارع و از سوى دیگر، عامل، بخشى از کار و خدمت خود را به مالک تملیک مى‏کند (طباطبائى یزدى، ۱۴۰۹).
در قانون مدنى، نص صریحی در این زمینه وجود ندارد؛ امّا برخى از احکام مندرج در آن، برگرفته از همین تفکر تملیکی بودن آن است. براى مثال، ماده ۵۳۵ ق.م عاملى را که ترک زراعت کند، ملزم به پرداخت اجرت‏المثل کرده که برگرفته از گفته فقها است. این ماده قانونی مقرّر میدارد:
«اگر عامل، زراعت نکند و مدّت منقضی شود، مزارع مستحق اجرتالمثل است»؛ در حالى که اگر مزارعه را عهدى مى‏دانست، مى‏بایست عامل را ملزم به پرداخت کلیه خسارات وارده به مالک مى‏دانست (احتشامی و قاسمیان مزار، ۱۳۹۲).
۱-۲-۱-۴- بند چهارم) حق انتفاع مزارع نسبت به زمین
در عقد مزارعه، نسبت به مالکیت عین زمین انتقال و مبادلهای صورت نمیپذیرد. بنابراین ضرورتی ندارد که مزارع مالک عین باشد؛ ولی چون حق انتفاع از زمین به عامل زرع داده میشود، مزارع باید مالک منافع آن باشد یا حداقل حق انتفاع از زمین به او داده شده باشد. بنابراین مستأجر زمین و متصرفی که به مدت عمر یا زمان معین حق انتفاع از زمینی را دارد، میتواند برای همان مدت، زمین را به مزارعه دهد؛ مگر اینکه مباشرت در انتفاع به زیان او شرط شده باشد (کاتوزیان، ۱۳۹۱).
۱-۲-۱-۵- بند پنجم) امکان اشتراط شرط ضمن عقد

کارکردهای مدیریت منابع انسانی
کاربردهای مدیریت منابع انسانی الکترونیکی

تجزیه و تحلیل و طراحی شغل
کارکنان در مکانهای جغرافیایی پراکنده می توانند از طریق تیم های مجازی با بهره گرفتن از پست الکترونیکی و اینترنت با هم کار کنند.

جذب
داوطلبان می توانند فرمهای درخواست شغلی خویش را بصورت الکترونیکی تکمیل و ارسال نمایند .

گزینش
شبیه سازی الکترونیکی شامل :آزمونها ، فیلم ها و پست های الکترونیکی که می توانند توانایی متقاضیان شغل را در مواجهه با شرایط به راحتی بسنجند.

جبران خدمات و مزایا
گزینش کارکنان می توانند اطلاعات مربوط به حقوق و پاداش ها خویش را بررسی نمایند و مزایای مورد انتظار خود را جستجو نمایند.

-
ارتباط مشتری با کارکنان از طریق وب.

منبع: (تصدیقی،۲:۱۳۸۹)
به عبارتی دیگر مدیریت منابع انسانی الکترونیک یک روش جدید برای اجرای مدیریت منابع انسانی است (۲۰۰۵: ۵۷۰،Bendurak).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
با مدیریت منابع انسانی الکترونیک سازمان اطلاع جامعی در مورد تک تک کارکنان خود خواهد داشت کارکنان سازمان نیز می توانند به سوابق ومدارک خود دست یافته و در صورت لزوم از آن بهره برداری وحتی آنرا بروز رسانی نمایند . مزایای این سیستم عبارتند از:
اطلاعات جامع وکاربردی ازتمام کارکنان با بهره گرفتن از خود اشخاص.
اطلاع یافتن کارکنان از نوع اطلاعاتی که سازمان ازآنها دارد.
مشخص بودن جایگاه فرد درسازمان.
استفاده بهنگام وبه روز ازساختارسازمانی سازمان، کارکردهای شغلی، وگزارشهای مربوط به روابط.
مسیر پیشرفت شغلی و نمودار جانشینی برای تک تک کارکنان.
کمک به مدیر در فرایند تصمیم گیری. (۵۷۰: ۲۰۰۵،Bendurak)
تفاوت بین مدیریت منابع انسانی الکترونیک وسیستم اطلاعات منابع انسانی^[۳۷]
با توجه به مطالبی که در بالا اشاره شد شاید درنگاه اول این دوسیستم یکسان بنظرمی آید اما تفاوتهای زیادی بین این دو وجود دارد ، سیستم اطلاعات منابع انسانی مستقیما دربخش منابع انسانی قراردارد وکاربران این سیستم مشاوران منابع انسانی هستند . این نوع ازسیستم ها هدفشان بهبود فرایند دربخش منابع انسانی است، گرچه ممکن است بهبود خدمات رسانی به کسب وکار سازمان را نیز دنبال کنند . اما در سیستم مدیریت منابع انسانی الکترونیک، دیگرگروه هدف ، مشاوران یا ستاد منابع انسانی نیست بلکه افراد خارج ازاین حوزه را نیز در برمی گیرد (کارکنان ومدیران ). با بهره گرفتن از این سیستم مدیران واحدهای مختلف به راحتی می توانند افراد مناسب را برای پستهای کلیدی سازمان انتخاب کنند که در سیستمهای گذشته دیده نمی شد . این سیستم نوعی حالت پشتیبانی از تصمیم مدیران را برای آنها به ارمغان می آورد تا مدیران واحد های مختلف با دسترسی به هرنوع اطلاعاتی که مربوط به حوزه منابع انسانی می گردد، دقیق ترین، بهترین و سریع ترین تصمیم را اعمال نمایند . به عنوان مثال سیستم جایابی مبتنی بر شایستگی که این امکان را به مدیران می دهد که به راحتی وضعیت شایستگی افراد را در هر پست مشاهده نمایند ، نکات ضعف آنها را شناسایی و در صورت لزوم به آنها گوشزد نمایند. همچنین این سیستم به مدیر این امکان را می دهد تا برای پستهای خالی سازمانی یا انتخاب یک مدیر شایسته بین کارکنان فعلی سازمان بهترین انتخاب را پیش روی وی قرار دهد . از این سیستم در حالت عادی نیز می توان برای بررسی وضعیت پرسنلی افراد ، وضعیت نیروی انسانی سازمان، تحصیلات، جنسیت ، سابقه و سن افراد ، نمره ارزشیابی سالانه آنها و پرونده آموزشی آنها نیز استفاده نمود که در این حالت قابلیت سیستم در واقع بعنوان یک بانک اطلاعاتی سازمانی خواهد بود. با توجه به این نمونه واقعی به راحتی می توان تفاوت بین این دو سیستم را درک نمود .در واقع می توان کاربری این سیستم را همانند یک سوئیچ on/off فرض کرد که یک طرف آن نوعی اتوماسیون جهت سرویس دهی به فعالیتهای سنتی مدیریت منابع انسانی است وسوی دیگر ،پشتیبانی فن آوری اطلاعات جهت سرویس دهی کارآمدتر منابع انسانی به سازمان است (۲۰۰۵: ۵۷۱ ، Bendurak).
این امر باعث می شود تا مدیریت منابع انسانی، نقش چشمگیرتری را در دستیابی به اهداف سازمان اعمال کند و با توجه به اینکه شناسایی و بکارگیری افراد مناسب، اولین و مهمترین وظیفه از وظایف مدیریت منابع انسانی می باشد ، در نتیجه مدیران سازمان با تصمیم گیری درست و به موقع می توانند برای سازمان خود بهترین مزیت را ایجاد نمایند و این یعنی اثربخشی مدیریت منابع انسانی . (۲۰۰۵: ۵۷۲ ،Bendurak).
۲-۴-۲۰ مراحل پیاده سازی مدیریت منابع انسانی الکترونیک
با توجه به اهمیت بحث مدیریت منابع انسانی الکترونیک ومزایای بیشمار آن بسیاری از مدیران به دنبال پیاده سازی آن در سازمان خود می باشند، برای این امر باید گامهای زیر را طی نمود:
۱- مشخص نمودن استراتژیهای وسیاستهای اصلی مدیریت منابع انسانی با توجه به استراتژیهای سازمان؛
۲- در نظر گرفتن اهداف مدیریت منابع انسانی الکترونیک ؛
۳- آشنایی با انواع مدیریت منابع انسانی الکترونیک واستفاده از هریک ازآنها با توجه به اهداف سازمان و مدیریت منابع انسانی؛
۴- نظارت بر اقدامات انجام شده و دستیابی به نتایج مدیریت منابع انسانی الکترونیک .
گام اول: شناسایی استراتژیها و سیاستهای اصلی سازمان و مدیریت منابع انسانی:
براساس یافته ها و مطالعات جدید بیر^[۳۸] و همکارانش، رویکردهای یک سازمان را می توان به سه دسته تقسیم نمود:سیاستهای بوروکراتیک ،سیاستهای بازار و سیاستهای ارزشهای مشترک.(به نمودار۲-۴ نگاه کنید).
هرکدام از این سیاستها دارای ویژگیهای خاصی است که برحوزه های خاصی از مدیریت منابع انسانی تاثیرمی گذارد.
نمودار ۲-۴ : تبیین سیاستهای مختلف منابع انسانی
(حسینی،۱۳۸۴: ۱۸)
به عنوان مثال رویکرد بوروکراتیک بیشتر برسیستمهای کاری، حضور وغیاب تاثیر می گذارد، اما توجه به احساسات کارکنان وافزایش توانمندی های آنان با رویکرد ارزشهای مشترک ارتباط می یابد .لذا در ادامه به توضیح هر کدام ازآنها پرداخته خواهد شد.
الف- سیاستهای بوروکراتیک به طور خاصی درسازمان هایی وجود دارد که دریک محیط ایستا فعالیت می کنند. در واقع رویکرد اول همان فعالیت های سنتی مدیریت منابع انسانی است ، که بیشتر درسازمانهای انفعالی و تدافعی به چشم می خورد، این سیاستها بر بعد فنی مدیریت منابع انسانی تاثیر می گذارد وسیستم مورد استفاده نیز دربخش منابع انسانی سیستمهای اطلاعات منابع انسانی است .درحال حاضردراکثر سازمانهای کشور صرفا به بعد فنی مدیریت منابع انسانی و استفاده از سیستمهای اطلاعات منابع انسانی توجه می شود.
ب- سیاست نوع دوم درسازمانهایی مشهودتراست که مجبورند به سرعت به تغییرات محیطی و نوسانات شدید بازار واکنش نشان دهند. سازمانهایی با این نوع رویکرد ، به سازمانهای تحلیل گر معروفند.
ج - سیاست نوع سوم را می توان درسازمانهایی یافت که کاملا بر نوآوری وکیفیت ارائه محصول و خدمات تاکید می کنند .تخصص کارکنان در این شرکتها، عامل مهمی برای موفقیت است . رویکرد سوم در واقع همان مدیریت استراتژیک است که بعد اثربخشی استراتژیک منابع انسانی را تحت تاثیر قرار می دهد تا مزیت رقابتی ایجاد نماید. رویکرد دوم وسوم باعث می شود تا سازمانها به سمت مدیریت منابع انسانی الکترونیک حرکت کنند.
درعصر حاضراکثر سازمانها مبتنی بر رویکرد دوم و سوم بوده و برای کارآمدی مدیریت منابع انسانی خود بیشتر تمایل به استفاده از مدیریت منابع انسانی الکترونیک دارند.
گام دوم: در نظر گرفتن اهداف مدیریت منابع انسانی الکترونیک: